عبدالعزیز فرمانفرمائیان، طراح استادیوم آزادی و فرودگاه مهرآباد تهران درگذشت

عبدالعزیز فرمانفرمائیان، از بنیان گذاران نظام مهندسی جدید در ایران روز جمعه ۳۱ خردادماه در سن ۹۳ سالگی در اسپانیا درگذشت.

آقای فرمانفرمائیان طراحی استادیوم آزادی و فرودگاه مهرآباد تهران بود که از بناها و ساختمان های مدرن دوره پهلوی محسوب می شود.

برخی دیگر از آثار مهم طراحی شده توسط آقای فرمانفرمائیان، ساختمان‌های شرکت نفت، مسجد دانشگاه تهران، ساختمان راکتور اتمی دانشگاه تهران، ساختمان وزارت کشاورزی، ساختمان وزارت کار، ساختمان بانک اعتبارات ایران، ساختمان پست و تلگراف و تلفن، طرح اولیه فرودگاه جدید امام خمینی،ساختمان بورس تهران، دانشکده دامپزشکی، کاخ ملکه مادر در مجموعه سعد آباد، ساختمان اداری صدا و سیما و موزه فرش تهران است.

عبدالعزیز فرمانفرمائیان از تهیه کنندگان طرح جامع شهر تهران بود. برج های سامان و برج های ونک‌ پارک در تهران از مجموعه های مسکونی طراحی شده توسط اوست.

آقای فرمانفرمائیان تحصیلات خود را در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس گذراند و در آوریل دهه ۳۰ خورشیدی به ایران بازگشت و پس از مدتی در یکی از آتلیه‌های دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به کار و تدریس مشغول شد.

او نوه دختری مظفرالدین شاه قاجار بود.

برای دیدن یا دانلود این مستند ها ، بر روی لینک های زیر کلیک کنید :
مستند عبدالعزیز فرمانفرمائیان(قسمت ۱)
مستند عبدالعزیز فرمانفرمائیان (قسمت ۲)

آثار مهم طراحی شده در دفتر معمار

عبدالعزیز فرمانفرمائیان در ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

عبدالعزیز فرمانفرمائیان (۱۲۹۹- ۱۳۹۲/۳/۳۰ ) معمار معاصر ایرانی، استاد دانشگاه تهران و از بنیان گذاران نظام مهندسی جدید در ایران است. او فرزند عبدالحسین میرزا فرمانفرما از متموّلین طراز اول ایران بود.

وی در سال ۱۲۹۹ در خانواده‌ای متمول و وابسته به سلطنت قاجار بدنیا آمد. تحصیلات خود را در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس گذراند و در آوریل دهه ۳۰ فارغ التحصیل شد و به ایران بازگشت. او ابتدا در گاراژ پدر خود کار طراحی را آغاز نمود. وی سپس در یکی از آتیله‌های دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران زیر نظر محسن فروغی همراه با مهندس آفتن دلیان، هوشنگ سیحون و حیدر غیایی به کار و تدریس مشغول شد. آثار تولیدی دفتر وی عمدتا به صورت کامل با طراحی معمارانی که در آنجا شمغول به کار بودند ابه انجام میرسید و وی نقش راهبردی در روند جاری قراردادها و امور مدیریتی را بر عهده داشت. تمامی جمع پرشمار برادران و خواهران وی از شخصیت های ذینفوذ عصر پهلوی در ایران بودند. برادرزاده وی فیروز فیروز نیز به معماری در ایران اشتغال دارد. وی ٣١ خرداد ١٣٩٢ شمسی برابر با ٢١ ژوئن ٢٠١٣ میلادی در املاک خود در اسپانیا به سن ٩٣ سالگی درگذشت. هیچ اثری از وی در خارج از ایران در طی ٣٥ سال حضورش در خارج از ایران ثبت نشده است. فرمانفرمائیان در دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون توانست طی شکایتی از دولت ایران از محل حساب های بلوکه شده ایران در ایالات متحده کل خسارت خود در رابطه با خروجش از ایران را که بالغ بر یک ملیون دلار بود دریافت کند.

عبدالعزيز فرمانفرمائيان براي طراحي اين اثر در سال 43-1342 در سفري به مكزيك از ورزشگاه دانشگاه مكزيكو سيتي ديدار كرد اين طرح كه در آن از خاك فشرده به عنوان عامل سازه اي استفاده شده بود مورد توجه او قرار گرفت در طرح استاديوم 100 هزار نفري آزادي تصميم گرفت همانند ورزشگاه دانشگاه مكزيكوسيتي بستري فشرده از خاك ايجاد و مجموعه را روي آن بنشاند خاكبرداري براي سازه استاديوم زمينه ساز ايجاد درياچه مفرهي در جوار آن شد مهندس عليرضا راد پي مدير عامل شركت تهران بستون كه به معاونت و رياست دفتر فني سازمان برنامه منصوب شد مهندس خاك اين طرح بود .

از طرح استاديوم چيزي نگذشته بود كه (1349) دولت ايران متقبل برگزاري بازي هاي آسيايي در سال 1351 (1972) شد وزارت آباداني و مسكن (به وزارت كورس آموزگار) به سمت مجري طرح انتخاب شد اين طرح تحت نظر فرمانفرمائيان و به مديريت رضا مجد و هيربد و با همكاري نادر اردلان انجام شد ضرب العجل 17 ماهه براي طرح و اجرا و افتتاح چنين مجموعه برزگي مشكل آفرين بود به ناچار از دفتر s.o.m شعبه كاليفرنيا متقاضي خريد مقداري نقشه هاي سازه از يك طرح مشابه ورزشگاهي در شهر سياتل ايالت واشنگتن شد استخر را هم به پيمانكار طرح المپيك مونيخ واگذار كرد چند ميلي متر اشتباه در ابعاد محوطه هاي ورزشي در ركورد هاي جهاني تاثير مي گذارد و ناگزيز ضوابط كميته هاي بازي هاي المپيك بايد به دقت رعايت شود دفتر او عملا ناگزير شد در فرصت كوتاهي با جمع آوري مقداري مدارك سازه و اجرايي از نهاد ورزشي آنها را در طرح جامعي به طور هماهنگ جايگزين و ضمنا طراحي مجدد كند.

پيمانكار اين طرح شركت تسا متعلق به مهندس مجيد اعلم بود كه با پيمانكار بزرگ فرانسوي به نام بوئيگ يك كنسرسيوم تشكيل داد و مهندس زبردستي به نام پير ريچارد را به كار گرفت نامبرده در طرح سازه فلزي s.o.m تجديد نظر و طرح سازه جديدي را با بتون پيش فشرده و پيش ساخته محاسبه كرد و سرانجام اجراي طرح در موعد مقرر به اتمام رسيد و در سال 1353 افتتاح شد .

شنيدن ماجرا از زبان خود مهندس عبدالعزيز فرمانفرمائيان هم خالي از لطف نيست :

"در سال 1962 من رفته بودم به مكزيك و آرشيتكتور مكزيكو خيلي رونق داشت اون زمان ، مقصودا رفته بودم و ديده بودم كه ساختمان استاديومي كرده بودن كه مثل يك آتشنشانه معيني از هر طرفش يك شيبي داره اون وسطش يه سوراخاييه كه استاديوم واقعي اون توه اون فوق العاده منو گرفت .

وقتي كار استاديومو به من رجوع كردن بخصوص كه كار استاديومو براي ما محلشو معلوم كردن در دره اي كن .

بايد به شما بگم تمام كارهايي كه در ايران داشتيم يه بودجه فوق العاده تنگي داشتيم كه توي اين بودجه بايد ما يك كار صحيحي در مياورديم پس بنا براين 80 ميليون تومان پول داشتيم كه اين ساختمانو بكنيم . شركت نفت 15 ميليون تومان بود (منظور اعتبار در نظر گرفته شده براي ساختمان شركت نفته ) ببينين چي بود .

در اين كار ديدم كه اينجا تمام اون كانديشن ها وجود داره كه بيايم چيزي بي شباهت به اون كه الهام بگيرم از اون چيزي كه ديده بودم در مكزيكو يعني بيام يه ساختماني بكنم كه شكل تپه هاي كن باشه بخوره با اين اينوايرمنت و همون رنگ باشه . پس تصميم گرفتيم ما اولين بار كه استخون بنديش خاك باشه و روش به اندازه كافي پهن باشه كه خاك باشه پس اين تصميم كه گرفته شد ،شد يك تپه اي مثل مكزيكو .

پول نداشتيم كه جور ديگه اي بكنيم ."

عکسی واقعا زیبا و خیره کننده از استادیوم ۱۰۰ هزار نفری آزادی (آریامهر) اثر عبدالعزیز فرمانفرمائیان و همچنین برج و میدان آزادی(شهیاد) اثر حسین امانت… واقعا زیبا و غرور برانگیزه….

عبدالعزیز فرمان فرماییان در سال ۱۲۹۹ در خانواده ای صاحب نام در سایت و فرهنگ معاصر به دنیا آمد وی تحصیلات خود را در دانشکده بوزار پاریس گذراند و در آوریل دهه ۳۰ فارغ التحصیل شد و به ایران بازگشت. در ابتدا در گاراژ خانه پدرش شروع به طراحی برای خانه های اقوام و دوستان کرد و سپس به استخدام دفتر دانشگاه تهران درآمد. وی پس از چندی با مهندس آفتن دلیان، سیهون و قیاهی در یکی از آتلیه های دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران تحت ریاست مهندس فروغی به کار تدریس پرداخت.
Form flows function روش کار و طراحی این معمار بزرگ بود.
از جمله آثار وی: استادیوم ورزشی، ساختمان شرکت نفت، مسجد دانشگاه تهران، ساختمان وزارت کشاورزی، برجهای سامان، برجهای ونک پارک، ساختمان بورس، دانشکده دامپزشکی، کاخ مادر سعدآباد، کاخ نیاوران، ساختمان اداری صدا و سیما.
کانپست طراحی ورزشگاه آزادی: یک تپه آتشفشانی که اطراف آن شیب دار می باشد و بالای آن یک حفره آتشفشان وجود دارد که شبیه یکی از ورزشگاههای مکزیک می باشد. پس این طرح را در جایی اجرا کردن که اطراف آن تپه های کن وجود داشت.
دفتر فرمان فرماییان علاوه بر طراحی معماری در طراحی شهری و شهرسازی نیز وارد فعالیت شد از جمله در سالهای ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۵۴ کلیه کارهای غیرصنعتی کنسرسیوم نفت شامل شهرسازی، مدرسه سازی و خانه سازی و ساخت دفاتر اداری در مناطق نفت خیز را به عهده داشت و شهرسازی و خانه سازی مجموعه شرکت مس سرچشمه کرمان، شرکت خانه در کرج، شرکت خانه در اصفهان و شرکت خانه در شرق تهران را انجام داد. اما شناخته شده ترین فعالیت شهرسازی او تهیه نقشه جامعه شهر تهران با همکاری ویکتر گروئن می باشد.

پاویون ایران در اکسپوی 1967 مونترال

این پاویون توسط عبدالعزیز فرمانفرمائیان طراحی شده بود.
اکسپوی جهانی سال 1967 با موضوع کلی " انسان و جهان پیرامونش " در مونترال کانادا شکل گرفت .پاویون ایران با عنوان " هزار و یک چهره از ایران " در این اکسپو شرکت کرد .

طراحی پاویون ایران بر اساس فیلپا هایی نشات گرفته از معماری سنتی ایران که با تزییناتی به رنگ لاجورد از کاشی معرق اصفهان پوشانده شده بود ، انجام شد .

پاویون در دو طبقه با بازشو در میان آن طراحی شده است که بازشو سیالیت بصری بیشتری به فضا داده است . لبه های بازشو با طرح های مس و نقوش اسلیمی تزیین یافته است .

طبقه همکف به ارایه آثاری از قاجار تا 3000 سال قبل از میلاد مسیح میپردازد و در بخش های دیگر به معرفی بخش نفت و گاز پرداخته میشود . در طبقه فوقانی بازدید کنندگان با خاتم شیراز ، گل و مرغ و اسلیمی شکل یافته بر ظروف اصفهان و قالی تبریز آشنا میشوند در گوشه ای از نمایشگاه بازدیدکنندگان با نحوه بافت قالی آشنا میشوند . بخش آخر نمایشگاه به یافته های باستان شناسی از تخت جمشید اختصاص یافته است و به عنوان سمبلی از کشور شعر و ادب مینیاتوری از اشعار حکیم عمر خیام در خروجی پاویون نقش یافته است .

این پاویون توسط عبدالعزیز فرمانفرمائیان طراحی شده بود. در یک چشم انداز کلی می توان چنین بیان نمود که، طرح پاویون ایران در نمایشگاه بین المللی مونترال با اهداف طراحی شده ولی معمار کوشیده است تا در پس معماری مدرن، صورتی ایرانی به کارها بخشد.

مشاورطراح: مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانفرمائیان و همکاران

تاریخ شکل گیری اثر : 1349-1351 ه.ش

کارفرما: شرکت ایران کانتینر

گروه طراحی : نادر اردلان , یحیی فیوضی

موقعيت: تهران

مساحت بستر طرح : 22400 متر مربع

مساحت زیر بنا : 7000 متر مربع

ساختمان مدرسه، در بستری سبز بر فراز تپه‌ای بنا شده است. بستر طرح، مستطیلی به ابعاد‌170×110‌متر است. فضاهای بسته که بر گرداگرد زمین استقرار یافته‌اند عموماً کم ارتفاع و یک طبقه‌اند و باغی به ابعاد 130×80 متر را در میان می‌گیرند. ورودی ساختمان به شکل بنایی دو طبقه در شرق بستر طرح بنا شده است. در میانه‌ باغ، کتابخانه قرار دارد که بنایی سه طبقه با قاعده هشت و نیم هشت، از فراز سکویی به هر سوی باغ می‌نگرد. اضلاع شمالی ـ جنوبی باغ را حجره‌های دانشجویان اشغال کرده‌ که در دل دیواری قطور پنهان شده و جداره‌های باغ را می‌سازند.ساختمان مدرس ها در جبهه مقابل ساختمان ورودی و در ترازی پایین تر نسبت به آن واقع شده است . مدرسه عالی مدیریت به عنوان شاخه ای از دانشگاه هاوارد ایالات متحده آمریکا بنابود که با همکاری استادان آن دانشگاه به تربیت مدیران و متخصصین بخش های خصوصی و دولتی بپردازد . بعد از انقلاب اسلامی این مدرسه با نام دانشگاه امام صادق اهداف دیگری در پیش گرفت . در سال های اخیر ملحقاتی همچون مجموعه خوابگاه ها و مسجد به طرح اولیه اضافه شد و عملیاتی از قبیل اضافه شدن بخش هایی به ساختمان مدرس ها , اضافه شدن زیر زمینی به عنوان سالن قرائت به کتابخانه و به دنبال آن برچیده شدن آبنمای سکوی میانی و تغییراتی در سالن غذا خوری و حجرات دانشجویان در آن انجام گرفت .

اتووود ـ ایران معاصر ـ مدرسه عالی مدیریت - عبدالعزیز فرمانفرماییان

جوهره معماری ایران در معماری معاصر

ساختمان مجلس سنا "محسن فروغی وحیدر قلی خان غیائی"

(1334)

منبع:کتاب معماری معاصر ایران،امیر بانی مسعود

آرامگاه خیام "هوشنگ سیحون"

(1341_1337)

پاویون ایران در نمایشگاه بین المللی مونرئال "عبدالعزیز فرمانفرمائیان"

(1346)

مسجد دانشگاه تهران "عبدالعزیز فرمانفرمائیان"

(1346)

موزه هنرهای معاصر تهران "کامران دیبا"

یادمان میدان شهیاد آریامهر(آزادی فعلی) "حسین امانت"

(1346)

ساختمان تئاتر شهر تهران "علی سردار افخمی"

(1351_1346)

یادمان مقبره الشعرا "غلامرضا فرزان مهر"

(1355)

نمازخانه پارک لاله "کامران دیبا"

(1357_1356)

طرح توسعه مجموعه ی حرم مطهر حضرت معصومه(س) "سید هادی میر میران"

(1378)

سر کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در فرانکفورت،آلمان "سید هادی میر میران"

(1383_1379)

پردیس سینمایی پارک ملت "رضا دانشمیر،کاترین اسپریدونف"

(1387_1383)

از بنیانگذاران نظام مهندسی جدید و سهم بسیار مهم و بزرگی در معماری معاصر ایران دارد.

عبدالعزیز فرمان فرماییان در سال 1299 در خانواده ای صاحب نام در سایت و فرهنگ معاصر به دنیا آمد وی تحصیلات خود را در دانشکده بوزار پاریس گذراند و در آوریل دهه 30 فارغ التحصیل شد و به ایران بازگشت. در ابتدا در گاراژ خانه پدرش شروع به طراحی برای خانه های اقوام و دوستان کرد و سپس به استخدام دفتر دانشگاه تهران درآمد. وی پس از چندی با مهندس آفتن دلیان، سیهون و قیاهی در یکی از آتلیه های دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران تحت ریاست مهندس فروغی به کار تدریس پرداخت.

From flow the function روش کار و طراحی این معمار بزرگ بود.

از جمله آثار وی: استادیوم ورزشی، ساختمان شرکت نفت، مسجد دانشگاه تهران، ساختمان وزارت کشاورزی، برجهای سامان، برجهای ونک پارک، ساختمان بورس، دانشکده دامپزشکی، کاخ مادر سعدآباد، کاخ نیاوران، ساختمان اداری صدا و سیما.

کانپست طراحی ورزشگاه آزادی: یک تپه آتشفشانی که اطراف آن شیب دار می باشد و بالای آن یک حفره آتشفشان وجود دارد که شبیه یکی از ورزشگاههای مکزیک می باشد. پس این طرح را در جایی اجرا کردن که اطراف آن تپه های کن وجود داشت.

دفتر فرمان فرماییان علاوه بر طراحی معماری در طراحی شهری و شهرسازی نیز وارد فعالیت شد از جمله در سالهای 1346 تا سال 1354 کلیه کارهای غیرصنعتی کنسرسیوم نفت شامل شهرسازی، مدرسه سازی و خانه سازی و ساخت دفاتر اداری در مناطق نفت خیز را به عهده داشت و شهرسازی و خانه سازی مجموعه شرکت مس سرچشمه کرمان، شرکت خانه در کرج، شرکت خانه در اصفهان و شرکت خانه در شرق تهران را انجام داد. اما شناخته شده ترین فعالیت شهرسازی او تهیه نقشه جامعه شهر تهران با همکاری ویکتر گروئن می باشد.

استادیوم ورزشی آزادی
Azadi Stadium

مجموعه ورزشی آزادی در کیلومتر 14 اتوبان تهران ـ کرج در زمینی به مساحت چهار میلیون مترمربع در دو مرحله بنا شده است. مرحله اول، شامل ساخت استادیوم یک صد هزار نفری، دریاچه و پارکینگ است که به جاده های شرقی و غربی مرتبط می شود. این مرحله توسط شرکت آرمه و توسط عبدالعزیز فرمانفرماییان و همکاران اجرا شده است. مرحله دوم، مابقی مجموعه شامل سالن ورزشها، استخر، پیست دوچرخه سواری، ساختمان اداری، مرکز مطبوعات، سالن تیراندازی و زمینهای تمرین ورزشهای مختلف می باشد که احتمالاً توسط حجت ا. بیوسیانس و ف. شاهمرادی طراحی شده است.

محوطه
قسمت اعظم مجموعه به پارک، فضاهای سبز و فضاهای ارتباطی اختصاص داده شده است. دو مسیر پیاده کمربندی، یکی هم سطح دریاچه و دیگری بالاتر از آن و هم سطح مسیر سواره، به همراه سه رستوران و یک بوفه این مجموعه را تکمیل می کند.
محوطه این مجموعه نه فقط برای بازی، بلکه برای تجمع عمومی در مواقع دیگر طراحی شده است. یک دریاچه مصنوعی با مساحت حدود 220 هزار متر مربع و حدود 600 هزار مترمکعب گنجایش در شمال استادیوم یکصد هزار نفری قرار گرفته و به عنوان مرکز تفریح گاه محسوب می شود. دو پیاده رو در سطح پایین و یک مسیر در سطح بالا، دور تا دور دریاچه حرکت می کند که اطراف این مسیر، چمن کاری و درخت کاری شده است. سطح چمن کاری به بیش از 250 هزار متر مربع می رسد. سه رستوران در شمال، شرق و غرب دریاچه وجود دارد. خاک ریزیهای استادیوم یک صد هزار نفری از خاک این محل تأمین شده است. در قسمت غرب دریاچه، زمینهای تمرین والیبال، بسکتبال، تنیس و فوتبال قرار دارد. در جنوب محوطه دو زمین مخصوص برای تمرین پرتابها در نظر گرفته شده است.

پارکینگ

با توجه به این که ورود تدریجیاست اما خروج تماشاچیان هم زمان و همراه با ازدحام است و با توجه به این که در هنگام خروج احتمال تجمع وجود دارد، موقعیت استقرار پارکینگها به گونه ای است که تماشاچیان در فواصل زمانی کافی، به پارکینگها برسند.
پارکینگها در دو قسمت شرق و غرب مجموعه قرار دارد. در مرحله اول برای 10 هزار سواری و 200 اتوبوس پارکینگ در ن

عبدالعزیز فرمانفرمائیان، طراح استادیوم آزادی و فرودگاه مهرآباد تهران درگذشت

آثار مهم طراحی شده در دفتر معمار

عبدالعزیز فرمانفرمائیان در ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

مطالب مشابه :

فرودگاه بین المللی مشهد

Fly Mehrabad

- داروهاي ممنوع براي ورود به عربستان

عبدالعزیز فرمانفرمائیان، طراح استادیوم آزادی و فرودگاه مهرآباد تهران درگذشت

هشداردرباره ترافیک شدید دربرخی نقاط تهران