اصول تولید گوشت گوسفندی

برای رسیدن به اهداف پیش بینی شده در روش های ارائه شده سلكسیون (انتخاب ) و برنامه های آمیخته گری انجام می شود و تحولات نوینی در تغییرات شرایط تغذیه ای ، بهداشت و مدیریت گله به وجود می آید كه روشهای پیشرفته ای نیز به كار گرفته می شود .

پتانسیل تولید گوشت گوسفندی در كشور :

تعداد دام مقابل كشتار در سال 1382 مطابق با ضریب 32 درصدی كشتار حدود 16 میلیون رأس پیش بینی شده بود كه از این تعداد دام قابل كشتار مقابل كشتار مطابق با آمار ارائه شده حدود 6 میلیون و 731 هزار راس در كشتارگاه ها و بقیه نیز به صورت سنتی و آزاد ذبح گردیده است كه میزان گوشت تولیدی را می توان در حدود 284 هزار و 133 تن برآورد نمود . بنابراین از هر دام كشتاری به طور میانگین 70/17 كیلوگرم گوشت بدست آمد كه این رقم خیلی كمتر از رقم مورد انتظار می باشد .

در واقع می توان گفت كه پتانسیل گوشت تولیدی از گوسفند با توجه به حدود 51 میلیون راس گوسفند و بره هنوز خیلی بیشتر از میزان تولیدفعلی است .

1- آمار نشان می دهد كه بیش از 51 میلیون راس گوسفند در سنین مختلف در كشور وجود دارد كه هر سال به دلیل محدودیت در منابع علوفه ای و تغذیه ای افزایشی در حدود 3/1 میلیون راس برای آن پیش بینی می شود كه با توجه به این میزان افزایش ، تغییری در میزان گوشت تولیدی و فرآورده های دامی به ازای هر راس مشاهده نشده است .

لذا بهتر است با توجه به شرایط اقلیمی كشور افزایش جمعیت دام متوقف گردد و برای تحقق این امر نیز هر سال حداقل بیش از نیم میلیون راس از آمار فعلی مورد توجه برای كشتار اختصاص یابد .

2- می توان بره استحصالی از هر میش مولد را تا نسبت 3/1 (از 83/. به 3/1 بره در یك سال ) افزایش داد . به عبارتی می توان درصد آبستنی و درصد دوقلو زایی را در گله بالا برد .

اگر در مراكز و ایستگاههای پرورش گوسفند درصد دوقلوزایی تا 30 درصد و تولید بره تا میزان 3/1 به ازاء هر راس میش در یك سال بالا رود و این فعالیت در سطح كشور گسترش یابد می توان انتظار داشت كه پس از كسر تلفات علاوه بر وضع موجود ، رقم قوچ و میش حذفی به میزان 6 میلیون را برسد .

3- در صورت كاهش تلفات میش و بره به ترتیب به میزان 2و 5 درصد می توان به تعداد 5/2 میلیون راس بره اضافی در گله رسید .

4- افزایش چهار كیلوگرمی گوشت تولیدی به ازاءهر دام كشتاری به وزن 22 كیلوگرم ، تنها به بهبود و اعمال روش های تغذیه ای مناسب امكانپذیر خواهد بود كه پیش بینی می شود در صورت اجرای برنامه های اصلاح نژادی در دام های پرواری میزان تولید به دوبرابر مقدار فعلی برسد .

در حال حاضر با توجه به رعایت موارد فوق و با ثابت نگهداشتن میانگین وزن لاشه به میزان 18 كیلوگرم میزان تولید گوشت گوسفندی در سال آینده را می توان تا رقم 620 هزار تن افزایش داد .

منابع تولیدی گوشت گوسفندی و بره :

نژاد های گوسفند نیز مانند گاو و گوساله از نظیر میزان تولید گوشت تفاوت هایی با هم دارند بنابر این برای افزایش درآمد یك پرواربندی و اقتصادی كردن واحد تولیدی بهتر است با توجه به شرایط اقلیمی مختلف در كشور از نژادهای مناسب استفاده شود .

1- نژادهای گوشتی : در این نوع نژاد علاوه بر بالا بودن تولید گوشت سهم پشم تولیدی نیز از رقم بالایی برخوردار است . اما درآمد حاصل از پشم در درجه دوم اهمیت قرار دارد . در تمامی نژادهای گوشتی 25 درصد از بره های ماده برای باروری جایگزین 25 درصد از میش های گله مادر شده و بقیه كشتار می شوند . صفت مشترك تمامی نژادهای گوشتی ، وجود قابلیت رشد سریع و نتاج خوب و مناسب آنها در یك سطح بسیار زیاد برای پرواربندی است . تفاوت موجود در بین نژادهای گوشتی در میزان باروری ، كیفیت پشم ، جثه دامهای بالغ ، طول عمر و درجه چربی دار بودن (میزان چربی ذخیره شده در بدن آنها) است .

مهمترین نژاد های شناخته شده گوشتی عبارتند از سافولك ، همشایر ، بوردرلایستر ،دورست هورن ، لینكلن اكسفورد و ساوات داون است .

2- نژادهای چند منظوره : آمار نشان می دهد كه نژادهای بومی به عنوان نژادهای چند منظوره بیشترین جمعیت گوسفندی در كشور و دنیا را تشكیل می دهند با اینكه نژادهای بومی در كنار تولید گوشت از جنبه تولید شیر و پشم ،درآمد ناچیزی ایجاد می كنند اما به دلیل عدم دوشش این نژاد ها آن هم به خاطر اقتصادی نبودن این پروسه صرفاً جهت تولید گوشت تحت پرورش قرار می گیرند . حال با درنظر گرفتن موقعیت نژادهای بومی بهترین راه اصلاح آن ها با استفاده از نژادهای گوشتی خارجی است .

در میان نژادهای بومی كشور ، آنهایی كه از نظر تولید گوشت مناسب تشخیص داده می شوند اكوتیپ های لری بختیاری و شال در ردیف اول قرار دارند . این نژاد ها با توجه به درشتی جثه برای اصلاح نژاد با نژادهای گوشتی مشهور دنیا مناسب هستند . نقطه منفی در نژادهای قابل اصلاح كشور وجود دنبه بسیار بزرگ است كه این امر نیز باعث افت باروری در دام می شود . زیرا قوچ ها در عمل جفت گیری با بالا بردن دنبه دچار مشكل می شوند بنابراین برای رفع این مشكل بهترین روش استفاده از تلقیح مصنوعی است .

3- نژادهای شیری : توجه به اینكه درآمد زایی و اقتصادی بودن واحددامداری به میزان گوشت تولیدی بستگی دارد اما نژادهایی همچون قزل ، فشندی، لری ، ماكوئی ٬ هركی، بهمئی ، مغانی ودالاق جز نژادهایی از گوسفندان بومی هستند كه از شیردهی قابل توجهی برخوردار هستند. لذا در صورت برنامه های اصلاحی می توان تولید شیر این نژادها را تا رقم 220 كیلوگرم در سال افزایش داد . بره های این قبیل نژاد ها كه دارای دنبه پر چرب و اسكلت بندی قوی هستند سریع تر از بره های دیگر نژادها ی بومی با دنبه پر چرب رشد می كنند . با توجه به این كه طول عمر میش های شیر ده زیاد است لذا بخش بزرگی از نتاج آنها به عنوان دام كشتاری باید مورد استفاده قرار گیرد .

پروار بندی :

پرواربندی باید به عنوان یك اصل مورد توجه قرار گیرد و منظور از تولید گوشت گوسفندی، باید تولید گوشت بره مد نظرباشد . گوشت حاصل از میش خذفی ، قوچ و بره های اخته شده و معوملاًارزان و كیفیت پایینی دارند . لذا پرواربندی این نوع دامها توصیه نمی شود زیرا هزینه های بالا رفته و برای افزایش یك كیلوگرم وزن زنده باید دوبرابر نیاز غذایی یك بره مواد غذایی غذایی برای حیوان تامین شود . درضمن علوفه مصرفی دام به جای گوشت تبدیل به چربی خواهد شد . در كشور ما نزدیك به یك هفتم گوشت تولیدی گوسفند از بره حاصل می شود و تعداد بره های ذبح شده نیز نزدیك به یك سوم كل گوسفندان كشتاری هستند از هر بره حدود 7 تا 8 كیلوگرم گوشت بدست می آید كه این میزان در مقایسه با كشورهایی كه از نظر تولید گوشت گوسفندی حائز اهمیت اند رقم پایینی است .

با توجه به اصل مورد نظر یعنی تولید گوشت بره به جای گوشت گوسفندی ، پیشنهادات زیر قابل طرح می باشد :

1- افزایش تولید بره به ازای هر راس میش (3/1 بره در سال و افزایش درصد دوقلو زایی ).

2- كاهش تلفات در بره های تولیدی تا رسیدن به سن كشتار (تلفات باید در زیر 5 درصد حفظ شود)

3- حذف زیادی از بره های تولیدی و جایگزینی نسبت كمی از بره ها به جای گله مادری به شرط استفاده از تكنیك های جدید كه تولیدبیشتر از دام كمتر را هدف قرار می دهد و بهترین روش استفاده از هورمون تراپی و تلقیح مصنوعی می باشد .

4- اجرای برنامه صحیح و مناسب پرواربندی در بره ها به منظور رساندن وزن لاشه آنها به 20 كیلوگرم یك اصل قابل توجه در تولید گوشت گوسفندی است . باید بره های كشتاری و بره های داشتی از بدو تولد تا سن چهار ماهگی تحت پروار ویژه و سیستم تغذیه ای مناسب قرار گیرند .

این مسئله از یك طرف روشی برای كنترل تركیب گله و از طرفی برای بالا بردن میزان گوشت تولیدی بره تا سن چهار ماهگی است ، آن دسته از بره هایی كه از رشد خوبی برخوردار هستند باید برای باروری جدا شوند و بقیه نیز به مدت 3 تا 4 هفته تحت تغذیه پایانی قرار گرفته و به عنوان بره كشتاری مورد توجه قرار گیرند .

در صورت پروار كردن بره های تولیدی حاصل از آمیخته گری تجاری و بره نژادهای چند منظوره حاصل از نژادهای گوشتی در سن پنج ماهگی وزن بدن به 40 تا 45 كیلوگرم و میزان گوشت تولیدی به 20 كیلوگرم خواهد رسید كه این امر با قرار دادن 5/3 تا 4 كیلوگرم كنسانتره در جیره با افزایش وزن روزانه بیش از 500 گرمی محقق خواهد شد .

در كشور دلایلی برای تائید اصول فوق وجود دارد . وزارت جهاد كشاورزی به منظور جلوگیری از ضرر ناشی از كشتار زود هنگام بره های پروار شده در سن 2 تا 3 ماهگی مطابق با این روش ، می تواند طرح ممانعت از كشتار زود هنگام بره ها را در بعضی از استانهای گوسفند خیز به مرحله اجرا درآورد .

می توان با پرداخت تسهیلات و اعتبارات بانكی به پرواربندان وزن بره ها را حداقل تا 25 كیلوگرم رسانید كه این امر منجر به سود بیشتر دامداران به منظور بازپرداخت وامهای بانكی خواهدشد . رعایت نكات مدیریتی از جمله بهسازی و نوسازی جایگاه دام و رعایت نكات بهداشتی در دامداری ها رقم قابل توجهی را در افزایش وزن لاشه و در نهایت بهبود وضعیت اقتصادی دامدار در پی خواهد داشت.

اصول تولید گوشت گوسفندی

مطالب مشابه :

ليست تعاوني هاي كشاورزي كشور

آشنایی با شرکت لبنیات کاله

اصول تولید گوشت گوسفندی

تحلیلی بر نظام تهیه، تدارک و توزیع انواع گوشت قرمز

شير ايراني

تاریخچه دامپزشکی در ایران و علت نامگذاری 14 مهر بنام روز ملی دامپزشکی

در میز مناظره کاندیداها جای حاجی خالی بود !!!