کمانچه

سازی است زهی که از یک کاسه ی پوست کشیده ، همراه با دسته ای وصل به کاسه تشکیل شده است، چهار سیم از انتهای کاسه به انتهای دسته کشیده می شود و تولید صدا از آنها به وسیله ی قطعه چوب باریک و بلندی که دسته موهایی بر آن بسته شده انجام می گیرد. نوازنده ، این قطعه چوب مویین را که کمان یا آرشه نام دارد در دست راست می گیرد و روی سیمها می کشد. دسته کمانچه پرده بندی ندارد و وسعت صدای آن حدود سه اکتاو است. صدای کمانچه گرم و تو دماغی و درونی است و تنها ساز کششی _ کمانی موسیقی ردیف است.

از استادان و نوازنده های این ساز ایرانی که در مشرق زمین سابقه ی بسیار قدیمی دارد می توان به دو کمانچه کش دوره ی صفویه، میزا محمد کمانچه ای و استاد معصوم کمانچه ای اشاره کرد که متاسفانه اطلاع زیادی از آنها در دسترس نیست .

معروفترین کمانچه کش دوره ی ناصری، خوش نواز ، که در اوایل دوره ی ناصرالدین شاه از نوازندگان درباری بوده و شهرت بسزایی داشته است.

بعد از او معروف ترین کمانچه کش دوره ی ناصری، آقا مطلب پدر محمد صادق خان است که نوازنده ی زبر دستی بوده است.

از دیگر کمانچه کش های معروف آن دوره اسماعیل خان است که نوازنده ی خوبی بوده. اسماعیل خان برادر کوچک تری داشته است به نام قلی خان که او هم کمانچه می کشیده ولی مهارت او از برادرش اسماعیل خان کمتر بوده است.

کمانچه کش مشهور دیگری موسی کاشی است که کلیمی بوده و اغلب در کاشان اقامت داشته است. آوازه ی شهرت او به گوش ظل السطان رسیده و او را به اصفهان خواست و مدت ها در دستگاه او جزء نوازندگان مخصوص بوده و سیم چهارم هم از زمان او معمول شده است زیرا تا قبل از او کمانچه فقط سه سیم داشته است.

کمانچه کش های دیگری نیز کم و بیش شهرت داشته اند، مانند میرزا علی جان گنده و سه پسرش رضا و اکبر و حسن.

رضا بعدها به شیراز رفته و در نزد قوام الملک شیرازی مقیم آن شهر شده است. اکبر هم از حسن بهتر می نواخته است.

دیگر حسن معروف به کریم کور است که این نوازنده جزء دسته ی مطرب های سید احمد بوده است. دیگر مشهدی علی حسن معروف به بنا که نوازنده ی خوبی بوده و میرزا رحیم که تغزیه خوان بوده و کمانچه را هم خوش می نواخته است.

همچنین میرزا غلام حسین پدر سماع حضور است که کمانچه ی مخصوصی هم اختراع کرده است.

نوازنده ی دیگری هم در دستگاه نایب السلطنه بوده است به نام صفدر خان که با علی خان نایب السلطنه خواننده ی نامی همراهی می کرده است.

کمانچه کش معروف دیگر که در دربار ناصری طرف توجه بوده ، جواد خان قزوینی است. او تعزیه خوان بوده و آوازی خوش داشته و کمانچه هم خوب می زده ، مخصوصاً وقتی به همراهی ساز خود می خوانده ، بسیار مطلوب و دلنشین بوده است . او مرد متدین با ایمانی بود و در نیمه های شب به آواز خوش ، حجاز می خواند و کمانچه می نواخت و با خداوند راز و نیاز می نمود .

نوازنده ی دیگری که در دوره ی ناصری شهرت بسیار داشت حسین خان اسماعیل زاده فرزند اسماعیل خان کمانچه کش است. حسین خان شاگرد عموی خود قلی خان و در آغاز امر جزء دسته ی مطرب های سر پولک تهران بوده است و چون در نواختن این ساز مهارت بسیار پیدا کرده و با هنرمندان انجمن اخوت آشنا شده بود به تشویق ظهیرالدوله در سلک اخوان صفایی در آمد تا روش مطربی را کنار بگذارد و به همین منظور کلاس مشق کمانچه دایر کرد و مشغول تعلیم شد. در جلسات اًخوت شرکت می کرد و سولیست آتیه ی کنسرت های درویش و عارف به شمار آمده است. می گویند به همان اندازه که میرزا حسین قلی در تار مهارت داشت ، حسین خان در کمانچه مسلط بود. در این زمان چون نواختن ویولن مرسوم شد اغلب کسانی می خواستند ویولن بنوازند از محضر او استفاده می کردند. از شاگردان او کسی که کمانچه زده ، حسین یا حقی است .

دیگر از نوازندگان این ساز باقر خان رامشگر است که شاگرد موسی کاشی بوده. باقر خان اصلا اصفهانی است و در جوانی در همان شهر نزد استاد کمانچه زده ، سپس وارد دستگاه بانوی عظما شده است. وی سه سفر برای پر کردن صفحه به خارج از ایران مسافرت کرده . سفر اول همراه حسین قلی خان به پاریس رفته و سفرهای دیگر به همراهی درویش خان یک بار به لندن و یک بار هم به تفلیس عزیمت کرده و با سایر نوازندگان آهنگهایی نواخته است که ظبط شده است. کمانچه ی شش سیم را هم از استاد خود موسی اقتباس کرده است.

کمانچه کش دیگر علی رضاخان چنگی است که شاگرد جواد خان قزوینی بوده. به طوری که می گوید از سن سیزده سالگی نواختن ساز را در نزد استاد شروع و هفده ماه نزد وی کار کرده و همراه جواد خان به دربار مظفر الدین شاه رفته و جزء هیئت نوازندگان مخصوص شده است.

مدتی هم نزد داود شیرازی پدر اسماعیل ( معروف به ساقی) کار کرده ؛ به این ترتیب که داود تار می نواخته و او با کمانچه تقلید می کرده است.

از دیگر نوازندگان کمانچه در عصر حاضر می توان به : خاندان بهاری و فرزند خلف آنها علی اصغر بهاری ، ابراهیم منصوری ، ابولحسن صبا ، رکن الدین مختاری ، محمد علی بهار لو ، داود گنجه ای ، علی اکبر شکارچی ، درویش رضا منظمی ، محمد مقدسی ، هادی منتظری ، اردشیر کامکار و مهدی آذرسینا اشاره کرد.

کمانچه

مطالب مشابه :

دانلود نرم افزار کوک کننده سازهای موسیقی برای آندروید Tuner Android - DaTuner Pro 2.31

اردشیر کامکار نوازنده ویولن و کمانچه

آلبوم کامل - فول آلبوم - دانلود - موزیک - ویدئو - فیلم دانلود نرم افزار دانلود دانلود نرم افزار با ل

نرم افزار دياپازون

کلیپ خصوصی کمانچه نوازی استاد لطفی و سه تار نوازی استاد درخشانی در منزل ه.الف سایه

کمانچه