تحلیل محتوای تعلیمات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی

) شرحی بر سیرت کتاب

در مقدمه کتاب آمده است:

1. بیان ضرورت تغییر آموزش های محیطی و اجتماعی

2. در نظر گرفتن نظر معلمان در جهت تغییر و سازماندهی محتوا

3. بیان هدف اصلی کتاب :جامعه پذیر نمودن دانش آموزان ،پرورش مهارتهای اجتماعی و افزایش علاقه به سرزمین و محیط زندگی

4. بیان اهداف فرعی:

4/1توجه به فعالیتهای گروهی و مشارکتی و تقویت حس مشارکت در دانش آموزان و بها دادن به آن

4/2تقویت مهارتهای فرایندی از جمله مشاهده- خواندن و تفسیر نمودار و عکس

4/3تقویت مهارتهای بحث و اظهار نظر و فکر کردن و استدلال

4/4تقویت اعتماد به نفس و دادن مسئولیت به کودکان جهت افزایش اعتماد به نفس

4/5 پرورش اخلاق اسلامی در کودکان و آموزش ارزش های اسلامی

4/6 آموزش رسوم زندگی بر پایه ی اسلام

4/7آشنایی با چگونگی کمک به مردم و شرکت در امور اجتماعی

4/8 آشنایی کودکان با تحقیق و پژوهش

4/9 آشنا ساختن کودکان با محیط سکونت ،محله ، شهر و کشور و جهان

4/10آشنایی با پیشرفت صنعتی همراه با پشتوانه ی معنوی و ایمان به خدا جهت سعادت بشر

4/11آشنایی با روشهای زندگی مردم در کشور های مختلف جهان

4/12آشنایی دانش آموزان با روح برادری و مدارا همراه با روشن فکری جهت تقویت آن

4/13کمک به دانش آموزان جهت حل مسائل اجتماعی خود

4/14کمک به دانش آموزان جهت استفاده ی درست از حداقل امکانات برای رفع مشکلات و حل مسائل خود

4/15تقویت احترام به آزادی و استقلال همه ی مردم جهان و احترام به آنان

5. شناسایی فعالیتهای پیش بینی شده برای دستیابی به اهداف فوق

5/1. ایجاد و تولید خدمات آموزشی

5/2. کار و بازی مشخص و منظم و هماهنگ با برنامه ی آموزشی

5/3. به حداقل رساندن تناقض موجود بین آموزش و مدرسه و دانش آموز و جبران کمبود های موجود در این سه حیطه

5/4 . هماهنگی با نیروها و ارگانها جهت آشنایی دانش آموزان با قانون و مجریان آن آز جمله پلیس و نهادهای دولتی و مردمی مانند مساجد و بسیج ،کتابخانه ها و یا کاخ ها (ناریخ )

5/5. بردن دانش آموزان به نماز جمعه و جماعت جهت آسنایی با اجتماعات محلی و .... مدنی

5/6 . آشنایی با اماکن اجتماعی و یا آشنایی با مفاهیم اجتماعی ... مزار شهدا و اشنایی با ایثار و جهاد و سازندگی ... در بحث مدنی

5/7. خواندن اشعار و سرودهای محلی برای درک فعالیتها و کارهای سایر مکانها

5/8 . آشنایی با تفریحات محلی اقوام و مناطق گوناگون و به کار کیری این بازیها در ندریس جهت درک بهتر

5/9. انجام فعالیتهای هنری ( تجسمی،اسلیمی ) جهت آشنایی با هنر ملت ها و اقوام گوناگون کشور از جمله عشایر

5/10 . خواندن زندگی نامه ی پیامبران و پیشوایان دینی و الگو قرار دادن آنها

ب) شاخص ها ی محتوا

ب1) شاخص ها ی محتوا با توجه به کتاب و فصل

1)عنوان فصل :جغرافی

2)هدف کلی : پرورش مهارتهای اجتماعی و افزایش علاقه به سرزمین و محیط زندگی

3)اهداف جزئی:

1.توجه به فعالیتهای گروهی و مشارکتی و تقویت حس مشارکت در دانش آموزان و بها دادن به آن

2. تقویت مهارتهای فرایندی از جمله مشاهده- خواندن و تفسیر نمودار و عکس

3. تقویت مهارتهای بحث و اظهار نظر و فکر کردن و استدلال

4. تقویت اعتماد به نفس و دادن مسئولیت به کودکان جهت افزایش اعتماد به نفس

5. آشنایی کودکان با تحقیق و پژوهش

6 . آشنا ساختن کودکان با محیط سکونت ،محله ، شهر و کشور و جهان

7 . آشنایی با پیشرفت صنعتی همراه با پشتوانه ی معنوی و ایمان به خدا جهت سعادت بشر

8 . آشنایی با روشهای زندگی مردم در شهر های مختلف ایران

4)اهداف رفتاری

دانش آموز در پایان سال باید:

1.در فعالیتهای گروهی و مشارکتی شرکت فعال و همراه با علاقه داشته باشد.

2. نمودار و عکس را بخواند و تفسیر نماید.

3. با فکر کردن و استدلال صحیح در بحث ها شرکت و اظهار نظر نماید.

4. مسئولیت پذیر باشد و با اعتماد به نفس وظایف خود را با علاقه انجام دهد.

5. در زمینه های درسی خود و با توجه به توانایی و تفاوت های فردی تحقیق وپژوهش انجام دهد.

6 . با محیط سکونت ،محله ، شهر و کشور آشنا باشد و آنها را بیان نماید.

7 . با پیشرفت های صنعتی کشور خود آشنا باشد و برخی صنایع شهرو کشور خود را نام ببرد.

8 . روشهای زندگی مردم در شهر های مختلف ایران را بشناسد و نمونهای از این زندگی را به صورت ماکت به کلاس بیاورد.

5) پیام های موجود در فصل

1 . نقشه خوانی و آشنایی با نقشه ی ایران از جمله نقشه ی نا همواری یا نقشه ی مناطق و شهرهایی که در آب و هوایی مختلف هستند .

2 . استفاده از نقشه ای گوناگون و برگ های شفاف جهت آموزش علائم قراردادی و راهنمای نقشه با توجه به علائم راه آهن ،راه، جاده و

.3 . استفاده از کره جغرافیایی و توانایی خواندن و پیدا کردن نقاط و کشورها بر روی کره ی جغرافیایی

4 . استفاده از نقشه ها و تخته های الکتریکی و کره ی جغرافیایی جهت خواندن و آموزش نقاطی مانند جزیره ، جلگه و دشت

ب2) شاخص ها ی محتوا با توجه به درس

1) موضوع درس: درس دهم جغرافیا ،عنوان درس :چرا رودها برای ما اهمیت دارند؟

2)هدف کلی : آشنایی دانش آموزان با رودها ،کوهستان ها واهمیت آن ها در زندگی مردم ایران

3)اهداف جزئی:

آشنایی دانش آموزان با:

1. چگونگی تشکیل رود

2. اهمیت کوهستان

3. سرچشمه ی رود های ایران

4. مهم ترین رود های ایران

5. نحوه ی استفاده از آب رودها

6. رودهای فصلی و دائمی

7. کوتاه ترین و طولانی ترین رود ایران

8. اهمیت رود در زندگی شهر نشینان

9. اهمیت رود در زندگی روستاییان

10. اهمیت سد و ذخیره ی آب

4)اهداف رفتاری

دانش آموز در پایان سال باید:

1. چگونگی تشکیل رود را بیان کنند.

2. مهم ترین رودهای ایران را نام ببرند.

3. اهمیت رود را توضیح دهند.

4. تفاوت رودهای کوهستانی و گرم و خشک را بیان کنند.

5. با توجه به تصویر رابطه صرفه جویی در مصرف برق و توجه به منابع آبی را بیان کنند.

6. راه های حفظ محیط زیست را بنویسند.

5) پیام های موجود درمحتوای درس

1 . نقشه خوانی و آشنایی با نقشه ی ایران از جمله نقشه ی رودها یا نقشه ی مناطق و شهرهایی که در آب ،کوه و رود های مختلف هستند .

2 . استفاده از نقشه ای گوناگون و برگ های شفاف جهت آموزش علائم قراردادی و راهنمای نقشه با توجه به علائم رود،کوه وسد ...

3 . استفاده از نقشه ها و تخته های الکتریکی جهت خواندن و آموزش نقاطی مانند رود ها و سرچشمه ی آن ها ، کوه ها و سد

فعالیت های تسهیل کننده ی امر یادگیری

عنوان فصل : تاریخ

1 . نوشتن خاطرات و بیان آن در کلاس تاریخ جهت زمینه یابی برای تدریس تاریخ و سرگذشت مردمان قدیم

2. انجام تحقیقات و پژوهش توسط دانش آموزان برای آموزش و پاسخ به سئولات کودکان از طریق خودشان

3 . خواندن و مطالعه داستانهایی از زندگی پیامبران و پیشینیان و بیان خلاصه ی آن در کلاس تاریخ

4 . استفاده از ابذار قدیمی و تهیه آن توسط دانش اموزان مثل ظروف سفالی و گلی در ساعت هنر جهت فهم مسائل تاریخی و تشکیل نمایشگاه دستاوردهای تاریخی

5. بازدیدهای علمی از اماکن تاریخی و معتبر مثل موزه ها و مساجد و بیان نتیجه ی آن در کلاس به صورت شفاهی برای شاگردان دیگر

6 . نمایش فیلم های تاریخی در کلاس جهت یادگیری و آموزش رویدادهای تاریخی

عنوان فصل :مدنی

1 . مطالعه ی زندگی نامه ی پیشوایان دینی

2 . یادگیری اشعار و سرودهای مربوط به هر درس یا سرودهای محلی

3 . اجرای نمایش در کلاس درس

شناسایی فعالیتهای پیش بینی شده برای دستیابی به اهداف فوق

1. به حداقل رساندن تناقض موجود بین آموزش و مدرسه و دانش آموز و جبران کمبود های موجود در این سه حیطه

2 . هماهنگی با نیروها و ارگانها جهت آشنایی دانش آموزان با قانون و مجریان آن آز جمله پلیس و نهادهای دولتی و مردمی مانند مساجد و بسیج ،کتابخانه ها و یا کاخ ها (ناریخ )

3 . بردن دانش آموزان به نماز جمعه و جماعت جهت آسنایی با اجتماعات محلی و .... مدنی

4 . آشنایی با اماکن اجتماعی و یا آشنایی با مفاهیم اجتماعی ... مزار شهدا و اشنایی با ایثار و جهاد و سازندگی ... در بحث مدنی

5 . خواندن اشعار و سرودهای محلی برای درک فعالیتها و کارهای سایر مکانها

آیا کتاب کنش ها و هنجارها را برای دانش آموزان مد نظر داشته است؟

فصل جغرافیا

1.در درس اول جغرافیای پایه ی چهارم محیط زندگی ما ،آموزش جنبه ی یک سویه و تنها از جانب معلم دارد و معلم با پرسش و پاسخ به سوی هدف می رود .جای هیچ عمل و انجام فعالیتی به جز مشاهده برای دانش آموز باقی نمی گذارد .

2 . در مورد درس دوم استفاده از وسایل آموزشی جغرافیا هم دانش آموز و هم معلم در امر آموزشی فعالند . هر دو می توانند با فعالیت های گوناگون و درگیر کردن یک امر دیگر در امر آموزش موفق باشند .وسایل ملموس ،قابل فهم و قابل استفاده اند .

3 . در درس آب و هوا صفحه ی 32 فعالیت معلم بیش از به کارگیری نیروی دانش آموزان در امر آموزش است،شاید فعالیت معلم بیشتر باشد .

4 . در درس ناهمواریهای ایران اگر از نمایش خلاق و تقسیم بندی کلاس از نظر چهار جهت اصلی استفاده شود ، می توان ناهمواریها و رشته کوهها را تدریس نمود . صفحه ی 23 و 24 و ...

5 . برای تدریس درس 8 صفحه ی 37 شاید بتوان از پراکندگی بومی ،محلی و تفاوت قومیت ها در استان تهران برای ملموس نمودن گوناگونی آب و هوا و وجود افراد مختلف استفاده کرد و با توجه به واکنش بچه ها نسبت به نوع آب و هوای شهرهای اصلی خود توضیح دهند ولی در مناطق جنوبی یا کوهستانی که افراد به صورت یک دست می باشند باید از فیلم و یا اسلاید کتاب و عکس استفاده نمود .

فصل تاریخ

در زمینه ی تاریخ دروس 1 و 2 و 3 و 4 شاید برای بچه ها قابل لمس باشد چون می توان هنر سفالگری را با درس آمیخت تا فایده و لذت ساخت ظروف را یادآور شد .در زمینه ی زندگی پیامبران نیز چون بارها در درو.س مختلف تکرار می گردد و آشنایی دارند ،دانش آموزان درک می نمایند ولی در دروس بعدی تنها می توان از طریق داستان گویی و سخنرانی درس را تدریس نمود و جایی برای فعالیت دانش آموزان وجود ندارد .

فصل مدنی

6 . در دروس مدنی می توان از واکنش دانش آموزان در مورد سئوالات معلم به اهداف آموزشی دست یافت مثلا در مورد درس خانواده صفحه ی8 همه با این مسئله روبرو هستند که پدر در خانواده چه مسئولیتی دارد و مادر چه مسئولیتی دارد و یا خانواده چگونه تشکیل می شود .

7 . در مورد زندگی خانوادگی نیز می توان با اجرای نمایش تفاوت یک خانواده ی منظم و یک خانواده ی بی نظم را به تصویر کشید و معنای نظم را آموزش داد . صفحه ی 112 و 113

8 . در آموزش درس مدرسه صفحه ی 114 نیز تقریبا 90% بچه ها با فعالیتهای معلم،مدیر ،ناظم و ... آشنایی دارند و روابط حاکم بین آنها را درک می نمایند و این درس نیز برای آنان قابل درک می باشد .

6) با توجه به جدول فرصت های یاددهی یادگیری پیشنهاد شده برای تدریس درس را معرفی کنید.

موضوع

پیام ها

رفتارهای مورد نظر معلم

رفتارهای مورد نظر

دانش آموزان

راهبردهای تدریس

نظام ارزشیابی

نقد و نظر و پیشنهاد

اهمیت رودها

کوهستان و رود برای ما بسیار اهمیت دارند.

ب استفاده از ابزار و رسانه های دیداری مانند عکس و نقشه و کتاب درسی تدریس را انجام می دهیم.

دانش آموزان بادیدن تصاویر بحث و گفت و گو می کنند و با فکر نقاد خود مسائل را بررسی و سعی در حل آن می نمایند

با استفاده از نقشه و عکس همراه با روش پرسش و پاسخ ، حل مساله،تفکرخلاق ، بحث گروهی و ...

کیفی توصیفی

در این درس تنها از راه نایش فیلم و عکس و سخنرانی و توضیح قابل درک و آموزش است .راهی برای فعالیت مستقیم شاگردان برای درک بیشتر نگذاشته است

د- در درس تا چه اندازه به هدف توجه شده است؟

1- اهداف درس با ارائه دو سوال چرا رود ها برای ما اهمیت دارند ؟ و چرا کوهستانها برای کشور ما اهمیت دارند در صفحه اول بیان شده اند.

2-بله با معرفی رودها و مسیر آنها و اینکه به کجا می ریزندو همچنین آب مصرفی تهران چگونه تامین می شود ،ارائه گردیده است.

3-بله در ص 53 خواسته شده که با استفاده از نقشه ص 52 طولانی ترین رود و کوتاهترین رود را بیابند،ارائه گردیده است.

4- خیر ،تنها در انتهای درس تحت عنوان گفت و گو در کلاس سوالاتی راجع به ریختن زباله در رود اشاره شده است وهیچ آزمایش یا فعالیت دیگری برای فعال سازی دانش آموزان ارائه نگردیده است.

5- بله در ص 51 جهت برقراری ارتباط از عکس رود کارون و سد کارون ،ص 52 نقشه ی رود های ایران ،ص53 سد سفید رود و نقاشی یک دریاچه ی پشت سد،ص 54 سد امیر کبیر بر روی رود کرج و همچنین نقاشی دو رود یکی با محیطی پاکیزه و دیگری آلوده مطالب عینی سازی شده اند.

6-با اشاره ای مختصربه اهمیت آب در زندگی شهر نشینی و بستن سد و تولید برق مطالب جمع بندی شده اند.

7- تکالیف پایانی شامل فعالیت در کلاس و انجام تحقیق در مورد وجود رود در نزدیکی شهر دانش آموز ان و پرسش های پایان درس می باشد. و اما ارتباط طولی و عرضی درس ...

تحلیل محتوای تعلیمات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی

مطالب مشابه :

تحلیل محتوا و اهداف کتاب تعلیمات اجتماعی کلاس پنجم

تحلیل محتوای تعلیمات اجتماعی پایه چهارم ابتدایی

تحلیل محتوای تعلیمات مدنی چهارم ابتدایی

تحلیل محتوا

طراحی آموزشی در تعلیمات اجتماعی چهارم ابتدایی درس 1

نقد وتحلیل محتوای کتب ابتدایی

تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمان سوم ابتدایی

روش تدریس تعلیمات اجتماعی - قسمت اول