راهنمای جامع پرورش بوقلمون

جوجه بوقلمون را می‌توان مانند جوجه مرغ به وسيله جوجه‌کشی طبيعی يا جوجه‌کشی مصنوعی تهيه کرد. در پرورش صنعتی بوقلمون معمولا از جوجه‌کشی مصنوعی استفاده می‌شود.

تخم‌ها بايد دارای اندازه مناسب برای جوجه‌کشی باشد .

حرارت نامناسب، نگهداری طولانی و بالاخره دستکاری و تکان شديد تخم باعث نابودی جنين داخل تخم می‌شود.

مدت جوجه دراوری در بوقلمون 28 روز است. معمولا جوجه‌ها از روز 27 شروع به نوک زدن و درآمدن از تخم می‌کنند.

تشکيلات جوجه‌کشی بايد از سطح بهداشتی بالايی برخوردار باشد.

ضدعفونی دستگاه و تخم‌ها بايد قبل و بعد از هربار جوجه‌کشی انجام شود.

حرارت لازم برای جوجه‌کشی 37-38 درجه سانتيگراد می‌باشد.

رطوبت نسبی بايد در حدود 60درصد در 24 روز اول و 70 درصد در 4 روز آخر باشد.

عمل چرخاندن و تهويه نيز بايد بصورت مطلوب انجام شود.

نکات مهم در جوجه‌ريزی

بستر با ضخامت 8 سانتی‌متر از تراشه و چوبهای تميز اشباع، خشک و عاری از آلودگی‌های خارجی و گرد و خاک.
مادر مصنوعی با 38 درجه سانتی گراد و حرارت سالن 22 تا 26 درجه سانتی گراد و گارد محافظ به قطر 4 متر جهت 250 قطعه جوجه يکروزه بمدت يک هفته تعداد 4 عدد آبخوری داخل گارد.
يک ساعت استراحت در صورت انتقال از يک سايت طولانی و سپس جوجه‌ريزی و دادن آب و دادن خوراک يک ساعت بعد از جوجه ريزی.
دادن خوراک يک ساعت بعد از جوجه‌ريزی
توجه خاص به درجه‌ها و معرفی منابع حرارتی، آب و خوراک، جلوگيری از ورود موش و ساير پرندگان وحشی
ساختمان اداری و مسکونی داخل مزرعه احداث شود، ايجاد حوضچه ضدعفونی به ابعاد و عمق مناسب در مدخل درب ورودی سالن‌ها استفاده از چکمه و لباس مناسب
فضای مورد نياز جوجه يک روزه تا 8 هفته، 8قطعه در هر متر مربع و از 8 هفته تا پايان دوره پرورشی، حد اکثر تا4 قطعه در هر مترمربع.

فضای پرورش:
بستر پرورش بايد حتی المقدور سر پوشيده و دارای کف بتنی باشد. اما برای جوجه‌ها يا گله‌های محدود، کف چوبی هم مناسب به نظر رسيده که متضمن شرايطی نظير کيفيت چوب و فواصل تميزکاری کف آن می‌باشد. در صورتی که قبلا در بستر ماکيانی از قبيل مرغ يا بوقلمون نگهداری می‌شده، بايد کاملا کف بستر را از هرگونه مواد ضايعاتی و کود زدوده و گندزدايی نمود. به هر حال پس از هر نوبت پرورش بايد سالن را تميز و ضدعفونی نموده و چند روزی قبل از جايگزين جوجه‌های جديد، دمای آن را به حد مطلوب رسانده و بستر را خشک و بدون رطوبت نگه داشت. زيرا بستر خيس يا مرطوب استارت شيوع بيماريهايی نظير کوکسديوز بوده که درمان آن چندان سهل نمی‌باشد.

منابع گرمازا:
برای جوجه‌های ۱-۳۰روزه می‌توان از منابع گرمازا نظير لامپ يا هيتر‌های آويزان استفاده نمود. برای مثال از لامپ‌های حرارتی ۲۵۰ وات می‌توان برای ۲۵۰ جوجه استفاده نمود. اما گزينه ايده‌آل آن است که از لامپ‌های حرارتی پشت جيوه ای قرمز استفاده نمود. زيرا از مزيت‌هايی همانند مصرف کمتر برق(۶۰ وات)، نور قرمز (ضدقارچ و باکتری) و همچنين گرمای بيشتری برخوردار است. به منظور تنظيم فاصله منابع گرمازا تا کف سالن، بايد وضعيت جوجه‌ها را بررسی نمود. به طوری که اگر جوجه‌ها در زير منبع حرارتی تجمع کرده بايد فاصله را کاهش‌ (افزايش دما) و در صورتی که به اطراف پراکنده شده، بايد آنرا افزايش داد (کاهش دما). در اغلب موارد مشکلات ناشی از سرما بوده اما بايد توجه داشت که گرمای بيش از حد موجب خشکی عضلات جوجه‌ها و مرگ زودرس آنها می‌گردد. در صورت استفاده از لامپ‌های حرارتی بايد در نظر داشت چنانچه هر يک از لامپ‌ها سوخته باشد يا اتصالی در مدار آنها ايجاد گردد، منجر به افت دما گرديده که در مواقع بحرانی جوجه‌ها روی هم ريخته و درصدی از تلفات بعلت خفگی را در پی خواهد داشت.

گارد يا محافظ جوجه ها:
اين مبحث تنها مربوط به جوجه‌های ۱-۱۰ روزه می‌باشد. به طوری که بايد با ايجاد گارد از جنس توری يا ساير وسايل همانند مقوا يا بلوک سفال، جوجه‌ها را در نزديک منبع حرارتی نگه داشت. اين عمل بايد تا زمانی ادامه يابد که جوجه‌ها به طور کامل با فضا آشنا شده و در صورت رها شدن از داخل محفظه گارد، قادر به پيدا کردن منبع حرارتی باشند. ارتفاع گارد بايد قريب به ۳۰ سانتيمتر و شکل آن به صورت مدور باشد به طوری که ۴ گوشه بستر که محل اصلی جمع شدن جوجه‌ها می‌باشد حذف گردد. گارد (محافظ) را بايد زمانی برداشت که جوجه‌ها قادر به پريدن از روی آن بوده که اغلب در ۱۰ روزگی به بعد می‌باشد. فضای گارد را بايد هميشه تميز نگه داشت و از خيس شدن يا کثيفی بيش از حد آن جلوگيری نمود.

ظروف آبخوری و دانخوری:
ظروف آبخوری و دانخوری، حتی‌الامکان بايد از جنس پلاستيک باشد زيرا در برابر خميدگی يا شکستگی مقاوم بوده و به سهولت می‌توان آنرا تميز نمود. ظروف دانخوری جوجه‌ها در چند روز اول بايد پهن و سينی مانند باشد تا براحتی بتوانند به خوراک دسترسی داشته و همچنين پنجه‌های خود را با به هم زدن دان تقويت نمايند. اما با بالا رفتن سن جوجه‌ها بايد از ظرف کشيده و دهن باريک جهت جلوگيری از ضايعات و هرز رفتن خوراک استفاده نمود. در کنار ظروف دانخوری، برای هر ۵۰ جوجه بايد ۲ تا ۳ ظرف آبخوری را تعبيه نمود.

تغذيه:
خوراک مصرفی در دوره پرورش، بخش اعظمی از هزينه‌های اين دوره را شامل می‌شود. لذا ترکيب و چگونگی تهيه آن بسيار حائز اهميت است. بايد توجه داشت که هرگز از خوراک ساير ماکيان بالاخص مرغ استفاده نگردد. دان مورد استفاده جوجه قرقاول‌ها بايد دارای ۲۸% پروتئين و در سنين بالغ ۲۴% باشد. همچنين از تازه بودن و ترکيب ايده آل دان بايد اطمينان حاصل نمود. زيرا اثر مطلوب اکثر مواد معدنی و ويتامين‌های موجود در خوراک پس از مدتی طولانی از بين رفته و فاقد ارزش غذايی می‌باشد. گندم، سويا و ذرت از ترکيبات اصلی خوراک قرقاول می‌باشد.

دارو و درمان:
بهترين اقدامات درمانی برای دوره‌های پرورش، اعمال مديريت صحيح می‌باشد. به طوری که غذای مطلوب و آب تازه بهترين ر‍‍ژيم درمانی برای حصول نتايج ايده آل خواهد بود. از آنجايی که ۸۰% خون را آب تشکيل می‌دهد، لذا می‌توان در نظر داشت که آب مصرفی چه تاثيری را در پی خواهد داشت. آب مصرفی گله هر صبح و هر شب بايد تعويض و ظروف آن هر ۲ روز يکبار تميز و ضدعفونی گردد. در صورت اصرار به مصرف محلول‌های درمانی، می‌توان از مخلوط ويتامين الکتروليت استفاده نمود.

کنيباليسم (همخواری):
مسئله کنيباليسم يا پرکنی در بين ماکيان پرورشی رايج و معمول تلقی گرديده که آن را می‌توان با توجه به ۲ نکته تحت کنترل قرار داد. محرک اوليه عمل پرکنی (همخواری) و مراتب حاد آن شلوغی گله يا فضای کوچک و نامناسب بستر می‌باشد. همچنين نور شديد، تهويه نامطلوب و فقر پاره‌ای از مواد تغذيه همچون نمک می‌تواند عاملی جهت شيوع کنيباليسم تلقی گردد. در صورت شيوع کنيباليسم بايد آن را سريعا در مراحل آغازين متوقف نمود که در غير اين صورت، کنترل آن ديگر ميسر نخواهد بود. هنگام مشاهده عامل کنيباليسم بايد نور بستر را با پوشاندن پنجره‌ها و منافذ درب‌ها، کم و تاريک‌تر نمود. به حدی که تنها قادر به تشخيص و يافتن ظروف آب و غذا باشند. همچنين در صورت امکان بايد بستر را گسترش داده يا تعدادی از گله را به مکانی ديگر انتقال داد. چنانچه هريک از راهکارهای فوق موثر واقع نگردد، بايد گله را نوک چينی نمود. اين عمل بسيار حساس بوده و تبحر خاص خود را می‌طلبد. به طوری که تنها بايد نوک بالا را تا قسمت استخوانی قطع نمود. در صورتی که پس از نوک‌چينی، خونريزی مشاهده گردد، می‌توان از نيترات نقره به منظور جلوگيری از آن استفاده نمود. اما در مبحث کنيباليسم بهترين راهکار جلوگيری از بروز آن می‌باشد که بدين منظور بايد به طور متناوب گله را چک نمود. با توجه به اينکه کنيباليسم از قسمت پشت شايع است، لذا از ۱۵ روزگی به بعد بايد هر چند روز يکبار تعدادی از گله را جدا نموده و وضعيت پرهای پشت آنها را بررسی نمود.

انتخاب تخم برای جوجه‌کشی:
به منظور انتخاب بهترين تخم‌ها جهت جوجه گيری بايد به مشخصاتی از گله تخمگذار توجه داشت که در ذيل بيان می‌گردد. روند توسعه نرمال گله و همچنين حصول اطمينان از شرايط بهداشت و سلامت کامل آن. سازگار با شرايط جفتگيری (جفت نر انتخاب شده) و توليد تخم با درصد بالای نطفه‌داری عدم اختلال در فرايند جفتگيری تغذيه شده با جيره مناسب گله مولد عدم همخونی گله به طوری که در حد (F1) باشد. از ذخيره و نگهداری تخم‌های بيش از حد درشت يا ريز بايد خودداری نمود زيرا تخم‌های بيش از حد درشت درصد هچ پايين را داشته و تخم‌های ريز نيز جوجه‌هايی با جثه ضعيف و کوچک را به بار می‌آورد. از ذخيره و نگهداری تخم‌های با پوسته نازک يا ترک خورده بايد خودداری نمود. زيرا اينگونه تخم‌ها رطوبت مورد نياز جهت رشد جنين را به سختی در خود نگه داشته و از سوی ديگر احتمال وقوع بيماريهای ارگانيسمی در تخم‌های ترک خورده افزايش می‌يابد.
از قراردادن تخم‌های با شکل غير معمول در دستگاه بايد خودداری و تنها از تخم‌های تميز و سالم برای جوجه‌کشی استفاده نمود. شستن تخم‌ها يا تميز کردن آنها با پارچه مرطوب توصيه نمی‌گردد، زيرا با شستن تخم پوشش محافظ آن از بين رفته و منافذی برای ورود انواع باکتری که عامل بيماريهای ارگانيسمی بوده، ايجاد می‌گردد.

ذخيره و مراقبت از تخم:
در بسياری از موارد، توجهات تنها معطوف به دوره جوجه‌کشی بوده و مراقبت خاصی از تخم‌های ذخيره شده برای قرار گرفتن در دستگاه بعمل نمی آيد. در حالی که مدت زمان ذخيره و نگهداری بيشتر از زمان جوجه‌کشی حائز اهميت می‌باشد. زيرا حتی در اين زمان نطفه تخم بعنوان يک جنين، زنده و در حال زيست بوده و هرگونه غفلت و عدم رعايت نکات مربوطه موجب هچ ناموفق و يا مشکلاتی اعم از مرگ جنين يا نقص عضو و مشکلات ارگانيسمی می‌گردد. لذا در مدت زمان نگهداری تخم‌ها بايد نکات زير را مد نظر قرار داد.

تخم‌ها را بايد حداقل روزی ۳ بار جمع آوری نمود. اما در صورتی که دمای روز به بالای ۸۵F رسيده، بايد دفعات جمع آوری را به ۵ مرتبه افزايش داد. تخم‌ها را به طور کلی ۲ تا ۳ دفعه در صبح و ۱ تا ۲ دفعه در بعد از ظهر جمع آوری نماييد.

تخم‌های دارای آلودگی اندک همانند لکه خون روی پوسته، ذرات کود چسبيده يا گرد و غبار بستر را می‌توان با ساب زنی توسط کاغذ سنباده نرم برای زمان جوجه‌کشی ذخيره و آماده نمود.

تخم‌ها را بايد در شرايط مرطوب و خنک (دمای ۱۵ – ۱۴) (رطوبت ۷۵ – ۷۳ درصد) نگهداری نمود.

تخم را بايد به حالتی در شانه‌های ذخيره قرار داد که انتهای کوچک تخم رو به پايين باشد.

در صورت ذخيره تخم‌ها برای مدت زمانی بيشتر از ۶-۵ روز، بايد آنها را روزی ۲-۱ بار چرخاند و وضعيت آنها را بررسی نمود. بهترين زمان برای نگهداری تخم‌ها ۸-۷ روز بوده و حداکثر تلرانس آن ۱۲-۱۱روز بوده که توصيه نمی‌گردد. زيرا با گذشت زمانی بيشتر از آن، درصد هچ تخم‌ها افت می‌نمايد. هنگام انتقال تخم‌ها از اتاق ذخيره به دستگاه، بايد اندکی تامل نمود تا دمای تخم‌ها که تقريبا ۱۵ درجه می‌باشد با دمای معمول هوا منطبق گردد. زيرا در غير اين صورت، انتقال ناگهانی تخم‌ها از محفظه ذخيره به دستگاه باعث افزايش شديد دما شده که موجب کندانس رطوبت و وارد آمدن شوک خسارت باری به تخم‌ها می‌گردد. دستگاه جوجه‌کشی:برای واحد‌های بزرگ می‌توان دستگاه ستر و هچر را به صورت مجزا در نظر داشت و در مورد واحد‌های مبتدی يا دارای ظرفيت محدود می‌توان از يک دستگاه جوجه‌کشی دارای شانه‌های ستر و سبد‌های هچر استفاده نمود. به طوری که بعد از ۲۱ روز تخم‌ها از شانه‌های ستر برداشته شده، به سبد هچر انتقال يافته و در داخل دستگاه قرار می‌گيرد. اما آنچه در اين ميان حائز اهميت است محل استقرار دستگاه در فضای مسقف و بسته بوده که دارای سيستم تهويه مطلوب جهت فراهم آوردن هوای تازه می‌باشد. در کنار تهويه نامطلوب، چرخش تخم و گندزدايی دستگاه و تخم ها، اغلب مشکلاتی که در زمان هچ روی می‌دهد ناشی از بی‌دقتی در کنترل دما و رطوبت دستگاه می‌باشد. به طوری که دما و رطوبت بيش از حد کم يا زياد طی فاصله زمانی خاصی در رشد و وضعيت زيستی جنين تاثير گذاشته و می‌تواند مشکلاتی نظير مرگ جنين، ضعف يا خروج سخت جوجه از تخم را به بار آورد. در دستگاههای تمام اتوماتيک که دارای فن جريان هوا می‌باشد، بهترين دما تا ۲۱ روز۹/۹۸ F با تلرانس ۵/۰ F می‌باشد. بايد در نظر داشت که گرمای بيش از حد دستگاه يا موجب مرگ جنين در اثر تبخير زود هنگام رطوبت شده يا تولد زودرس جوجه‌ها پيش از زمان مقرر را باعث می‌گردد.
در مورد رطوبت دستگاه، تا روز ۲۱ بايد آنرا روی ۶۰-۵۸% رطوبت نسبی يا ۸۶-۸۴% F قرار داده و در ۳ روز آخر آن را تا ۶۸% نسبی يا (۹۰F ) افزايش داد. بايد توجه داشت که ميزان تهويه در روز‌های آخر جوجه‌کشی و نيز در زمان هچ افزايش يابد. تنظيم شرايط تهويه بدين دليل حائز اهميت است که اکسيژن از روزنه‌های تخم وارد شده و از سوی ديگر دی اکسيد کربن به همين روش از تخم خارج می‌گردد. لذا با افزايش حجم و رشد جنين بايد به ميزان تهويه افزود تا اکسيژن بيشتری به جوجه برسد

راهنمای جامع پرورش بوقلمون

مطالب مشابه :

دانلود طرح توجیهی پرورش شتر مرغ

طرح توجیهی پرورش شترمرغ

راهنمای جامع پرورش بوقلمون

طرح توجیهی پرورش اردک مادر