تولید فیلم / فیلمسازی

فیلمسازی چیست؟ چگونه فیلم بسازیم؟ مراحل ساخت فیلم چیست؟

فیلمسازی (Filmmaking) یا به لغت آکادمیک تولید فیلم (Film Production) مراحل ساخت فیلم از شکل گیری داستان, ایده یا بطور قراردادی از طریق فیلمنامه نویسی, فیلم برداری, تدوین, کارگردانی و پخش فیلم به مخاطبان است.

فیلمسازی در تمامی نقاط دنیا صورت می گیرد و زمینه های زیادی شامل اقتصادی, اجتماعی و سیاسی می شود و از تکنولوژی ها و تکنیک های گوناگونی بهره می گیرد. افراد زیاد در سکل گیری آن تلاش می کنند و می تواند مدتی به طول چند ماه تا چند سال برای تکمیل آن سپری شود و گاهی به دلیل مشکلات تولید و یا ضبط طولانی فیلمی خاص می تواند بیشتر هم بطول بیانجامد مانند فیلم (The Thief and the Cobbler) که ۲۸ سال طول کشید تا به اتمام برسد.

مراحل فیلمسازی

هر فیلم برای این که ساخته شود و در نهایت بر پرده ظاهر شود باید مراحل مختلف و مشخصی را طی کند. فیلم موفق ، فیلمی است که این مراحل را به خوبی و توسط عوامل و دست اندرکاران توانا و حرفه ای پشت سر بگذارد.

شکل گیری یا ایجاد (Development)

در این مرحله تولید تهیه کننده داستانی که می تواند برداشت شده از یک کتاب, نمایش, فیلم دیگری, داستان واقعی و یا ایده ابتکاری باشد را پیدا می کند. پس از این کار تهیه کننده روی زمینه مورد نظر و یا پیام موضوع با یک فیلمنامه نویس سیناپس آنرا آماده می کنند. بعد از آماده کردن سیناپس خلاصه ای از داستان را بصورت یک پاراگراف آماده می کنند که بیشتر بر ساختار دراماتیک (خط سیر دراماتیک) آن تمرکز دارد. سپس یک نسخه ۲۵ تا ۳۰ صفحه ای توضیحات در مورد داستان, حالت و شخصیت های فیلمنامه آمده می کنند. این نسخه معمولآ دیالوگ های محدود و توضیحات صحنه مختصری دارد اما معمولآ دارای طرح های تصویری برای تجسم کردن قسمت های کلیدی داستان است. روش دیگر ایجاد تصویرنامه پس از نوشتن سیناپس است.

بعد از این یک فیلمنامه نویس فیلمنامه را در طول چندین ماه می نویسد. ممکن است فیلمنامه نویس چندین بار فیلمنامه را بازنویسی کند تا از نظر ساختار دراماتیک, موضوع, دیالوگ یا شخصیت ها ارتقا داده شود. اگر چه تهیه کننده بدون انجام اینها نسخه ی به ثبت رسیده ای از فیلمنامه را با استدیوها, سرمایه گذاران, پخش کننده و دیگر علاقمندان در تولید و پخش فیلم ارزیابی می کند. گاهی اوقات پخش کننده های فیلم در مراحل اولیه مخاطبان فیلم را با تحقیق و بررسی و میزان موفقیت آن را ارزیابی می کنند تا بر روی پخش فیلم قرارداد ببندند. در هالیوود پخش کننده ها گزینه های سفت و سختر اقتصادی در مورد قرارداد بستن در نظر می گیرند مانند جمعیت مخاطب فیلم, ژانر فیلم, تاریخچه موفقیت فیلم های مشابه آن, بازیگرانی که احتمال دارد در این فیلم بازی کنند و کارگردان احتمالی. تمامی این موارد در محاسبه میزان فروش صندلی های سینما و یا کپی دی وی ذی (DVD) و در نتیجه میزان موفقیت اقتصادی فیلم نقش بسزایی دارند.

نکته: در ایران و دیگر کشورها گاهی تمامی موارد ذکر شده را جزو پیش تولید به حساب می آورند.

پیش تولید (Pre-production)

در پیش تولید تمامی قدم های تولید فیلم با دقت بررسی و برنامه ریزی می شوند. شرکت تولید فیلم ایجاد شده و دفتر تولید فیلم احداث می گردد. با کمک طراحان و نقاشان سینمایی استوری برد تولید برای درک و تصور بهتر فیلم آماده می شود. بنابر نیازهای برنامه تنظیم شده بودجه ای برای تولید تعیین می گردد. در پروژه های بزرگ برای حفاظت از پیشامدهای احتمالی بیمه تحصیل می شود.

تهیه کننده کادر و عوامل تولید را استخدام می کند. ذات فیلم و بودجه تعیین شده میزان و نوع کادر مورد نظر در طول کار را مشخص می کند. تولیدکننده های عظیم و موفق هالیوود صدها نفر را برای پروژه هایشان استخدام می کنند در حالیکه پروژه های کوچکتر یا برای فیلم های مستقل تعداد انتخاب شده و اندکی شامل ۸ یا ۹ نفر (و یا حتی کمتر) برای اینکار در نظر می گیرند. در زیر لیست کادر معمول فیلمسازی را می بینید:

کارگردان (Director)

دستیار کارگردان (Assistant Director)

بازیگردان (Casting Director)

مدیر تولید (Production Manager)

مدیر فیلم‌برداری (Cinematographer , Director of Photography)

تولید کننده صدا یا میکساژ (Production sound mixer)

طراح صدا (sound designer)

آهنگساز (Composer)

طراح تولید (Production Designer)

طراح لباس (costume designer)

چهره پرداز یا گریمور (make up and hair designer)

تولید (Production)

در مرحله تولید توسط فیلمنامه آماده شده ویدیو یا فیلم مورد نظر با فیلمبرداری بوجود می آید. افراد بیشتری برای کار استخدام می شوند از جمله مدیر تدارکات, منشی صحنه, دستیاران کارگردان, عکاس, تدوینگر تصویر, تدوینگر صدا و غیره. اینها از جمله معمولترین وظایفی هستند که در مرحله تولید استخدام می شوند و به غیر از اینها دفتر تولید هر گونه نیازی که احساس کند می تواند بنابر آن وظایف مختلف ایجاد کرده و افراد بیشتری را استخدام کند.

روز عادی فیلمبرداری به این گونه شروع می شود که افراد کادر برای فیلمبرداری در ساعت مشخص شده سر صحنه یا استدیو حاضر شوند. بازیگران معمولآ ساعت جداگانه ای برای حاضر شدن در محل دارند. از آنجایی که آماده کردن صحنه, لباسها و نورپردازی می تواند ساعت ها و یا حتی روزها به طول انجامد به معمولآ آنها پیشتر آماده می شوند.

طراحان صحنه و تولید, الکتریک و تدارکات زودتر از دوربین و صدا حاضر می شوند و کار خود را شروع می کنند تا در زمان و بودجه صرفه جویی کنند. زمانی که صحنه ای فیلمبرداری می شوند آنها در آم موقع روی صحنه ی بعدی کار می کنند.

زمانی که کادر وسایلشان را آماده می کنند بازیگران در اتاق لباس با لباس های طراحی شده آماده شده و توسط چهره پردازان گریم می شوند. بازیگران با کارگردان قبل از فیلمبرداری از روس فیلمنامه تمرین می کنند و کادر روبین و صدا نیز با آنها تمرین می کنند. سپس به میزان دلخواه کارگردان هر صحنه را چندین مرتبه فیلمبرداری می کنند. بیشتر تولیدکنندگان آمریکایی معمولآ پروسه مشخصی را طی می کنند.

دستیار کارگردان صدا می زند که آماده فیلمبرداری شوند و سپس همه را ساکت می کند. زمانی که همه آماده شدند دستیار کارگردان به صداگزاران می گوید تا اگر صایی از پیش ضبط شده باری صحنه وجود دارد را آغاز کنند. همچنین به فیلمبردار نیز دستور حرکت میدهد و کلپر (clapper) با clapperboard که از قبل جلوی دوربین آماده است شماره یا نام صحنه را اعلام می کند و به کنار می رود. پس از آن اگر روندی مانند جلوه های ویژه قرار است از پشت صحنه انجام شود دستیار کارگردان می گوید که شروع کنند. در نهایت کارگردان به بازیگران دستور حرکت را می دهد.

یک برداشت با دستور کات (cut) یا تمام کارگردان به اتمام می رسد و سپس فیلمبردار و صدابردار کار را متوقف می کنند. منشی صحنه هر گونه نکته ای از برداشت ها بنابر فیلمنامه را یادداشت می کند و همچنین مسئولان دوربین و صدا نیز در گزارش های خود تکات مورد نیاز را یادداشت می کنند. برگه های فراخوان در میان بازیگران و کادر پخش می شوند تا همه بدانند برداشت بعدی در کجا, چه روزی و چه ساعتی است. پس از آن کارگردان, تهیه کننده و دیگر مدیران پخش های مختلف و گاهی اوقات نیز بازیگران جمع می شوند و برداشت های فیلمبرداری شده را تماشا می کنند تا روند کار را بررسی کنند.

از آنجایی که ساعات کار اغلب حدود ۱۴ تا ۱۸ ساعت و در محل های مختلف و گاهی دور افتاده است, تولید کنندگان سعی می کنند که جو خوبی را در گروه ایجاد کنند که انرژی خود را برای ادامه کار از دست ندهند. گاهی اوقات پس از مرحله تولید برای قدردانی از بازیگران و کادر برای زحماتشان جشنی برای آنها گرفته می شود.

مرحله تولید شامل موارد زیر است :

• کارگردانی
• تدارکات
• فیلم برداری
• نورپردازی
• صدابرداری و صداگذاری
• بازیگری
• جلوه‌های ویژه سینمایی
• موسیقی فیلم
• تدوین / مونتاژ

پس از تولید (Post-production)

در این مرحله ویدیو / فیلم توسط تدوینگر همگذاری می شود. استفاده مدرن ویدیو در فیلمسازی به دو شکا انجام می گیرد که در اولی تمامآ از فیلم استفاده می شود و در دومی آمیزه ای از فیلم و ویدیو تدوین می شود.

صداگذاری

پخش و نمایش فیلم (Distribution and exhibition)

این مرحله پایانی فیلمسازی ست پس از اینکه ساخت فیلم به پایان رسید و فیلم آماده نمایش شد، تهیه کننده باید برای پخش و نمایش آن و یا به اصطلاح برای عرضه فیلم دست به کار شود. فیلم برای نمایش در سینما ها و یا گاهی اوقات بصورت رسانه مصرفی (DVD, VCD, VHS, Blu-ray) و یا دانلود مستقیم از سرویس دهنده آماده می شود.

تیزر و تریلر فیلم ها به همراه عکس و پوستر فیلم برای تلویزیون, سینما, اینترنت, بیلبورها و دیگر امکانات تبلیغاتی آماده می شود. معمولآ نسخه هایی از فیلم به همراه مصاحبه از تولیدکنندگان با انتشارات و مجلات نیز آماده می کنند و جز برای فروش برای فستیوال ها و جشنواره ها می فرستند. اکثر فیلم های سینمایی وبسایتی به نام خود دارند. فیلم در سینماهای مشخصی به نمایش در می آید و چند ماه پس از آن DVD فیلم به بازار می آید. حق پخش برای فیلم و DVD معمولآ توسط پخش کننده ی بین المللی به فروش می رسد. پخش کننده و تولید کننده در انتها سود حاصل را با هم تقسیم می کنند.

• پخش فیلم
• نمایش فیلم

حق موءلف در سینما

همان طور که گفته شد اکنون در سینما وظایف و تخصص ها به خوبی از هم تفکیک شده اند ولی در مجموع همگی برای تولید یک فیلم با هم همکاری می کنند که این مجموعه را :

• کادر و عوامل تولید فیلم

می نامیم.

فیلمسازی مستقل (Independent filmmaking)

فیلمسازی مستقل فیلمسازی خارج از روند معمول یا رسمی آن توسط شرکت ها یا استدیوهای بزرگ است.

همچنین ببینید: فیلم مستقل

نویسنده: امید فرشی

منبع:

تولید و پخش فیلم (رشد)

ویکی پدیا http://en.wikipedia.org/wiki/Filmmaking

دانلود: برای دریافت نسخه PDF مطلب و پرینت آن اینجا کلیک کنید.

مطالب مرتبط داخلی:

مدیریت تولید فیلم

درامدها در صنعت فیلمسازی