معرفی رشته شیمی در مقطع کارشناسی ارشد

تاریخ پیدایش دانش شیمی را شاید بتوان با پیدایش انسان بر کره زمین همزمان دانست.تاریخ، پر از افسانه‌های کیمیاگری و کیمیاگران و رؤیاهای انسان در رسیدن به غیرممکن‌ها بوده است. تردیدی نیست که دنیای امروز تا حد قابل ملاحظه‌ای بر اثر فعالیت‌های شیمیدان‌ها شکل گرفته است. بدون توسعه شیمی و صنایع شیمیایی در هر کشوری، صنایع آن کشور چهره‌ای ناقص خواهد داشت.شیمی، دانش مولکول‌ها، اتم‌ها و پیوندهاست. دانشی که می‌تواند خواص ماده، چگونگی تغییرات و شیوه تولید آن‌ها را بررسی کند. این دانش، زیربنای بسیاری از علوم دیگر زیستی و صنعتی است.یک شیمیدان با موادی سروکار دارد که هریک دارای خواص گوناگونی است. آشنایی با این مواد و خواص آنها در یک مجموعه دانشگاهی به عنوان رشته شیمی جای می‌گیرد.

* گرایش‌ها و ابعاد مختلف این رشته در کارشناسی ارشد

رشته شیمی در مقطع کارشناسی ارشد دارای گرایش‌های شیمی آلی، شیمی تجزیه، شیمی معدنی، شیمی فیزیک، شیمی کاربردی، نانو شیمی و فیتو شیمی است.

آشنایی با گرایش‌های این رشته در کارشناسی ارشد

* شیمی آلی

واژه ” آلی” باقیمانده از روزگاری است که ترکیبهای شیمیایی را، بسته به این که از چه محلی منشاء گرفته باشند، به دو طبقه غیر آلی و آلی تقسیم می‌کردند. ترکیبهای غیر آلی ، ترکیبهایی بودند که از مواد معدنی بدست می‌آمدند. ترکیبات آلی ، ترکیبهایی بودند که از منابع گیاهی یا حیوانی ، یعنی از مواد تولید شده به وسیله ارگانیسمهای زنده بدست می‌آمدند.اما با سنتز اوره از مواد معدنی که یک ترکیب آلی است این طبقه بندی صرفا” برای آسانی کار می باشد.

شیمی آلی شیمی ترکیبات کربن است که وسیع ترین طیف ترکیبات را دارد.

* شیمی تجزیه

شیمی تجزیه شامل جداسازی ، شناسایی و تعیین مقدار نسبی اجزای سازنده یک نمونه از ماده است. شیمی تجزیه نقشی حیاتی را در توسعه علوم مختلف به عهده دارد، لذا ابداع فنون جدید تجزیه و بسط و تکامل روشهای تجزیه شیمیایی موجود ، آنقدر سریع و گسترده است که اندکی درنگ در تعقیب رویدادهای تازه سبب بوجود آمدن فاصله‌های بسیار زیاد علمی خواهد شد. نقش این فنون در فعالیتهای تولیدی روز به روز گسترده‌تر و پردامنه‌تر می‌گردد. امروزه ، کنترل کیفیت محصولات صنعتی و غیر صنعتی ، جایگاه ویژه‌ای دارد که اساس این کنترل کیفیت را تجزیه‌های شیمیایی انجام شده به کمک روشهای مختلف تجزیه‌ای تشکیل می‌دهد.

* شیمی فیزیک

شیمی فیزیک بخشی از علم شیمی است که در آن ، از اصول و قوانین فیزیکی ، برای حل مسائل شیمیایی استفاده می‌شود. به عبارت دیگر ، هدف از شیمی فیزیک ، فراگیری اصول نظری فیزیک در توجیه پدیده‌های شیمیایی است. برای آشنایی بیشتر با علم شیمی فیزیک ، باید با زیر مجموعه‌های این علم آشنا شویم و اهداف این علم را در دل این زیر مجموعه‌ها بیابیم.

* شیمی معدنی

شاخه بزرگی از علم شیمی است که بطور کلی شامل بررسی ، تحلیل و تفسیر نظریه‌های خواص و واکنشهای تمام عناصر و ترکیبات آنها به غیر از ترکیبات آلی می باشد.به عبارت دیگر می‌توان چنین اظهار نظر کرد که شیمی معدنی کلیه موادی را که از جمله ترکیبات کربن نباشند، به استثنای اکسیدهای کربن و دی‌سولفید کربن دربرمی‌گیرد.

* نانو شیمی

برای شروع بهتر است تعریفی عام از علم فناوری نانو داشته باشیم . این فناوری پدیده هزاره سوم می باشد و ورود به این عرصه اجتناب ناپذیر است. در واقع این زمینه را نمی توان به عنوان رشته جدیدی معرفی کرد بلکه رویکردی جدید به کلیه علوم و فنون موجود در مقیاس نانو است .اگر از دیدگاه شیمی و مهندسی شیمی به فناوری نانو نگریسته شود، می توان گفت رشته نانو شیمی تقریباً در تمامی علوم و فنون به کار می رود.به عبارت دیگر در زمینه های مختلفی از جمله سوخت ، پلیمر ، رنگ ، ساخت و ساز ، پوشاک ، دارو ، غذا و به طور کلی هر آنچه که به شیمی و مهندسی شیمی مر بوط می شود، می توان از مزایای این فناوری بهره جست.

* فیتوشیمی

فیتوشیمی دانش بررسی و مطالعه ترکیبات شیمیایی گیاهی است. به بیان دیگرمی توان گفت شاخه ای از علم شیمی است که موضوع آن، مطالعه ترکیبات شیمیایی گیاهان است. از جمله این ترکیبات، متابولیت های ثانویه گیاهی است. در مفهومی اختصاصی تر، فیتوشیمی با شیمی گیاهان دارویی مرتبط است و در طول قرون متمادی بسیاری از ترکیبات گیاهی نقشی اساسی درصنایع داروسازی داشته اند. تکنیک های رایج دراین علم عبارتند از: استخراج و جدا سازی، تغلیظ، آنالیز و تکنیک های کروماتوگرافی و الکتروفورزکه در نهایت شناخت فرمولهای دقیق ساختاری و مسیرهای بیوسنتزی را امکان پذیر می سازد. شواهد فیتوشیمیایی از جمله شواهد و صفات مورد استفاده در طبقه بندی های فیلوژنتیکی هستند، به گونه ای که در گونه های دارای قرابت و خویشاوندی با یکدیگر، ترکیبات مشابهی یافت می شود اما همیشه نیز این گونه نیست.

گرایش‌های این رشته در کارشناسی

* رشته شیمی گرایش محض

در رشته شیمی با گرایش شیمی محض در یک دوره ۳ ساله مشترک با گرایش شیمی کاربردی اصول اولیه شیمی مورد بررسی قرار می گیرد و بعد از دروس تخصصی در زمینه مربوطه ارائه می گردد که این دروس بیشتر جنبه ی تئوری دارند.پس کارشناسان شیمی محض بیشتر از معلومات نظری برخوردارند تا توانایی های آزمایشگاهی، به همین دلیل نیز حوزه فعالیت آتی آنها بیشتر در مراکز تدریس است.وامکان ادامه ی تحصیل برای آنها بیشتر است در این رشته امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز می باشد فارغ التحصیلان می توانند به دو صورت، کار کنند یا تئوری یا عملی؛ که معمولاً فارغ التحصیلان در تئوری جذب آموزش و پرورش می شوند و در عملی هم جذب صنعت می شوند به عنوان مثال صنایع دارویی که دانشجو باید اطلاعات تئوری بالایی در سنتز شیمی را داشته باشد.

دانشجویان رشته شیمی مجاز به گذراندن ۸ نیم سال تحصیلی می باشند که بعد از آن به اخذ مدرک کارشناسی نایل می شوند. این دروس در غالب دروس عمومی، اختصاصی و پایه است.

* رشته شیمی گرایش کاربردی

دانشجویان این رشته از نگاه صنعتی و کاربردی به شیمی نگاه کرده و وظیفه انتقال یافته های جدید در عرضه شیمی به صنعت و تکنولوژی را به عهده دارند و در طراحی واحدهای مختلف و پی ریزی منابع بسیار عظیم معدنی و گاز و نفت نقش دارد. ما احتیاج به دانش آموختگانی داریم که بتوانیم از این منابع بزرگ علمی در جهت رفاه و امنیت کشور استفاده کنیم. کسانی که در این رشته فعالیت می کنند باید از نظر ریاضیات، فیزیک و شیمی اطلاعات بالایی داشته باشند. شیمی کاربردی حد فاصل بین شیمی محض و رشته های مهندسی شیمی است که فارغ التحصیلان می توانند در صنایع مختلف شیمیایی مانند چرم، رنگ، پلیمر و صنایع داروسازی مشغول به کار شوند و طبیعی است هرچه کشوری، پیشرفته تر باشد نیاز به این دانشجویان و فارغ التحصیلان بیشتر است.

* رشته دبیری شیمی

برای تامین نیاز آموزش و پرورش به کارشناسان شیمی که وظیفه ی تدریس شیمی را در دبیرستان عهده دار شوند این رشته پایه گزاری شده.در این رشته دانشجو همان واحد هایی که برای شیمی محض ارائه می شود به همراه دروس تربیتی ویژه آموزش و پرورش را پشت سر خواهد گذاشت.امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکتری با موافقت آموزش پرورش وکسب شرایط علمی میسر می باشد. دستگاههایی مانند وزارت آموزش و پرورش، صنایع سنگین، علوم و تحقیقات و فن آوری و نفت،صنایع و معادن از جمله بخشهایی هستند که قادر به جذب فارغ التحصیلان رشته شیمی هستند. به دلیل گستردگی این رشته نسبت به سایر رشته ها، استخدام ادواری آن بیشتر است، چون بیشتر با سایر صنایع در ارتباط است.

* زمینه‌های اشتغال

بازار کار رشته شیمی

شیمی از جمله معدود رشته‌هایی است که فارغ‌التحصیل آن می‌تواند همیشه مشغول به کار باشد. چون هر کارخانه‌ای که دایر شود، در بخش کنترل کیفیت کالاهای ساخته شده نیاز به یک شیمی‌دان دارد. در تمام صنایع نیز احتیاج به فارغ‌التحصیلان شیمی داریم تا مواد اولیه را با توجه به استانداردهای جهانی بررسی کرده و رد یا قبول کنند. در مقطع لیسانس شیمی دارای دو گرایش محض و کاربردی است. فارغ‌التحصیل شیمی محض در شروع یک فعالیت صنعتی نقش دارد چرا که او راهکارهای تئوریک ساخت یک ماده را ارائه می‌دهد و سپس یک فارغ‌التحصیل شیمی کاربردی و یا مهندس شیمی طراحی نیمه صنعتی ماده مورد نظر را ارائه می‌دهد.

موارد جذب فارغ التحصیلان رشته شیمی

- طرح، نظارت و اجرای طرح‌های تحقیقاتی کوچک و بزرگ شیمیایی در سطوح مختلف کاربردی و علمی محض، در دانشگاه‌ها، کارخانجات و مراکز تحقیقاتی، به منظور ارتقای کمی و کیفی محصولات مورد نیاز جامعه.

- مسوولیت و ارائه خدمات در آزمایشگاه‌های کنترل کیفی، پیگیری و ارائه معیارهای استاندارد به منظور افزایش کمیت و کیفیت محصولات تولیدی و همچنین مواد مصرفی کارخانه‌ها و صنایع.

- ارائه خدمات آموزشی در سطح دانشگاهها وعهده‌دار شدن مسوولیت هدایت آزمایشگاه‌ها، دبیرستانها و موسسات آموزشی.

- ارائه طرح‌های پژوهشی به منظور استفاده از منابع اولیه ارزنده موجود در جامعه در جهت افزایش بهره‌وری از آن‌ها و جلوگیری از صادرات بی‌رویه مواد اولیه ارزشمند و تبدیل آن‌ها به محصولات واسطه‌ای که ارزش اقتصادی بالاتری دارند.

- ارائه خدمات در کارخانجات پتروشیمی، پلاستیک، لاستیک، رنگ و رزین، الیاف، صنایع غذایی، صنایع دارویی، بهداشتی و شوینده‌ها . آمادگی برای ادامه تحصیلات در مقاطع بالاتر برای تامین کادر علمی دانشگاه‌ها و سایر مراکز علمی. کمک به توسعه صنایع دستی که در سطح گسترده‌ای در جامعه پراکنده هستند؛ از جمله ساخت رنگ‌های بهتر و متنوع‌تر، بخصوص استفاده از رنگ‌های طبیعی موجود در صنعت فرش.

- چرم‌سازی

- موادغذایی

علاوه بر موارد فوق یک شیمیست می‌تواند با کمترین امکانات کارگاه کوچکی دایر کرده و بعضی از مواد مورد نیاز جامعه را تولید کند. دوره کارشناسی ارشد شیمی دوره‌ای با گرایش‌های تخصصی در شش گرایش (شیمی آلی ، شیمی تجزیه، شیمی معدنی، شیمی فیزیک، شیمی کاربردی و فیتوشیمی) است.

* شیمی آلی

زمینه‌ای است که از دیدگاه تکنولوژی اهمیتی فوق‌العاده دارد. شیمی آلی شیمی رنگ و دارو ، کاغذ و مرکب ، رنگینه‌ها و پلاستیک‌ها ، بنزین و لاستیک چرخ است. شیمی آلی، شیمی غذایی است که می‌خوریم و لباسی است که می‌پوشیم. از جمله فرصت‌های شغلی ممکن می توان برای افراد متخصص در این گرایش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سنتز ترکیبات آلی: کار درمراکز داروسازی و کمک به سنتز دارو ومواد آرایشی بهداشتی.

طیف سنجی آلی: کار در آزمایشگاه‌های شناسایی مواد شیمیایی کنترل کیفی.

صنایع شیمی آلی و پلیمر: ارتباط تنگاتنگی بین شیمی آلی و شیمی پلیمر وجود دارد. سنتز پلیمرهای جدید، اصلاح ساختار پلیمرها به منظور بهبود خواص آن‌ها و ایجاد خواص جدید برای کاربردهای خاص می‌تواند انگیزه‌ای برای کارخانجات و مراکز علمی برای استفاده از یک کارشناس ارشد شیمی آلی باشد.

سینتیک و مکانیزم واکنشهای آلی: بسیاری از صنایع فعال شیمی مخصوصا “بخش‌های درگیر با پترشیمی و نفت شاخه‌ای از شیمی آلی هستند که با بررسی مکانیسم واکنش‌ها و سنتیک آن‌ها می‌توان اطلاعات ارزشمندی بدست آورد و برای ساخت کاتالیزورهای جدید و افزایش سرعت واکنش‌ها و نیز افزایش راندمان تولید از آن‌ها استفاده کرد که اینهه همه از تخصص‌های یک شیمی‌دان آلی است.

بیوشیمی: بیوشیمی بررسی شیمی سیستم‌های زیستی است. که ارتباط تنگاتنگی بین آن و شیمی آلی برقرار است. یکی دیگر از مراکز جذب شیمی دان آلی می تواند این مراکز باشد.

* شیمی معدنی

فارغ التحصیلان رشته شیمی معدنی در مراکز علمی و پژوهشی می توانند به بررسی

- کاتالیزورها

- شیمی آلی – فلزی

- صنایع معدنی

- مطالعات الکتروشیمیایی کمپلکس های معدنی

- نانو ذرات بپردازند و نیز در صنایع مختلفی مانند استخراج مواد شیمیایی از منابع معدنی تولید انواع مواد شوینده ضدعفونی کننده پاک کننده و… مشغول به کار شوند.

* شیمی تجزیه

کنترل کیفیت محصول

بیشتر صنایع تولیدی نیازمند به تولید با کیفیت یکنواخت هستند. برای کسب اطمینان از برآورده شدن این نیازمندی مواد اولیه و همچنین محصول نهایی تولید ، مورد تجزیه‌های شیمیایی وسیعی قرار می‌گیرند.

نمایش و کنترل آلوده کننده‌ها

فلزات سنگین پسمانده‌های صنعتی و حشره کشهای آلی کلردار ، دو مشکل کاملا شناخته شده مربوط به ایجاد آلودگی هستند. به منظور ارزیابی چگونگی توزیع و عیار یک آلوده کننده در محیط ، به یک روش تجزیه‌ای حساس و صحیح نیاز است و در کنترل پسابهای صنعتی ، تجزیه شیمیایی روزمره حائز اهمیت است.

مطالعات پزشکی و بالینی

عیار عناصر و ترکیبات مختلف در مایعات بدن ، شاخصهای مهمی از بی نظمی‌های فیزیولوژیکی می‌باشند. محتوی قند بالا در ادرار که نشانه‌ای از یک حالت دیابتی است و وجود سرب در خون ، از شناخته‌ترین مثالها در این زمینه می‌باشد. که همه به تجزیه کیفی و کمی نیاز دارند

عیارگیری

از دیدگاه تجارتی در برخورد با مواد خام نظیر سنگهای معدنی ، ارزش سنگ معدن ، از روی فلز موجود در آن تعیین می‌شود. این موضوع ، مواد با عیار بالا را نیز غالبا شامل می‌شود. بطوری که حتی تفاوت کم در غلظت می‌تواند از نظر تجاری تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. بنابراین یک روش تجزیه‌ای قابل اعتماد و صحیح از اهمیت اساسی برخوردار است.

* شیمی فیزیک

در کشور ما بیشتر فرصت‌های شغلی شیمی فیزیک در مراکز پژوهشی و علمی است که می‌تواند به تغییرات بسیار مهمی در صنایع مختلف شیمی منجر شود. با بررسی، تعیین سمت و سوی واکنش، تعادل در واکنش های شیمیایی و تعادلات فازی، تغییرات انرژی، الکتروشیمی و سینتیک شیمیایی (Chemical Kinetic)می‌توان صنایع مختلف شیمی را به سمتی هدایت کرد که بیشترین سود ممکن را بدست آورد و همچنین از اتلاف انرژی جلوگیری و راندمان تولید محصول را افزایش داد.

معرفی رشته شیمی در مقطع کارشناسی ارشد

مطالب مشابه :

معرفی رشته شیمی در مقطع کارشناسی ارشد و دو گرایش محض و کاربردی

کدام دانشگاهها پذیرش بدون کنکور دانشجو در سال 91 -92 دارند

ظرفیت پذیرش داوطلبان ارشد گروه آموزشی کشاورزی:

منابع آزمون دکتری ریاضی دانشگاه آزاد, منابع دکتری ریاضی کاربردی آزاد و دکترای سراسری ریاضی

لیست رشته هاي دوره كارشناسي ارشد دانشگاه آزاد اسلامي،منابع جزوات ارشد دانشگاه آزاد90:

منابع کارشناسی ارشد 1392 ,ارشد 92, آزمون

معرفی رشته شیمی در مقطع کارشناسی ارشد

جزوات و منابع آزمون کارشناسی ارشد کلیه رشته ها - منابع آزمون‌ ورودی دوره‌ کارشناسی ارشد