لقمان
﴿ وَ لَقَدْ آتَینَا لُقْمَانَ الْحِکمَةَ أَنِ اشْکرْ لِلَّهِ وَمَن یشْکرْ فَإِنَّمَا یشْکرُ لِنَفْسِهِ وَمَن کفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِی حَمِیدٌ ﴾
لقمان
کلمات و واژگان در گفت و گو های روزمره صرفاً، ابزاری در جهت انتقال مفاهیماند و انسانها به کمک کلمات با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند؛ اما از منظر زبان شناسی، واژگان باید مستقلاً مورد مطالعه و بررسی قرار گیرند. یک زبان شناس گاه هفتهها و ماهها یک واژه را زیر و رو میکند تا ریشهی آن را دریابد؛ بفهمد که این واژه در گذشته چه معانی و کاربردهایی داشته و معنای آن در طول قرنها چگونه تغییر یافته است.
ما اکنون از خیل ِواژگان، کلمهی حکیم را برگزیدهایم و تلاش میکنیم که معنای این واژه را دریابیم. به راستی حکیم کیست و حکمت یعنی چه؟
جواب ها بسیار است و این واژه در طی قرون توسط بشر زیر و رو شده، معانی مختلفی یافته است؛ اما بهتر است پاسخ را از کلام پروردگار طلب کنیم تا دریابیم خداوند متعال چه کسی را حکیم خوانده است.
در سورهی لقمان چنین آمده است:﴿ ما به لقمان حکمت بخشیدیم که خدا را شکر گزار باش.﴾[1]
لقمان کسی است که همگان او را شخصی حکیم می دانند. چنان که در تاریخ آمده، او مردی بسیار دانا و صاحب اخلاق کریمانه بوده است. لقمان بسیار آرام و کم سخن بوده و جز کلمات حکمت آمیز، بر زبان جاری نمیساخته. داستانهای حکیمانهی او زبانزدِ خاص و عام است.[2]
بیتردید لقمان، انتخاب ِخوبی برای شرح ِواژهی حکیم میباشد؛ چرا که نام او با حکمت گرهخورده است. بر اساس آیهی فوق، حکمت چیزی است که لقمان را بندهی شکرگزارِ خدا کرده است. در تفسیر این آیه گفتهاند که منظور از حکمت، عقل و فهم است؛[3] به عبارت دیگر، لقمان حکیم یعنی لقمان ِعاقل و دارای فهم.
پس در این آیه حکیم یعنی عاقل؛ حکیم یعنی فهیم.
تا به حال زیاد شنیدهایم که حکیم را دانشمند معنا می کنند؛ یعنی انسانی با دامنهی اطلاعات وسیع و فراوان؛ ولی این ترجمه، ترجمهی صحیح و دقیقی از این واژه نمی باشد.
دانشمند یعنی شخصِ صاحب دانش؛ یعنی علم آموخته و کسی که اطلاعات علمی ِفراوان دارد؛
اما حکیم یعنی عاقل یا صاحب بصیرت.
به یک دکتر، یک مهندس، یک عالِم و فرهیخته که با زحمت فراوان کسبِ دانش و تجربه کرده، دانشمند گفته می شود؛ اما این افراد هر یک ممکن است حکیم و عاقل باشند یا نباشند؛
پس حکیم مساوی با دانشمند نیست
و عاقل مساوی عالِم نیست.
شخص حکیم یا عاقل را با صفات زیر میشناسیم:
حکیم، صاحب بینش و دوراندیشی است.
حکیم یا عاقل کسی است که اگر خطا کند، به خطایش اعتراف و از آن عذر خواهی میکند.
حکیم یا عاقل کسی است که جوابِ احسان ِمردم را با نمک نشناسی نمیدهد. شخص حکیم، سخاوتمند است؛ با محبت، جوانمرد، غیرتمند، با حیا و کریم است.
از همه مهمتر، انسان ِعاقل، بندهی خداست. شخص حکیم- بهسان لقمان- شکرگزارِ خداوند است.
قصدِ این مقال، آن است که معنای حکمتِ لقمان را دریابیم؛ تا راهِ حکمت روشن و حرکت در آن بر رهروان هموار شود.
اما سؤال این است: حکمتِ عطا شده به لقمان چه بود که او را به این مرتبه از شکرگزاری ِخداوند رساند؟
امام صادق علیهالسلام پاسخ فرمودهاند: « معرفتِ امام ِزمانش به او داده شد.»[4]
آرام آرام، سِرّ ِحکمتِ لقمانی مکشوف می شود.
اگر میخواهید خداوند دری از حکمت به روی شما بگشاید، در پی شناخت امام زمان خود باشید؛
اما چگونه این حکمت را کشف کنیم؟
قرآن پاسخ می دهد:﴿ (خدا) هر کس را که بخواهد، حکمت عطا کند و هرکس به او حکمت داده شد، قطعاً به خیرِ کثیری رسیده است.﴾[5]
پس باید حکمت را که معرفت ِامام زمان علیهالسلام است، از خدا طلب کرد.
و در این زمانهی غیبت و حیرت، امامان معصوم علیهمالسلام به ما آموخته اند که در راه طلبِ معرفت حجت خدا بگوییم:
اَللَّهُمَّ عَرّفنی نَفْسَک، فَاِنَّک اِنْ لَمْ تُعَرِّفنی نَفْسَک لَمْ اَعْرِفْ نَبیک؛
اَللَّهُمَّ عَرِّفنی رَسُولَک، فَاِنَّک اِنْ لَمْ تُعَرِّفنی رَسُولَک لَمْ اَعْرِفْ حُجَّتَک؛
اَللَّهُمَّ عَرِّفنی حُجَّتَک فَاِنَّک اِنْ لَمْ تُعَرِّفنی حُجَّتَک ضَلَلْتُ عَنْ دینی.[6]
خدایا! معرفت خود را به من ارزانی دار که اگر خود را به من معرفی نکنی، من پیامبرت را نمی شناسم؛
خدایا! معرفت رسولت را به من ببخش که اگر معرفت ِپیامبرت را به من ندهی، من حجت تو را نمیشناسم؛
خدایا! معرفت حجت ِخود را به من عطا فرما که اگر حجتت را به من معرفی نکنی، از دینم گمراه خواهم شد.
[1]. لقمان(31): 12: ﴿ وَ لَقَد آتَینا لُقمانَ الحِكمَة اَنِ اشْكُر لله...﴾
[2]. حیات القلوب، ج2، قصص جناب لقمان.
[3]. كافی، ج 1، كتب العقل و الجهل.
[4].« اُوتِی مَعرفَةَ اِمامِ زَمانِه»:« معرفت امام زمانش به او ( لقمان ) داده شد»؛ تفسیر كنزالدّقائق 10: 236.
[5]. بقره(2): 269؛ ذیل این آیه در تفسیر بیان شده كه منظور از حكمت، طاعت خداوند و معرفت امام است؛ تفسیر كنزالدقائق.
[6]. پیش از بیانِ این دعا، امام صادق علیه السّلام فرموده اند:« آن جوان ( حضرت مهدی علیه السلام ) پیش از آن كه قیام كند، غیبتی دارد... ولی خدای عزّوجل دوست دارد كه شیعه را امتحان نماید؛ پس در آن هنگام ( زمان غیبت ) اهل باطل به تردید می افتند.» راوی سؤال می كند: اگر من آن زمان را درك كنم، چه وظیفه ای دارم؟ امام صادق علیه السلام در پاسخ، دعای مذكور را تعلیم می فرمایند.
مطالب مشابه :
موسسه آموزش عالی لقمان حکیم گلستان اق قلا
دهكده ى صفا - موسسه آموزش عالی لقمان حکیم گلستان اق قلا - در این وبلاگ مطالب جالب و مهم را
آدرس سایت و سیستم آموزشی دانشگاه لقمان حکیم گلستان
دهكده ى صفا - آدرس سایت و سیستم آموزشی دانشگاه لقمان حکیم گلستان - در این وبلاگ مطالب جالب و
لقمان
وبلاگ نانوشیمی دانشگاه آزاداسلامی مرودشت - لقمان - روزی لقمان به پسرش گفت امروز به تو ۳ پند
پند لقمان
وبلاگ نانوشیمی دانشگاه آزاداسلامی مرودشت - پند لقمان - لقمان حكيم رضى الله عنه پسر را گفت:
وصیت نامه لقمان به فرزندش!!!
دانشگاه فرهنگیان دوستان قبل از ارسال سوال حتما نظرات را بخوانید شاید پاسخ سوالتان را آنجا
دكتر محمدحسين لقمان ادهم( اولین رئیس دانشکده )
دكتر لقمان ادهم تحصيلات مقدماتي و متوسطه را دانشگاه تهران و فرهنگستان ايران جشني در
مسابقه سراسري تفسير سوره لقمان
زلال وحی وبلاگ تخصصی قرآنی-کتاب ماندگار - مسابقه سراسري تفسير سوره لقمان - وبلاگ تخصصی قرآن
مسابقه سراسري تفسير سوره لقمان
قرآن آبشار وحی - مسابقه سراسري تفسير سوره لقمان - از آبشار زیبای قرآن طراوت بگیریم ولذت
لقمان حکیم
لقمان حکیم لقمان حکیم، غلام سیاهی بود که در سرزمین سودان چشم به جهان گشود. گرچه او چهره ای
لقمان
لقمان. کلمات و واژگان در گفت و گو های روزمره صرفاً، ابزاری در جهت پورتال دانشگاه پیام
برچسب :
دانشگاه لقمان