زیبا سازی شهری

اين روزها مقالات و گزارشهاي متعددي را درباره مبلمان شهري مي خوانيم . اما مقوله مبلمان شهري و بصورت كلي تر زيباسازي شهري ، كلاف سردرگمي در اتاق ذهن مديران شهري است و مانند ماجراي مولاي رومي حكايت پيل در تاريكي و هركس از ظن خود يارشدن .

ماجراي جديدي نيست ، فرقي نمي كند تخصصمان و تجربه مان چيست . مهم اينست كه حق داريم درباره مسائل هنري و زيباسازي اظهارنظر كنيم واين نظر را تحميل نمائيم . اما در مورد ساخت و ساز يك پل و يا اتوبان و هزاران مورد ديگر به خود اين اجازه را نمي دهيم .

اجازه دهيد قبل از ورودبه بحث مبلمان شهري و كاركردهاي آن در شهرنشيني جديد به عقب برگرديم و درباره " زيباسازي " واژه اي عام عنايت بيشتري داشته باشيم .

نمي توانيم قبل از برداشتي علمي وشفاف از زيباسازي به سراغ زيرمجموعه هاي آن برويم . آنچه فرآيند زيباسازي را در كلان شهرهاي ايران دچار مشكلات اساسي كرده و اغلب پروژه هاي زيباسازي تبديل به پروژه هاي " زشت سازي " گرديده است برداشتهاي شخصي ، غلط و كاملا منطقه اي از اين واژه هاي به ظاهر ساده است . بالاخره روزي بايد مديران شهري به تعريفي واحد و كارشناسانه از اين لغت برسند كه در طول عبور و مرور احزاب و مديران دچار تغيير نشود .

اما براستي رنگ آميزي جوي و جدول و نظافت در وديوار و يا نصب چند المان شهري و يا بهسازي بلوارها ، تنها اجزا زيباسازي شهري اند ؟ قطعا مشخص است كه خير. اجازه دهيد ابتدا تعريفي از زيباسازي شهري را ارائه دهيم و سپس سوالات ديگري را مطرح كنيم :

" زيباسازي شهري به كليه اقدامات آگاهانه اي گفته مي شود كه به ارتقا كيفيت محيط شهري و ارتباط بيشتر شهر و شهروند بيانجامد (مصوبه كميته زيباسازي كلان شهرهاي كشور – اصفهان سال 1380)

بسيار روشن است كه نگرش فوق مفهومي بسيار كلان تر از مسائل فوق رادارد .

سوال بعدي اينست كه چرا درهنگام مسافرتهاي خارجي به عنوان يك انسان از حركت در شهرها لذت مي بريم ؟ چرا همه چيز همانگونه است كه بايد باشد ؟ تفاوتي نمي كند از كجاي كره خاكي آمده ايم ، نيازها از قبل پيش بيني شده ، چرا نمي توانيم با موفقيت آن اقدامات را كپي سازي كنيم ؟ برخي از دوستان تفاوت فاحش فرهنگي را علت اين امر مي دانند اما بزعم نگارنده موضوع اين نيست .

كيفيت محيط شهري دغدغه اصلي مديران تمام كلان شهرها و هدف شهرداريها ست و برنامه فرهنگ سازي توسط شهر و بر روي شهروندان انجام مي شود . در اروپا شهرها صدها سال است كه فرهنگ سازند .

هيچ كس حق ندارد سليقه شخصي اش را به مردم شهر تحميل كند همانگونه كه اجازه نمي دهد مردم شهر در داخل خانه عقيده شان را به او تحميل نمايند .

اصلي ترين برنامه شهرداريها در شهرهاي روبه رشد و يا مترقي ارتقا مداوم كيفيت محيط شهر است اما در كلان شهرهاي ما ، زيباسازي مقوله اي فرعي است كه نمي دانم به چه علتي به آن نگاه سياسي نيز مي شود .

شهرها در تمدن جديد محل تعامل شهر و شهروند هستند . مطالعه دقيق و برداشت مناسب در بحث كيفيت محيط شهري اين اجازه را به ما مي دهد تا دريابيم شهرها تنها محل عبور و مرور نيستند ، بلكه محيط هائي هستند كه بايد با ساكنانش ارتباطي دوجانبه برقرار نمايند و در اين تعامل دوسويه است كه معناي شهروند تحقق مي يابد . پروژه هاي زيباسازي الا و لابد بايد در جهت گسترش اين ارتباط حركت كنند . اين يك قانون جهاني است . اما از اين پس رفتارهاي فرهنگي هر منطقه در تعيين خط و مشي اين ارتقا تاثيرگذارند .

ساليان سال است از طرح شعارهاي شهرما، خانه ما، و شهرداري در خدمت مردم و شعارهاي آبكي از اين دست مي گذرداما كمتر شهرونداني كه در قلب خويش احساس مي كنند شهرشان خانه شان است و شهرداري در خدمت آنها ، با صرف هزينه هاي اطلاع رساني بالا و ساخت فيلمها و كارتونهاي مختلف در ده سال گذشته تازه موفق شديم بخشي از مردم را راضي كنيم تا راس ساعت مقرر زباله هايشان را بيرون منزل بگذارند . هنوز مردم هنگامي كه وجهي را به شهرداري پرداخت مي كنند نه اعتمادي به اين سيستم دارند و نه آنرا موجه مي دانند و ما درك نكرده ايم كه تمامي اين رفتارها در محيط هاي شهري ناشي از عدم ارتباط مناسب شهر و شهروند است، نه فرهنگ غلط مردم .

زيباسازي شهري در تعريف ساده تر ، انجام هر اقدام آگاهانه ايست كه به ارتباط صميمي تر شهر ( به عنوان عنصري جغرافيايي زنده و پويا) و شهروند بيانجامد و بدون ترديد يكي از جلوه هاي مفهوم منافع عامه مي باشد كه بوجود و فعاليت شهرداريها مشروعيت مي بخشد . امروزه بايد مفاهيم اصولي و بنيادي زير را در كليات زيباسازي شهري ديد :

سازماندهي فضا و كالبد شهر ، هويت و دلبستگي فرهنگي ، ايمني شهر وشهروند ، سلامت شهروند ، اقتصاد پايدار و رفاه و آسايش .

مفهوم كلمه زيبا در زيباسازي شهري با آنچه در يك كادر عكاسي و يا تابلوي نقاشي مي بينيم متفاوت است . زيبايي در اين لغت برآيند تكميل شده تعاريف فوق است نه چيزي كم و نه چيزي بيش و همانگونه كه مي بينيم در مفاهيم فوق ، مبلمان شهري ، رنگ آميزي شهري و يا تابلوهاي اطلاع رساني و تبليغاتي جايگاهي مستقل ندارند .

اين عناصر ابزار مديران شهري هستند براي رسيدن به مفاهيم فوق .

در خاتمه يادآور مي شوم ، زيباسازي در شهرهاي ما چيزي بيشتر از يك گريم و بزك نيست . عملي كه بتوان چهره فرتوت با دروني بيمار را به صورتي قابل تحمل براي مدتي محدود تبديل كرد . آنچه در ذهن ماست ساختن بنيادين شخصيتي جوان با چهره اي زيباست كه نيازي به گريم ندارد . فراموش نكنيم هزينه هاي آرايش و پيرايش اين چهره تحمل نكردني هرساله به اندازه انجام چندين اقدام زيربنائي هزينه دارد .

به ياري خداوند در مجال آينده بصورت دقيق تري مبلمان شهري و يا هر كدام از تعاريف فوق را مرور مي كنيم .

زیبا سازی شهری

مطالب مشابه :

روز طراحی صنعتی و شهرداری مشهد ( خاطرات ماسیده)

مشهد شهری که خاطراتش را از دست می دهد ......

اولین نشست مبلمان شهری و هویت ایرانی- اسلامی

توسط سازمان زیباسازی انجام گرفت:نصب 12 تلوزیون شهری جدید در تبریز

در حاشیه اولین نشست مبلمان شهری و هویت ایرانی- اسلامی

دو خبر از سازمان زیباسازی

مدیر عامل سازمان زیباسازی تبریز خبر داد : سال 93 سال تحول نورپردازی تبریز خواهد بود

زیبا سازی شهری

مبلمان فلزی در دامنه البرز

گزارش عملکردی سازمان زیباسازی از زبان مدیر عامل سازمان زیباسازی