معرفی استان گلستان

معرفی استان گلستان

بررسی موقعیت استان گلستان :

1-1- مشخصات جغرافیایی استان گلستان :

استان گلستان با مساحت حدود 75/20437 کیلو متر مربع 3/1 درصد مساحت کل کشور را تشکیل می دهد. این استان بین 36 درجه و 24 دقیقه تا 38 درجه عرض شمالی و 53 درجه و 51 دقیقه تا 56 درجه و 14 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده است . از شمال به کشور ترکمنستان ، از جنوب به استان سمنان ، از غرب به دریای خزر و استان مازندران و از شرق به استان خراسان محدود است.

2-1-جمعیت تعداد شهرستانها ، دهستانها ، آبادیها :

بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1357 ، این استان دارای 1426288 نفر جمعیت می باشد. از کل جمعیت استان 3/41 درصد جمعیت شهری ، 2/58 در صد جمعیت روستایی و 5/0 درصد غیر ساکن می باشند.

بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در سال 1379 این استان شامل 9 شهرستان ، 18 شهر ، 19 بخش ، 48 دهستان و 1074 آبادی بوده که 75 آبادی آن غیر ساکن می باشند.

3-1- عوامل اصلی تشکیل دهنده اقلیم استان :

از عوامل اصلی تشکیل دهنده اقلیم استان می توان از ارتفاع ، منابع آب ، دریا ، جنگل و مراتع ، آب و هوا نام برد که بصورت مختصر به هر یک از عوامل پرداخته می شود.

1-3-1- ارتفاعات :

قسمت جنوب و شرق استان را کوهستان تشکیل می دهد. این کوهها بطور موازی و جهت آنها تقریباً شرقی – غربی بوده و دنباله سلسله جبال البرز می باشد. رشته کوههای سلسله جبال البرز شرقی که شامل کوههای هزار جریب و سدن رستاق فیروزه کوه می باشد، در منطقه هزار جریب و سدن رستاق به کوههای آلاداغ و بینالود و هزار مسجد در استان خراسان می پیوندد.

مهمترین کوههای این منطقه عبارتند از شاهکوه ، سیاه مرز کوه ، چاه بیدو کورخود رشته های شاهکوه با نامهای مختلف قزاق ، حاجی آباد ، زیارت ، کله چال ، تالود ، بند کوه ، خوش ییلاق و ومازیکش نامیده میشود و شامل شاهکوه بالا و شاهکوه پائین می باشد. مهمترین قله های این قسمت قله چالوئی با ارتفاع 3750 متر می باشد . قلل این قسمت غالباً پوشیده از برف و دامنه های آن مه آلود است . کوه وج متو و جمالو با 2758 متر ارتفاع ، جنوبی ترین قلل شاهکوه به شمار می رود که برتاش و صحرای بسطام مسلط است .

کوههای دیگر این ناحیه شمشیر بر و قزلق با 2850 متر ، گزداغ و صندوقچه یا گیجات ، قله خوش ییلاق به ارتفاع 2802 متر ، کوه چاه بید در غرب جاجرم با ارتفاع 1833 متر ، کور خود در شرق گنبد به ارتفاع 2819 متر ، سالوک در شمال شرقی جاجرم به ارتفاع 2670 متر را نام برد.

در قسمت شمال شرقی گنبد بین رودهای اترک و گرگانرود و کوههای کم ارتفاع چون گلیجه داغ ، نارلی داغ ، گوگجه و حالت نبی وجود دارد. مرتفع ترین قله های این کوهها به ارتفاع 712 متر در شمال گچیک و 922 متر در شمال قلیچ و 908 متر در جنوب مراوه تپه است .

2-3-1- رودها :

استان گلستان با توجه به وضعیت خاص اقلیمی دارای چند رودخانه پر آب است که عبارتند از :

الف ) قره سو :

که از ارتفاعات کوه قلعه ماران سرچشمه می گیرد ، بعد از گذشتن از چندین دهستان بین بندر ترکمن و بندر گز به خلیج گرگان می ریزد طول رودخانه 160 کیلو متر و در جنوب استان با جهت شرقی – غربی جریان دارد . مهمترین شاخه های آن شامل گرم دشت ، چهل و چهارآب ، شصت کلا ، فسن رود ، النگ دره ، توشن ، زیلرتو... می باشد.

ب) گرگانرود :

جهت این رود خانه از سرچشمه تا جنوب شهر آق قلا تقریباً شمالی – جنوبی بوده و سپس شرقی – غربی می گردد. گرگانرود که یکی از مهمترین رودخانه های استان گلستان به شمار می رود و در تمامی دشت گرگان جریان داشته و آن را به دو قسمت تقسیم می کند ، سطح حوضه آبگیر آن به مساحت 10250 کیلومتر مربع می باشد و جهت بستر اصلی آن از شمال شرقی به جنوب غربی است که از ارتفاعات جنگل گلستان سرچشمه کوههای گلیداغ ، آلاداغ و قلعه ماران سرچشمه می گیرد ، طول آن 350 کیلو متر است. مهمترین شاخه های آن اوغ ، زاو ، اوغان ، چهل چای ، زرین گل رامیان ، نوده ، رود بار محمد آباد و... است ، متوسط آبدهی سالانه آن حدود 420 میلیون متر مکعب آن به مصرف کشاورزی می رسد. ناحیه ای که این رودخانه در آن جریان دارد یکی از حاصلخیز ترین مناطق کشاورزی ایران بوده و وجود پنبه زارهای وسیع و کشت توتون معرف حاصلخیزی زمینهای اطراف آن است . بستر اصلی رودخانه بیش از همه در دشت گرگان جریان دارد.

ج) رودخانه اترک :

از کوههای استان خراسان ( ارتفاعات جنوب شرقی شهرستان قوچان ) سرچشمه گرفته ، طول آن 545 کیلو متر در قسمت شمالی استان با جهت شرقی – غربی جریان دارد. مهمترین شاخه های آن شامل سومبار ، آجی سو آق سو ، خرتوت و... می باشند . متوسط حجم آبدهی سالیانه آن در محل ایستگاه چات 534 میلیون متر مکعب ثبت شده است ( جهت استفاده از آب رودخانه کانلی بطول حدود 40 کیلو متر احداث گردیده است ) .

د) رودخانه فرعی استان :

رودخانه نکا از شاهکوه واقع در گرگان و تنگه شمشیر بر سرچشمه می گیرند و به دریای خزر می ریزد. رودخانه زرین گل از دره های شمالی کوه ابر سرچشمه می گیرد و به رودخانه گرگانرود می ریزد.

همچنین رودخانه های کفشگیری – بالا جاده – مایان – چقر – شیر داربن – زیلان – خاصه رود – نوچمن – شوریان – زاو دشت و جردلی نیز از جمله رودخانه هائی هستند که به رودخانه قره سو می ریزد.

3-3-1- سدها :

الف ) سد گرگان :

در 60 کیلو متری شمال شرقی گرگان قرار دارد که گنجایش مخزن کل آن یکصد میلیون متر مکعب آب است ولی در حال حاضر بدلیل رسوب گل و لای از عملکرد مناسبی برخوردار نیست .

ب) سد کوثر ) :

در 13کیلو متری جنوب شرقی گرگان در روستای نومل واقع شده است که گنجایش مخزن کل سد 5/7 میلیون متر مکعب آب است.

4-3-1- آبهای زیر زمینی :

ظرفیت آبهای زیر زمین استان حدود 1350 میلیون متر مکعب برآورد شده است که 860 میلیون متر مکعب ( 7/63) در صد ظرفیت آن بهره برداری می شود .

5-3-1- جنگلها :

تمام قسمت جنوبی و جنوب شرقی و قسمتی از شرق دشت گرگان را دشت فرا گرفته است که وسعت آن 421 هزار هکتار می باشد .محدوده این جنگلها از گلوگاه در غرب تا گلی داغ در شرق گسترش دارد از در ختان و درختچه های این جنگلها می توان از گونه های بسیار با ارزش چون بلند مازو ، راش ف ممرز ، توسکا ، ملج ، افرا ، آزاد ، آلبالوی جنگلی ، انار ، خرمندی ، نمدار ، بزبزک ، سرخه دار ، آلو ترش ، زرشک ، انجیر ، گلابی ، گیلاس و توت جنگلی و ... نام برد که از نظر زیست محیطی و اقتصادی حائز اهمیت است .

6-3-1- مرتع :

مرتع استان نیز بالغ بر 1300000 هکتار در 4 حوضه عمده به شرح زیر واقع شده است :

1) حوضه آبخیز اترک :

شامل بخش مراوه تپه بخش داشلی برون و مراتع بخش آق قلا و گمیشان می باشد.

2) حوضه آبخیز گرگان :

شامل بخش هایی از کلاله ، گالیکش و آق قلا می باشد .

3) حوضه آبخیز قره سو :

شامل مراتع بخش مرکزی گرگان در قمت هایی از بخش آق قلا می باشد .

4) حوضه آبخیز نکا :

شامل مراتع ییلاقی بخش مرکزی گرگان ، کردکوی و بندر گز می باشد.

مراتع استان از نظر موقعیت جغرافیایی و آب و هوائی شامل مراتع ییلاقی و قشلاقی بوده که جهت تعلیف احشام دامداران مورد استفاده قرار می گیرد.

7-3-1- آب و هوا :

استان گلستان دارای آب و هوای معتدل و مرطوب از نوع مدیترانه ای است که در نواحی شمالی بنا به نزدیکی به صحرای قره قوم بر خشکی آن افزوده می شود ، ولی مقدار بارندگی آن کمتر بوده و به مقتضیات فصول متغیر است . در زمستان نسبت فشار هوای سرد سیبری هوای گرم و مرطوب به طرف با لا رانده شده و کوههای جنوبی این منطقه نیز مانع از حرکت آن به طرف مرکز فلات ایران می گردد. در تابستان علاوه بر گرما به واسطه پایدار بودن رطوبت بالائی را دارا بوده و هر چه از سمت در یا به سمت شرق پیش می رویم از رطوبت آن کاسته و بر خشکی هوا افزوده می گردد. ابرهائی که از دریا بر می خیزد در سواحل آب خود را از دست داده و در کوهستان رطوبت آن کاهش می یابد.

در زمستان به علت جریان بادهای سیبری در کوهستان تراکم ابرها ، مقدار برف و باران را بیشتر کرده و هوا در این فصل سرد ولی در تابستان نواحی کوهستانی معتدل می باشد . پربرف ترین کوهها این ناحیه کوههای فندرسک است.

آب و هوای شمالی استان در تابستان و پاییز گرم و خشک و در زمستان سرد و گه گاه پوشیده از برف است که البته میزان برف و بارش در مقیاس با ارتفاعات نمی باشد. وضعیت جوی در منطقه گنبد در مقایسه با سایر مناطق استان ، از آب و هوای نامتعادل تری برخوردار است .

از حیث بارندگی سالیانه گنبد کمترین و از حیث درجه حرارت از متوسط استان بیشتر و در زمستانها درجه حرارت از متوسط استان پایین تر بوده است .

بالاخره این منطقه یکی از حاصلخیز ترین و با استعداد ترین مناطق کشور از حیث منابع و استعدادهای طبیعی و خاکی و نوع اب و هوا دارای قابلیت زیادی می باشد.

معرفی استان گلستان

مطالب مشابه :

شهرستان کردکوی1

موقعیت جغرافیایی بهشهر

جزیره آشوراده؛ بررسی وضعیت گردشگری:

معرفی بندرترکمن

مونوگرافی روستایی: روستای التپه ---------------------------------------------------------- (قسمت اول

نگرشی برنوسانات تراز آب دریا ی خزر

تاریخ : موقعیت جغرافیایی سرزمین تركمنها

معرفی شهرستان کردکوی

معرفی استان گلستان

معرفی کوتاه شهرستان کردکوی + تصاویر