پذیرش ، ارزیابی ، تشخیص و درمان اختلالات

* پذیرش ، ارزیابی ، تشخیص و درمان اختلالات

یادگیری دانش آموزان

مقدمه :

امروزه مطالعات مختلف نشان می دهد که حداقل یک تا سی درصد کودکان سنین مدرسه رو به نحوی دچار اختلال در امر یادگیری هستند .بنابراین با توجه به فراوانی دانش آموزان مبتلا به مشکلات ویژه یادگیری در هر مدرسه (عمدتاً دبستان ) واحتمال حضور یک یا چند کودک ناتوان در یادگیری در هر کلاس لازم است . اولیای مدرسه به ویژه معلمان دوره ابتدایی بیش از دیگران نسبت به پدیده ی مشکلات ویژه یادگیری آشنایی داشته و قادر به شناسایی این قبیل کودکان در کلاس خود باشند. آشنایی معلم مدرسه عادی با مهمترین ویژگی های این کودکان اولین قدم در شناسایی وتشخیص صحیح و به موقع این دانش آموزان خواهد بود جهت شناسایی و تشخیص دانش آموزان دارای مشکلات ویژه یادگیری نیاز به اطلاعات و علائمي است که ذیلاً ارائه می گردد. قابل توجه است که علائمي زیر مي باید بصورت مکرر و برای مدت حداقل سه ماه در دانش آموز دیده شود . مشکلات ویژه یادگیری در روند تحصیلی زمینه هایی چون اختلالات خواندن ، نوشتن وحساب و ... در سنین مدرسه را در بر می گیرد .

در زیر ویژگی ها و علائم هر یک از این مشکلات آمده است . کودکانی که در مدارس چیزی یاد نمی گرفتند ولی ناشنوا –نابینا یا عقب مانده ی ذهنی نبودند هیچ نوع خدمات ویژه ای در یافت نمی کردند . با وجود چنین کودکانی متخصصان آموزش وپرورش تشخیص دادند که تعداد قابل توجهی از کودکان هستند که در یادگیری تکلم - استفاده ی درست وصحیح از زبان- تکامل به هنجار ادراکات بینایی وشنوایی ویا خواندن- نوشتن- هجی کردن (دیکته ) و محاسبه کردن دچار تأخیر هستند . این کودکان :

* از نظر هوشی در حد متوسط یا بالاتر باشند .

* از نظر بینایی، شنوایی ، رفتاری ، سازشی در گروه هایی استثنایی قرار نداشته باشند .

* فقط در یک یا دو ماده ی درسی مشکل داشته باشند .

*ضعف عمومي يا افت كلي نداشته باشند .

* مشکل وی به دلیل ضعف در فرآیند های روانی پایه (مانندادراک ، توجه ، حافظه ، تفكر و ... )باشد

* تفاوت قابل ملاحظه ای بین میزان توانایی بالقوه وپیشرفت تحصیلی وی وجود داشته باشد.

الف)مشکل خواندن

مشکلات خواندن از مهمترین مواردی است که کودکان با مشکلات ویژه یادگیری با آن مواجه هستند چون کودکی که نمی تواند بخواند شانس کمتری جهت موفقیت در مدرسه را دارد..

علائم و نشانگان کودک ناتوان در خواندن :

- حذف حروف یا کلمات (بریده خوانی ) مانند خواندن لاک به جای پلاک .

- اشتباه خواندن حروف به جای یکدیگر (حروف شبیه به هم ) چای را جای یا غاز را غار می خواند.

- حدس زدن کلمات با در نظر گرفتن حروف ابتدا وانتهای کلمات - وارونه خوانی یا آینه خوانی مثلاً : روز را بصورت زور می خواند

- مطلب را صحیح می خواند ولی معنی کلمات را درک نمی کند .

- وقتی مطلبی را می خواند حروف یا کلمات را جا به جا می نماید .

مثلاً : جمعیت را جمیعت می خواند یا بشقاب را بقشاب .

- کند خوانی و شمرده خواندن متون درکی .

- ناتوانی در بخش کردن و صدا کشی کلمات .

- اختلال یا ناتوانی در تشخیص حروف الفباء .

- تغییر دادن افعال جمله به میل خود . مثلا ً : مادر سارا برای آنها چای در ست کرد را می خواند – مادر سارا برای آنها چای درست می کرد .

ب) مشکل در نوشتن :

مشکل در نوشتن تحت سه عنوان زیر است :

اشکال در نوشتن با دست (دست نویسی )

اشکال درهجی کردن (املاء)

اشکال در بیان نوشتاری (انشاء)

1- علائم کودک ناتوان در نوشتن با دست :

دانش آموزکلمات رابیش ازحدکمرنگ می نویسدویابیش ازاندازه به مدادفشار می آورد.

- دانش آموز کلمات راکج و نامرتب می نویسد.

-کلمات رابیش از حد نزدیک به هم می نویسد یا بین کلمات فاصله ی زیاد می گذارد .

- کلمات را بیش از حد کوچک یا بیش از حد معمول بزرگ می نویسد.

2) علائم کودک ناتوان در املاء :

- ناتوان در املای کلماتی که دارای صداهای یکسان و مشابه اند امّا در نوشتن متفاوت هستند .مثل (س- ث-ذ- ز-ض-ظ-ت-ط )دچار اشتباه می شود

- در هنگام املاء کلمات یا حروف را جا می اندازد(حذف می کند(

-اشکال در به خاطر آوردی الگوهای توالی حروف مثلاً کلمه سفره را سرفه می نویسد.

-دانش آموز نمي تواندحروف را با هم ترکیب کند و یک کلمه بسازد و بنویسد .

- دانش آموز نمی تواند کلمات را بطور منظم بنویسد.

-همچنين نمي تواند شکل نوشتاری حروف را به یاد آورد و بنویسد.

- املاء را بسیار کند و آهسته می نویسد بطوری که از دیگردانش آموزان عقب می ماند.

- دانش آموزازنوشتن دیکته امتناع می کند.

3) علایم کودک ناتوان در بیان نوشتاری :

- اشکال در دستور و نحو:یعنی دربکاربردن قواعد دستورزبان فارسی ،زمان ها وضمایردچارمشکل است

- بی نظمی در ترتیب قرار گرفتن کلمه ها .

- عدم هماهنگی میان فعل و ضمیر مورد استفاده .

- ناتوانی در به تحریر درآوردن اندیشه ها .

- عدم رعایت نقطه گذاری .

- اشکال در استفاده از دستورات زبان به هنگام نوشتن.

- ناتوانی در پروراندن یک مقاله یا یک انشاء در سطح يك دانش- آموز عادي .

- بی سازمانی شدید متن نوشته شده.

- ناتوانی در منظم کردن مطالب در هم ریخته.

ج)مشکل در ریاضیات :

علائم کودک ناتوان در ریاضي

- ناتوانی در درک مفهوم تناظر یک به یک .

- ناتوانی در شمارش اعداد.

- ناتوانی در درک مفا هیم انتزاعی نظیر بیشتر و کمتر .

- ناتوانی در درک در درک مفاهیم مجسم هندسی مثل بزرگ ،کوچک ،بلندوکوتاه.

- ناتوانی در مرتب کردن اجسام بر حسب اندازه های آنها .

- ناتوانی در ایجاد پیوند میان نماد عددی و نماد حرفی آن.

- ناتوانی در تشخیص ودرک تفاوت میان اعداد ( مثل 7 از 8 يا حتي 3 از 0 )

- ناتوانی در رونویسی یا نسخه نویسی از اعداد و اشکال.

- ناتوانی دردرک تفاوت میان اشکال.

- ناتوانی دردرک تفاوت ارزش مکانی هر رقم .

- ناتوانی در عملیات محاسباتی (جمع وتفریق وضرب وتقسیم )

- ناتوانی درانجام جمع و تفریق هایی که نیاز به انتقال اعداد دارد.

- ناتوانی دردرک مفهوم اندازه گیری (نمی تواند ازخط کش استفاده کند و شیء را اندازه گیری نماید.)

-ناتوانی در درک ارزش سکّه و اسکناس های رایج.

- ناتوانی در درک هفته ماه و سال و قرن.

- ناتوانی در گفتن زمان ( در یادگیری ساعت مشکل دارد.)

- علایم محاسباتی را نمی شناسد .

- ناتوانی در درک حل مسئله .

نحو ه ی شناسایی و پذیرش دانش آموزان LD متنوع بوده در برخی مراکز طرح شناسایی صورت می گیرد بدین صورت که مربیان مراکز مشکلات ویژه یادگیری درماههای آبان آذر با هماهنگی که با آموزش وپرورش شهرستان (آموزش ابتدایی ) به عمل می آید به مدارس مورد نظر مراجعه وضمن معرفی خود وشرکت در جلسات همکاران و توزیع بروشور و توضیحات لازم در خصوص نحوه ی آشنایی وتشخیص درست دانش آموزان مشکوک به اختلالات یادگیری فرم های تحت عنوان (( چک لیست اولیه )) در اختیار همکاران قرار داده تا آنها براساس اطلاعات خود از دانش آموزان تکمیل کنند پس از تکمیل این لیست ها وجمع آوری آنها وبررسی پرونده تحصیلی آنها ( شناسنامه سلامت ) مدیر مدرسه اولیای دانش آموزان مدنظر را به مدرسه دعوت می کند و همراه با مربی مرکز توضیحات کامل در خصوص دانش آموزان مشکوک به اختلال یادگیری و نحوه همکاری آنها در جهت درمان وکاهش مشکل فرزندشان ارائه می شود ودر پایان دانش آموزانی که اولیای آنها قول همکاری داده اند به ترتیب مشکل و شرایط با درج مشخصات این دانش آموزان شامل (( نام ونام خانوادگی _ پایه تحصیلی - نوع مشکل – آدرس وشماره تلفن )) به مرکز اختلالات یادگیری ارسال می گردد .

نوع دیگر شناسایی ،تشخیص وارجاع دانش آموزان مشکوک به اختلال یادگیری بدین گونه است : این نوع شناسایی که در مراکز باسابقه وشهرهای که مدیران وهمکاران کاملاً با پروسه شناسایی ،تشخیص وارجاع دانش آموزان مشکوک به اختلال یادگیری آشنایی کامل دارند مدیر مرکز درجلسات مدیران دراوایل سال تحصیلی از اعلام آمادگی مرکز برای پذیرش دانش آموزان دارای مشکل یادگیری خبر داده ودرنامه ای ضمن یادآوری تعاریف ، ویژگی ها و سایرشرایط پذیرش دانش آموزان LD ، آمادگی مرکز رابرای پذیرش این دانش آموزان اعلام می دارد و مدارس نیز لیست مشخصات دانش آموزان شامل (( نام ونام خانوادگی _ پایه تحصیلی - نوع مشکل – آدرس وشماره تلفن )) را به مرکز اختلالات یادگیری ارسال می کنند ومسئول مرکز نیز پس از بررسی جوانب مختلف هماهنگی های لازم برای ارجاع وپذیرش معرفی شدگان را فراهم می کند.

دانش آموزان مشکوک به اختلال یادگیری پس از معر فی به مرکز اختلالات یادگیری :

پس از ارجاع دانش آموزان به مرکز ،مدیر مرکز ضمن بررسی شرایط وضوابط مذکور در صورت موافقت اولیاء مبنی بر علاقه به همکاری بامرکز و رعایت شرایط وضوابط مرکز نسبت به تشکیل پرونده اقدام وضمن تکمیل فرم تعهد فراگیر را پذیرش واو را به مربیان مرکز ارجاع می دهد مربی مرکز نیز پس از پذیرش ازاو آزمون هوشی به عمل می آورد(آزمون هوشی وکسلر کودکان (ویسک آر) که شامل 12خرده آزمون بوده که دو نوع هوش کلامی (6 خرده آزمون) وهوش عملی(6 خرده آزمون) را می سنجد که این آزمون در دو یا سه جلسه به عمل می آید پس از اجرای این آزمون ، در صورت نتیجه مثبت تست آزمونگر به تفسیر و تحلیل آن پرداخته وضمن ترسیم نیمرخ نقاط ضعف وقوت آزمودنی را ثبت و عامل های مهم ازجمله تفاوت معنادار نمره عملی _ نمره هوشی ، عامل بناتاین و ACID ونیمرخ بدست آمده بررسی کرده اهداف درمانی (طـــرح درمان)خود را در دو بُعد اهداف مربوط به تقویت فرایندها واهدافمربوط تقویت ورفع نواقص تحصیلی دانش آموز طراحی می کند در صورت نیاز از او آزمون های تکمیلی به زیر عمل می آورد .

ـ آزمون ها ي تکمیلی :

الف : آزمون روانی شناختي و كسلر:

ب : آزمونهاي بينايي مانند: ديداري حركتي بندر گشتالت

ج : آزمون حساسیت شنوايي وپمن

د: آزمون هاي پيشرفت تحصيلي :

پيشرفت تحصيلي خواندن - پیشرفت تحصیلی نوشتن - پيشرفت تحصيلي رياضيات

ه : آزمون رشد حركتي لینکلن- اوزرتسكي

ي : رشد زبان تولد

مراحل درمان مشكلات يادگيري

فعاليت هاي لازم در زمينه مشكلات تحولي

الف : پرورش دقت و توجه

- دقت ديداري

- دقت شنيداري

ب : پرورش حافظه

- حافظه ديداري

- حافظه شنيداري

- حافظه لمسي

- حركتي

ج : پرورش ادراك

- ادراك ديداري

- ادراك شنوايي

- ادراك لامسه اي حركتي

- ادراك حس به حس

د: پرورش تفكر

- باز شناسي شباهت ها و تفاوت ها

- بيان مفهوم

- حل مساله

- طبقه بندي

ه : پرورش مهارتهاي زباني

- آموزش زبان شفاهي دريافتي

- آموزش زبان شفاهي تلفيقي

- آموزش زبان شفاهي – بياني

فعاليت هاي لازم در زمينه تحصيلي :

عبارتند از مشكلات خواندن ، نوشتن ، بيان شفاهي ( هجي كردن ) و رياضيات .

مربي براي رفع مشكلات فوق ابتدا فعاليت هايي كه در زمينه ي تحولي ذكر شد را بررسي كرده نقاط ضعف تحولي او را پيدا مي كند و برنامه ي درماني خود را از فعاليت هاي تحولي آغاز مي نمايد سپس ضعفهاي آموزشي كه ممكن است دانش آموز داشته باشد را با استفاده از روشها و الگوهاي تدريس مناسب رفع مي نمايد .

پذیرش ، ارزیابی ، تشخیص و درمان اختلالات

مطالب مشابه :

تجمع معلمان مقابل اداره آموزش و پرورش مریوان+عکس

انیمیشن آموزش ساعت

فیش حقوق معلمان

پذیرش ، ارزیابی ، تشخیص و درمان اختلالات

مديريت زمان و مديريت آموزشي

ضرب و شتم یک معلم این بار در مریوان کردستان !

دانشجویان رشته آموزش زبان انگلیسی آزاد