زباله هاي شهر به كجا مي روند؟

آيا تا به حال به اين فکر کرده ايد که زباله هاي شما در نهايت به کجا مي روند؟!

با دقت ظروف خود را تميز مي کنيد و زباله ها را در کيسه هاي مخصوص زباله قرار داده، آنها را به همراه اضافه غذاي هفتگي تان بيرون از خانه قرار مي دهيد.با اين کار حس خوب کمک کردن به حفظ محيط زيست در شما به وجود مي آيد و بعد از آن هم همه چيز را فراموش مي کنيد.
اما داستان زندگي زباله ها از اينجا شروع مي شود.براي مثال ظروف آلومينيومي که شما آن را دور انداختيد ممکن است سرنوشت متفاوتي داشته باشد، شايد آن را بعد از پرس کردن دوباره به کارخانه ساخت ظروف آلومينيومي ببرند تا با آن ظرف هاي جديد درست کنند، يا شايد در نزديک ترين محل دفن زباله جاي گيرد و يا حتي به نقاطي دور فرستاده شود تا آن را بازيافت کنند.حقيقت اين است که هيچ کس نمي داند يک تکه زباله در نهايت کجا مي رود و چه بلايي به سرش مي آيد.
همين سوال، مجله "نيوساينتيست" را به اين فکر انداخت تا با همکاري گروهي از محققان دانشگاه MIT، در پي پاسخ اين سوال برود.
گروه تحقيقاتي MIT در يک پروژه آزمايشي، مسير 60 تکه زباله مختلف را دنبال کردند، اين مرحله اول بود و پس از اين مرحله به بخش دوم تحقيقات رسيدند که در آن مسير هزار تکه زباله ديگر در لندن، نيويورک و سياتل رديابي مي شد.
هدف اين تحقيقات فقط راضي کردن کنجکاوي محققان در مورد سرنوشت زباله ها نبود، بلکه ايده اي بود براي کمک کردن به هموارسازي راه براي ساختن دنيايي ايده آل که در آن تقريبا تمام زباله ها بازيافت مي شوند و يا به شکل ديگري قابل استفاده هستند؛ و همچنين براي جلوگيري از دفن زباله هايي که طبيعت قدرت بازيافت آنها را ندارد.
هم اکنون يک چنين جامعه جهاني، رويارويي دور از انتظار است.يکي از دلايلش هم اين است که هيچ کس نمي داند با چه چيز رو به رو هستيم.با اين که تلاش زيادي براي توليد فراورده هاي قابل بازيافت و رساندن آنها به دست مصرف کنندگان شده، اما هنوز راه حلي براي بازگرداندن محصولات ارائه نشده است.
طي تحقيقات مختلف، مسير زباله ها دنبال شده است اما تاکنون تنها ثمره اين تحقيقات پي بردن به مقدار زباله ورودي به محل هاي دفن زباله، زباله داني ها و يا کوره هاي زباله سوزي بوده است که آن هم مقداري تقريبي است.
"والير توماس"، يکي از مسئولان موسسه فناوري جورجيا عضو سازمان علمي حفاظت از محيط زيست، درباره اين آمار مي گويد از لحاظ وزن، آمار نسبتا خوبي است اما در جزئيات ضعيف است و در برخورد با طبيعت اين جزئيات هستند که اهميت دارند نه جرم کل زباله ها، درون زباله هاي به نظر بي خطر خانگي، همه چيز در تکاپو است.از پارچه هاي کثيف گرفته تا لامپ هاي کم مصرف حاوي جيوه، تمام زباله ها مي توانند به طبيعت آسيب برسانند.
در دنياي ايده آلي که هدف ماست، بايد با زباله ها به طور صحيح و جداگانه برخورد شود.براي رسيدن به اين هدف بايد تصوير واضح تري از چرخه زندگي انواع مختلف زباله به دست بياوريم و اينجاست که محققان دنبال کننده زباله وارد عمل مي شوند.اين گروه تشکيل شده است از مهندسان، طراحان و محققان تشخيص دهنده چرخه زندگي که زير نظر MIT فعاليت مي کنند.آنها برچسب هاي مخصوصي طراحي کرده اند که مي توانند با چسباندن هر برچسب روي يک تکه زباله، رد آن را بگيرند.اين برچسب ها هر 15 دقيقه الي 2 ماه مکان خود را به مرکز تحقيقات اعلام مي کنند.
هر کدام از اين برچسب ها از يک سيم کارت تلفن همراه، يک باتري، يک حسگر (سنسور)حساس به حرکت و يک ريز پردازنده ساده تشکيل شده است.
ريزپردازنده مسير حرکت را حفظ مي کند و با درک اطلاعات، آنها را به سيم کارت مي دهد و سيم کارت هم داده ها را به نزديک ترين مرکز مخابراتي مي فرستد.پس ز آن، سيم کارت يک پيامک به مرکز تحقيقاتي گروه ارسال مي کند.در آنجا هم رايانه اي را با استفاده از اين اطلاعات، مکان تقريبي فرستنده را تعيين مي کند.
برچسب ها آن قدر دقيق نيستند که فاصله و مکانشان را بر حسب متر بيان کنند."لوويس گيرود"، طراح برچسب ها، به عدم دقت بالاي برچسب ها را اشاره مي کند.
در شهرها جاهايي که شبکه هاي زيادي از خطوط تلفن همراه وجود دارد، گروه مي تواند با دقت 100 الي 500 متر جاي يک فرستنده را تعيين کند.در مناطق روستايي ايندقت به هزار متر از مکان واقعي فرستنده مي رسد.گيرود در مورد چگونگي يافتن مکان يک فرستنده مي گويد آنها به جاي اين که مستقيما دنبال زباله بگردند، چيزي مرتبط با آن را جست و جو مي کنند.براي مثال آنها در نخستين آزمايش خود در ماساچوست، رد يک تکه زباله را در حومه شهر کوچکي گرفته بودند و بعد سراغ کوره زباله سوزي نزديک همان شهر رفتند و برچسب را در آنجا پيدا کردند.

بازيافت به روش انساني

ساعت 13:58 بعد از ظهر 12 جولاي، "موسانتسر تينائولي"، يکي از رهبران پروژه يافتن مسير زباله ها، دروبين يکي از خبرنگاران مجله نيوساينتيست را در سطل زباله اي در سياتل رها کرد.5 سال بود که آن دوربين به خوبي کار مي کرد اما يک دوربين جديدتر با امکانات بهتر به آن ترجيح داده شده بود.صاحب دوربين به اين فکر بود که سرنوشت دوربينش چيست؟ دفن خواهد شد، بازيافت مي شود يا به کشورهاي در حال توسعه

مي رود تا در آنجا به فروش برسد؟ در آن لحظه سرنوشت دوربين کاملا نامعلوم بود.اما 2 روز بعد دوربين در يک منطقه مسکوني در خانه اي در 2/6 کيلومتري سطل زباله پيدا شد.
به نظر مي رسيد که دوربين از سطل زباله خارج شده باشد و به خانه اي جديد برده شده باشد.البته اين وسيله الکترونيکي نبود که پس از رها شدن در سطل زباله، فرد ديگري صاحب آن مي شد.مثالي ديگر هم هست، تلويزيوني که در "وست وود"در سطل زباله قرار داشت دو روز بعد، يک کيلومتر دورتر صاحب جديدي پيدا کرده بود.
يک لپ تاپ باستاني(خيلي قديمي!)که صاحب آن "اوين کالوي"،خبرنگار نيوساينتيست بود،به مرکز بازيافت قطعات رايانه اي برده شد.تنها چند روز بعد مشخص شد که صاحب جديد لپ تاپ به جاي آن که آن را بازيافت کند، به خانه خود برده بود که فاصله اش تا محل بازيافت حدود 500 متر است.
اين شکل جديد هم نوعي بازيافت است که درطوفان زباله ها.فرض کنيم شما وسيله اي را نمي خواهيد و تصميم داريد که آن رادوربيندازيد. فرد ديگري قصد خريد وسيله اي را دارد که شما ديگر به آن نياز نداريد.اگر شما وسيله خود را به آن فرد بدهيد، از پر شدن محل هاي دفن زباله جلوگيري کرده ايد.البته هيچ کس نمي داند شما با اين کار، چند روز آن وسيله را از زباله داني ها دور نگه خواهيد داشت؟

برچسب هاي سخنگو

گروه تحقيقاتي MIT تاثيرات سوء زباله ها روي سلامتي انسان را بررسي مي کند،استفاده از اين برچسب ها به شناسايي مناطقي مي پردازد که در آن مواد قابل بازيافت دفن مي شوند، و مواردي را که مواد زائد خطرناک توسط وسايل نقليه مثل کشتي ها در سطح آب هاي جهان حمل مي شوند، بررسي مي کند.
آنها با تخمين زدن ميزان توليد انرژي و مقدار گاز گلخانه اي منتشر شده از نوع خاصي از زباله، شايد بتوانيد بهترين چرخه بازيافت آن زباله را انتخاب کنيد.
اساسي ترين دليل براي برچسب گذاري روي زباله ها، شناسايي مکان مواد معدني دفن شده در محل هاي دفن زباله است تا در صورت نياز، آنها را استخراج کنند و در ساخت محصولات از آنها استفاده کنند.اين محل هاي دفن مملو از انواع فلزات همچون طلا، آلومينيوم، نيکل، مس، روي، قلع، کادميم و جيوه هستند، به علاوه مقادير بسيار زيادي از مواد قابل بازيافت پلاستيکي و شيشه اي.
شايد روزي فرا برسد که به علت کم شدن کالا، بشر مجبور به حفر معدن در محل هاي دفن زباله براي دست يافتن به اندوخته هاي ارزشمند آنها شود؛ و اين امر به دانستن مکان دقيق انواع کالاهاي دفن شده بستگي دارد و اين که از کجا بايد حفاري را آغاز کرد.
به هر حال چسباندن برچسب به تک تک زباله ها و نگه داشتن رد سيگنال هاي آنها تا ابد، غيرممکن است.والير توماس پيشنهاد مي کند که به محصولات يک بار کد يا فرکانس شناسايي راديويي(RFID)داده شود تا به وسيله آن بتواند محصول مورد نظر را پيدا کنند.گروه تحقيقاتي توماس سعي دارند به تمام محصولاتي که ساخته مي شوند يک بارکند مخصوص بدهند و با دادن اطلاعاتي از قبيل محل ساخت محصول،اجزاي به کار رفته در توليد آن و محل فروش، کا رخود را براي دوباره يافتن آن راحت تر کنند.
توماس بر اين عقيده است که هزينه اجراي چنين پروژه اي از طريق سودهاي اقتصادي و حفاظت از محيط زيست همين پروژه تامين خواهد شد.
به هر حال براي بررسي کارآمدي اين روش ها، بايد به انتظار نشست.اما پيش از آن، همه ما بايد به ياد داشته باشيم که هميشه پيشگيري بهتر از درمان است و تلاش براي توليد زباله هاي کمتر(با مصرف بهينه)، بهترين راه براي حفظ محيط زيست و سياره زيبايمان است.

آزمايش سياتل

در جولاي و آگوست 2009، گروه تحقيقاتي MIT که وظيفه رديابي زباله ها را بر عهده داشت، 60 قطعه زباله اطراف شهر سياتل را علامت گذاري کرد.با کمال تعجب آنها متوجه شدند که تنها 2 قطعه به محل دفن زباله واقع در 300 کيلومتري رسيده اند.يازده مورد ديگر از قبيل يک جفت کفش، يک صفحه کليد رايانه و باتري يک لپ تاپ به محل بازيافت رسيده اند.
بيشتر قطعات بازيافت شده به مواد خام مثل پلاستيک، شيشه، استيل، مس و آلومينيوم تبديل مي شوند تا پس از آن فروخته شده و براي توليد محصولات جديد دوباره مورد استفاده قرار گيرند.به اين علت که محل بازيافت زباله هاي غيرالکترونيکي سياتل به کارخانه ديگري تبديل شده است.مراکز بازيافت شهرهاي نزديک محل جمع شدن زباله هاي غيرالکترونيکي اين شهر هستند.
يکي از مواردي که احتمالا در تاريخ 15 جولاي در شهري ديگر دفن شد، يک دستکش باغباني بود که در 11 جولاي برچسب گذاري شده و در سطل زباله اي رها شده بود.پس از آن دستکش، محققان يک بطري آب را برچسب گذاري کردند و در همان سطل رها کردند، اين بطري هم در23 جولاي در محل دفن زباله اي نزديک نيوبرگ دفن شد.از اين رخدادها مي توان نتيجه گرفت که هر دو مورد به يک محل براي دفن شدن رفته اند.برچسب بطري آب طي فرايند دفن سالم ماند اما برچسب دستکش طي اين فرايند نابود شد و به همين علت احتمالا همان دستکش بوده است.
سه مورد برچسب گذاري شده ديگر هم در معابر وسايل نقليه پيدا شدند، يکي در سياتل و دو تاي ديگر در تاکوما (جنوب غرب سياتل).اما سرنوشت بقيه موارد به طور دقيق معلوم نيست.براي مثال در تاريخ 12 جولاي يک اسباب بازي درون سطل زباله اي در سياتل قرار داشت اما 5 روز بعد سيگنال هايش از کوه هاي جنوب سياتل رديابي مي شد، يا حتي ظروف پيرکسي که در سياتل بود پس از چند روز سيگنال هايش از اعماق درياچه واشنگتن رديابي شد.
اين نتايج نشان مي دهد که سيستم جمع آوري زباله ها در سياتل فعال است.در هر حال حدود 200 هزار تن زباله در سال 2008 در سياتل دفن شد.

مقدمه :
انسان و بسیاری از موجودات به شیوه های مختلف زباله تولید می کنند که تولید زباله بطور چشمگیری رو به افزایش است این افزایش و تولید موجب بحرانهایی در زمینه محیط زیست گردیده است که حیات موجودات کره زمین را بامشکلات جدی روبرو ساخته است . تولید آلاینده های مختلف زباله که هرروز برتعداد وتنوع آنها افزوده میشود سبب شده که ضمن خسارت به منابع اصلی ( آب ، خاک ، هوا ) با مقادیر زیاد مواد زاید به اشکال جامد ، نیمه جامد ، مایع و گاز مواجه شده ایم و این بدان معناست که بشر به دست خود عرصه زندگی را برخود و سایر موجودات تنگ نموده است
استفاده از چهل و هشت هزار ماده شیمیایی در زندگانی روزمره که تاکنون تنها خاصیت سرطان زایی پانصد نوع آن به اثبات رسیده نوعی تهدید جدی برای محیط زیست وسلامت انسان به شماره میرود.
براساس مطالعه WHO عدم توجه به جمع آوری ودفع مواد زائد میتواند 32 مشکل زیست محیطی بوجود آورد . افراد جامعه باید بدین باور برسند که علاوه بر رعایت موازین بهداشت فردی ملزم به حفظ بهداشت محیط پیرامون خود نیز هستند زیرا درصورت عدم رعایت این موضوع سلامت آنها و سلامت سایر افراد جامعه در مخاطره خواهدافتاد یکی از موارد مهم در زمینه حفظ و ارتقای سلامت افراد و جامعه دفع زباله ومواد زاید صحیح است که متأسفانه درخیلی از مناطق شهری و روستایی بدلیل روشهای نامطلوب جمع آوری زباله، محیط زندگی وسلامت افراد در معرض آلودگی وخطر قرار دارد.

تعریف زباله : بطور معمول به کلیه مواد زاید جامد (فسادپذیر و فسادناپذیر) گفته میشود که درمنازل ، مراکز تهیه وتوزیع وفروش مواد غذایی ، مؤسسات صنعتی وتجاری وکشاورزی و بیمارستانها ومراکز درمانی تولید میشود.

خطرات بهداشتی زباله :
عدم کنترل زباله های شهری وروستایی بعلت مواد آلوده کننده وفساد پذیر و نیز رطوبت وحرارت مناسب پناهگاهی مناسب برای انواع حشرات و جوندگان موذی میباشد. همواره توده های زباله از عوامل اصلی ومولد بسیاری از بیماریهای مشترک بین انسان و حیوانات و سایر بیماریهای واگیر دار وغیرواگیردار بوده است .
پراکندگی مواد زاید خانگی وصنعتی وتجاری وانتشار زباله های بیمارستانی ازیک سو و تداوم گرما و طولانی شدن زمان برداشت زباله از معابر و اماکن عمومی از سوی دیگر از جمله عوامل مساعد کننده برای تکثیر ورشد سریع بسیاری از باکتریها و انگلها و موجودات و جوندگان موذی میباشد.
مگس با انتقال فیزیکی بسیاری از باکتریها و انگلها نظیر تراخم – اسهالهای مهلک و عفونی و بیماریهای قارچی ومسمومیت غذایی و ... باعث بیمارشدن انسان میگردند.
باکنترل و دفع صحیح بهداشتی زباله حدود 90 درصد از مگسها ، حدود 65 درصد از موشها را میتوان تحت کنترل درآورد.

ترکیبات زباله :
برای عملیات جمع آوری ، نگهداری ، حمل ونقل ، دفع بهداشتی و بازیافت از تجزیه و تحلیل مواد تشکیل دهنده زباله استفاده میشود.
از لحاظ ترکیبات فیزیکی زباله ، زباله تشکیل شده از 1- پس مانده مواد غذایی 2- کاغذ و مقوا 3- پلاستیک و لاستیک 4- پارچه 5- چرم 6- مواد زاید باغ 7- چوب 8- شیشه 9- قوطی های فلزی 10- اشیای بی ارزش ساختمانی ( آجر وسنگ و گچ و... ) 11- خاک و خاشاک 12- استخوان
ترکیبات شیمیایی زباله: ترکیبات فرمولی موادتشکیل دهنده زباله رابرسی میکند همانندمیزان کربن – هیدروژن – اکسیژن-ازت-سولفور-PH ورطوبت

اصول جمع آوری وحمل زباله :
تقریبا 80 درصد از هزینه های مربوط به زباله ها هزینه جمع آوری زباله میباشد از این لحاظ هزینه های سنگینی بر شهرداریها وسازمانها ی وابسته به جمع آوری و دفع زباله ها میگردد.
میزان سرانه زباله درمناطق شهری ایران 658 گرم در روز و درمناطق روستایی بین 220 تا 340 گرم در روز برای هر نفر میباشد و بطور متوسط 240 کیلوگرم درسال برای هرنفر درنظر گرفته میشود.
مواد زباله ای باید پس از تولید دریک محل مناسب با توجه به شرایط بهداشتی و رعایت نکات بهداشتی مراحل عملیاتی در سریعترین زمان ممکن جمع آوری حمل ونقل دفع گردد که بهترین روش ، جمع آوری مستقیم از درب منازل و انتقال به محل دفع میباشند ( دفن یا روشهای دیگر)
درمراحل نگهداری وجمع آوری نقش آموزش وهمکاری متقابل بین تولید کنندگان زباله و پرسنل خدمات شهری در افزایش راندمان عملیات بسیار مؤثر است .
تولید کنندگان زباله باید آگاهی کافی ازاینکه زباله ها را در ظروف مناسب از لحاظ جنس و ظرفیت ( حجم) وزمان تحویل به کارگران خدمات شهرداری داشته باشند.
درهنگام نگهداری زباله ها درمنازل ومحل تولید از ظروف پلاستیکی درب دار یا فلزی ضد زنگ با مقطح دایره ای ونیز استفاده از کیسه پلاستیکی زباله برای حفظ نظافت محیط زیست استفاده شود. بهترین روش جمع آوری زباله ها بطور روزانه است که در کنترل وجلوگیری از رشد و پرورش مگس مؤثر میباشد و بهترین زمان جمع آوری درساعاتی از شبانه روز که شهر خلوت بوده و ترافیکی وجود ندارد صورت گیرد .
انواع روشهای انتقال زباله :
1- استفاده از کامیون زباله کش اتوماتیک
2- استفاده از کامیونهای معمولی بزرگ زباله کش
3- استفاده از وانت
4- استفاده از کانتینرها
5- استفاده از گاری
6- استفاده از قطار و کشتی
تقسیم بندی زباله ها براساس مبداء تولید :
1- زباله های خانگی ( تجاری)
2- زباله های بیمارستانی
3- زباله های رادیواکتیو
4- زباله های شیمیایی
5- زباله های بیولوژیکی
6- مواد زاید قابل اشتعال

انواع روشهای دفع زباله :
1- دفن بهداشتی زباله ها
2- سوزاندن زباله ها
3- کمپوست کردن ( تهیه کود از زباله)
4- تلنبار کردن
5- دفع در رودخانه ، دریا
6- غیره

دفن بهداشتی زباله ها :
روش خاصی است که براساس آن زباله ها را طوری در درون خاک مدفون میکنند که لایه بندی و پوشش دادن به آنها هیچ زیانی به محیط زیست ، موجودات دیگر و انسان نرساند. در روشهای دفن بهداشتی مشکلات زیست محیطی از قبیل بو ، دود و آلودگی خاک و آبهای سطحی وزیر زمینی وجود ندارد برای اجرای دفن بهداشتی مراحل زیر صورت میگیرد : براساس قوانین و دستورالعملهای حفاظت محیط زیست
1- انتخاب محل دفن
2- آماده سازی محل دفن
3- جلوگیری از کنترل آلودگی آبهای زیرزمینی و سطحی در منطقه دفن

مزایای روش دفنبهداشتی :
1- اقتصادی ترین روش میباشد البته درصورتی که زمین به مقدار کافی ومناسب باشد.
2- سرمایه گذاری اولیه آن درمقایسه باسایر مواد دفع بهداشتی زباله کمتر است .
3- برای دفع نهایی زباله نیاز به مراحل ومکمل بعدی ندارد .
4- نیاز به جداسازی مواد ندارد .
5- از زمین دفن برای ایجاد فضای سبز ، پارک ، ... پس از انجام تخلیه و پرشدن ظرفیت محل میتوان استفاده کرد.

معایب روش دفن بهداشتی :
1- برای جوامع پرتراکم زمین مورد نظر درفاصله مناسب در دسترس نیست .
2- گاهی اوقات در اثر بی توجهی مسئولین مربوطه زباله ها بصورت تلنبار تبدیل میشود.
3- بدلیل ایجاد نشت از محل دفن ساختمان سازی مقدورنمیباشد ( به صرفه نیست )
4- دراثر تولید گاز متان ونشت شیرابه وتولید گاز Co2 ایجاد خطر انفجار و بالارفتن سختی آبهای زیر زمینی وآلوده شدن آنها میگردد.

سوزاندن زباله :
سوزاندن وتبدیل مواد زاید جامد ( زباله ) به خاکستر و گاز باعث کاهش حجم زیاد زباله گردیده بطوری که اگر بصورت اساسی و با زباله سوزهای مدرن کار سوزاندن زباله صورت گیرد میتواند 80 تا90 درصد از حجم زباله را کاهش دهد.
این روش یک روش اساسی دردفع زباله های بیمارستانی وبرخی مواد زاید خطرناک مطرح میباشد.
هنگامی میتوان نتیجه خوبی از سوزاندن زباله ها گرفت که درهنگام سوختن زباله 1- کار با احتراق کامل صورت گیرد. 2- هیچ گونه آلودگی در محیط اعم از اتمسفر خاک آب و ... بوجود نیاورد 3- از دستگاههای مخصوص زباله سوز استفاده کنیم .

دستگاه زباله سوز ویژه مراکزدرمانی وبیمارستانی :
برطبق قوانین جاری کشور سوزاندن زباله ها با دستگاه زباله سوز برای هر بیمارستان از وظایف ضروری میباشد که مدیریت بیمارستان ملزم به انجام آن است دفع سریع زباله های بیمارستانی و مراکز درمانی بعلت جرمهای میکربی و عوامل بیماریزایی ومواد زاید آزمایشگاهی ، پاتولوژیکی ، زواید شیمیایی و دارویی و فضولات سمی دارای اهمیت بهداشتی خاص است .
برای حذف پس مانده ناشی از سوختن مواد زاید باید در محل مناسبی دفن بهداشتی صورت گیرد برای جلوگیری از خروج گازهای سمی وخطرناک ذرات گرد و غبار با استفاده از تجهیزات ویژه تصفیه گازهای متصاعد شده را انجام میدهند.
محاسن :
1- محو سریع زباله دراماکن تولید آن
2- نیاز به زمین کمتری در ارتباط با روش دفن بهداشتی دارد.
3- مواد خاکستر بجا مانده از نظر بیولوژیکی مخاطره انگیز نبوده و قابل دفن هستند .
4- وضعیت آب و هوا و تغییرات جوی اثر مهمی در فرآیند ندارد .

معایب :
1- سرمایه گذاری اولیه بالا
2- موضوع آلودگی هوا درصورت رعایت نکردن اصول زباله سوزی
3- از خود خاکستر ومواد پس مانده بجای میگذارد که نیاز به دفن دارد.
4- احتیاج به پرسنل کارآزموده و مجرب دارد .
5- هزینه نگهداری وتعمیرات دستگاهها بالاست
6- برای دفع نهایی مواد زاید خطرناک ازجمله مواد رادیواکتیو ومواد قابل انفجار روش مناسبی نیست.

اولين سيستم جمع آوري زباله ايران :

در سال 1338 اولین سیستم جمع آوری زباله توسط شهرداری تهران به وجود آمد که طی آن زباله ها را به خارج از شهر حمل می کردند . نخستین برنامه اصولی دفن بهداشتی در سال 1359 با توجه به اصول و موازین بهداشتی در شهر همدان برنامه ریزی و اجرا شد.

تحولات قرن اخیر همراه با ازدیاد جمعیت و پیشرفت تکنولوژی مرحله تازه ای از تخریب طبیعت و محیط زیست را در بر داشت.انقلاب صنعتی که در واقع برای بهتر کردن زندگی انسانها رخ داد، متاسفانه با تولید مصرف بیشتر ، ناگواری های بسیاری برای محیط زیست و زندگی انسانها به وجود آورده است . در صد سال اخیر که پیشرفت انسان فزونی گرفت کره زمین خسارتهای فراوانی دید که بازتاب آن متوجه خود انسان شد.در نتیجه توسعه پایدار و کلان نگری مورد توجه قرار گرفته است .

وجود میلیونها تن زباله شهری و هزاران نوع مواد سمی و خطرناک در آنها که حاصل فعالیت روزمره انسان است سبب آلودگی گسترده در محیط زیست شده است که 90 تا 60 درصد انواع سرطانها را به طور مستقیم و غیرمستقیم به خود اختصاص داده است .

تعریف پسماند طبق قانون مدیریت پسماند : به مواد جامد ، مایع ، گاز، غیر از فاضلاب گفته می شود که به طور مستقیم یا غیر مستقیم حاصل فعالیت انسان بوده و از نظر تولید کننده زائد تلقی می شود..

منابع تولید مواد زائد جامد : به طور کلی بستگی به کاربری زمین و منطقه بندی دارد.

1- خانگی 2-تجاری 3-شهری 4-صنعتی 5-مناطق باز6-تصفیه خانه 7-کشاورزی

زائدات شهری ((Municipalwaste : انواع زباله هایی که باید جمع اوری شده و در مکان ویژی انبار ، دفن و یا سوزانده شود.

انواع مواد زائد جامد شهری:

1-مواد غذایی زائد (Foodwaste) :باقیمانده مواد حیوانی ، میوجات ، سبزیجات ، که دراثر مصرف، جابجایی و پخت است.

2- آشغال (Rubbish) :حاصل از فعالیت خانگی ، موسسات ، بخش تجاری است و دو شکل قابل اشتعال و غیرقابل اشتعال است.

3- خاکستر و مواد باقیمانده (Ashes and Residues) :حاصل از سوختن مواد سوختی خانگی و شهری است.

4-نخاله های ساختمانی (Demolition waste) :حاصل از ساختمان سازی ، تعمیر یا تخریب است.

5-مواد زائد ویژه ( Specialwaste):مواد زائد حاصل از جاروب زدن خیابانها ، آشغالها ، حیوانات مرده و وسایل نقلیه اسقاطی است.

6-مواد زائد تصفیه خانه ها (Treatment Plant waste) :مواد زائد جامد و نیمه جامد حاصل از تصفیه خانه های آب و فاضلاب.

7-مواد زائد کشاورزی (Agricaltural waste) :حاصل از فعالیتهای کشاورزی و تولیدشیر و کشتارگاهها و... است.

8-مواد زائد خطرناک (Hazardouswaste) :مواد زائد شیمیایی ، قابل اشتعال ، قابل انفجار ، رادیواکتیو که می تواند فورا یا به مرور زمان خطراتی را برای انسان یا حیوان و گیاه ایجاد کند.

ترکیبات زباله شهری

ترکیبات زباله در کشورهای مختلف متفاوت است و به عواملی مثل : اقتصاد ، فرهنگ ، منطقه جغرافیایی و غیره می باشد.

ترکیبات فیزیکی مواد زائد جامد شهری(در کشورهای درحال توسعه از جمله ایران) :

پلاستیک 8-10% کاغذ و مقوا 8-7% چوب 3% منسوجات 2% شیشه 2% فلزات 2%

درصد رطوبت : معمولا از زباله نمونه برداری شده یک یا دو بیل را درون کیسه مشکی ریخته وبه آزمایشگاه می بریم و سریعا آزمایش می کنیم درصد رطوبت بر اساس وزن رطوبت تقسیم بر وزن مواد خشک یا مرطوب بیان می شود.

دانسیته : بر اساس نسبت وزن به حجم بدست می آید. دانسیته مواد نسبت به محل جغرافیایی ، فصول ومدت ذخیره متغیر است.

ترکیبات شیمیایی :برای ارزیابی پروسه های مختلف و راههای بازیابی برنامه های دفع وعملیات جمع اوری و بازیافت ضروری است.

مدیریت پسماند شهری

روشهای مدیریت در مراحل مختلف پسماند :

1-تولید : شامل پیشگیری از تولید (که بهترین روش مدیریت پسماند است)، تولید کمتر و جداسازی در محل تولید است.

در زمینه پیشگیری از تولید می توان به استفاده از مواد اولیه با کیفیت در محصولات تولیدی ، قوانین و مقررات و استانداردها ، آموزش شهروندی اشاره کرد. در کشورهای توسعه یافته سعی شده بسته بندی بی مورد را حذف کنند.در ضمن توجه شود که بسته بندی به هر شکل در نهایت پسماند است. مثلا در آلمان فروشگاههایی است که محصولات را بدون بسته بندی ارائه می کنند تا قیمت نهایی محصول کاهش پیدا کند(در بعضی محصولات بیشتر از 3/1قیمت کاهش میابد) که این موضوع به نفع تولید کننده و مصرف کننده است.

استفاده مجدد (Reuse) روش مناسبی برای کاهش تولید زباله است. استفاده مجدد تا چند دهه قبل در ایران فرهنگ معمول جامعه بود مثلا کتاب درسی مدرسه بعد از پایان سال به برادر کوچکتر داده می شد. این کار در ایران بد جلوه داده شد اما الان در کشور آلمان از کتاب درسی چندین بار استفاده می شود. یا لباس های دسته دوم رو که استفاده نمی کنند در فروشگاههای تاناکورا به خرید و فروش می گذارند بدون اینکه به کسی بربخورد.

تفکیک پسماند خانگی به محض تولید زباله می تواند بخش اعظمی از مشکلات بازیافت زباله، آلودگی های زیست محیطی ناشی از دفن زباله را برطرف کند. می توان در منزل از دو کیسه آبی و مشکی استفاده کرد. طبق استاندارد پسماند خشک در مخزن یا کیسه آبی و پسماند تر در مخزن یا کیسه مشکی رنگ باید قرار داده شود.

در زمینه تفکیک باید توجه داشته باشید که اشیاء تیز و برنده و همچنین شیشه هرگز با پسماند تر مخلوط نشود. پسماند تر تهران پس از انتقال به مرکز دفع، پردازش ثانویه می شود و بعد از مراحلی پسماند تر در فرایند هوازی به کمپوست تبدیل می شود که میتوان برای فضای سبز شهری مورد استفاده قرار گیرد. اما اگر اشیاء برنده و شیشه و فلزات سنگین با هر نوع آلودگی در این کمپوست وجود داشته باشد باعث بی مصرف شدن این کمپوست می شود.که الان به علت عدم تفکیک در مبدا شهروندان تهران وضعیت به همین شکل است.

در کشورهای مختلف برای مشارکت بیشتر شهروندان در عمل تفکیک پسماند علاوه بر آموزش فراوان و فرهنگ سازی از اهرم های تشویقی و تنبیهی استفاده می شود. مثلا در بعضی از کشورهای اروپایی ، کیسه زباله خانواری که زباله خود را تفکیک نمی کند جمع آوری نمی شود و یا قبض جریمه صادر می شود. برای تشویق مردم به ازای 14 بطری pet ،یک لباس می دهند. در کشور آمریکا تمام نقاط شهر دوربین مدار بسته وجود دارد و افرادی که زباله خود را زمین بریزن(با توجه به اینکه تمام مردم کد مشخص دارند) ، جریمه به حسابشان زده می شود.

در صورت تفکیک کاغذ می توان این ماده را صددرصد بازیافت کرد. غرفه های بازیافت در هر محله در قبال دریافت کاغذ مواد شوینده ویا تجهیزات نوشتاری می دهد. در صورتی که فناوری کامل باشد کاغذ مواد اول باطله شده را می توان به کاغذ کاهی بازیافت کرد و دوباره بعد از باطله شدن کاغذ کاهی را به کارتن یا شانه تخم مرغ تبدیل کرد و در نهایت میتوان به کمپوست تبدیل کرد. این در صورتی است که توجه داشته باشیم کاغذ زباله نیست و کاغذ باطله را با سایر پسماندها مخلوط نکنیم.

پسماند خطرناک پسماندی است که به علت داشتن یکی از عوامل خطرزا از جمله سمی بودن، خورنده بودن، قابل انفجار یا اشتعال بودن، تشعشع زا بودن و...نیاز به مراقبت ویژه داشته باشد.

1%پسماند خانگی را پسماند خطرناک تشکیل می دهد که شامل موادی مانند تیغ، حشره کش، اسپری، روغن، لامپ کم مصرف، باطری، ضدعرق، کیسه جاروبرقی ...از پسماند خطرناک است.پسماند خطرناک را نباید با سایر پسماندها مخلوط کرد تا کمپوست تولید شده در مرکز دفع قابل استفاده باشد و این علاوه بر آلودگی است که به محیط زیست وارد می کند.

2-جمع آوری و حمل و نقل : توجه به جمع آوری با تجهیزات مناسب ، نیروی انسانی کارآمد با کمترین هزینه ممکن.

مخزن های نگهداری موقت باید جنس مناسبی داشته باشند از جمله در مقابل مواد اسیدی و خورنده مقاومت داشته باشند. شکل هندسی این مخزن ها هم باید زاویه و کنج نداشته باشند و انتهای آنها کروی باشد. تخلیه و جابجایی زباله ها عموماَ در شب انجام می شود تا کامیون های تخلیه کننده راحت تر در معابر جابجا شوند.

در شهرهای بزرگ پسماندها پس ازجمع آوری به ایستگاه انتقال فرستاده می شود وسپس به مرکز دفع فرستاده می شود.در مرکز دفع پس از پردازش یا دفن می شوند ویا به کمپوست تبدیل می شوند. پس از دفن کار با زباله ها تمام نمی شود بلکه نوبت به مراقبت های پس از دفع می رسد . به این شکل که از مدفن از رده خارج شده گاز متان استحصال می کنند و پس از تمام شدن گاز، زمین مدفن تبدیل به فضای سبز گسترده می شود.

3-دفع : با توجه به آنالیز زباله ها (به ترتیب الویت) از روشهای بازیافت ، سوزاندن و دفن استفاده می شود.

بازیافت زباله(Recovery) : وارد کردن پسماندها به چرخه مصرف بعد از اینکه پروسه های مختلف روی پسماند انجام شد. بازیافت انواع مختلفی دارد:

1-بازیافت اولیه (primary recycling) :به جریان انداختن یک ماده دست دوم در خط تولید را گویند به شکلی که بتوان از آن محصول مشابه بوجود آورد. مانند بازگرداندن خرده های فولاد به کوره های تولید فولاد.

2-پروسه مجدد (Reprocessing) :تهیه یک ماده ثانویه که در اثر تغییر حالت مواد اولیه به وجود می آید. تبدیل سلولز به الکل ازطریق هیدرولیز.

3-ماده دوم ( (secondary material:موادی هستند که بطور کامل مورد استفاده واقع شده و پس از مصرف نمی توانند در حالت و شکل قبلی مورد استفاده قرار گیرند.

4-بازیافت ثانویه ( (secondary recycling:استفاده از یک ماده دست دوم برای هدفی مغایر با هدف اول می باشد مانند تبدیل روزنامه به شانه تخم مرغ

مواد قابل بازیافت : ارزشمندترین مواد قابل بازیافت در ترکیب زباله شهری انواع مختلف فلزات می باشند اما مواد مختلف دیگری مانند استخوان، کاغذ، مقوا، کارتن بسته بندی، پارچه و منسوجات، انواع پلاستیک ها، پوست، مو، فضولات کشتارگاهی، انواع شیشه، لاستیک، چوب، زایدات و پسماند مواد غذایی و پسماند های باغبانی و فضای سبز هم قابل بازیافت می باشند.

سوزاندن پسماندها :پسماندها در صورتی که قابل بازیافت نباشند یا جزو پسماند خطرناک باشند یا به هر دلیلی بازیافت آنها مقدور نباشد،دز صورتی که قابل سوزاندن باشند، برای ضد عفونی یا برای کاهش حجم سوزانده می شوند.

سوزاندن پسماندها در صورتی که در دستگاه زباله سوز دارای فیلتر آلودگی انجام شود روش مناسب و کارآمدی محسوب می شود. بخصوص برای مناطقی که با کمبود زمین برای دفن مواجه هستند مناسب است مثل شهرهای شمالی ایران. اما برای مناطقی که زمین فراوان برای دفن دارند زباله سوز بصرفه نیست چون هزینه خرید و نگهداری زیادی دارد.

دفن :دفن پسماند کم هزینه ترین و معمول ترین روش دفع پسماندها در اکثر مناطق محسوب می شود. دفن پسماندها باید در مدفن هایی با رعایت تمام موازین فنی و بهداشتی استاندارد انجام شود تا مضرات دفن به حداقل برسد. کم حجم سازی پسمانده قبل از دفن از طریق پردازش، فشرده کردن و سوزاندن می تواند نقش مهمی در بهینه شدن مدفن داشته باشد.

مدفن ها باید در مکانهایی ایجاد شوند که علاوه بر پایین بودن سطح آبهای زیر زمینی، حداقل فاصله را از شهر داشته باشد (KM10 )، به راههای اصلی دسترسی داشته باشد، عبور و مرور کامیونهای حامل زباله در تردد سایر وسایل نقلی اختلال ایجاد نکند، در مسیر باد به سمت شهر نباشد، از فرودگاه ها فاصله مناسب داشته باشد، در مسیر سیلابهای احتمالی نباشد.

عوامل موثر در بازیافت :

یکی از عوامل موثر همچون سایر مشاغل عامل اقتصادی است. افزایش قیمت نفت و محصولات نفتی ، هدف مند کردن یارانه ها توسط دولت سبب توجیه اقتصادی برای تفکیک زباله ها و بازیافت انها شده است. اما نباز به وضع قوانین و اجرای قاقطع آنها همراه با فرهنگ سازی احساس می شود.

محاسن بازیافت :

1-تولید کار از طریق ایجاد سیستم های جمع آوری و تکنولوژی بازیافت

2-ایجاد درآمد و استفاده از مواد بازیافتی

3-کاهش وابستگی به خارج برای خرید مواد اولیه

4-کاهش حجم و وزن زباله

5-صرفه جویی در هزینه های جمع آوری و دفع زباله

6-کاهش آلودگی خاک و هوا به علت کاربرد مواد خام در تولید

7-ملزم کردن مردم به یک نظم ویژه در زمینه کنترل زباله در منازل و اماکن

معایب بازیافت :

1-غیر مطلوب بودن کیفیت لوازمی که از بازیافت به وجود می اید.

2-غیر بهداشتی بودن اجناس تولید شده به علت عدم رعایت موازین بهداشتی در فرآیند

3-عدم استاندارد بودن اجناس تولیدی در مقایسه با مواد مشابه

4-وجود بازارهای سیاه و ثابت نبودن قیمت خرید و فروش

5-عدم کنترول سلامتی کارگران شاغل در این حرفه

مشکلات بازیافت در ایران :

به نظر می رسد اساس مشکل بازیافت در ایران از مشکلات فرهنگی نشات می گیرد مشکلاتی مثل :

1 -مشکل کارگروهی :اهمیت دادن به خود و راحت طلبی ، کم توجهی یا بی توجهی به شاغلان در مشاغل بالا دستی

2 -جو زدگی : به راحتی تحت تاثیر القائات اطرافیان و جامعه قرار گرفتن در نتیجه اختلال در آزاد اندیشی وخلاقیت

3 -پر توقعی و احساس مسولیت کم :خوب کارکردن و مفید بودن برای جامعه، باید در اخلاق مردم جا بگیرد.

4 -تجمل گرایی و ظاهر گرایی

5 -تنبل بودن و راضی شدن به کمترین امکانات

6 -عدم قانون گرایی یا به عبارتی قانون گریزی

7 -ترس از متفاوت بودن ،ترس از تمسخر شدن در نتیجه کاهش اعتماد به نفس

8 -ترس از تغییر شرایط در نتیجه یکنواختی و پایداری شرایط

منابع:

1- سايت Google

2- سايت http://rasekhoon.net/article/show/

3- سايت http://www.persianpersia.com

زباله هاي شهر به كجا مي روند؟

مطالب مشابه :

زباله هاي شهر به كجا مي روند؟

گزارش نامه های رسیده

زندگـینامه حافــــظ

نمونه سوالات فصل چهارم "قسمت اول"مطالعات اجتماعی سال اول

سوالات نیمسال اول دیماه 91

دبیرستان های منطقه ی 10 تهران

منظورازز گناهان صغیره و کبیره چیست؟ آیا درقرآن آیه ای دراین باره داریم؟

مشاوره تحصیلی در دوره دبیرستان و پیش دانشگاهی

انتخاب رشته ی سال اول دبیرستان