زیرساختهای لازم برای گسترش تجارت الکترونیک در ایران

زیرساختهای لازم برای گسترش E-commerce در ایران :

1-مهمترين و اثرگذارترين ابزار در آغاز فرآيند تجارت الکترنيکي ايران دسترسي عمومي به بسترهاي زير ساختي ارتباطات الکترونيکي مي باشد. در مديريت E-Commerce بايد برحسب نوع خدمات و انتظاراتي که از سرويس هاي جديد مي رود از مناسب ترين ابزار ارتباطي بهره برد. اين ابزار شامل استفاده از شبکه جهاني اينترنت با پهناي باند متناسب، شبکه هاي داخلي مثل اينترانت،LAN ،WAN ، سيستم هاي ماهواره، خطوط فيبر نوري، شبکه گسترده تلفن همراه و تلفن ثابت و.... مي باشد. علي رغم پيشرفتهاي اخير کشور در زمينه توسعه خطوط اينترنت و امکانات ارتباطي کاربران سيستم هاي الکترونيکي همچنان با مشکلات فراواني در استفاده از خدمات با کيفيت بالا مواجه هستند. ضمن اينکه خريد سرويس هاي ويژه و با کيفيت هزينه زيادي را براي کاربران به همراه خواهد داشت.

2- توسعه زيرساختهاي مالي و بانکي

بدون شک حضور و حمايت بانکهاي ايران علي الخصوص بانکهاي خصوصي مي تواند تاثير مهمي در راه توسعه تجارت الکترونيکي باشد. يکي از مهمترين اقدامات بانکها در راه تبديل شدن به يک بانک الکترونيکي ايجاد زير ساختهايي مثل کارتهاي اعتباري، کارت هاي هوشمند به توسعه سخت افزاري شبکه هاي بانکي، فراگير کردنATM است . همچنين ارتباط مناسب براي تطبيق پروتکل هاي داخلي شبکه هاي با نکي با يکديگر و پايانه هاي فروش کالاست(POS) تا نقش کارتهاي هوشمند ارائه شده از جانب بانک در مبادلات روزمره نيز گسترش پيدا کند.

3_ توسعه شاخص هاي قانوني در تجارت الکترونيکي

هر فناوري جديدي براي جا افتادن و توسعه پيش از مقبوليت عمومي نيازمد مقبوليت قانوني است تا کليه ظرفيتها ي آن مورد استفاده قرار گيرد. يعني اگر به دنبال اين هستيم که فرايند E-Commerce با اقبال عمومي مواجه شود بايستي بسترهاي قانوني مورد نياز را فراهم کنيم و با شناخت تمامي احتمالات روند تجارت الکترونيکي درصد ريسک و استرس عامه را نسبت به سيستم هاي تجارت الکترونيکي کاهش دهيم . هميشه بايد توجه داشت که عامه مردم در مباحث اقتصادي ريسک بالا را نمي پذيرند علي الخصوص اگر دريچه جديدي براي حرکت و فعاليت اقتصادي باز شده باشد که در اين صورت تا از پشتوانه هاي قانوني آن مطمئن نشوند نقشي در توسعه اين فرآيند به عهده نخواهند گرفت. حمايت قانوني دولت از برنامه هاي توسعه تجارت الکترونيکي مي تواند زمينه ساز گرايش مثبت مردم به اين پديده باشد.

4-توجه به زير ساختهاي انساني در توسعه و راه اندازي E-Commerce

در اين بخش براي مديريت تجارت الکترونيکي با دو چالش اساسي و محوري مواجه خواهيم بود.

اول اينکه با گرايش به سمت سيستم هايE-Commerce مي بايد بسياري از روش هاي کهنه و دستي را در قالب اين سيستمها گنجاند و اين خود نياز به اعمال آموزش هاي لازم براي کارمندان بانکها، شرکتها و سازمانهاي مختلف دارد تا با ديدي روشن و بدون ترس از اين پديده جديد اسقبال کنند و خود را با آن هماهنگ و همسو سازند. بايد کارمندان را توجيه کرد که در تجارت به شيوه الکترونيکي بسياري از کارهاي سخت افزاري آنها حذف خواهد شد و در عوض سرعت کار آنها بالا خواهد رفت يعني به جاي سخت کارکردن سريعتر کار خواهند کرد.به عبارت بهتر E-Commerce نيروهاي موسسات مالي را از نيروي کمي به نيروهاي کيفي تبديل خواهد کرد.

دومين مسئله تطبيق ابزارها و روش هاي E-Commerce با فرهنگ و روحيه و دانش مردم است. براي اين که مردم سالهاست با روش هاي سنتي خو گرفته اند و شايد به راحتي حاضر به کنار گذاشتن آنها نباشند. آنها هنوز به کارت هاي هوشمند(اعتباري) اعتماد ندارند و يا ATM را ابزاري تجملي و غير ضروري مي دانند و به آنها بي اعتمادند و خدمات اين سيستم ها را غير کاربردي و سطحي مي دانند. در واقع براي توسعه تجارت الکترونيکي نياز جدي به فرهنگ سازي براي جذب و توجيه اقتصادي بهره برداري از اين سيستم ها براي مشتريان است.

5- تامين نرم افزاري و امنيتي درE-Commerce

يکي از عوامل مهم در پا گرفتن و گسترده شدن فرآيند هاي تجارت الکترونيکي توسعه نرم افزاري و افزايش امنيت در سيستم هاي آن است. در صورتي که زمينه لازم جهت تامين اين دو نياز فراهم شود کاربرد عمومي از سيستم هاي الکترونيکي گسترش و تسهيل مي يابد و ريسک استفاده از چنين سيستم هايي با حفظ درجه امنيت بالا کاهش مي يابد و اعتماد و رضايت مندي مشتري افزايش مي يابد.

6- استانداردها و مقبوليت جهاني

تجارت الکترونيکي ذاتاً يک فرايند جهاني است و يکي از مهمترين اصول در توسعه آن تسهيل در مبادلات تجاري در بازارهاي فراملي و جهاني است.

بنابراين به جاست که پيش از هر گامي در زمينه مسائل قانوني ، امنيتي و حقوقي کشور با پيشرفتها و استانداردهاي روز دنيا هماهنگ و همگام شود. توجه به نقش و جايگاه ايران در WTO و جايگاه و ظرفيتهاي علمي و فني کشور نسبت به منطقه و جهان در زمينه هاي مختلفي مثل بانکداري الکترونيک، بازرايابي الکترونيک، توسعه امور بيمه اي در تجارت الکترونيک داخلي و بين المللي، توسعه امور گمرکي در تجارت الکترونيکي و....

· شرکتها و سازمانهاي فعال در زمينه تجارت الکترونيکي در ايران

با توجه به بديع بودن مسئله تجارت الکترونيک در ايران شرکتها و سازمانهاي مختلف به صورت جسته و گريخته فعاليت هايي در اين زمينه داشته اند.

از جمله شرکتهاي خصوصي که به مباحث تجارت الکترونيکي توجه دارند مي توان به شرکت آروين تجارت آسيا و شرکت کيش وير اشاره کرد.

هر يک از اين شرکتها با برگزاري سمينارها و کارگاههاي آموزشي مباحث علمي و پژوهشي مناسبي را در اختيار شرکت کنندگان قرار داده اند.

از جمله نشرياتي که به صورت حرفه اي به مباحثE-Commerce مي پردازند مي توان به ماهنامه فارسي-انگليسي تجارت الکترونيک و رايانه با مديريت دکتر درخشان اشاره کرد.

از جمله ارگان هاي دولتي فعال در زمينه تجارت الکترونيک مي توان به وزارت بازرگاني و به تبع آن مرکز ملي شماره گذاري کالا و خدمات ايران اشاره کرد. مرکز شماره گذاري کالا و خدمات ايران اجراي طرح تجارت الکترونيکيE-Commerce در کشور را به عهده گرفته است.

o کميته ملي اديفاکت ايران

با توجه به پذيرش و مقبوليت عام مجموعه قواعد و معيارهاي مرسوم به" پيام هاي استاندارد اديفاکت" موسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني به منظور مشارکت در تدوين استانداردها وحضور مستمر و فعال در تصميم گيري هاي مربوطه مترصد ايجاد تشکيلات اداري مورد نياز در سطح ملي و غضويت در مراجع ذيصلاح بين المللي است.

شايان ذکر است که پيام هاي استاندارد اديفاکت تبديل اطلاعات تجاري به پيام هاي قابل انتقال از يک رايانه در هر نقطه از جهان به ديگر رايانه ها در سراسر جهان مقدور مي سازد.

کميته ملي اديفاکت ايران در مرداد ماه 1375 تشکيل شده است و ايران در همين سال به عضويت هيئت اديفاکت آسيا در آمده است.

اهم اقدامات اين کميته به شرح زير مي باشد:

1)برگزاري دوره هاي آموزشي مربوط به مقولات تجاري، از جمله تجارت الکترونيک وEDI

2)ايجاد ارتباط با مراجع آموزشي و دانشگاهي به منظور نهادينه شدن امور آموزش و پژوهش موضوعات مربوط به تسهيلات تجاري و تجارت الکترونيک در ايران

3) اقدام جهت برگزاري کنفرانس بين الملليEDICOM/2001 و نمايشگاه تجارت الکترونيکي

4) اقدام جهت راه اندازي مرکز تجارت الکترونيک EC-CENTER

· معرفي برخي پايگاههاي اينترنتي ايراني فعال در زمينه مباحث تجارت الکترونيکي

از جمله سايتهاي اينترنتي ايراني که علي رغم مشکلات و کمبودهاي فعلي اقدام به فعاليت در اين حوزه کرده اند مي توان به موارد زير اشاره کرد که البته در هيچ يک از آنها امکانات E-Payment فراهم نشده است.

www.vaseteh.com(1

اين سايت از طريق ارتباط با دفتر نيازمنديهاي روزنامه پرتيراژ همشهري هر روز آگهي هاي فراواني جذب و منتشر مي کند که زمينه هاي مختلف کاري را شامل مي شود.

2)www.pastoo.com

پستو اولين پايگاه اينترنتي اطلاع رساني و فروش مسکن مي باشد. که از طريق آگهي هاي مصور امکان فروش، رهن و اجاره مسکن را براي کاربران فراهم مي کند ضمن اينکه براي افرادي که قادر به استفاده از اينترنت نيستند سرويس هاي تلفني فراهم کرده است.

3)www.istgah.com

اين پايگاه اينترنتي براي تمامي کاربران امکان درج آگهي رايگان را فراهم کرده است و از اين طريق به انها فرصت مي دهد تا کالاهاي خود را به صورت رايگان در اينترنت تبليغ کنند و مورد معامله قرار دهند.

4)www.pardis.net

پرديس پايگاه اينرنتي يک ISP است که امکان فروش online کارتهاي اينترنتي را براي مشتريان فراهم کرده است.

5)www.gwsir.com

اي سايت متعلق به يک فروشگاه الکترونيکي است که امکان خريد وسايل و لوازم رايانه ايرا براي مشتريان فراهم مي کند.

6)www.ketabsara.com

اين پايگاه اينرنتي که در حال حاضر براي ويرايش غير فعال است اقدام به فروش الکترونيکي کتاب کرده است.

7)WWW.PARSPAY.COM

اين سايت اينترنتي متعلق به يک شرکت خصوصي است که زمنيه استفاده از کارت اعتباريMASTERCARD را رابه کاربران فراهم مي کند.

· معرفي کارتهاي اعتباري فعال در ايران

o کارت اعتباري ثمين

به جرات مي توان ادعا کرد که ثمين کارت گسترده ترين کارت اعتباري حال حاضر کشور مي باشد.

البته نقش ثمين کارت بيشتر در قالب کارت پول مي باشد موارد استفاده از ثمين کارت به شرح زير هستند:

1) افتتاح حساب اعتباري

2) افتتاح حساب قرض الحسنه

3) کارت تورهاي اقساطي

4) کارت توريست

5) کارت خريد اينترنتي

6) کارت خريد از فروشگاههاي مجازي

7) کارت سوخت اتومبيل

سازمانهايي که با ثمين کارت همکاري مشترک دارند عبارتند از:

1) فروشگاههاي زنجيره اي شهروند، رفاه، نفت، اتکا، سپه، قدس

2) موسسات مالي اعتباري بنياد، بسيجيان، قوامين، سرافرازان، رسالت

3) فروشگاههاي مختلف در استانهاي خراسان، تهران، قم، اصفهان، کرمان و جزيره کيش

o کارت کتاب ايران

اين کارت توسط شرکت سروش توليد و عرضه مي شود و براي خريد کتاب در مراکز کتاب فروشي مجهز بهpos که بيشتر در خيبان انقلاب و روبروي دانشگاه تهران هستند از آن استفاده مي شود.

o کارت جوان

اين کارت با حمايت سازمان ملي جوانان تهيه و توزيع مي شود و با توجه به فروشگاهه و ارگان هاي طرف قرارداد خود به کاربران امکان استفاده از تخفيف هاي ويژه را مي دهد.

o زرين کارت

اين کارت وابسته به گروه کارتهاي اعتباري ايران است و توليد کنندگان آن با ديدگاهي متفاوت نسبت به روال مرسوم کارتهاي اعتباري در ايران تنها به تامين فني و امنيتي پرداخت الکترونيکي توجه دارند.

o هورا کارت

هورا کارت يکي ديگر از کارتهاي اعتباري است که فعاليتي مشابه کارت جوان خواهد داشت ولي هنوز در مراحل ابتدايي جذب فروشگاههاي حمايت کننده است.

مشکلات توسعه پرداخت الکترونيکي ((E-Paymentدر ايران

استفاده و کاربرد کارتهاي اعتباري در شرايط مختلفي از قبيلATMs (دستگاههاي خودپرداز بانکي)، POS (ترمينال ها و مراکز فروش)، WEB ( براي خريد و فروش ONLINE ) مورد اهميت و توجه قرار مي گيرد. با اين توضيح بايد از عدم هماهنگي و يکپارگي نرم افزاري و سخت افزاري سيستم هاي توليد کننده، توزيع کننده و تامين کننده اعتبار اينگونه کارتها در کشور ياد کرد.

در يک نگاه اجمالي مي توان تقسيم بندي زير را براي E-Payment در ايران عنوان کرد:

1)استفاده از دستگاههايATM توسط کارتهاي اعتباري صادر شده از جانب بانکها امکان پذير است.

2) استفاده از سرويس POS ها توسط کارتهاي اعتباري مثل ثمين و کارت کتاب ايران و..و امکان پذير است.

3)استفاده ازWEB براي خريد و فروش ONLINE که تا کنون از طريق هيچ شرکتي يا بانکي به مرحله اجرايي نرسيده که البته مطالعاتي از جانب شرکت ايزايران در اين زمينه با همکاري ثمين کارت در حال اجرا ست.

مشکل عمده در زمينه پرداخت الکترونيکي در شرايط فعلي وجود چندين کارت اعتباري با مراکز پذيرش محدود است.

پيشنهادي که در اين زمينه قابل طرح است دست يابي به يک پروتکل و استاندارد مشترک براي توليد يک يا دو کارت اعتباري با اعتبار پذيرش همگاني است.

· فعاليت هاي بانکداري الکترونيکي(E-Banking) در ايران

E-Banking در ايران در چند ساله اخير از روند رو به رشد و مناسبي برخوردار بوده است. در اين بين با تشکيل و راه اندازي بانکهاي خصوصي خون تازه اي در روند حرکتي بانکداري الکترونيکي به جرايان افتاده و برخي از بانکهاي دولتي و بيشتر بانکهاي خصوصي توجه خاصي به استفاده از سيستم هاي بانکداري الکترونيکي معطوف کرده اند.در زير برخي از بانکهاي فعال در زمينه بانکداري الکترونيکي مورد بررسي قرار مي گيرند. سيستم هاي بانکداري الکترونيکي در سال1381 شاهد يک حرکت مثبت در ميان بانکهاي عامل بود که با راه اندازي و ايجاد طرح شتاب(شبکه تبادل اطلاعات بين بانکي) به مرحله اجرا رسيد. بانکهاي حاضر در اين طرح عبارتند از بانک کشاورزي، بانک سامان، بانک توسعه صادرات، بانک صادرات است .

o بانک کشاورزي

روند توسعه بانکداري الکترونيکي در سال 1382 با جديت و تلاش خوبي پي گيري شده است و تا کنون قريب به هزار و پانصد شعبه مجهز به وسائل و نرم افزارهاي لازم براي ارده خدمات ماشيني و با کيفيت بهتر به مشريان شده اند همچنين با گسترش کاربرد سيستم هاي تلفنبانک تعداد شعبي که مجهز به اين سيستم که خدمات اطالع رساني خود کار در مورد حسابهاي مختلف را از طريق تلفن و نمابر به مشتريان ارائه مي کند به حدود هزار شعبه رسيده است.

يکي از مهترين طرحهاي اجرا شده در بانک کشاورزي در زمينه رسيده به بانکداري الکترونيکي طرح جامع نظام مدرن بانکداري مهر است.

از ابتداي سال 1379 بانک کشاورزي با توجه به ضرورت ارتقا خدمات بانکي و ارائه تسهيلات و امکانات بيشتر به مشتريان ضمن بررسي نيازها اقدام به تعيين طرحي براي يکپاچه سازي طرح جامع نظام مدرن بانکداري با نام اختصاري مهر يا به عبارت ديگر مديريت هوشمن رايانه اي کرد. هم اکنون بر نامه هاي لازم جهت گسترش دستگاههاي خود پرداز اين طرح تا سطح 1700 شعبه در حال انجام است همچنين سيستم مهر خدمات مربوط به حساب جاري متمرکز مهررا در سطح بيش از 900 شعبه سراسر کشور به صورت online انجام مي دهد و طبق برنامه هاي تعيين شده تعداد کاربران کارتهاي مهر از مرز 200 هزار نفر نيز گذشته است.

بانک کشاورزي با تجهيز شعب خود به سيستم مهر توانسته است مشارکت مناسبي نيز در طرح شتاب يا همان شبکه بين بانکي داشته باشد که امکان استفاده همزمان از کارتهاي اعتباري اين بانک را در شعب خود پرداز بانک صادرات، توسعه صادرات و سامان فراهم اورده است.

يکي از جديدترين طرح هاي بانک کشاورزي استفاده از سيستم هايSMS است که از اين طريق به کاربران خود امکان مي دهد تا به وسيله دستگاه تلفن همراه خود در روز دو مرتبه موجودي حساب هاي خود را بررسي کنند و گزارش هاي لازمه را دريافت کنند.

از ديگر طرحهاي اين بانک راه اندازي اينترانت دو زبانه با آدرسwww.agri-bank.com است که در اين شبکه اطلاعات گسترده اي در خصوص خدمات، اطلاعات سازماني، آيين نامه ها و بخش نامه ها، گزارش عملکرد، سامانه پيام بانک با اکان دريافت پيشنهادات و نظرات مشتريان و ارتباط با مدير و ارسال پيام از طريق شبکه فراهم شده است.

يکي از مهترين طرحهايي که در سال 1382 از طريق بانک کشاورزي به انجام خواهد رسيد که در واقع يکي از حياتي ترين نيازهاي روند توسعه تجارت الکترونيک است ايجاد کارتهاي اعتباري است. بانک کشاورزي در اين زمينه با سه نوع کارت اعتباري خدمات خود را ارائه مي کند.

کارت طلايي يا GOLDEN CARD که اعتباري بالغ برده ميليون ريال را در اختيار کاربران خود مي گذارد.

کارت سيمين يا SILVER CARD که اعتباري بالغ بر پنج ميليون ريال را در اختيار کاربر قرار مي دهد.

و کارت سبز (معمولي) که اعتباري بالغ بر سه ميليون ريال را براي کابر فراهم مي کند.

بانک کشاورزي در صدد راه اندازي سيستم ارسال صورتحساب مشتريان از طريق پست الکترونيکي مي باشد.

شايد يکي از قوي ترين و مهترين فعاليتهاي بانک کشاورزي را بتوان راه اندازي مر کز ارتباط سبزcall center ، عنوان کرد اين مرکز که به صورت 24 ساعته فعال است از طريق کارشناسان خود مشاوره و راهنمايي لازم را در اختيار مشتريان خود قرار مي دهد.

از ديگر خدمات پيش بيني شده در سامانه پيام بانک مي توان به موارد زير اشاره کرد:

1)سيستم پرسش و پاسخ(سامانه ارتباط مشتريان): براي ارتباط بي واسطه و شبانه روزي مديران بانک با مشتريان و همکاران

2) سيستم خدمات اطلاع رساني (اطلاع رساني مکتوب از طريق دورنگار): برايدريافت اطلاعات به صورت مکتوب در مورد اطلاعات شعب و طرح هاي بانک.

3)سيستم اطلاع رساني شعب: براي دسترسي سريع به شماره تلفن يک يا چند شعبه

4) سيتم ارز گويا: براي اطلاع يافتن از نرخ ارز توافقي

5)سيستم ارتباط با مدير(سيستم پست صوتي)

o بانک سامان

بانک سامان به عنوان اولين دارنده بانکداري الکترونيکي در ايران است که با پشتوانه محکم علمي و مطابق با جديدترين استانداردهاي جهاني، فعاليت خود را دنبال مي کنند.

بانک سامان اولين موسسه اعتباري است که داراي شعبه اينترنتي نيز مي باشد و خدماتbanking internet خود را از طريق پايگاه اينترنتيwww.sb24.com به صورت onlineارئه مي دهد.

کاربران شعبه اينترنتي بانک سامان مي توانند از خدمات زير استفاده کنند:

1)اطلاع از موجودي و دريافت گزارش از وضعيت گردش مالي هر يک از حسابها

2) دريافت صورتحساب به صورت فايل اکسلي يا قابل پرينت

3)انتقال وجوه از حساب شخصي به حساب هاي مختلف

4)تقاضاي تسهيلات مورد نياز بدون مراجع به بانک

5)در خواست دسته چک جديد

6)اعلام مبلغ چکهاي صادر شده

7) مسدود نمودن چک مفقود شده

8) مسدود کردن کارتهاي مفقود شده
o بانک توسعه صادرات

بانک توسعه صادرات نيز از جمله بانکهايي است که توجه جدي و خاصي به مسئله بانکداري الکترونيکي دارد. از جمله تحولات و پيشرفتهاي اين بانک مي توان به موارد زير اشاره کرد.

1)تلفن چک: نوعي از چک هاي تاييد شده که معضل صدور چک بلامحل را رفع مي کند

2)تلفنبانک و فاکسيبانک: امکاناتي از قبيل اعلام آخرين موجودي حساب، اعلام سه گردش آخر حساب، اعلام وضعيت يک چک به خصوص و...فراهم مي کند.

3)کارت بانک توسعه: همچون ساير بانکها که کارت اعتباري دارند بانک توسعه نيز کارتبانک خود رابراي استفاده در ATM هاي موجود در طرح شتاب عرضه کرده است.

4)تلفن گويا: بانک توسعه صادرات براي صرفه جويي در وقت وهزينه مشتريانش اقدام به راه اندازي سيستم تلفن گويا براي اطلاع رساني مناسب کرده است.

5)پايگاه اينترنتي: بانک توسعه صادرات با توجهب ه اهداق آتي خود براي توسعه تجارت الکترونيکي اقدام به راه اندازي پايگاه اينترنتيwww.edbi-iran.com کرده است.

6)وبلاگ بانک: براي توسعه اطلاع رساني در زمينه فعاليت هايي که در بانک در حال انجام است کاربران مي توانند به وبلاگ اين بانک در آدرسhttp://edbi.persianblog.com مراجعه کنند.

o پست بانک ايران

پست بانک ايران از ديگر بانکهاي تازه تاسيس و فعال در زمنيه توسعه بانکداري الکترونيکي است.

يکي از فعاليتهاي انجام شده از جانب اين بانک راه اندازي پست بانک کارت است که داراي قابليت هايي چون برداشت و واريز پول، پرداخت بهاي کالا يا خدمات خريداري شده به صورت کسر از حساب، واريز حواله، پرداخت هزينه هاي آب و برق ... مي باشد. پست بانک داراي حساب اندوخته و يا حساب قرض الحسنه پس انداز مي باشد.

o موسسه قرض الحسنه سرافرازان ميهن

اين موسسه کارت هوشمندي با نام سر افراز را به کاربران خود عرضه کرده که امکانات مختلفي را در اختيار کاربران خود قرار مي دهد.

شعبه اينترنتي اين موسسه نيز در نوع خود فعاليتي مناسب به شمار مي رود. که در پايگاه اينترنتيwww.sarafrazan.com قابل استفاده است و امکاناتي مثل افتتاح online حساب، امکان دريفت و واريز وجوه در حساب هاي مختلف، پرداخت اقساط و... را در اختيار کاربران خود قرار مي دهد.

زیرساختهای لازم برای گسترش تجارت الکترونیک در ایران

مطالب مشابه :

راهپیمایی روز قدس

زیرساختهای لازم برای گسترش تجارت الکترونیک در ایران

فرشيد منافي مجري سابق راديو جوان و فعلي راديو فردا(خبر)

شرایط ثبت نام وکالت و سردفتری اسناد رسمی

گزارشي از تهيه طرح هاي جامع و تفصيلي؛قانوني ديروزي براي شهرهاي امروزي

عملكرد عمراني شهرداري شبستر

منابع آزمون دفاتر اسناد رسمی

مسئولان آموزش و پرورش بخوانند

روش هاي نوين تدريس