بهداشت مدارس

بهداشت در مدارس

تعريف بهداشت مدارس

طبق تعريف سازمان جهاني بهداشت، بهداشت مدارس عبارتست از مجموعه اقداماتي كه به منظور تشخيص، تامين و ارتقاء سلامت جسمي، رواني، اجتماعي و معنوي دانش آموزان و آندسته از كاركناني كه به نحوي در ارتباط با دانش آموزان قرار دارند به اجرا در مي‌آيد (4). منظور از دانش آموز، كليه افرادي است كه در مقاطع و پايه هاي تحصيلي مختلف از پيش دبستاني تا پيش دانشگاهي در آموزشگاه هاي كشور به تحصيل اشتغال دارند.

هدف كلي

هدف كلي بهداشت مدارس عبارتست از تشخيص، تامين و ارتقاء سلامت جسمي، رواني و اجتماعي و معنوي دانش آموزان و كاركنان مدارس.

اهداف اختصاصي

بهداشت مدارس ضمن فعاليت براي تحقق اهداف بهداشت عمومي، براي دستيابي به اهداف اختصاصي زير تلاش مي‌كند:

? ارتقاء سطح آگاهي، نگرش و رفتارهاي بهداشتي دانش آموزان

? ارتقاء سطح آگاهي، نگرش و عملكرد بهداشتي كاركنان مدارس و والدين دانش آموزان

? ايجاد ميل به سلامت در كودكان و نوجوانان دانش آموز

? آموزش، تمرين مهارت هاي سالم زيستن به نحوي كه طبيعت ثانوي آن ها شود.

? بهبود وضعيت ايمني و بهداشت محيط مدارس

راهبردهاي اساسي براي تحقق اهداف بهداشت مدارس

? طراحي نظام كارآمد و اثربخش بر مبناي نيازهاي دانش آموزان، مدارس و جامعه

? ساماندهي هماهنگي بين بخشي در زمينه برنامه هاي بهداشت مدارس

? توسعه و بهبود كمي و كيفي ارائه خدمات بهداشتي، درماني گروه هاي هدف بهداشت مدارس

? ساماندهي نظام اطلاعات بهداشت مدارس

? ساماندهي جلب مشاركت سازمان هاي دولتي و غيردولتي و مردم در ارائه خدمات بهداشت مدارس

? بهبود كيفي آموزش بهداشت به دانش آموزان، والدين و كاركنان مدارس

? تامين دسترسي دانش آموزان و كاركنان مدارس به خدمات بهداشت مدارس

? افزايش توانمندي كاركنان در زمينه ارائه خدمات بهداشت مدارس

? ساماندهي تربيت، جذب، توزيع و تقويت نيروي انساني و منابع مالي مورد نياز بهداشت مدارس

? ساماندهي نظام پايش و ارزشيابي بهداشت مدارس

اصول كلي خدمات بهداشت مدارس

برنامه ها و فعاليت هاي بهداشت مدارس را در چهار محور كلي آموزش بهداشت در مدرسه، مراقبت بهداشتي درماني دانش آموزان، تدارك و نظارت بر ايمني و بهداشت محيط مدرسه، نظارت بر تغذيه دانش آموزان در مدرسه مطرح و مورد مطالعه قرار داد. عناوين كلي برنامه هاي بهداشت مدارس به شرح زير مي‌باشد (5) .

الف ـ آموزش بهداشت مدارس

? آموزش بهداشت به دانش آموزان، كاركنان مدارس و والدين دانش آموزان از طريق برنامه هاي درون مدرسه

? آموزش بهداشت به دانش آموزان، كاركنان مدارس و والدين دانش آموزان از طريق برنامه هاي خارج از مدرسه.

ب ـ مراقبت بهداشتي و درماني دانش آموزان

براي هر گونه اقدام جهت ارائه خدمات بهداشتي و درماني به دانش آموز بايد تعاريف عملي روشني از دانش آموز نيازمند به مراقبت هاي بهداشتي و درماني داشته باشيم و براي انجام اين امر نيازمند شاخص هاي سلامت دانش آموز و معيارهاي مداخله هستيم. بنابراين ارائه خدمات بهداشتي درماني در قالب فعاليت هاي زير قابل اجرا مي‌باشد :

? ارزيابي سلامت دانش آموز هنگام ورود به پايه اول ابتدايي (ترجيحا پيش دبستاني) و تشكيل و ثبت شناسنامه بهداشتي او به منظور مداخله به هنگام براي رفع مشكل.

? انجام معاينات دوره اي براساس دستورالعمل اجراي شناسنامه (پرونده) بهداشتي دانش آموز به منظور مراقبت بهداشتي.

? معاينات متناوب بهداشتي با هدف بيماريابي، ارجاع و درمان

? مراقبت از دانش آموزان نيازمند مراقبت هاي ويژه مثل مبتلايان به بيماري هاي مزمن

? مراقبت هاي فوري در صورت نياز به كمك هاي اوليه مثل حوادث، زخم ها و بيماري هاي ناگهاني

? ثبت و گزارش و پيگيري موارد ارجاع شده و مرجوعي از مراكز بهداشتي درماني

ج ـ تدارك، نظارت بر ايمني و بهداشت محيط مدرسه

براي تامين، نگهداري و استفاده از محيط فيزيكي مناسب خدمات زير مورد تاكيد مي‌باشد:

? رعايت استانداردهاي لازم براي محيط فيزيكي و تاسيسات و تجهيزات بهداشتي مدرسه.

? اعمال مديريت و نظارت بر نگهداري مناسب از امكانات بهداشتي محيط مدرسه

? اعمال مديريت و نظارت بر استفاده مناسب از امكانات بهداشتي موجود.

د ـ نظارت بر تغذيه دانش آموزان

بهبود تغذيه كودكان در سنين مدرسه مستلزم مجموعه فعاليت هاي هماهنگ و برنامه ريزي شده است بهداشت مدارس در پناه آموزش هاي صحيح به دانش آموزان، والدين و كاركنان مدارس مي‌تواند دو اقدام اساسي زير را در بهبود تغذيه سنين مدرسه انجام دهد:

? اول نظارت بر نحوه عرضه و توزيع مواد غذايي به دانش آموزان در داخل و اطراف مدرسه.

? دوم عرضه مواد غذايي مغذي و سالم براي ايجاد عادات غذايي مناسب در دانش آموزان

آموزش بهداشت در مدارس

سازمان جهاني بهداشت مفهوم كلي سلامت را بدين شرح تعريف مي‌كند: سلامت عبارت است از رفاه كامل جسمي، رواني، اجتماعي و معنوي و نه فقط فقدان عليلي يا بيماري است و آموزش را اينگونه تعريف مي‌كنند: آموزش يك اصطلاح كلي است كه به تمام عوامل و تجربيات و فرايندهايي كه بر نحوه كسب اطلاع و طرز فكر و پرورش مهارت ها و تغيير رفتار افراد نفوذ دارند مربوط است.

در سال 1926 ميلادي آموزش بهداشت به وسيله دكتر وود چنين تعريف شده است: آموزش بهداشت مجموعه تجربياتي است كه به نحو مطلوبي بر دانش، طرز تلقي و رفتار افراد جامعه موثر بوده و موجب سلامت فردي، اجتماعي و نژادي مي‌شود آموزش بهداشت در مفهوم و معناي كلي خود روش تعليمي است كه از طريق آن مي‌توان در ايجاد و بهبود عادات و رفتار مطلوب بهداشت فرد، خانواده يا جامعه نقش موثر، مفيد و فزاينده اي داشت.

اهداف آموزش بهداشت مدارس

كولبي (Kolbi) نقش مدارس را در كسب آموزش بهداشت چنين تشريح مي‌كند: بهداشت و آموزش، اهداف مرتبط و وابسته بهم هستند و مدارس يكي از راههاي همگاني و مطلوب هستند كه دستيابي به اين دو هدف را فراهم مي‌آورند مدارس از تسهيلات، كاركنان و نظام كارآمد براي حفظ و تقويت بهداشت جوامع برخوردار هستند (6) و

اهداف آموزش بهداشت مدارس عبارتند از :

? افزايش شناخت در باره فلسفه علم و بهداشت فردي و اجتماعي.

? بهبود نگرش نسبت به اتخاذ رفتارهاي موثر بر سلامت آن ها.

? تقويت مهارت ها و تمايلات افراد در ايجاد رفتارهاي موثر در بهداشت.

? گسترش مهارت هاي افراد در حفظ و گسترش بهداشت خانواده و جامعه اي كه در آن زندگي مي‌كنند.

بطور خلاصه، افراد جوان با توجه به شرايط اقتصادي و اجتماعي جامعه خود دركي صحيح از بهداشت داشته باشند. آن ها بايد تلاش كنند تا به نحو احسن بر بهداشت جامعه خود تاثير بگذارند و از امكانات موجود استفاده كرده در جهت ارتقاء بهداشت مدارس خود فعالانه تلاش نمايند.

ـ مدرسه بهترين مكان براي اجراي برنامه هاي آموزش بهداشت، مدرسه مناسب ترين مكان براي نيل به اهداف آموزش بهداشت مي‌باشد و دانشمندان دلايل زير را در اثبات اين مهم ارائه مي‌دهند:

? منابع انساني و تجهيزات و امكانات آموزشي به حد كافي وجود دارد.

? حضور موظف دانش آموزان بر اجراي بهتر برنامه تاثير دارد.

? كثرت دانش آموزان.

? انتقال پيام ها و آموخته ها به اعضاء خانواده و جامعه.

نتايج آموزش بهداشت در مدارس

آموزش بهداشت مدارس در توانمند سازي دانش آموزان براي فراگيري دانش و مهارت ها به منظور ترويج بهداشت ضروري است. و با در نظر داشتن اهميت آموزش بهداشت كه در سطرهاي پيشين ‌آمد. دستاورد فعاليت هاي آموزش بهداشت عبارت خواهد بود از:

? برخورداري دانش آموزان از سلامتي بهتر به دليل كسب علم و تجربيات بهداشت.

? موفقيت در فعاليت هاي اقتصادي، اجتماعي و مشاركت در بهره وري وتوسعه اقتصادي ملي به لحاظ، انجام موثرتر وظايف، افزايش و يا از دست ندادن روزهاي كار بخاطر بهره مندي از سلامتي مطلوبتر، استفاده كمتر از خدمات پزشكي و در نتيجه كاهش هزينه ها، و افزايش توليد.

? كيفيت زندگي بهتر خانواده و اجتماع بدليل انتقال اطلاعات بهداشتي و مهارت هاي آموخته شده توسط دانش آموز به آن ها.

? حضور فعال دانش آموز در جامعه متاثر از بهبود آگاهي هاي علوم بهداشتي.

استانداردهاي آموزش بهداشت

براي دستيابي به اهداف بهداشتي مدارس و بهبود سلامت دانش آموزان (كودكان و نوجوانان) تعيين استانداردهاي ملي آموزش بهداشت بسيار ضروري است. استانداردهاي آموزش بهداشت راهكارهاي مناسبي براي افزايش آمادگي، پيشرفت يادگيري، بازآموزي و ارزيابي عملكردهاي دانش آموزان ومعلمين را فراهم مي‌سازد هر چند وجود استانداردها به عنوان زيربناي توسعه آموزش و سلامت دانش آموزان تلقي مي‌شود، ولي تاكنون استانداردهاي ملي آموزش بهداشت تعيين نشده است. كليات استانداردهاي ملي آموزش بهداشت در مدارس آمريكا كه بر اساس پايه هاي تحصيلي معين شده است به شرح زير مي‌باشد (7).

1) دانش آموزان قادر به درك مفاهيم مربوط به ارتقاء سلامت و پيشگيري از بيماري ها خواهند بود.

2) دانش آموزان براي دستيابي به اطلاعات با ارزش بهداشتي و محصولات و خدمات ارتقاء دهنده بهداشت توانايي خود را نشان خواهند داد.

3) دانش آموزان براي عمل به رفتارهاي بهبود سلامت و كاهش دهنده خطرات سلامتي توانايي خود را نشان خواهند داد.

4) دانش آموزان قادر خواهند بود كه عوامل اثر گذار بر بهداشت مثل فرهنگ، رسانه ها و فنآوري ها را تجزيه و تحليل كنند.

5) دانش آموزان توانايي خود در راستاي استفاده از مهارت هاي ارتباط بين فردي براي بهبود و توسعه بهداشت را نشان خواهند داد.

6) دانش آموزان توانايي خود را جهت حمايت از بهداشت فردي، خانواده و اجتماع نشان خواهند داد. يادآور مي‌گردد به علت تنوع پديده ها و وسعت فرايندها و حالات و مشكلات و نيازهاي مختلف در جوامع و دگرگوني ها فراوان بيان يك طرح واحد و الگوي يك جامعه براي آموزش بهداشت مدارس كاري مشكل است. و انتظار مي‌رود هر كشوري عناوين و فعاليت هاي يادگيري را مناسب با نيازهاي خود انتخاب نمايد (8).

سازماندهي و روش هاي آموزش بهداشت مدارس

ارتقاء بهداشت تاثير گذار در مدارس، بدون آموزش مناسب افراد درگير، دشوار خواهد بود. در سطح ملي، ما نيازمند برنامه هايي جهت ارتقاء آگاهي گيرندگان خدمت، ارائه كنندگان، سياستگذاران و برنامه ريزان هستيم. بايد مشخص كنيم به منظور ارتقاء بهداشت مدارس چه كساني، چه نوع آموزش نياز دارند و دوره هاي آموزشي براي مربيان و معلمين چگونه سازماندهي شود. برنامه آموزش بهداشت مدارس را به صورت هاي مختلف مي‌توان اجرا نمود، روش هاي متداول عبارتند از:

1) آموزش بهداشت با بهره گيري از فرصت ها و موفقيت هاي پيش آمده، توضيح در باره بيماري خاص يا حادثه زماني كه يكي از دانش آموزان مبتلا شده باشد.

2) گنجاندن مطالب بهداشتي، در كتب درسي يا در كتاب هاي دروس پايه هاي مختلف، مثلا مي‌توان بوسيله نسبت ها، ميزان ها، درصد و ساير مسايل رياضي بهداشت را به دانش آموزان بياموزند (8).

3) استفاده از كتاب هاي منبع، آموزش بهداشت براي دانش آموزان ومعلمين، كه مطالب اين كتاب ها راهنماي مناسبي براي ارائه اطلاعات و مجموعه فعاليت هاي مرتبط با بهداشت مدارس براي گروه هدف مي‌باشند (9).

4) آموزش دسته جمعي در كلاس

5) آموزش از طريق برگزاري بحث ها، كنفرانس ها و سمينارها

6) استفاده از وسايل كمك آموزشي مثل پمفلت، عكس، پوستر، فيلم و 000

7) آموزش هاي فردي و مشاوره براي حل مشكلات دانش آموزان

8) استفاده از روش آموزش همسالان، كه آموزش توسط دانش آموزان با استفاده از روش هاي مختلف مثل اجراي نمايش، ايفاي نقش و 000 انجام مي‌شود.

9) آموزش هاي عملي، اجرا براي آموختن

10) تشكيل نمايشگاه هاي گوناگون

11) گردش علمي

بهداشت مدارس

بهداشت در مدارس

تعريف بهداشت مدارس

هدف كلي

اهداف اختصاصي

راهبردهاي اساسي براي تحقق اهداف بهداشت مدارس

مطالب مشابه :

هیچ چیز دور ریختنی نیست حتی یک شلوار لی کهنه

کاردستی

واحد کار خانه و خانواده

روز جهانی بهداشت 2(آموزش حدیث پاکیزگی)

بهداشت مدارس

واحدکار

کارورزی در مهد کودک کیانا - رشته مدیریت مراکز مهدکودکها و پیش دبستانی

پروژه های مهر ماه