پاسخ فعالیتها ی کتاب علوم تجربی راهنمایی( آزمایش کنید)

آزمایشهای علوم اول راهنمایی

صفحه 7 و 8

1- ديواره هاي بطري به راحتي تو مي روند و بطري به آساني و به مقدار زياد فشرده مي شود .

2- ديواره هاي بطري به راحتي و بيشتر تو نمي روند و بطري به سختي و كمتر از حالت قبل فشرده مي شود .

3- زير سطح آب ، پيش بيني : سطح آب بالا مي رود .

آن چه مشاهده كرديد : سطح آب بالا مي رود و بطري به مقدار كم فشرده مي شود .

بالاي سطح آب ، پيش بيني : سطح آب پايين مي رود يا موارد ديگر .

آن چه مشاهده كرديد : سطح آب تغيير نمي كند و بطري فشرده مي شود .

4- بطري اصلاً فشرده نمي شود يعني به هيچ وجه ديواره هاي بطري تو نمي روند .

1- در بين مولكول هاي ماده فضاي خالي وجود دارد . البته در اين آزمايش در بين مولكول هاي آب و هواي موجود در بطري فضاي خالي وجود دارد .

2- از مقدار فشرده شدن بطري يا ميزان تو رفتن ديواره هاي بطري خالي ، پر از آب ، يخ زده مي توان فهميد كه فضاي خالي بين مولكول هاي گاز بيشتر از فضاي خالي بين مولكول هاي مايع و جامد است. زيرا مي توان با فشار ، حجم گازها را بهتر تغيير داد .

3- در بين مولكول هاي گاز . زيرا بطري خالي به راحتي فشرده شده و حجم آن تغيير مي كند .

4- تراكم پذيري . يعني با فشار دادن و سرد كردن مولكول ها را به هم نزديك مي كنيم و حجم ماده را كم مي كنيم تا براي مولكول هاي ديگر جا باز شود .

5- بلي . از خاصيت تراكم پذيري گازها در جمع كردن گاز كربن دي اكسيد در كپسول هاي آتش‌نشاني يا پر كردن گاز اكسيژن در كپسول ها جهت استفاده در بيمارستان ها يا پر كردن گاز در كپسول‌هاي اجاق گازها و در مايعات در دستگاه ترمز اتومبيل ها يا جك هاي روغني استفاده مي شود و جامدات هم تراكم ناپذيرند .

آزمايش كنيد صفحه 22

دو ظرف تهيه مي كنيم . در هر دو به يك اندازه آب مي ريزيم . سپس در يكي از آنها مقداري نمك يا الكل مي ريزيم . هر دو ظرف را در قسمت يخ ساز يخچال قرار مي دهيم تا مايع داخل ظرف ها منجمد شود . به طور مرتب مثلاً هر 20 دقيقه دماي هر دو ظرف را اندازه مي گيريم . مشاهده مي كنيم در ظرفي كه ناخالصي (نمك يا الكل) وجود دارد در دماي پايين تري منجمد مي شود . يعني ناخالصي نقطه انجماد را پايين مي برد .

- هر چه مقدار ناخالصي افزايش يابد نقطه انجماد پايين تر مي آيد و ديرتر يخ مي زند .

نتيجه : وجود ناخالصي در يك مايع سبب پايين آمدن نقطه ذوب و نقطه انجماد آن ماده مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 25

حجم ليواني كه داراي درپوش نايلوني است هيچ تغييري نمي كند . زيرا مولكول هاي آب به شكل بخار با درپوش نايلوني برخورد مي كند و بر اثر عمل ميعان دوباره به صورت آب به سطح آب درون ليوان برمي گردد و حجم آب درون ليوان تغيير نمي كند ولي آب ليواني كه دهانه آن بازمانده است در اثر عمل تبخير كاهش مي يابد .

آزمايش كنيد صفحه 26

1- ابتدا آب بر اثر گرما تبخير مي شود و مولكول هاي بخار آب بر اثر برخورد با جدار بيروني كاسه سرد عمل ميعان انجام مي دهند و به شكل قطرات ريز آب روي بدنه كاسه سرد مشاهده مي شوند و اگر اين كار ادامه يابد قطرات ريز آب فرود مي آيند .

2- خير . در اين آزمايش ذرات آب بخار مي شوند ولي ذرات نمك بخار نمي شوند و در ته ظرف باقي مي مانند .

نتيجه : تقطير يعني قطره قطره جمع كردن بخار به حالت مايع . روشي است كه در آن از آب شور و ناخالص مي توان آب شيرين و خالص (مقطر) تهيه نمود . البته براي جدا كردن محلول هاي مايع در مايع از روش تقطير استفاده مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 32

1- بلي . ذرات خاك اره و ماسه و براده هاي آهن قابل مشاهده هستند .

2- براده هاي آهن جذب آهن ربا مي شوند . بقيه مواد مخلوط در ظرف باقي مي مانند و قابل تشخيص و جداسازي به روش سرريز كردن (خاك اره و ماسه) هستند . يعني اجزاي مخلوط در يك ماده مخلوط خواص خود را حفظ مي كنند .

3- ذرات خاك اره چون از آب سبك تر هستند روي سطح آب جمع مي شوند و ذرات ماسه و براده‌هاي آهن كه از آب سنگين تر هستند ته ظرف ته نشين مي شوند . در اين مخلوط ذرات خاك اره به روش سرزير كردن و مخلوط ماسه و براده هاي آهن با كمك آهن ربا قابل جداسازي هستند .

نتيجه : در يك ماده مخلوط اجزاي تشكيل دهنده مخلوط خواص خود را حفظ مي كنند و قابل مشاهده و جداسازي هستند .

آزمايش كنيد صفحه 40

7- پس از چند ساعت مشاده مي كنيم كه اطراف نبات و نخ متصل به آن بلورهاي كوچكي تشكيل شده است .

نتيجه : در تهيه بلور از محلول سيرشده هر ماده جامد هر چه محلول آرامتر و تدريجي سرد شود بلورهاي درشت تري تشكيل مي شود . با اين عمل مي توان قسمت هاي شكسته كانيها را ترميم كرد .

آزمايش كنيد صفحه 42

1- گاز كربن دي اكسيد به صورت حباب خارج مي گردد . چون اين گاز داخل آب درون نوشابه با فشار حل شده است تكان دادن باعث كاهش فشار و زياد شدن جنبش مولكول هاي گاز شده باعث خروج حباب هاي گاز از نوشابه مي شود .

2- مقدار زيادي گاز به صورت حباب از نوشابه خارج مي شود . با افزايش دما جنبش مولكول هاي گاز افزايش يافته و گاز بيشتري خارج مي شود .

3- چون انحلال پذيري نمك در آب بيشتر از گاز كربن دي اكسيد است نمك هنگام حل شدن در آب فضاي خالي بين مولكول ها را پر مي كند و گاز كربن دي اكسيد را به بيرون پرتاب مي كند . پس در اين مرحله مقدار بيشتري از دو مرحله قبلي گاز از نوشابه خارج مي شود .

نتيجه : عوامل مؤثر بر حل شدن گازها عبارتند از :

الف) كاهش دما

ب) افزايش فشار

مثال براي الف : با افزودن يخ به نوشابه گرم احساس مي كنيم گاز داخل آن زياد شده است .

مثال براي ب : وقتي در نوشابه را باز مي كنيم چون فشار كاهش مي يابد گاز كربن دي اكسيد به سرعت خارج مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 57

بلند كردن صندلي آسانتر است . زيرا جرم صندلي از ميز يا نيمكت كمتر است و زمين با نيروي كمتري آن را به سمت خود مي كشد .

بلي ، زيرا بايد نيرويي برخلاف نيروي گرانشي كه آن را به پايين مي كشد به سمت بالا بر صندلي براي نگه داشتن آن مصرف كنيم . البته بيشتر از نيروي گرانشي يا وزن صندلي .

نيروي گرانشي يا جاذبه زمين

بلي ، نيروي جاذبه زمين بر همه چيزهايي كه در اطراف آن هستند نيرو وارد كرده و آنها را به سمت خود مي كشد .

آزمايش كنيد صفحه 57

- زيرا وزنه ها يا كتاب ها بر خط كش نيروي وزن خود را به سمت پايين وارد مي كنند و باعث خم شدن خط كش مي شوند .

- خط كش نيرويي به سمت بالا به كتاب ها وارد مي كند .

- خط كش به عنوان تكيه گاه براي كتاب ها يا وزنه ها عمل مي كند . خط كش نيرويي برابر يا بيشتر از وزن كتاب ها يا وزنه ها در جهت مخالف به آنها وارد مي كند . در نتيجه از افتادن كتاب ها يا وزنه‌ها تحت نيروي تكيه گاه جلوگيري مي كند .

آزمايش كنيد صفحه 59

- وقتي جسم را با فنر بلند مي كنيم نيروي گرانشي زمين جسم را به طرف پايين مي كشد . جسم نيز فنر را مي كشد . پس نيروي گرانشي (وزن جسم) سبب افزايش طول فنر مي شود .

- وقتي جسم را بر روي سطح ميز مي كشيم نيروي اصطكاك برخلاف نيروي ما به جسم نيرو وارد مي‌كند . جسم هم نيرو را به فنر منتقل مي كند . پس نيروي اصطكاك سبب افزايش طول فنر مي شود.

آزمايش كنيد صفحه 63

- وقتي ديوار را هل مي دهيم ، احساس مي كنيم كه ديوار هم نيرويي به طرف عقب به دست ما وارد مي كند .

- اگر روي يك چهار چرخه بايستيم و به ديوار نيرو وارد بكنيم بدن به سمت عقب رانده شده و حركت مي كند .

نتيجه مي گيريم در به وجود آمدن نيرو همواره دو جسم شركت دارند و هر جسم به جسم ديگر برابر اندازه نيروي جسم و درخلاف جهت آن جسم نيرو وارد مي كند .

آزمايش كنيد صفحه 64

- براي آنكه كتاب به طرف شمال حركت كند بايد نيرو را به طرف شمال به كتاب وارد كنيم .

- اگر بخواهيم كتاب به طرف مغرب حركت كند بايد كش را به طرف مغرب بكشيم .

- اندازه نيرو را .

آزمايش كنيد صفحه 84

آب داخل ظرف شيشه اي بزرگ بر اثر گرماي آفتاب تبخير مي شود . بخار آب چون سرظرف بسته است بر اثر برخورد با پلاستيك سرد مي شود و به شكل قطرات ريزآب به درون ظرف شيشه اي كوچك مي ريزد (ميعان) . در واقع در اين ظرف در بسته عمل تقطير انجام مي گيرد . سنگ ريزه ها به ريخته شدن آب به درون ظرف شيشه اي كوچك كمك مي كنند .

نتيجه : اين عمل نشانگر چرخه آب در طبيعت است . در چرخه آب سه عمل تبخير – ميعان و بارش انجام مي گيرد .

آزمايش كنيد صفحه 85

2- پشت لوله يا سطح خارجي لوله مرطوب و خيس مي شود . زيرا هواي اطراف لوله كه داراي بخار است با برخورد با بدنه لوله سرد شده و بخار آب كمتري را در خود مي تواند نگه دارد . بخار آب موجود در هوا بر اثر عمل ميعان به قطرات ريز آب تبديل شده و به بدنه لوله يا پارچ مي نشيند .

3- ليواني كه در آن آب گرم است . زيرا هواي گرم مي تواند بخار بيشتري را در خود نگه دارد . دليل اين امر آن است كه فضاي خالي ميان مولكول هاي هواي گرم بيشتر است پس فضاي خالي بيشتري براي قرار گرفتن مولكول هاي بخار آب دارد .

4- اطراف لوله اي كه بالاي ليوان آب گرم قرار دارد .

پيش بيني : بلي ممكن است خير باشد .

- هواي گرم . چون هواي سرد مقدار زيادي از بخار آب را در اثر عمل ميعان از دست مي دهد .

آزمايش كنيد صفحه 121

- در آب سرد فعاليت ماهي كمتر شده در نتيجه تعداد حركات تنفسي كمتر مي شود . زيرا در آبهاي سرد اكسيژن بيشتري يافت مي شود . (انحلال پذيري گازها با كاهش دما بيشتر مي شود .)

- با افزايش دما اكسيژن داخل آب كاهش مي يابد در نتيجه فعاليت ماهي زياد شده و تعداد حركات تنفسي زياد مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 124

با توجه به شكل و نوع آنها با يكديگر تفاوت دارند .

1- سرعت به زمين رسيدن پرها با توجه به شكل و نوع آنها با يكديگر تفاوت دارد . هرچه پرها پهن‌تر باشند اصطكاك آنها با هوا بيشتر شده و ديرتر به زمين مي رسند . (مانند فرود آمدن يك چترباز از هواپيما با كمك چتر) .

2- پر پرواز . چون شكل ظاهري آنها سبب مي شود كه زودتر به زمين برسند .

3- پرهاي پرواز ديرتر خيس مي شوند .

پري كه به نفت آغشته شده ديرتر يا كمتر خيس مي شود . نفت در آب حل نمي شود و از نفوذ آب جلوگيري مي كند .

4- از راست به چپ ، بلي ، هر چه فاصله دميدن هوا نزديك تر باشد سرعت چرخش نيز بيشتر است .

آزمايش كنيد صفحه 136 و 139

تهيه نمونه مربوطه و مشاهده هر كدام از آنها زير ميكروسكوپ است . در اين آزمايشات سؤالي مطرح نشده است .

آزمايش كنيد صفحه 145

بلي ، كلوني ميكروب ها بر روي سطح مواد غذايي بافت پيوسته شيارداري ايجاد كرده اند . البته هر چه ظروف در محيط گرم تر قرار گيرند ميكروب بيشتري در آنها رشد مي كنند و ميكروب ها كلوني‌هاي بزرگتري ايجاد مي كنند .

- كلوني ها بافت پيوسته اي دارند كه به سختي از يكديگر جدا مي شوند .

آزمايش كنيد صفحه 151

- چند ظرف تهيه مي كنيم . در هر كدام مقداري خمير ، شكر ، مخمر مي ريزيم . ظرف ها را در دماهاي مختلف نگهداري مي كنيم . در هر كدام از ظرف ها كه خمير بيشتر ور آمده باشد ، بهترين دما براي رشد مخمر است .

· در نقاطي كه مخمر روي آن بوده كپكي مشاهده نمي شود ولي سيب زميني نرم تر شده است . اما اطراف مخمر قهوه اي رنگ و كپك زده است . سلولهاي مخمر از نشاسته موجود در سيب زميني تغذيه مي كنند و گاز كربن دي اكسيد توليد مي كنند .

· مخمر هنگام ور آمدن گاز كربن دي اكسيد توليد مي كند . اين گاز داخل بادكنك شده و باعث پر شدن بادكنك و باد شدن آن مي شود .

- مخمر ضمن غذاخوردن و تنفس گاز كربن دي اكسيد توليد مي كند كه به شكل حباب هاي كوچك و بزرگ ميان خمير مي ماند و باعث ور آمدن آن مي شود و اين خمير داراي مخمر افزايش حجم پيدا مي كند .

- ناني كه از خمير داراي مخمر تهيه مي شود نرم و سبك تر است . جويدنش آسانتر است . مزه بهتري دارد و آسانتر گوارش مي يابد .

- در نانوايي ها دستگاه ويژه اي براي هم زدن خمير وجود دارد كه باعث بهتر ور آمدت خمير شده و نان پرحفره تر است . بايد توجه داشت كه هر چه خمير بيشتر بهم زده شود هواي بيشتري در لابلاي آن ذخيره مي شود و مخمرها بهتر عمل مي كنند .

آزمايش كنيد صفحه 155

گرد و غبار : پر از لكه هاي قهوه اي و زرد و سفيد و ... سيب زميني ها كاملاً نرم شده است و به حالت خمير درآمده است . كلوني ميكروب ها كاملاً قابل مشاهده است .

جرم لاي دندان : در محل هايي از سيب زميني ها كه جرم دندان قرار گرفتد ، سيب زميني نرم و خميري شكل شده و كلوني ميكروب ها سفيد رنگ است و قابل مشاهده .

انگشت : در محل هايي كه ميكروب بوده سيب زميني كاملاً نرم و خميري شكل است و كلوني هاي سفيد و صورتي رنگ قابل مشاهده است .

سيب زميني شاهد : كلوني روي آن مشاهده نمي شود .

- جرم لاي دندان (براي رشد ميكروب ها غذا فراهم است) .

- بلي ، چون ظاهر سيب زميني ها فرق دارند ، نشان مي دهد كه نوع باكتري ها كاملاً متفاوت است .

- تا اگر ميكروبي روي آنها وجود داشته باشد با جوشاندن آن ميكروب ها كشته شوند .

- در همه جا . آب و خاك ، بدن انسان و ... .

البته بايد توجه كنيم كه با توجه به محل آزمايش و شرايط و نحوه انجام آزمايش ها پاسخ ها مي تواند با موارد ذكر شده تطابق داشته يا متفاوت باشد .

آزمايش كنيد صفحه 156

كار عملي . معمولاً و تقريباً به هر كيلو شير 4 قاشق غذاخوري ماست اضافه مي شود تا به ماست تبديل گردد . البته روي ماست در زمستان بايد بيشتر پوشانده شود و در تابستان در جاي خنك با روكش نازك . زيرا باكتريها (مايه) در دماي مناسب فعاليت بهتري مي كنند .

آزمایشهای علوم دوم راهنمایی

آزمايش كنيد صفحه 6 و 7

آزمون (1) : در سطح ميخ آهني لايه اي سرخ رنگ تشكيل مي شود و ميخ قرمز آجري مي شود .

آزمون (2) : شير كم كم بسته و منعقد مي شود و حالت بريده يا لخته پيدا مي كند .

آزمون (3) : در محل تماس سركه و پوسته تخم مرغ حباب هايي به وجود مي آيد كه به شكل كف ديده مي شود .

آزمون (4) : رنگ آب آهك به علت دميدن به آن و وارد نمودن كربن دي اكسيد تنفسي كدر يا شيري مي شود .

تذكر : آگر آهك تازه را با آب واكنش دهيم و اين كار را در يك ظرف فلزي مثل يك ليوان استيل انجام بدهيم گرمازا بودن اين تغيير شيميايي را با لمس بدنه ليوان احساس مي كنيم .

آزمون (5) : به دليل وجود نشاسته در سيب زميني ، اضافه نمودن محلول يد به سيب زميني ، رنگ سيب زميني آبي تيره مي شود .

الف) آزمون 1 و 4 و 5 ب) آزمون 2 پ) گرما در آزمون 4 ت) آزمون 3

در تمام موارد تغيير شيميايي روي داده است .

آزمايش كنيد صفحه 8

1- خير . تبخير آب تغيير حالت ماده است و تغيير حالت ماده جزو تغييرات فيزيكي محسوب مي‌شود.

2- حباب هاي گاز . خير . چون گاز به صورت محلول در مايع بوده و خارج مي شود .

3- بلي . جريان پيوسته اي از حباب هاي گاز كربن دي اكسيد مشاهده مي شود قرص جوشان با آب واكنش شيميايي انجام مي دهد و يك تغيير شيميايي روي مي دهد .

از تغيير رنگ و بخصوص مزه آب .

به طور كلي مواد اوليه خواص خود را از دست داده اند .

4- حباب هاي گاز روي جداره داخلي ليوان تشكيل مي شود . خير .

5- حباب هاي گاز كربن دي اكسيد . بر اثر واكنش جوش شيرين و سركه حباب هاي گاز تشكيل مي‌شود و شروع به جوشيدن مي كند . بلي . زيرا مواد اوليه خواص خود را از دست داده اند .

الف) در همه موارد حباب هاي گاز مشاهده مي شود .

ب) برخي از نشانه هايي كه در هنگام وقوع تغييرهاي شيميايي مشاهده مي شود را مي توان در هنگام تغييرهاي فيزيكي نيز مشاهده كرد . مثلاً تشكيل حباب هاي گاز همواره دليل بر به وجود آمدن تغيير شيميايي نيست . (تبخير آب) .

آزمايش كنيد صفحه 17

1- در ليواني كه ميخ زنگ زده وجود دارد . از خارج شدن بيشتر حباب هاي گاز با سرعت بيشتر مي‌توان فهميد كه سرعت واكنش تجزيه در ليوان محتوي ميخ زنگ زده بيشتر است .

2- گرماده . با قرار دادن دماسنج درون هر كدام از ليوان ها و خواندن دماي دماسنج ها .

3- با ريختن مقداري از زنگ آهن يا چند عدد ميخ زنگ زده به ليوان محتوي آب اكسيژنه و مقايسه آن با ليوان حاوي ميخ آهني زنگ نزده مي توان اين موضوع را ثابت كرد .

علامت يا نشانه اين ادعا (كاتاليزگر بودن زنگ آهن براي تجزيه آب اكسيژنه) مشاهده حباب هاي گاز بيشتر در ليوان حاوي زنگ آهن است .

آزمايش كنيد صفحه 18

حبه قند ذوب شده و زرد مايل به قهوه اي مي شود و بوي مخصوصي توليد مي كند .

حبه قند ذوب شده سفت مي شود .

وقتي حبه قند را در خاك گلدان فرو مي كنيم و در روي شعله نگه داريم سرعت سوختن حبه قند افزايش مي يابد . زيرا برخي از مواد و املاح موجود در خاك گلدان (برخي نمك ها يا تركيب هاي فلزدار مثل يون آهن سه ظرفيتي) نقش كاتاليزگر را در سوختن قند ايفا مي كند .

پس ذوب قند تغيير فيزيكي و سوختن قند تغيير شيميايي در اين آزمايش همزمان روي مي دهد .

نتيجه : كاتاليزگرها سرعت واكنش هاي شيميايي را افزايش مي دهند .زيرا در اين آزمايش هم مشاهده شد كه قند آغشته به خاك گلدان سرعت سوختنش بيشتر بود .

آزمايش كنيد صفحه 23

وسايل : شمع – كبريت – سه صفحه كاغذ كدر يا مقوا – خط كش .

هرگاه شمعي را روشن كنيم سپس با پارافين ذوب شده شمع را روي ميز محكم كنيم و سه صفحه كاغذي كدر و سوراخدار جلوي اين شمع روشن بگيريم زماني شمع را خواهيم ديد كه اين سه سوراخ درست روي يك خط و مقابل شمع قرار گرفته باشند . اگر مسير نور را با خط كش كنترل كنيم خواهيم ديد كه نور از منبع خود به خط راست منتشر مي شود .

اين آزمايش در يك محل تاريك بهتر و واضح تر ديده مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 24

مقوا يك جسم كدر است و نور از آن عبور نمي كند . زيرا نمي توان لامپ را از پشت مقوا ديد . شيشه يك جسم شفاف است و نور از آن عبور مي كند . زيرا لامپ به طور واضح از پشت شيشه ديده مي شود . كاغذ پوستي يك جسم نيم شفاف است و نور به خوبي از آن عبور نمي كند . چون لامپ از پشت كاغذ پوستي واضح ديده نمي شود .

كدر : تخته ، پارچه

نيم شفاف : نايلون ، شيشه هاي مات ، شيشه هاي خود مهتابي ها

شفاف : آب – طلق هاي پلاستيكي

آزمايش كنيد صفحه 28

نوعي فعاليت است و سؤالي مطرح نشده است .

آزمايش كنيد صفحه 29

جدول : در بازتاب نور از سطح يك جسم ، همواره زاويه تابش و بازتاب برابرند . پس در جدول فوق طبق قانون بازتاب ، زاويه هاي بازتابش برابر زاويه هاي تابش هستند .

آزمايش كنيد صفحه 32

1- نتيجه مي گيريم كه اندازه و نوع تصوير در آينه مقعر بستگي به محل قرار گرفتن جسم دارد . اگر شمع بين آينه و كانون (فاصله كانوني) قرار گيرد تصوير آن در پشت آينه بزرگتر و مجازي و مستقيم است اما اگر شمع در خارج از فاصله كانوني آينه باشد تصوير حقيقي ، كوچكتر و وارونه خواهد بود.

2- خير . در آينه هاي كوژ تصوير هميشه مجازي بوده و روي پرده تشكيل نمي شود .

3- از آينه هاي كاو يا مقعر در دندان پزشكي ، درون چراغ اتومبيل ها و چراغ قوه ها و در ساخت كوره هاي آفتابي و از آينه هاي محدب يا كوژ در آينه بغل راننده در اتومبيل و سرپيچ جاده ها استفاده مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 36

آب و آينه تخت هر دو با هم مانند منشور عمل مي كنند و كار منشور تجزيه نور است .

نور خورشيد همان نور سفيد وقتي توسط منشور تجزيه مي شود طيف تشكيل مي دهد و به ترتيب از بالا به پايين رنگ طيف يا رنگين كمان عبارتند از : قرمز – نارنجي – زرد – سبز – آبي – نيلي – بنفش .

آزمايش كنيد صفحه 40

زمان يك رفت و برگشت (دوره نوسان) هر بار مقدار يكساني است .

البته زمان يك رفت و برگشت وزنه فنر به جرم وزنه و جنس فنر بستگي دارد .

آزمايش كنيد صفحه 45

بر اثر وارد شدن نيرو به طناب بر اثر ضربه طناب موج عرضي پيدا مي كند و باعث تغيير شكل طناب مي شود وقتي اين تغيير شكل به دست برسد به دست ضربه وارد مي كند و مي خواهد طناب را از دست انسان بكشد . بلي .

نتيجه مي گيريم موج با خود انرژي حمل مي كند .

آزمايش كنيد صفحه 53

فعاليت علمي براي دانش آموزان

آزمايش كنيد صفحه 54

خير . تا زماني كه تمام يخ ذوب نشود دماي مخلوط آب و يخ ثابت مي ماند .

نتيجه مي گيريم كه گرماي مصرف شده صرف تغيير حالت ماده مي شود يعني صرف تبديل يخ به آب. (گرماي نهان ذوب) . پس از ذوب كامل يخ با گرم كردن دماي آب شروع به زياد شدن يا بالا رفتن مي كند .

آزمايش كنيد صفحه 57

پونزي كه به ميله آهني يا فلزي وصل است زودتر مي افتد .

نتيجه مي گيريم كه رسانايي جامدات فلزي بيشتر از جامدات نافلزي است . يعني فلزها گرما را سريعتر منتقل مي كنند .

آزمايش كنيد صفحه 58

1- دود به درون جعبه وارد مي شود . بله . از سمت سوراخ زير چوب نيم سوخته به سمت شمع است.

2- بله . در پايين ظرف از سمت جوهر به سمت محلي كه گرما داده مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 60 و 61

2- در لوله اول آب به جوش مي آيد بدون اينكه يخ ذوب شود . در لوله دوم يخ شروع به ذوب شدن مي كند و پس از ذوب شدن ، آب گرم شده به جوش مي آيد .

1- آب رساناي خوبي براي گرما نيست . زيرا در لوله اول گرما را به يخ منتقل نكرد .

2- در لوله دوم ، زيرا جريان همرفتي هميشه از پايين به بالا برقرار است .

آزمايش كنيد صفحه 63

دماي ظرفي كه رنگ سياه دارد با سرعت بيشتري پايين مي آيد . زيرا رنگ سياه انرژي تابشي را جذب كرده و آب زودتر سرد مي شود . چون رنگ نقره اي شفاف و براق است انرژي را با سرعت كمتري جذب مي كند . در نتيجه هواي گرم درون بالون ديرتر سرد مي شود تا مدت طولاني در فضا بماند .

نتيجه : انرژي تابشي يك جسم به عوامل زير بستگي دارد .

الف) دماي جسم ب) رنگ جسم ج) سطح جسم(صاف و ناصاف)

آزمايش كنيد صفحه 67

- دستمان احساس سرما مي كند . چون الكل به سرعت تبخير مي شود و براي تبخير شدن از دست ما مقدار زيادي گرما مي گيرد و باعث سرد شدن دستمان مي شود .

- چون كوزه از گل رس پخته ساخته شده است لذا هميشه مقداري از آب درون آن به بيرون تراوش مي كند . آب سطح كوزه براي تبخير شدن از آب و درون كوزه گرما مي گيرد و آب درون كوزه خنك مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 98

بدنه بطري پلاستيكي نوشابه ترك يا شكاف برداشته و پاره شده است . علت اين پديده افزايش حجم آب بر اثر انجماد است . (مي دانيد كه انبساط آب غيرعادي است و آب جزو مواد استثناء در قانون انبساط و انقباض است و از طرف ديگر با عمل انجماد 9 درصد به حجم آب اضافه مي شود .)

آزمايش كنيد صفحه 111

تبادل گاز اكسيژن و كربن دي اكسيد ميان سلول ها و ششها با عمل دم و بازدم با كمك پديده انتشار .

1- محكم و سفت . شماره 2 و 3 چون غلظت محلول درون ظرف ها از سيب زميني بيشتر است . در نتيجه بر اثر پديده انتشار سيب زميني ها آب از دست مي دهند و چروكيده مي شوند .

2- بله . انتشار يعني وارد شدن مواد از محيط غليظ به محيط رقيق . پس در ظرف شماره 1 آب وارد سيب زميني شده و در شماره 4 آب خارج شده است . يعني تغيير حجم خلالهاي سيب زميني نشانگر اين واقعيت است .

3- بله آزمايشات با پديده انتشار قابل توجيه است .

در ظرف 1 غلظت آب درون ظرف بيشتر از سيب زميني است پس مولكول هاي آب وارد سيب زميني شده و حجم سيب زميني زياد مي شود .

در ظرف 2 غلظت مولكول هاي آب نسبت به ظرف 1 كمتر شده است . بنابراين آب كمتري وارد خلال سيب زميني شده است .

در ظرف 3 غلظت مولكول هاي آب بسيار كمتر از ظرف هاي 1 و 2 و حتي خلال سيب زميني است . پس اين بار آب از خلال سيب زميني خارج شده وارد ظرف مي شود و حجم سيب زميني كم مي‌شود. در ظرف 4 آبي وجود ندارد . پس آب درون خلال سيب زميني بر اثر پديده انتشار وارد ظرف مي‌شود سپس بر اثر تبخير وارد محيط مي شود . بنابراين حجم خلال سيب زميني بسيار كمتر مي شود.

آزمايش كنيد صفحه 124

شكل دانه هاي نشاسته در انواع گياهان

پودر گندم

ذرت

سيب زميني خام

برنج خيس شده

موز

شكل و اندازه نشاسته در گياهان مختلف متفاوت است ولي در هر گونه‌ي گياهي تقريباً وضع ثابت دارد . در غده سيب زميني دانه نشاسته به قطر 150 مو و تخم مرغي شكل و داراي طبقات متحدالمركز تاريك و روشن است . در دانه هاي غلات مانند گندم دانه نشاسته به اندازه 50 مو و كروي يا عدسي شكل است و در برنج درشتي آنها حدود 4 مو و اشكال چند وجهي دارند .

آزمايش كنيد صفحه 126

وقتي محلول سولفات مس را قطره قطره روي محلول اول بچكانيد رنگ بنفش ظاهر مي شود كه نشان دهنده وجود پروتئين مي باشد .

يادآوري : براي شناسايي پروتئين ها مي توان از محلول بيوره استفاده كرد . براي اين منظور مواد غذايي را خرد مي كنيم و در لوله آزمايش مي ريزيم و به همه آنها مقدار مساوي بيوره اضافه مي كنيم. سعي مي كنيم مقدار مواد پروتئيني هم مساوي باشد . غلظت رنگ بنفش بيانگر مقدار پروتئين در آن ماده غذايي مي باشد .

آزمايش كنيد صفحه 126

ابتدا چربي در الكل حل شده و محلول زلالي توليد مي كند . وقتي چند قطره آب اضافه شود فوراً محلول تيره و شيري مي شود كه نشان دهنده وجود چربي است .

وضعيت : مولكول هاي چربي درشت هستند ودر سطح كاغذ قرار مي گيرند . مولكول هاي آب ريز بوده و در الياف فرو مي روند .

نفوذ : چربي در كاغذ نفوذ نمي كند ولي آب نفوذ مي كند .

پس از چند دقيقه مشاهده مي شود مولكول هاي آب به سرعت تبخير شده و كاغذ خشك مي شود . اما مولكول هاي چربي همچنان به صورت لكه شفاف باقي مي ماند .

آزمايش كنيد صفحه 133 و 134

با توجه به وزن بادام زميني و اختلاف دمايي كه در دماسنج به وجود مي آيد . هر يك درجه كه دما بالا رود حدود 10 كالري كوچك انرژي توليد مي كند . بعد ميزان كالري توليد شده را به وزن بادام‌زميني تقسيم كرده تا بفهميم هر گرم بادام زميني چقدر انرژي توليد كرده است . (مقدار انرژي به روش رسانايي و تابشي هدر مي رود) .

آزمايش كنيد صفحه 142

- گوارش ليپيدها : در لوله شماره 1 و 2 چربي بدون تغيير مي ماند اما در لوله شماره 3 رنگ محلول زلال مي شود . چربي در مايع ظرفشويي حل شده است .

· صفرا مانند مايع ظرفشويي موجب حل شدن چربي مي شود . يعني صفرا آنزيم نيست ولي به گوارش چربيها در بدن با كمك آنزيم هاي گوارشي كمك مي كند .

گوارش پروتئين ها .

3 : سفيده تخم مرغ در سه لوله اول چندان تغيير نمي كند . اما در لوله شماره 4 سفيده تخم مرغ حل شده است . زيرا پپسين معده در مجاورت اسيد موجب هضم پروتئين مي شود . سفيده تخم مرغ همچون نوعي پروتئين است پس هضم شده است .

توجه : آنزيم پپسين براي عمل كردن به محيط اسيدي احتياج دارد و با افزايش دما فعاليت آنزيم زياد مي‌شود .

آزمايش كنيد صفحه 158

1- هر چه قطر رگ زيادتر باشد خون سريعتر حركت مي كند .

2- هميشه يك طرفه است .

3- چون مويرگ ها بسيار نازكند حركت گلبول ها در داخل آن بسيار كند و به صورت رديفي است .

آزمايش كنيد صفحه 163

1- چون شيشه مدرج است با توجه به اختلاف سطح آب درون ظرف ، حجم هوا به دست مي آيد .

2- با استفاده از يك متر نواري ، محيط تقريبي بادكنك را بر حسب سانتي متر اندازه مي گيريم سپس با استفاده از روابط زير حجم كره را حساب مي كنيم .

14/3 ÷ محيط = قطر

با تقسيم محيط بر عدد پي ابتدا قطر را پيدا مي كنيم . قطر را نصف مي كنيم تا شعاع به دست آيد .

حجم كره را بر حسب سانتي متر مكعب از روابط زير محاسبه مي كنيم .

2 ÷ قطر = شعاع

3(شعاع) × 14/3 × = حجم كره

يا

= حجم كره

آزمايش كنيد صفحه 164

1- رنگ آب آهك كدر يا شيري رنگ مي شود .

2- از آنجا كه با وارد كردن هواي معمولي با يك تلمبه به داخل آب آهك رنگ آب آهك تغيير نمي‌كند .

آزمایشهای علوم سوم راهنمایی

آزمايش كنيد صفحه 2

از روي حركات جسم داخل جعبه مي توان به شكل و جنس آن پي ببريم و با بررسي رفتار جسم مي‌توان در مورد شكل و ويژگي هاي آن حدس هايي زد . اما دقيق نيست . هر چه شكل و ويژگي‌هاي پيشنهادي درباره جسم بيشتر باشد مي توان حدس تقريباً درست تري زد .

آزمايش كنيد صفحه 21

1- لامپ روشن نمي شود . چون هيچ اثري از توليد گاز در اطراف دو الكترود كه حاكي از عبور جريان است ديده نمي شود پس نتيجه مي گيريم آب مقطر الكتروليت نيست .

2- لامپ ضعيف روشن مي شود . زيرا در آب معمولي جهت تصفيه تركيب شيميايي وجود دارد كه بر اثر حل شدن در آب به يون تفكيك مي شود و مي تواند به عنوان الكتروليت به كار مي رود .

3- نور لامپ قويتر مي شود و رسانايي الكتريكي مايع افزايش مي يابد . زيرا با افزودن نمك خوراكي (Nacl) يا هر تركيب يوني محلول در آب تعداد يون ها در محلول افزايش يافته و رسانايي الكتريكي نيز افزايش مي يابد .

4- شدت روشنايي لامپ افزايش مي يابد . زيرا هرچه مقدار يون هاي موجود در محلول الكتروليت بيشتر باشد جريان برق بهتر هدايت مي شود .

5- شكر : غيرالكتروليت سركه : الكتروليت الكل : غيرالكتروليت

آبليمو : الكتروليت جوش شيرين : الكتروليت

موادي كه به صورت مولكولي حل مي شوند رساناي جريان برق نيستند . (تركيبات مولكولي) .

6- كلسيم كربنات وكلسيم سولفات هر دو در آب نامحلولند و جزو غيرالكتروليت ها به شمار مي‌آيند.

توجه : در مورد كربنات ها ( ) فقط كربنات هاي گروه يك جدول تناوبي عنصر و NH4CO3 محلولند و الكتروليت به شمار مي روند و در مورد سولفات ها (نقره سولفات ، جيوه سولفات ، سرب سولفات ، استرونسيم سولفات ، كلسيم سولفات ، باريم سولفات) نامحلولند و غيرالكتروليت بقيه سولفات ها الكتروليت به شمار مي آيند .

آزمايش كنيد صفحه 22 و 23

1- كيوي : اسيد سيب : اسيد پرتقال : اسيد گوجه فرنگي : اسيد

جوش شيرين : باز صابون : باز قرص آسپرين : باز

اسيدباتري : اسيد مايع ظرفشويي : باز شامپو : باز نوشابه گازدار : اسيد

2- رنگ آبي كم كم از بين مي رود . زيرا برم تيمول بلو و جوش شيرين خاصيت بازي دارند و رنگ محلول آبي مي شود . وقتي به داخل محلول مي دهيم كربن دي اكسيد (Co2) وارد محلول شده و با آب تركيب مي شود و اسيد كربنيك (H2Co3) تشكيل مي دهد و اثر باز (محلول جوش شيرين) خنثي مي شود و رنگ آبي از بين مي رود . اگر مقدار كربن دي اكسيد بيشتر باشد محلول خاصيت اسيدي پيدا مي كند و رنگ محلول زرد مي شود .

واكنش دهنده ها

فرآورده ها

3- آب + سديم كلريد سديم هيدروكسيد + هيدروكلريك اسيد H2O + Nacl NaoH + Hcl

4- شروع به واكنش كرده و گازي از محلول آزاد مي شود .

بلي – اگر چوب كبريت افروخته اي را به آن نزديك كنيم انفجار خفيف روي مي دهد كه نشان دهنده وجود گاز هيدروژن است كه با اكسيژن هوا تركيب شده و آب توليد مي شود .

(بهتر است براي جمع آوري گاز پس از شروع واكنش چند لحظه سر لوله آزمايش با چوب پنبه بسته شود) .

5- حباب هاي گاز آزاد مي شود كه نشان دهنده وجود گاز كربن دي اكسيد است .

بلي – اگر چوب كبريت افروخته اي را به آن نزديك كنيم چوب كبريت خاموش مي شود كه بيانگر وجود گاز كربن دي اكسيد است .

اگر تخم مرغ در اسيد بماند پوسته آهكي در اسيد حل مي شود و با اسيد تركيب مي شود و پوسته نرم مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 28

قسمت هاي گوشتي ، چربي و پوست تجزيه مي شود (قسمت هاي نرم) و فقط قسمت سخت يعني استخوان باقي مي ماند . البته رنگ تيره پيدا مي كند و بوي نامطبوعي از آن به مشام مي رسد .

عوامل ايجاد كننده تغييرات : تجزيه كنندگان يا تك سلولي هاي موجود در خاك و هوا .

آزمايش كنيد صفحه 41

ابتدا دو قطعه مقوا از هم جدا و دور مي شوند و به سمت كناره هاي ظرف حركت مي كنند . وقتي دو قطره جوهر را در كناره هاي ظرف مي چكانيم ابتدا به صورت تقريباً عمودي به سمت پايين مي شوند سپس به سمت وسط حركت مي كنند و از قسمت وسط به طرف بالا مي آيند .

آزمايش كنيد صفحه 70

طول بازوي محرك

طول بازوي مقاوم

با انجام آزمايش هاي مختلف به اين نتيجه مي رسيم كه طول بازوي محرك و بازوي مقاوم به جاي تكيه گاه بستگي دارد و با كمك معادله مزيت مكانيكي = مزيت مكانيكي و اندازه گيري بازوها و محاسبه مزيت مكانيكي در نهايت به اين نتيجه مي رسيم كه اگر بازوي محرك برابر بازوي مقاوم باشد ماشين (اهرم) با تغيير جهت نيرو كمك مي كند و مزيت مكانيكي برابر يك است . اگر طول بازوي محرك بيشتر از طول بازوي مقاوم باشد اهرم به افزايش نيرو كمك مي كند و مزيت مكانيكي بيشتر از يك است و اگر طول بازوي محرك كمتر از طول بازوي مقاوم باشد اهرم با افزايش مسافت و سرعت اثر نيرو كمك مي كند و مزيت مكانيكي كمتر از يك است . پس مزيت مكانيكي اهرم نوع اول به علت متغير بودن تكيه گاه مي تواند برابر يك يا بيشتر از يك يا كمتر از يك باشد . مزيت مكانيكي اهرم نوع دوم بيشتر از يك و اهرم نوع سوم كمتر از يك است .

آزمايش كنيد صفحه 71

طول بازوي محرك

طول بازوي مقاوم

در قرقره ثابت نيرويي كه نيروسنج نشان مي دهد با وزنه برابر است يعني نيروي محرك برابر نيروي مقاوم است و به همين جهت مزيت مكانيكي برابر يك است . اما در قرقره متحرك نيروي نيروسنج نصف وزنه است يا نيروي مقاوم دو برابر نيروي محرك است و به همين جهت با محاسبه در فرمول مزيت مكانيكي ، = مزيت مكانيكي ، مزيت مكانيكي قرقره متحرك برابر 2 است .

آزمايش كنيد صفحه 72

در چرخ و محور ، چون محور به چرخ متصل است و شعاع چرخ بيشتر از شعاع محور است ، اگر محور ثابت باشد با نيروي كمتري مي توان چرخ را چرخانيد . يعني دانش آموز هر چه قوي تر باشد نمي تواند محور را نگه دارد و از چرخش آن جلوگيري كند و ميله داخل دست او مي چرخد . يعني در اين حالت افزايش نيرو وجود دارد .

در حالتي كه چرخ را ثابت نگه داريم و بتوانيم محور را بچرخانيم كاهش نيرو صورت مي گيرد .

در افزايش نيرو مزيت بيشتر از يك و در كاهش نيرو مزيت كمتر از يك است .

آزمايش كنيد صفحه 74 و 75

طول بازوي محرك

طول بازوي مقاوم

براي محاسبه مزيت مكانيكي سطح شيبدار ابتدا بايد وزنه چهارچرخه را كه نقش نيروي مقاوم را دارد با كمك نيروسنج به دست آوريم . سپس نيرويي كه نيروسنج به طور موازي با سطح شيبدار چهارچرخه را بالا مي برد و نقش نيروي محرك را دارد بخوانيم . بعد با استفاده از فرمول مزيت مكانيكي ، = مزيت مكانيكي ، مزيت مكانيكي سطح شيبدار را محاسبه كرد. بايد توجه كرد كه شيب نقش مهمي در اندازه نيروها و كم و زياد شدن مزيت مكانيكي دارد .

1- اگر شيب سطح شيبدار زياد باشد مزيت مكانيكي كمتر مي شود . زيرا با زياد شدن شيب طول سطح شيبدار (بازوي محرك) كاهش مي يابد و ارتفاع (بازوي مقاوم) افزايش مي يابد در اين صورت با كم شدن طول سطح شيبدار مزيت مكانيكي كمتر مي شود .

2- سطح شيبدار طويل . زيرا در سطح شيبدار هر چه نسبت طول به ارتفاع بيشتر باشد بازوي محرك از بازوي مقاوم بيشتر مي شود و مزيت مكانيكي افزايش مي يابد .

3- خير . به دو دليل :

الف) چون نيرويي كه جسم را به موازات سطح شيبدار بالا مي برد نقش نيروي محرك را دارد و هميشه از نيروي مقاوم (وزن جسم) كمتر است . پس هميشه مزيت مكانيكي بزرگتر از يك خواهد بود.

ب) چون سطح شيبدار مانند مثلث قائم الزاويه است و در مثلث قائم الزاويه طول وتر (طول سطح شيبدار يا همان بازوي محرك) هميشه از اندازه دو ضلع ديگر بيشتر است . پس طول سطح شيبدار بيشتر و مزيت بيشتر از يك مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 76

كار عملي براي دانش آموزان

البته مزيت مكانيكي اهرم ها – قرقره ها – چرخ و محور – سطح شيبدار در آزمايش هاي قبلي مطرح شده است .

آزمايش كنيد صفحه 78

2- در حالتي كه نيروي وزن را روي نوك انگشت مي اندازيم فشار بيشتر را احساس مي كنيم زيرا نيروي وزن روي سطح كوچكي توزيع مي شود . يعني فشار وارد بر يك سطح با مساحت سطح نسبت عكس دارد .

آزمايش كنيد صفحه 81

3- آب از سوراخ پاييني با فشار بيشتر و از سوراخ بالايي با فشار كمتري خارج مي شود . نتيجه مي‌گيريم كه هر چه ارتفاع آب بيشتر باشد فشار زيادتر است به عبارت بهتر فشار در مايعات به ارتفاع آنها بستگي دارد .

آزمايش كنيد صفحه 83

1- بدنه قوطي به سمت داخل فرو مي رود . زيرا بر اثر سرما ، بخار آب داخل قوطي بر اثر عمل ميعان به مايع تبديل شده حجمش كم مي شود و فشار داخل قوطي كم مي شود و چون فشار هواي بيرون بيشتر از فشار درون قوطي است بدنه قوطي به سمت داخل فرو مي رود .

2- ورقه كاغذ به در ليوان مي چسبد و آب از ليوان نمي ريزد . چون هوا از پايين به كاغذ فشار مي‌آورد و مانع ريختن آب مي شود .

آزمايش كنيد صفحه 87

2- بادكنك و پارچه مالش داده شده ، هر دو تكه هاي كاغذ را به خود جذب مي كنند .

3- بادكنك به سمت پارچه حركت مي كند . يعني جذب پارچه مي شود .

4- بادكنك ها از هم دور مي شوند .

نتيجه : اجسام داراي بار الكتريكي به يكديگر نيرو وارد مي كنند . اين نيروگاه ربايشي و گاه رانشي است . از همين دو ، دو نوع بارالكتريكي وجود دارد .

آزمايش كنيد صفحه 89

1- ميله هاي شيشه اي مالش داده شده يكديگر را مي رانند . زيرا بارهاي آنها همنام هستند .

2- ميله پلاستيكي مالش داده شده جذب ميله شيشه اي آويخته شده مي شود .

پارچه پشمي و ميله شيشه اي يكديگر را مي رانند . زيرا بارهاي آنها همنام هستند .

نتيجه : بار ميله هاي شيشه اي و پارچه پشمي شبيه به هم (مثبت) و بار ميله پلاستيكي و نايلون هم شبيه به هم (منفي) است .

آزمايش كنيد صفحه 90

1- ميله پلاستيكي را با مالش به پارچه پشمي و ميله شيشه اي را با مالش با كيسه نايلوني باردار مي‌كنيم .

2- ورقه هاي الكتروسكوپ هنگام نزديك شدن ميله هاي باردار به كلاهك بدون آنكه با آن تماس داشته باشند از هم دور مي شوند و هنگام دور شدن ميله ها ، ورقه ها به حالت اول برمي گردند .

3- با تماس دادن ميله شيشه اي يا پلاستيكي به كلاهك ، ورقه ها از هم دور مي شوند و با دو

پاسخ فعالیتها ی کتاب علوم تجربی راهنمایی( آزمایش کنید)

مطالب مشابه :

لیست کتب اهدائی آقای علی پروانه به کتابخانه عمومی امام خمینی ره صوفیان

کمك درسي ابتدايي راهنمايي دبيرستان پيش دانشگاهي با حل تمرینات

سوال فارسي ششم ابتدايي-دانلود نمونه سوال كتاب نوشتاري ششم ابتدايي

کلیه دروس دبیرستان را دراینجا مطالعه کنید

آخرین کتابهای فروشی

بهترین کتابهای تست برای کنکور

اعلام نتايج آزمون استعدادهاي درخشان مرحله اول ( سمپاد )

چهل گام بلند برای مقابله با اضطراب

پاسخ فعالیتها ی کتاب علوم تجربی راهنمایی( آزمایش کنید)