مراقبت ها و اقدام پرستاري بعد از عمل جراحي در (OR):

مراقبت ها و اقدام پرستاري بعد از عمل جراحي در (OR):

پس از خاتمه جراحي و قراردادن پانسمان روي زخم، پرستار چسب را آماده نمايد. صفحه زير پايي دياترمي برداشته ميشود. به منظور پيشگيري از كاهش حرارت بدن بيمار قسمت هاي اصلي بدن را مي پوشانند. از درن ها و سوندها مراقبت ميشود تا از محل خود خارج نشود كمربندهاي ايمني بسته ميشود تا از آويزان شدن اندامهاي بيمار جلوگيري شود.

حمل بيمار: اجازه پزشك بيهوشي براي انتقال بيمار از تخت برروي برانكارد ضروري مي باشد با توجه به نوع عمل پوزيشن هاي مختلف به بيمار داده ميشود. بطور مثال پس از تانسيلكتومي سر برانكارد بايد بالا آورده شود و پارچه اي جهت جذب ترشحات و خونريزي هاي احتمالي از دهان بيمار، زير سر او گذاشته شود. به هنگام حركت و جابجائي پزشك بيهوشي مراقب سر و گردن و راه هوايي بيمار مي باشد.

* اتاق ريكاوري: بخشي از اتاق عمل است كه نقش موثري در مراقبتهاي بعد از عمل دارد.

لوازم مورد نياز در ريكاوري:

1- وسايل احياي تنفس

2- وسايل احياي قلبي

3- وسايل تزريق داخل وريدي و عضلاني

4- انواع داروهاي مخدر و مسكن اورژانس

5- وسايل پانسمان

6- وسايل سونداژ

7- ملافه، پتو

8- رسيور و گاز

9- كيسه سرد و گرم

10- لوله و لگن

11- پاراوان

12- برگه هاي جذب و دفع مايعات – علايم حياتي و …

13- دستشويي – تلفن – يخچال و ساعت

14- تخت مخصوص ريكاوري

* طرح اتاق ريكاوري: بايد راحت – مطمئن و بزرگ باشد. احتمال دسترسي به سر بيمار از هر طرف وجود داشته باشد. حتماً از نور سفيد استفاده شود زيرا در اين شرايط هرگونه تغيير رنگ بيمار، سريعاً توجه را جلب مي نمايد.

زنگ اخبار اضطراري نيز تهيه شده، سيستم آن به اتاقهاي عمل و اتاق پزشكان بيهوشي وصل گرد.

* وظايف پرستار:

كار پرستار مراقبت از بيمار هنگام انتقال و در ريكاوري ادامه دارد. ضروري ترين اقدامات پرستاري در ريكاوري انجام ميشود. بنابراين پرستاران بايد با تجربه و ماهر انتخاب شوند. بيمار بيهوشي به هيچ عنوان نبايد تنها به حال خود رها شود تحت نظر گرفتن مستمر بيمار و سرعت در تصميم گيري عوارض احتمالي را كاهش مي دهد.

محل زخم از نظر خونريزي احتمالي و بروز عوارض ناشي از داروهاي بيهوشي در ريكاوري دقيقاً كنترل مي گردد. علائم حياتي هر 10 دقيقه يكبار ثبت ميشود.

* مراقبت از بيمار پس از خاتمه بيهوشي:

مسئوليت هاي پرستار ريكاوري عبارتند از:

1- اطمينان از وضعيت صحيح بيمار

2- برقراري راه هوايي با بالا نگه داشتن فك پائين

3- شناخت و درمان مشكلات نفسي:

الف: اسپاسم حلق ب: انسداد راه هوايي ج: دوام اثر داروهاي شل كننده عضلاني د: د پرسيون مركز تنفسي

4- شروع اكسيژن

5- مشاهده بيمار الف: رنگ ناخنها – لب ها – لاله گوش ب: تنفس

6- اطمينان از هوشياري بيمار در هنگام ورود به ريكاوري

7- اقدام جهت راحتي بيمار

8- ثبت علايم حياتي بيمار

9- مطالعه و اجراي دستورات بعد از عمل

10- تجويز داروهاي مخدر در صورت نياز و يا طبق دستور دارويي پزشك

11- كنترل گچ يا هرگونه باند محكم

12- گزارش يا ثبت موارد غير طبيعي

* اطمينان از وضعيت صحيح بيمار

معمولاٌ وضعيت كنترل جهت بيمار بيهوش خطر آسپيراسيون خون – بزاق و يا احتمالاٌ مورد استفراغ را كمتر مي كنند . البته ممكن است كه همه بيماران امكان وضعيت كنترل نباشد مثل جراحي بوراكس يا ارتوپدي كه در اين صورت بيمار را در وضعيت طاق باز قرارداده يا بايد كشيدن چانه ، راه هوايي او باز نگه داشته مي شود.

شناخت و درمان مشكلات تنفسي : مشكلات احتمالي تنفسي بعد از عمل بدليل زير است :

1- اسپاسم لارنكس: در اثر انقباض ناگهاني تارهاي صوتي و انسداد نسبي راه هوايي ايجاد مي شود .

2- اسپاسم نسبي لارنكس: هوااز ميان تارهاي صوتي نيمه منقبض عبور كرده – صداي زمزه مانندي را بوجود مي آورد و بيمار جهت تنفس بيشتر تقلا مي كند .

3- اسپاسم كامل لارنكس: هيچ گونه عبور هوا و صدايي وجود ندارد و تارهاي صوتي كاملاٌ بحالت بسته مي باشند . راه هوايي كسدود مي شود و هوا از ميان تارهاي صوتي عبور نمي كند . دراين حالت بدليل كاهش سطح اكسيژن سيانوز ظاهر خواهد شد .

دلايل اسپاسم لارنكس:

1- التهاب لارنكس در پي استفاده از لوله تراشه و يا ساير اجسام خارجي مانند سوند ساكشن و يا ايروي دهاني

2- وجود ترشحات از قبيل خون – بزاق و وجود استفراغي كه موجب تحريك تارهاي صوتي مي شود.

درمان اسپاسم لارنكس:

1- كنترل لارنكس به منظور التهاب ناشي از خونريزي و يا ترشحات موكوس

2- بالا گرفتن چانه بيمار و برقراري جريان اكسيژن از طريق ماسك دهاني يا كانسر بيني

3- در صورت عدم تغيير در وضعيت بيمار ، توسط آمبوبگ اقدام به تنفس مثبت با فشار قوي اكسيژن مي گردد تا تارهاي صوتي باز شود .

4- زماني كه اسپاسم برطرف شود صداي زوزه مانندي نيز كمتر خواهد شد .

5- در صورتي كه با اقدامات فوق شرايط بيمار بهتر نشد ، اقدامات اورژانسي پزشكي اجرا شود .

6- با تزريق شل كننده عضلاني اسپاسم را برطرف نموده لوله گذاري تراشه انجام شود .

7- ايجاد آرامش و دادن اطمينان خاطر به بيمار از ضروريات است .

انسداد راه هوايي :

پائين قرار گرفتن چانه و فك موجب افتادم زبان اول حلق شده انسداد راه هوايي را بدنبال خواهد داشت . تخليه ترشحات دهان بوسيله ساكشن مناسب مي باشد . وجود اجسام خارجي مانند دندان و يا پك هاي لارنكس خطري است جدي در انسداد راه هوايي بيماران بحساب مي آيد .

ادامه اثر داروهاي شل كننده عضلاني :

يكي از عوارض داروهاي شل كننده عضلاني كه در طول بيهوشي مورد استفاده قرار مي گيرد . دوام اثر و يا دفع ناقص آنهاست . در اين حالت بيمار بدليل عدم توانايي در تنفس و استفاده از هوا و اكسيژن بسيار بوده ، سريعاٌ هيپوكسيك مي گردد .

درمان : توسط امبوبگ و ماسك به آرامي به بيمار تنفس كمكي داده مي شود . پزشك بيهوشي نيز در مناسب را تجويز و يا تنفس كمكس را ادامه خواهد داد .

دپرسيون تنفس مركزي : در صورتي كه مشكل تنفسي بيمار مربوط به مركز تنفسي باشد . بايد تنفس كمكي و متناوب توسط اميوبگ و ماسك ادامه يابد و از تيم هاي پزشكي ورزيده درخواست كمك گردد .

اكسيژن درماني :

بسياري از پزشكان بيهوشي ترجيح مي دهند اكسيژن درماني از طريق ماسك ساده و يا كاتتريل بيني تجويز گردد . سيانوز لب ها . صورت و زبان از علائم مشكلات تنفسي است وظيفه پرستار كنترل راه هوايي و مشاهده حركات تنفسي و انجام اقدامات لازم مي باشد .

مشاهده رنگ بيمار :

پرستار با مشاهده رنگ لب ها ، ناخن ها و لاله گوش قادر به تشخيص وجود سيانوز و يا اكسيژناسيون كافي مي باشد .

مشاهده حركات تنفسي بيمار :

ميزان حركات ديواره قفسه سينه تحت نظر گرفته شده ، تعداد تنفس بيمار شمرده مي شود – همچنين وجود تنفس سطحي و سريع نيز كنترل مي گردد . در صورتي كه مشاهده حركات ديواره قفسه سينه مشكل باشد ، بايد پتوي او را كنار زد .

مشاهدات عمومي :

1- درجه هوشياري

2- فسار خون – تنفس – تعداد تنفس ودرجه حرارت در صورت نياز

3- هرگونه خونريزي از محل زخم

4- ميزان درناژ در صورت وجود آن

5- ميزان ادرار مترشحه ادراري

6- سرعت – مقدار و محل سرم

7- زمان و مقدار داروهاي استعمال شده

8- مشاهده انگشتان جهت بررسي حركات و جريان خون آنها در بيماراني كه بانداژ و يا گچ گيري شده .

9- كنترل هاي روتين بيماراني كه زير پتو هستند . مثلاٌ احتمال دارد كه زير زانوهاي بيمار بالش گذاشته شده ، ملحفه او خيس باشد و يا احتمالاٌ تورنيكه بعد از خاتمه عمل باز نشده باشد .

10- دستورات بعد از عمل

11- گزارش موارد غير طبيعي

12- كنترل دقيق سطح هوشياري و پاسخ بيماربه تحريكات

* اطمينان خاطر دادن به بيمار:

هنگامي كه بيمار هوشيار ميشود پرستار بايد به بيمار شرح دهد كه عمل او خاتمه يافته است و دليلي براي نگراني وجود ندارد. ممكن است بيمار دچار فراموشي شده و موقعيت خود را تشخيص ندهد. پرستار به او يادآوري مي نمايد كه در اتاق ريكاوري مي باشد. برخي بيماران پس از عمل با ناراحتي و گريه بيدار مي شوند بطور مثال افرادي كه جهت خروج جنين مرده تحت سزارين قرار گرفته اند و يا بيماراني كه يكي از اندامهاي آنها قطع شده است كه در اين صورت نياز به درك موقعيت و اطمينان خاطر بيشتري دارند.

اطمينان خاطر دادن به بيمار :

لرزش ناشي از هالوتان :

بيماران پس از اعمال جراحي كه بدنبال بيهوشي با هالوتان انجام شده است دچار لرزش خواهند شد . از آنجا كه عضلات از زمان لرز فعال بوده ، نياز به اكسيژن بيشتري دارند ، تا هنگام قطع لرزش اكسيژن درماني ادامه مي يابد . همچنين ايجاد آرامش و اطمينان خاطر در بيمار ار مهمترين اقدامات است .

توجه به راحتي بيمار :

اندامها و ناحيه سر و گردن بيمار به ارامي حركت داده مي شود و وضعيت هاي نامناسب بيمار اصلاح مي شوند . احتمال كاهش درجه حرارت بدن بيمار با توجه به هواي تقريباٌ خنك اتاق عمل ، وجود دارد . لذا به محض ورود بيمار به ريكاوري بايد او با پتو پوشانده و گرم نگه داشته شود .

ثبت علائم حياتي :

نبض و فشار خون : زماني كه بيمار جهت باز نگه داشتن راه هوايي به كمك نياز ندارد و توانايي انجام اين كار را باز يافته است پرستار ريكاوري قسمت سربيمار را ترك نموده و براي گرفتن علائم حياتي اقدام مي نمايد. در غير اينصورت شخص ديگري بايد اينكار را انجام دهد. توجهات خالي كه در برگه بيهوشي نيز ذكر شده است انجام مي گيرد. نبض بيمار از نظر قدرت – تند يا كندي كنترل و ثبت مي گردد وجود تاكيكاردي در اتاق ريكاوري معمولاً ناشي از هيپوكسي – تنفس ناكافي يا خونريزي مي باشد.

بازگشت رفلكس هاي بيمار:

بازگشت رفلكس هاي بيمار نظير رفلكس حنجره كه توانايي پيچ و حركت زبان مشخص كننده آن است كز ميشود.

همچنين بيمار بايد قادر به بازنگه داشتن راه هوايي خود باشد. بازگشت امتكل پلك بيمار نيز نشان دهنده هوشياري پس از بيهوشي يا هيچ غذايي از راه دهان در يكاوري به بيمار داده نخواهد شد.

محل زخم:

زخم بيمار در محل انسزيون و يا درن از نظر خونريزي و ساير ترشحات بررسي ودر صورت مشاهده موارد فوق در پرونده ثبت مي گردد.

شيشه درناژ:

ترشحات آن به هنگام ورود به ريكاوري اندازه گيري و ثبت ميشود تا ميزان ترحمي اضافه شده آن معلوم باشد. لوله اي بدن از نظر خارج شدن – كلمپ و تاشدگي بررسي شود تا در جريان آزاد ترشحات مانعي بوجود نيايد.

سوند ادراري:

در صورت استفاده از سوند ادراري محل آن از نظر خم شدگي، انسداد و اتصال محكم به كيسه ادرار بررسي و رنگ ادرار از نظر خونريزي كنترل مي گردد.

مشاهده و مراقبت از سرم بيمار:

دست بيمار كه سرم به آن وصل شده، بايد در معرض ديد بوده از قرار دادن آن در زير پتو خودداري شود تا براحتي همه اتصالات و جريان سرم در آن قابل مشاهده باشد – جريان سرم به ميزان مورد لزوم تنظيم ميشود كه معمولاً پس از عمل پزشك بيهوشي دستورات آنرا صادر خواهد نمود.

مطالعه و اجراي دستورات بعد از عمل:

جراح يا پزشك بيهوشي ممكن است بلافاصله بعد از عمل دستوراتي مانند بالا نگه داشتن يك عضو، تزريق آنتي بيوتيك و يا داروي ضد تهوع داشته باشند كه بايد دقيقاً آن را اجرا نمود.

تزريق ضد درد در صورت نياز و يا طبق دستور پزشك:

اگر بيمار از درد شكايت دارد، بايد علائم حياتي آن كنترل و ثبت شود و با مراجعه به پرونده بايستي از نوع داروي مخدر قبل و حين بيهوشي مطلع باشد – همچنين اطلاع از نوع داروي ضد درد تجويز شده ضروري است. بيماري كه تحت تزريق داروي ضد درد قرار گرفته است بايد از نظر بروز عضلاني مانند اسپراسيون تنفسي – تهوع و استفراغ دقيقاً كنترل شود و پس از اطمينان كامل نسبت به انتقال او اقدام گردد.

كنترل اندام هاي گچ گيري يا بانداژ شده:

انگشتان و اندام مورد نظر از نظر حرارت و تورم كنترل و توانايي حركت آنها بررسي مي شود. علائم سردي، رنگ پريدگي، سيانوز در اندامهايي كه جريان خون آنها كافي نيست، مشاهده ميشود. معمولاً در اين حالت زير عضو بالشي قرار داده ميشود و يا از Sling آويزان ميشود.

گزارش و ثبت موارد غيرطبيعي

هرگونه موارد غيرطبيعي، هر چند كه نياز به اقدام خاصي نداشته باشد، بطور واقعي گزارش و در پرونده بيمار ثبت خواهد شد.

*مراقبت از بيمار در موارد ويژه:

1- بلوك براكيال: در صورتي كه بيمار تحت بيحسي موضعي مانند بلوك براكيال جراحي شده شده باشد، بايد به او اطمينان داد كه اثر بيحسي بالاخره برطرف خواهد شد – اندام بيحس ممكن است در حين جابجائي و انتقال دچار صدمه شود و به بيمار بايد آموزش داد كه خود او نيز مراقب اندام مذكور باشد.

2- بيحسي اسپينال و اپيدورال: بايد در وضعيت صاف (سوپاين) قرار داده شوند. اندام ها تحتاني نبايد تحت فشار باشند برگشت حس آنها كنترل شود. به محض بهبودي علائم، جهت جلوگيري از لخته خون و احتمال بروز آمبولي و ترومبوز به حركت دادن اندامها تشويق شود.

3- جراحي هاي چشمي: اين بيماران بيقرار بوده، نياز به آرامش و اطمينان خاطر دارند. حركات اضافي در نتيجه تهوع و استفراغ موجب افزايش فشار داخل چشم ميشود كه ممكن است صدمات جدي و غير قابل جبراني به چشم وارد سازد. تجويز يك داروي ضدتهوع، موجب برطرف شدن اين حالت و حفظ آرامش بيمار مي گردد. پس از بيداري بيمار، براي كاهش فشار داخل چشم زير سر اور دو بالش قرار داده ميشود.

4- جراحي قفسه سينه: بيمار بطور صاف به پشت خوابيده، بعد از بهوش آمدن در وضعيت نيمه نشسته قرار داده ميشود. تشويق بيمار به تنفس هاي عميق و انجام ورزشهاي تنفسي مناسب است. بايد بيمار تشويق به سرفه شده تا ترشحات برونشها و راه هوايي تخليه شود. اگر بيمار Chest tube داشته باشد بايد از كار كردن صحيح آن مطمئن شد در غير اينصورت به پزشك معالج اطلاع داده شود.

5- جراحي مغز و اعصاب: مشكلات بعد از عمل عبارتند از: الف: افزايش فشار داخل جمجمه ب: تب

مشاهدات:

- تغيير سطح هوشياري

- گشاد شدن مردمك ها

- افزايش فشار خون

- اختلالات بينايي

- كاهش تعداد نبض

- عدم حركت اندامها

- تشنج

هريك از اين علائم بايد سريعاً گزارش شود تا به منظور جلوگيري از صدمه بيشتر به نسوج مغز اقدامات اضطراري انجام گيرد.

6- جراحي كاروتيد:

كليه مشاهدات دقيقاً مانند بيماران مغز و اعصاب ثبت گردد. هرگونه تغيير در سطح هوشياري، ميزان عكس العملهاي مردمك ها و كاهش حركت اندامها بايد سريعاً گزارش شود.

انتقال بيمار به بخش:

بيمار زماني به بخش انتقال داده ميشود كه كاملاً هوشيار، نسبت به محيط اطراف خود آگاه باشد و توانايي عكس العمل هاي حفاظتي خود را كسب كرده باشد (بطور مثال حفاظت از دست ها و پاها در حين انتقال؟)

پرستار ريكاوري در هنگام تحويل بيمار در مورد نوع جراحي – داروهاي تجويز شده و ساير اقدامات توضيحات مختصري به پرستار بخش مي دهد. بايد كليه پرسنل در لحظه جابجايي بيمار، نهايت دقت را داشته باشند تا از هرگونه وضعيت نامناسب و حركات اضافي كه موجب ناراحتي و درد بيمار شود جلوگيري نمايند.

هنگام انتقال، هميشه پرستار همراه در قسمت سر برانكارد حضور دارد و بيمار بر در قسمت پاي برانكارد كمك مي نمايد.

منابع:

راهنماي جامع پرستار اطاق عمل

ترجمه و گردآوري: مژگان لطفي – صمد انتظار-چاپ دوم

مراقبت ها و اقدام پرستاري بعد از عمل جراحي در (OR):

مطالب مشابه :

مراقبت ها و اقدام پرستاري بعد از عمل جراحي در (OR):

درنها

مراقبت ها و اقدام پرستاري بعد از عمل جراحي

تجهیزات104- تجهیزات اتاق عمل

عفونت در اتاق عمل

گزارش تصویری از عمل بای پس عروق کرونری به روش Off Pump(OPCAB)

کنترل عفونت در اتاق عمل

پیشگیری از عفونت در اتاق عمل