سرگذشت دفتر من

درس در يک نگاه

به‌منظور دستيابي به پيامدها و هدف‌هاي پيش‌بيني‌شده، محتواي اين درس در قالب «كاغذ و فرايند كاغذسازي» طراحي، تدوين و تأليف شده و موضوع درس، «سرگذشت دفتر من» انتخاب شده است.

اين درس زمينه‌محور است يعني مفاهيم موردنظر به كمك زمينه يا تِمِ «كاغذ و كارخانه‌ي كاغذسازي» كشف خواهند شد. به عبارت ديگر، كاغذ و كارخانه‌ي كاغذسازي به‌عنوان بستري انتخاب شده است كه آموزش مفاهيم بر مسائل علمي، زيست‌محيطي، اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي مرتبط با فرايند كاغذسازي استوار است.

اهداف/ پيامدها

در پايان اين درس، انتظار مي‌رود دانش‌آموزان آن قدر شايستگي كسب كنند كه بتوانند به كمك اين شايستگي، كارهاي زير را انجام دهند:

فرايند توليد يك محصول از ماده‌ي اوليه تا نهايي را بررسي و چگونگي تبديل مواد را گزارش مي‌كند و راه‌هايي براي صرفه‌جويي در انرژي، بازيافت مواد و استفاده‌ي بهينه ارائه مي‌دهد.

سطح 1: اطلاعاتي كه درباره‌ي فرايند توليد يك محصول ارائه مي‌دهد حاكي از توان وي در بررسي پاره‌اي از مراحل آشكار فرايند موردنظر است اما چگونگي تبديل مواد را در فرايند توليد نشان نمي‌دهد. در راه‌حل‌هاي ارائه‌شده نيز صرفاً يكي از مراحل توليد، مورد توجه قرار گرفته است.

سطح2: اطلاعاتي كه درباره‌ي فرايند توليد يك محصول ارائه مي‌دهد حاكي از توان وي در بررسي فرايند توليد يك محصول است و مي‌تواند راه‌حل‌هايي را براي كاهش ميزان مصرف انرژي، بازيافت و استفاده‌ي بهينه ارائه كند كه با فرايند توليد محصول مرتبط است.

سطح 3: اطلاعاتي كه در باره‌ي فرايند توليد يك محصول ارائه مي‌دهد حاكي از آگاهي او نسبت به چگونگي تبديل مواد در مراحل مختلف است و اين آگاهي بر راه‌حل‌هاي ارائه‌شده براي كاهش مصرف انرژي، صرفه‌جويي و بازيافت تأثيرگذار بوده و منجر به ارائه‌ي راه‌حل‌هاي متمايز و خلاقانه شده است.

دانش‌آموزان در ضمن بررسي و مطالعه‌ي اين درس كشف خواهند كرد كه:

1- منظور از ماده‌ي طبيعي و مصنوعي چيست؟

2- مواد را مي‌توان به دو دسته‌ي مصنوعي و طبيعي تقسيم‌بندي كرد.

3- در فرايند كاغذسازي و تبديل چوب (يك ماده‌ي طبيعي) به كاغذ (يك ماده‌ي مصنوعي) چه اتفاقي مي‌افتد؟

4- ويژگي اصلي آب اكسيژنه چيست؟ و آب اكسيژنه چه اثري روي مواد ديگر دارد؟

5- كلر و وايتكس چه اثري روي مواد دارند؟

6- توليد مواد مصنوعي چه تأثيري روي منابع طبيعي و خدادادي دارد؟

7- براي حفظ منابع طبيعي چه بايد كرد؟

8- هر ماده‌ي شيميايي كاربردهاي معيني دارد و مي‌تواند يك مشكل صنعتي مشخصي را حل كند.

9- اثر مواد روي يكديگر، مانند هم نيست يا هر ماده‌اي روي مواد ديگر اثر متفاوت و معيني دارد.

10- در فرايند بازيافت كاغذ چه اتفاقاتي مي‌افتد؟ مواد چگونه روي هم اثر مي‌گذارند؟

11- كاربرد هر ماده‌ي شيميايي و اثر آن روي مواد ديگر ابتدا در آزمايشگاه بررسي شده و سپس كاربردهاي صنعتي آن مشخص مي‌شود.

12- كلر و وايتكس دو ماده‌ي شيميايي ديگري هستند كه خاصيت رنگبري و سفيدكنندگي دارند.

13- هر نوع رفتار اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و زيست‌محيطي ما با ميزان مصرف كاغذ ارتباط دارد.

14- رفتارهاي مختلف ما به‌ناچار روي زندگي تمام انسان‌هاي كردژه‌ي زمين تأثيرگذار است.

15- مصرف بي‌رويه‌ي منابع خدادادي تبعات مختلفي دارد و چرخه‌هاي طبيعي را مختل مي‌كند.

مواد و وسايل آموزشي

پارچه، چوب، مواد طبيعي و مصنوعي محيط اطراف، نقشه‌ي جغرافيا، استوانه‌ي مدرج، ليوان پلاستيكي، پتاسيم پرمنگنات، سركه، آب اكسيژنه، وايتكس، كاغذ باطله.

دانستني‌ها براي معلم

همكار گرامي مطالب دانستني‌هاي معلم صرفاً براي آگاهي بيشتر شما مي‌باشد.

آب اكسيژنه:

هيدروژن پر اكسيد يك ماده شيميايي به فرمول H2O2 است. اين ماده بيش از 150 سال پيش ساخته شده است و به دليل اينكه در فرمول آن نسبت به آب، يك اكسيژن بيشتر وجود دارد. به آن نام «آب اكسيژنه» داده‌اند. اين ماده را به‌صورت محلول در آب با درصدهاي وزني /وزني 3%، 30%، 35%، 60% و 70% تهيه مي‌كنند و آن را در محيط اسيدي، تاريك و سرد نگهداري مي‌كنند. ويژگي‌هاي زير باعث گسترش استفاده از اين ماده شده است:

1- روش تهيه‌ي آن آسان است.

2- ماده‌ي ارزان قيمتي است.

3- بخار سمي ندارد (البته محلول غليظ آن اندكي بخار دارد).

4- محصول جانبي مضر براي محيط زيست ندارد.

5- زيست تخريب‌پذير است.

كاربردهاي آب اكسيژنه:

1- سفيدكننده و رنگبر: از هيدروژن پر اكسيد (آب اكسيژنه) براي سفيد كردن چوب، خمير كاغذ، الياف پارچه،نخ ابريشم، پشم، مو و الياف مصنوعي مانند نايلون (پلي‌استر) استفاده مي‌شود. اين ماده همچنين مي‌تواند با مواد شيميايي ديگر واكنش نشان داده و رنگ‌ آنها را تغيير داده يا از بين ببرد؛ براي نمونه، پتاسيم پرمنگنات يك جامد بنفش‌رنگ است كه در اثر واكنش با آب اكسيژنه در محيط اسيدي به رنگ صورتي تبديل مي‌شود.

صورتي

بنفش

H+ + 5H2O2 8H2O + 5H2 + 2Mn2+6 +Mno4- 2

2- اكسيدان در صنايع بهداشتي و آرايشي

3- تصفيه‌ي آب: آب اكسيژنه در تصفيه‌ي آب براي گندزدايي و از بين بردن طعم و بوي بد آب كه به دليل وجود يون‌هاي آهن و H2S است، به‌كار مي‌رود.

4- استريليزه‌كننده در صنايع غذايي

5- تميزكننده در مواد شوينده

ويژگي‌هاي شيميايي هيدروژن پراكسيد:

الف) در اثر نور، گرما و برخي از مواد شيميايي مانند زنگ آهن، تجزيه مي‌شود.

H2O2(aq) 2H2O(l) + H2(g)2

ب) در واكنش‌هاي اكسايش و كاهش شركت مي‌كنند و با تغيير عدد اكسايش ماده‌اي كه با آن واكنش مي‌دهد، سبب رنگ يا از بين رفتن آن ماده مي‌شود. به‌طوري كه آب اكسيژنه را يك اكسيدكننده (اكسيدان) خوب مي‌شناسند.

H2O + H2S

H2O2 + 2Fe2+ + 2H+2

نکات آموزشي و فعاليت‌هاي پيشنهادي

· دلايل اين كه كاغذ به‌عنوان تم و زمينه‌ي آموزش مفاهيم مربوط به «ماده و رفتار آن» انتخاب شده است را مي‌توان به‌صورت زير بيان كرد:

1- برانگيزنده، جذاب و در ارتباط با زندگي است به‌طوري كه دانش‌آموز به راحتي با آن ارتباط برقرار مي‌كند.

2- دانش علمي مربوط به آن گسترده و عميق است لذا مي‌توان مفاهيم علمي را توسط اين زمنيه عمق بخشيد.

3- با موضوعات مختلفي مانند مسائل زيست‌محيطي، فرهنگي، اقتصادي و همچنين با ساير دروس ارتباط معين و مشخصي دارد. به عبارت ديگر گستره‌ي اثرگذاري آن زياد است.

· در اين درس دانش‌آموزان، با انجام آزمايش‌هاي مناسب و فعاليت متنوع ديگر مراحل كلي فرايند كاغذسازي را بررسي كرده و با روش حل يك مسئله و مشكل اقتصادي، صنعتي، زيست‌محيطي آشنا خواهند شد.

· بازديد از كارخانه بهانه‌اي است تا دانش‌آموزان با مشاهده‌ي قسمت‌هاي مختلف كارخانه از نزديك، بتوانند يافته‌هاي ذهني خود را درباره‌ي فرايند كاغذسازي با مطالب واقعي و عملي مقايسه كنند و اهميت علوم تجربي در حل مشكلات صنعتي را بهتر درك كنند. در ضمن با فضاي كسب و كار نيز آشنا شوند.

· دانش‌آموزان در اين درس با تهيه‌ي مقوا، كارايي بازيافت مواد را در درون خود نهادينه مي‌كنند و در عمل، به شهرونداني آگاه و مسئول تبديل مي‌شوند كه مي‌توانند بر الگوي رفتاري ساير اعضاي خانواده نيز اثر بگذارند.

· فرايند ياددهي- يادگيري در اين درس يك فرايند تعاملي با رويكرد حل مسئله و كاوشگري هداست شده است. معلم در اين فرايند، نقش يك راهنما و ناظر را ايفا مي‌كند و دانش‌‌آموز با انجام آزمايش‌ها و فعاليت‌ها و با توجه به راهنمايي‌هاي معلم، مفاهيم آموزشي را كشف مي‌كند، ايده‌ها و نظرهاي جديد مي‌دهد، راه‌حل ارائه مي‌كند و تعريف ارائه مي‌دهد. انتظار مي‌رود كه معلم با فراهم‌كردن شرايط لازم براي تحقق اين هدف‌ها، نهايتاً به تقويت حس «خودباوري» در دانش‌آموزان كمك نمايد.

· توصيه مي‌شود كه مفاهيم صفحات 4، 5 و 6 را به روش «بارش مغزي» تدريس كنيد و براي آماده شدن دانش‌آموزان براي جلسه‌ي بعد، فعاليت ذيل را از آنها بخواهيد: «به كمك هم‌گروهي‌ها و والدين خود روش براي تبديل چوب به كاغذ طراحي كنند و نتيجه را به‌صورت يك روزنامه‌ي ديواري به كلاس بياورند».

· صفحه‌ي 7 را به روش گفت‌وگو و بحث گروهي بررسي كنيد و به سؤال: «چگونه رنگ زرد چوب را از بين مي‌برند؟» پاسخي ندهيد. اين سؤال براي ورود به بحث بعدي طرح شده است.

ادامه‌ي درس را به روش كاوشگري مبتني بر آزمايش تدريس كنيد.

· بررسي جزئيات فرايند كاغذسازي جزء هدف‌هاي كتاب نيست بلكه فقط موارد كلي مشخص شده در كتاب براي تدريس ضروري است.

· صفحات 8 و 9 را به روش مشاركت مبتني بر IT تدريس كنيد. از فيلم آموزشي استفاده كنيد. فيلم ايمني مواد شيميايي را نيز به‌كار بگيريد.

· تخمين زدن يكي از مهارت‌هاي فرايندي است كه در زندگي دانش‌آموزان كاربرد زيادي دارد لذا اجازه دهيد دانش‌آموزان به‌طور انفرادي اين فعاليت را انجام دهند. در اين حالت، جواب‌هاي دانش‌آموزان متفاوت خواهد بود اما نتيجه‌گيري همه‌ي آنها مثل هم خواهد بود.

· موضوع بازيافت را به كمك فيلم آموزشي تدريس كنيد و براي تثبيت موضوع از آنها بخواهيد «مقوا بسازند» و به كلاس بياورند.

· در زمان‌هاي مناسب، فعاليت‌هاي پيش‌بيني‌شده در كتاب كار را به‌عنوان تكليف از دانش‌آموزان بخواهيد و پاسخ آنها را در كلاس براي همه‌ي دانش‌آموزان بررسي كنيد. اين فعاليت‌ها براي تكميل، تعميق و تثبيت مفاهيم، طراحي و تدوين شده‌اند.

با اینکه کاغذ و محصولات کاغذی به سادگی قابل بازیابی هستند اما همچنان بزرگترین بخش هر سطل آشغالی را به خود اختصاص می‌دهند. کاغذ و مقوا حدود 40 درصد جریان زباله هر شهری هستند.

چه نوعی کاغذی قابل بازیافت است؟

مقواو مواد مقوایی شامل بسته بندی های مواد غذایی خشک، قوطی های کاغذی,روزنامه و کاغذهای باکیفیت تر ( مثل دفترچه ها، کاغذ کپی، سربرگ‌ها و پاکتها ) همه قابل بازیافت هستند. انواع متفاوت کاغذ مثل کاغذ روزنامه یا کاغذ سفید مرغوب در ستونهای مجزا دسته بندی می‌شوند چون روش فرآیند متفاوتی دارند. مرکز بازیافت تقریبا همه چیزهای کاغذی را که پوشش پلاستیکی نداشته باشند، با جوهر چاپ نشده باشند یا خاکی و آلوده به مواد غذایی نشده باشند، بازیافت می‌کند.

کتاب های با جلد گالینگور,چعبه های پیتزا وهم چنین سایر جعبه های نگهداری مواد غذایی که به مواد غذایی آغشته شده اند, دستمال و حوله های کاغذی و...به دلیل آلودگی غیر قابل باز یافت هستند.

برای بازیافت کاغذ، آن را به قطعات کوچک ریز کرده و با آب مخلوط می‌کنند. بعد آن قدر هم می‌زنند تا خمیر کاغذ به دست می‌آید سپس آن را روی صفحه ای می‌ریزند تا بیشتر آبش بخار شود. در آخر چوب یا الیاف کاغذ باقی می‌ماند و بین غلتک‌ها فشرده و آبگیری می‌شود. این ماده بعد، با خشک کن بخار، خشک می‌شود. محصول به دست آمده کاغذ بازیافتی است.

تکه‌اى کاغذ بردارید، آن را از گوشه‌اى پاره کنید و با دقت به لبه‌ى پارگى نگاه کنید. رشته‌هاى نازک و مومانندى را می‌بینید که همانند رشته‌هاى پشمى نمد، در هم تنیده‌اند، این رشته‌‌ها از ملکولى به نام سِلولٌز ساخته شده‌اند. سلولز ملکولى نخ‌مانند و دراز است که پیکر گیاهان را می‌سازد. هر یک از رشته‌هایى را که در لبه‌ى پارگى کاغذ می‌بینید، از هزاران ملکول سلولز ساخته شده که مانند رشته‌هاى طناب به دور هم پیچیده‌اند.
چوب درختان مقدار فراوان سلولز دارد. به این دلیل، کاغذ را از آن می‌سازند، براى این کار، درختان را می‌برند و به کمک ماشین ویژه‌اى، تنه‌ى آن‌ها را ریز ریز می‌کنند. سپس، این تکه‌هاى کوچک چوب را با مواد شیمیایى و مقدار فراوان آب داغ، مخلوط می‌کنند تا خمیرى از رشته‌هاى سلولزى به دست می‌آید. در گام دیگر، خمیر را روى یک تورى فلزى می‌ریزند تا آب خود را از دست بدهد. سپس خمیر از لابه‌لاى چند غلطک می‌گذرد و آب خود را بیش‌تر از دست می‌دهد. پمپ‌هاى مکنده‌ى آب، به این آب‌گیرى کمک می‌کنند. سرانجام، خمیرى که به صورت ورقه‌ى درازى درآمده است، با گذشتن از لابه‌لاى غلطک‌هاى داغ، خشک می‌شود و برگه‌ى دراز کاغذ از دستگاه بیرون می‌آید.
گاهى با کمک مواد دیگرى، کاغذهاى بهترى ساخته می‌شود. براى این که کاغذ خیلى آب جذب نکند، مواد شیمیایى ویژه‌اى به آن می‌افزایند. براى تولید کاغذهاى بسیار نرم و سفید، کاغذ را از لابه‌لاى غلطک‌هایى می‌گذرانند که دماى بیش‌ترى دارند و سطح آن را با مخلوطى از خاک چینى و آب ‌پوشانده‌اند. براى این که کاغذ محکم‌تر شود، به آن پنبه می‌افزایند. اگر بخواهند از کاغذ، دستمال کاغذى بسانزد، به آن نرم کننده می‌افزایند و با کمک مواد شیمیایى، میکروب‌هاى آن را از بین می‌برند.
در پایان کار، دستگاهى که به رایانه مجهز است، ضخامت کاغذ، مقدار آب و شمار سوراخ‌هاى احتمالى آن را بررسى می‌کند. در صورتى که ضخامت در همه‌جا یکسان باشد، مقدار آب مناسب باشد و شمار سوراخ‌ها کم‌ باشد، کاغذ راهى بازار می‌شود.
بازیافت کاغذ
براى آماده کردن کاغذ هر روز به اندازه یک جنگل، درخت بریده می‌شود. اگر چه به جاى آن‌ها، درختان جدیدى کاشته می‌شوند، اما آن‌ها سریع رشد نمی‌کنند تا جاى همه‌ى درختان بریده شده را پر کنند. به این دلیل، کاغذهاى باطله را بازیافت می‌کنند. پس از گرد‌آورى کاغذهاى باطله، جوهر روى آن‌ها را با کمک‌ مواد شیمیایى بر می‌دارند. سپس آن‌ها را با مواد شیمیایى و مقدار فراوان آب مخلوط می‌کنند. تا خمیر کاغذ به دست آید. اکنون از این خمیر ورقه‌هاى کاغذ ساخته می‌شوند. شما با مصرف درست کاغذ و جدا کردن کاغذهاى باطله از آشغال‌ها، می‌توانید به حفظ جنگل‌‌ها کمک کنید.
کاغذ بسازید
به کمک وسایل بسیار ساده‌اى می‌توانید در خانه کاغذ بسازید. براى این کار مقدارى کاغذ باطله را ریز ریز کنید. تکه‌هاى کاغذ را تا 15 دقیقه در آب گرم بگذارید. سپس به کمک قاشق‌، آن‌ها را با آب مخلوط کنید تا خمیر کاغذ آماده شود. اکنون به کمک غربال، آب اضافى خمیر را از آن بگیرید. سپس خمیر را به آرامى روى یک ورقه‌ى پلاستیک برگردانید و روى آن را با ورقه پلاستیکى دیگرى بپوشانید. اکنون به کمک وردنه آب اضافى را از کاغذ بیرون کنید و آن را در آفتاب بگذارید تا خوب خشک شود.
چینی‌هاى باستان، به همین روش از پوست درخت توت کاغذ می‌ساختند. ایرانی‌ها کاغذ سازى را از چینی‌ها آموختند و براى این که روى کاغذ بهتر بتوانند بنویسند، هر دو سطح آن را با نشاسته می‌پوشاندند. شما نیز می‌توانید به خمیر کاغذ خود کمى نشاسته بزنید تا کاغذ بهترى داشته باشید. همچنین می‌توانید با نوآورى خود کاغذهاى جالب‌ترى بسازید. براى مثال، به خمیر کاغذ چند گلبرگ اضافه کنید و اثر آن را بر کاغذ ساخت خود ببینید.

کلر:رنگ بر

اگر کاغذ سفید مورد نظر باشد، عملیات شست‌وشو (سفید کردن) نیز باید در فرایند ساخت منظور شود. رنگبری از طریق لیگنین زدایی که سبب سفید شدن دائمی کاغذ می شود را می توان در مورد خمیرهای شیمیایی انجام داد . این فرایند در چند مرحله و معمولاً به وسیله کلر ، دیوکسیدکلر ، اکسیژن و سایر ترکیب های رنگبر عملی می شود

کلر در سال 1774 توسط شیل کشف شد و خواص رنگبری آن در سال 1784 توسط بوتوله اعلام گردید . اما حدود یک قرن پس از این تاریخ تولید صنعتی کلر از طریق تجزیه الکترولیتی کلرید سدیم میسر شد و پس از آن ، مصرف کلر در صناایع مختلف رواج یافت . حدود پنجاه سال پس از این تاریخ ، مصرف کلر به عنوان رنگبر و سفید کننده در صنعت خمیر کاغذ آغاز شد

به دلیل مشکلات زیست محیطی ، در طی چند سال آینده ، احتمالاً استفاده از گاز کلر برای رنگبری منسوخ خواهد شد و استفاده از دیوکسید کلر رونق خواهد یافت . اما در دراز مدت ، مواد شیمیایی فاقد کلر ( اکسیژن ، هیدروژن پروکسید و اوزون ) جای دیوکسید کلر را خواهد گرفت

نشاسته:صاف کننده سطح کاغذ و افزایش مقاومت

نشاسته های کاتیونیک عمدتا برای حفظ و نگهداری الیاف و رنگدانه ها روی کاغذ مصرف می شوند، همچنین استفاده از اینها باعث بهبود و استحکام در مقابل پارگی و پایداری در مقابل تا خوردن کاغذ می شوند، همچنین به عنوان امولسیفایر برای ضد آب کردن کاغذهای چسب زنی و آهار زنی و در تصفیه و پالایش سنگ معدن به عنوان عوامل انباشتگی و لخته کنندگی مورد استفاده قرار می گیرند

گچ: شفافیت کاغذ

یک وجه اصلی صنعت کاغذسازی، فرایندی است که در آن الیاف معلق در آب تحت عمل پرداخت مکانیکی شدید قرار گیرند. عمل کوبیدن یا تصفیه، بر خصوصیات مکانیکی کاغذ اثر دارد. برای مثال افزایش پرداخت، موجب افزایش استحکام چگالی ظاهری الیاف است و اثر مستقیم آن بر روی الیاف، ایجاد انعطاف پذیری بیشتر آنهاست که موجب می‌شود الیاف بر روی یکدیگر خوابیده و سطح تماس بیشتری به‌وجود آید. به این ترتیب، اتصال بین الیاف تقویت می‌شود. البته این فرایند بسیار پیچیده است.در تولید کاغذهایی که از آنها برای چاپ یا نوشتن استفاده می‌شود، نوعی ماده پُر کننده به‌کار می‌رود. استفاده از این ماده نتایج بسیاری دارد مانند افزایش میزان ماتی، صافی، و یکنواختی کاغذ. مواد پرکننده رایج، چینی و گچ (کربنات کلسیم) است. سهم مواد پرکننده در کاغذ می‌تواند زیاد و بین ۱۰ تا ۱۵درصد وزن کاغذ را تشکیل دهد.

پلاستیک:

به کاغذ موادی (پلاستیک؛)، البته به مقدار بسیار کم، می‌افزایند تا به آن ویژگی خاص بدهند، مثلا آن را در برابر رطوبت مقاوم کند یا بر شفافیت آن بیفزایند و رنگ و سایه آن را تنظیم کنند.پوشش و پرداخت سطح کاغذ. مواد پوششی عمل‌آور سطح کاغذ، اجزای مهم غیرالیافی کاغذ را تشکیل می‌دهد. یکی از این نمونه‌ها کاغذهای براق مورد استفاده در مجله‌ها و نیز کاغذهای ضد آب هستند که گاه برای کتاب‌ها نیز به‌کار می‌روند.

رنگ:

تولید کاغذهای رنگی

برخی ازسوالات درس

الف ) گزینه درست را با علامت ضربدر مشخص کنید .

1 )از کدام قسمت درخت نمی توان کاغذ تهیه کرد؟

□د ) تنه درختان تنومند □ ج ) برگ های پهن □ ب ) شاخه های چوبی □ الف ) ساقه های محکم

2 ) آب اکسیژنه یک ماده ................. است .

□د ) خوردنی □ ج ) سمی □ ب ) بو بر □ الف ) رنگ بر

3 )به کمک آن می توان حجم زیادی از اطلاعات را روی آن ذخیره کرد .

□د ) کتاب □ ج ) فلش □ ب ) کاغذ □ الف ) چوب

4 ) کدام ماده پس از مصرف و تبدیل شدن به زباله ، سالیان خیلی زیادی در طبیعت می ماند و دیر تجزیه می شود .

□د ) کتاب □ ج ) آهن □ ب ) ظروف پلاستیک □ الف ) چوب

5 ) کدام مواد زیر خاصیت رنگبری دارند ؟

□د ) کلر - وایتکس □ ج ) الکل - جوهرنمک □ ب ) الکل - بتادین □ الف ) نفتالین - ساولن

6 ) با افزودن چه مواد ی به خمیر کاغذ، می توان انواع مختلفی از کاغذها را تهیه کرد ؟

□د ) اسیدی □ ج ) آب ژاول و کلر □ ب ) شیمیایی □ الف ) نشاسته و گچ

ب ) در جاهای خالی کلمه های مناسب قرار دهید .

1 ) ماده ی اصلی و اولیه در تهیه کاغذ........................ است.

2 ) یکی از راه های مناسب حفظ منابع طبیعی....................... است.

3 ) آب اکسیژنه در برابر نور و.................. واکنش شیمیایی نشان می دهد و تجزیه می شود .

4 ) عمل گرفتن کربن دی اکسید هوا توسط درختان و تولید اکسیژن با استفاده از نور خورشید را.............. می نامند.

5) روشهایی که به کمک آن بتوان مواد مصرف شده را حفظ نمود و دوباره مورد استفاده قرار داد را................... می گویند.

6 ) با افزودن مواد............. به خمیر کاغذ ، می توان انواع مختلفی از کاغذ را تهیه کرد .

ج ) جمله درست را باعلامت ضربدرمشخص کنید.

1) برخی از کاغذها طبیعی و برخی دیگر مصنوعی اند .

2) داروها جزو مواد مصنوعی هستند .

3) بریدن درخت و انتقال آن به کارخانه تغییری شیمیایی محسوب می شود .

4 ) در حال حاضر برای ذخیره حجم زیادی از اطلاعات از هارد و فلش استفاده می شود .

5 ) مسلمانان در سمرقند در حدود 700 سال پیش از میلاد مسیح به دانش ساخت کاغذ دست یافتند .

6 ) بیشتر موادی که در اطراف ما هستند و ما از آن ها اسنفاده می کنیم طبیعی هستند .

د ) به سوال های زیر پاسخ کامل دهید .

1 ) سه مورد از روش های ثبت اطلاعات را در زمان های قدیم بنویسید؟

2 ) سه مورد از معایب و مزایای استفاده از روش های ثبت اطلاعات را در زمان های قدیم بنویسید؟

3 ) از کدام قسمت درخت می توان کاغذ تهیه کرد؟

4)از کدام قسمت درخت نمی توان کاغذ تهیه کرد؟

5)آیا کاغذهایی نظیر شانه تخم مرغ، کارتن ها و جعبه های دستمال کاغذی را می توان بازیافت کرد؟ چرا؟

6) هر یک از مشاغل زیر چه استفاده از کاغذ می کنند؟

الف) خیاط :

ب) بانک :

ج) عکاس :

د) دانش آموز :

ه ) پزشک :

چهار روش ثبت و نگهداری اطلاعات توسط گذشتگان و نیاکانمان را
بنویسید

روی دیوار غار-روی چوب – روی
چرم-روی سنگ

2-مزایای ثبت و ذخیره ی اطلاعات روی سنگ و چوب و دیوار غارها را
بنویسید

این اطلاعات برای مدت زیادی باقی می مانند وبر
اثر عوامل طبیعی دیر تر از بین می روند

3-ثبت و ذخیره ی اطلاعات بر روی سنگ و چوب و دیوارغارهاچه معایبی
دارد؟

نوشتن بر روی این مواد کار دشواری است.حمل و نقل
این مواد سخت است.برای همه ی افراد قابل دسترس نیست.با توجه به افزایش جمعیت ثبت
همه ی اطلاعات مقدور نیست

4-چرا انسان به فکر روش های جدید برای ثبت و ذخیره ی اطلاعات
افتاد؟

چون جمعیت کره ی زمین افزایش یافت و اطلاعات
علمی و آثارفرهنگی و اجتماعی زیاد شد و روش های قدیمی برای ثبت و ذخیره ی اطلاعات
کافی نبود

5-مواد طبیعی را تعریف کنید.موادی مانند سنگ و
چوب و چرم که در طبیعت یافت شوند و انسان ها بدون اینکه تغییر زیادی در آنها ایجاد
کنند قابل استفاده باشندمواد طبیعی نامیده می شوند.

6-بیشتر مواد و وسایلی که امروزه از آنها استفاده می کنیم طبیعی اند
یا مصنوعی؟ مصنوعی

7- به چه موادی مواد مصنوعی می گویند؟

بیشتر مواد و وسایلی که امروزه ما از آنها
استفاده می کنیم و به طور طبیعی یافت نمی شوند بلکه آنها را از مواد موجود در طبیعت
می گیرند به این مواد مواد مصنوعی می گویند

8-چهار ماده ی مصنوعی را نام ببرید

داروهای شیمیایی-لاستیک-پارچه-کاغذ
ومدادو...

9-کاربردهای مختلف کاغذ در زندگی روزمره را بنویسید

پول(اسکناس)-کتاب و دفتر-در عکاسی-در بسته بندی
مواد-روزنامه وانواع فیش های بانکی و...

10-مسلمانان در چه تاریخی و در کجا به دانش ساخت کاغذ دست
یافتند؟

700سال پس از میلاد مسیح در
سمرقند

11-ماده ی اصلی و خام مورد نیاز برای ساخت کاغذ چیست؟ چوب

12- به غیر از چوب از چه مواد دیگری می توان کاغذ تهیه کرد؟ نیشکر پنبه و...

13-کدامیک از اجزای تشکیل دهنده ی درخت برای تهیه کاغذ مناسب است؟

ساقه و تنه ی محکم و شاخه های چوبی رختان
تنومند

14-مراحل مختلف تبدیل چوب به کاغذ را با ذکر نوع تغییر نام
ببرید

بریدن درخت(فیزیکی) جداکردن پوست(فیزیکی) چیپس
کردن چوب(فیزیکی) خمیر کردن و افزودن مواد شیمیایی(شیمیایی) خشک کردن خمیر و تبدیل
به کاغذ(فیزیکی)

15- در صنعت کاغذ سازی چگونه رنگ زرد چوب را از بین می برند؟ با افزودن مواد شیمیایی رنگ بر مانند کلر یا آب
اکسیژنه

16-دو نمونه از نکات ایمنی که هنگام استفاده از آب اکسیژنه باید
رعایت کرد را بنویسید

از تماس آب اکسیژنه با پوست بپرهیزیم-آب اکسیژنه
را در جای تاریک قرار دهیم

17-نام 3 ماده ی سفید کننده و رنگ بر را بنویسید

آب اکسیژنه- کلر- آب ژاول

18-برای تهیه ی کاغذ با ویژگی های مختلف چه باید کرد؟

مواد شیمیایی مختلف به کاغذ
بیافزاییم

19-مراحل مختلف بازیافت کاغذ را نام ببرید

جمع آوری-بسته بندی و پرس –خرد
کردن-خمیر کردن

20-مهم ترین فایده ی بازیافت کاغذ چیست؟

حفظ منابع طبیعی مانند جنگلٰ آب و
...

21-برای جلوگیری یا کاهش اثرات قطع بی رویه ی درختان و تخریب جنگل چه
راههایی پیشنهاد می کنید؟

کاشتن درخت-صرفه جویی در مصرف کاغذ و خود داری
از اسراف-استفاده از روشهای جایگزین مانند عابر بانکها به جای پول و چک .رایانه
و...

جدول ارزشيابي ملاکها و سطوح عملکرد

ملاک‌ها	سطح 1	سطح 2	سطح 3
معرفي مراحل آشكار در فرايند	تعدادي از مراحل آشكار در فرايند توليد را مشخص مي‌كند.	تعدادي از مراحل آشكار در فرايند توليد را مشخص نموده و يكي از مراحل را بررسي مي‌كند.	همه‌ي مراحل آشكار در فرايند توليد را مشخص نموده و برخي از آنها را بررسي مي‌كند.
بررسي چگونگي تبديل در فرايند و ارائه‌ي پيشنهادات	تعدادي از مراحل آشكار در فرايند توليد را بررسي نموده و پيشنهاداتي براي بهبود يك مورد ارائه مي‌دهد.	تعدادي از مراحل آشكار در فرايند توليد را بررسي نموده و پيشنهاداتي براي بهبود دو مورد ارائه مي‌دهد.	همه‌ي مراحل آشكار در فرايند توليد را بررسي نموده و پيشنهاداتي براي بهبود هر مورد ارائه مي‌دهد.

سرگذشت دفتر من

مطالب مشابه :

سرگذشت درخت

سرگذشت دفتر من

انشای سپهر الکائی

موضوع انشا پیشنهادی برای استفاده همکاران دوره راهنمایی

انشاء من

موضوع انشا پیشنهادی برای استفاده همکاران دوره راهنمایی

موضوعات پیشنهادی انشا

موضوعات متنوع انشا

موضوعات انشا پیشنهادی برای استفاده دوره راهنمائی