تقویم شمسی تقویم جلالی

به تقویم شمسی تقویم جلالی هم میگن

ما با دو نوع از سال ها آشناييم: سال شمسي و سال قمري. مبناي طبيعي اين سال ها از نامشان پيدا است. يعني سال شمسي از حرکت خورشيد و سال قمري از حرکت ماه بهره مي گيرد. همانطور که مي دانيد، در اصل اين زمين است که به دور خورشيد مي گردد. اما از آنجا که حرکت، نسبي است؛ ما بر روي زمين تصور مي کنيم که خورشيد در طول سال در حال حرکت در آسمان است. اين حرکت در يک مسير خاص در آسمان صورت مي گيرد که «دايرة البروج» نام دارد و ما بعداً در باره آن بيشتر صحبت خواهيم کرد. اين حرکت با حرکت روزانه ي خورشيد که از شرق به غرب در 24 ساعت يک دور مي زند، فرق دارد. اين حرکت را تنها با توجه به ستارگان زمينه ي آسمان مي توان فهميد که خورشيد در طول يک سال يک دور در ميان ستارگان زمينه ي آسمان از غرب به شرق دور مي زند.

مي توان يک سال شمسي را «مدت زمان حرکت خورشيد از يک نقطه خاص در آسمان و بازگشت به همان نقطه» تعريف کرد. اين ساده ترين سال است که به آن «سال برجي» هم گفته مي شود. از آنجا که اين نوع سال با خورشيد در ارتباط است و خورشيد هم يکي از عوامل کنترل کننده طبيعت و فصول است، در بيشتر تقويم ها از اين نوع سال استفاده شده است. اما در سال قمري، مدت زمان 12 بار ديدن هلال ماه نو يا 12 يار ديدن بدر کامل ماه به عنوان مبنا انتخاب شده است. هرچند اين نوع سال بر مظاهر طبيعت و فصول منطبق نيست، اما از آنجا که تاريخ دين ما براين اساس بنيان شده است، از آن نيز استفاده مي کنيم.

برگرديم به سال شمسي، يعني مدت زمان دو عبور متوالي خورشيد از يک نقطه ثابت در آسمان. انسان در اعصار گذشته اين مدت زمان را 365 روز اندازه گرفته بود و براساس آن به محاسبه تاريخ مي پرداخت. اما به تدريج که شمار سال ها فزوني يافت، انديشمندان دريافتند که اين سال هاي 365 روزي، کم کم از فصول سال انحراف پيدا مي کنند. متفکران به اين فکر افتادند که طول سال ها را دقيق اندازه بگيرند. اين اندازه گيري ها با همان وسايل ابتدايي نشان مي دادند که طول يک سال شمسي اندکي از 365 روز بيشتر است؛ يعني حدود 25ر365روزه است.

حال به نظر شما چگونه مي توان اين 25ر0 روز و يا ساعت را به حساب آورد. توجه کنيد که اين 6 ساعت هاي اضافي، پس از 4 سال، به يک شبانه روز (24 ساعت) مي رسند. پس اگر در يک دوره 4 ساله، يک روز به انتهاي سال چهارم بيفزاييم وآن را 366 روز در نظر بگيريم، مشکل حل مي شود. چرا که در اين صورت 4 سال داراي 1461 روز(366+3×365) خواهد شد. يعني هر سال به طور متوسط 25ر365 روز خواهد داشت.

تقويم جلالي و لحظه تحويل سال

به همت حکيم عمر خيام و با حمايت ملکشاه و وزير دانشمند وي، خواجه نظام الملک طوسي، به اصلاح و احياي تقويم شمسي قديم ايراني بر مبناي هجرت پيامبر اسلام اقدام کردند و تقويم تازه را به لقب سلطان جلال الدين ملکشاه، تقويم «جلالي» ناميدند.

در اين تقويم مقرر شد که سال با رسيدن خورشيد به نقطه اعتدال بهاري آغاز شود. اين همان «لحظه تحويل سال» است. بنابرين «لحظه تحويل سال، لحظه اي است بين ظهر روز اول فروردين و ظهر روز آخر اسفند، که مرکز خورشيد بر نقطه اعتدال بهاري منطبق شود.»

حال از آنجا که تقويم هجري شمسي کنوني ما نيز اساساً همان تقويم جلالي است (تنها فرق اين دو در مبدأ تقويم است). بنابرين مفهوم تحويل سال در تقويم کنوني ما همان است که در تقويم جلالي ذکر شد. همچنين بر طبق قوانين اين تقويم اگر تحويل سال، قبل از ظهر (ساعت 12) به وقوع بپيوندد آن روز، اول فروردين واگر بعد از ظهر اتفاق بيفتد آن روز آخر اسفند سال قبل خواهد بود.

حال به مسأله محاسبه اين لحظه مي پردازيم. اگر طول سال شمسي ثابت بود، اين محاسبه بسيار ساده بود. زيرا در اين صورت، اگر زمان تحويل يک سال را مي دانستيم با افزودن تقريباً 6 ساعت به آن زمان تحويل سال بعد را به دست مي آورديم. اين 6 ساعت و يا به طور دقيقتر 5 ساعت و 48 دقيقه همان خرده اعشاري در طول سال شمسي (تقريباً 2422ر365 روز) است. اما طول سال همواره ثابت نيست و اين به سبب تغييراتي است که در مسير حرکت زمين در آسمان به وجود مي آيد. درواقع براي محاسبه دقيق زمان اين لحظه بايد معادلات حرکت خورشيد و چندين معيار ديگر را نيز در نظر بگيريم. اين محاسبات ومعادلات، نسبتاً پيچيده اند. با اين همه، تغييرات مزبور نسبتاً کوچک هستند و شما مي توانيد براي بدست آوردن زمان تقريبي لحظه تحويل سال هاي بعد از همان روش گفته شده در بالا استفاده کنيد. يعني کافي است 6 ساعت به زمان تحويل سال بعدبيافزاييد. حال ديگر شما مي دانيد که حدوداً چه ساعتي بايد منتظر تحويل سال 1390 باشيد!

ستاره‌ها روي اين كره موقعيت نسبتا ثابتي را نسبت به هم حفظ مي‌كنند؛ اما سيارات، ماه و خورشيد در مسيرهايي در ميان اين ستاره‌ها حركت خواهند كرد. براي ناظري كه روي زمين ايستاده است و در طول يك سال حركت خورشيد روي كره سماوي را نظاره مي‌كند، به نظر خواهد رسيد كه خورشيد هر ساله مسيري مشخص را در ميان ستاره‌ها و صور فلكي آسمان طي مي‌كند. اين مسير را اصطلاحا دايره‌البروج مي‌گويند. اين همان مسيري است كه بروج 12‌گانه دايره‌البروج را مشخص مي‌كند. شما حتي اگر با نجوم هم آشنا نباشيد، باز با نام برج‌هاي دايره‌البروج آشناييد. نام‌هايي مانند ميزان، حوت، حمل، جوزا و... را حداقل در ستون طالع‌بيني خيلي از روزنامه‌ها ديده‌ايد. شايد تنها حسن طالع‌بيني همين باشد كه شما را با نام اين صورت‌هاي فلكي آشنا مي‌كند وگرنه حقيقت ديگري را نمي‌توان در آن يافت.

البته بر مبناي تقسيمات جديد مسير ظاهري خورشيد از ميان 13 صورت، فلكي مي‌گذرد و نه 12 صورت اما در نامگذاري‌ها نام برج ماراَفساي را كه ميان عقرب و قوس است، نمي‌آورند.

دايره البروج دايره‌اي روي كره سماوي شكل مي‌دهد كه 5/23‌درجه با استواي سماوي زاويه مي‌سازد. علت اين زاويه به اين دليل است كه محور گردش زمين به دور خودش نسبت به صفحه منظومه‌شمسي (صفحه‌اي كه مدارزمين به دور خورشيد روي آن قرار دارد) 5/23 زاويه مي‌سازد. همين انحراف است كه باعث به وجود آمدن فصل‌ها روي زمين مي‌شود. به اين ترتيب دايره‌البروج روي كره سماوي با استواي سماوي در 2 نقطه تقاطع دارند و در نيمي از سال خورشيد بالاتر از استواي سماوي قرار دارد و در نيمي ديگر در زير استوا.

به اين ترتيب 4 نقطه روي دايره‌البروج را مي‌توان مشخص كرد. جايي كه خورشيد بيشترين فاصله (در بالا يا پايين استوا) با استواي سماوي دارد و ديگر 2 نقطه‌اي كه خورشيد دقيقا روي استواي سماوي قرار مي‌گيرد. 2 نقطه‌اي كه خورشيد روي استوا سماوي قرار مي‌گيرد (محل تقاطع استواي سماوي و دايره‌البروج) را اصطلاحا اعتدالين و دو نقطه‌اي كه خورشيد در بيشترين فاصله از استوا قرار دارد را انقلابين مي‌نامند. در نقطه اعتدالين طول روز و شب (فارغ از اثر جو زمين ) يكسان است و در انقلابين طول روز (در انقلاب تابستاني و معادل اول تابستان براي نيمكره شمالي) و طول شب (در انقلاب زمستاني در شب يلدا، براي نيمكره شمالي ) بيش از هر زمان ديگري است.

نقاط اعتدالين نيز بر مبناي آن كه پس از آن ارتفاع خورشيد روبه كاهش باشد، اعتدال پاييزي (اول پاييز) و اگر رو به افزايش باشد اعتدال بهاري مي‌نامند.

در سيستم موقعيت سنجي ستاره‌اي نقطه اعتدال بهاري بسيار مهم است و در حقيقت مبدا اندازه‌گيري واحد بعد سماوي است كه معادل طول جغرافيايي روي زمين به شمار مي‌رود. اين نقطه كه موقعيت خورشيد در اعتدال بهاري است و به نقطه اول حمل نيز معروف است، همان نقطه‌اي است كه زماني كه خورشيد به آن مي‌رسد لحظه تحويل سال نو ايرانيان به شمار مي رود و نوروز آغاز مي‌شود. به اين ترتيب، مبدا آغاز سال ما بر خلاف تقويم‌هاي رايج ديگر نقطه‌اي تصادفي نيست؛ بلكه نقطه‌اي است كه دقيقا در آن خورشيد در اعتدال قرار دارد و پس از آن نيز شروع به افزايش ارتفاع در افق مي‌كند و فصل گرما و روشني آغاز مي‌شود.

در اين روز طول شب و روز با هم برابر است و فراتر از آن مي‌توان لحظه دقيق آن را با دقت كسري از ثانيه براي سياره ما محاسبه كرد و به اين ترتيب پيروان اين فرهنگ همه در هر جاي زمين كه باشند همزمان با هم آغاز سال نو را جشن مي‌گيرند.

اما چرا در ادبيات عامه اين لحظه را لحظه تحويل حوت به حمل مي‌گويند؟ واقعيت اين است كه در زماني بسيار دور و در حدود سده اول پيش از ميلاد نقطه اعتدال بهاري در مرز 2 صورت فلكي حوت و حمل قرار داشت و با تحويل سال خورشيد از صورت فلكي حوت وارد صورت فلكي حمل مي‌شد. اما امروز به دليل حركت تقديمي زمين اين نقطه به درون صورت فلكي حوت منتقل شده است و پس از تكميل يك دور كامل اين حركت بار ديگر به 25 هزار و 800 سال بعد به جاي فعلي بر مي‌گردد. اين حركت در حقيقت باعث مي‌شود زمين همانند يك فرفره به دور محور خود بچرخد و اين امر باعث تغيير راستاي محور دوران زمين در بين ستاره‌ها و تغيير موقعيت 4 نقطه اصلي روي دايره البروج مي‌شود.

اين روزها زماني كه سال نو را جشن مي‌گيريم، نقطه اعتدال بهاري در دل صورت فلكي حوت يا ماهي قرار دارد. در اين روزها كه براي نوروز آماده مي‌شويم، بد نيست به ياد بياوريم پيشينيان ما چه توجه جدي و ژرفي به مسائل آسمان داشته‌اند و چه انتخاب هوشمندانه‌اي براي تقويم دقيق خود انجام داده‌اند. انتخابي چنان با معني كه سازمان ملل متحد را وادار كرد تا اين روز را روز جهاني صلح بنامد و آن را در فهرست تعطيلات رسمي خود قرار داد.

یه نکته افتخار امیز توی تقویم قمری هر سال جدید 10 روز از طبیعت جابجا میشه تو میلادی هر 1000 سیل یک روز جابجا میشه و تو شمسی هر 1000000 سال یک روز یعنی هر 1000 روز که تو تقویم میلادی و هر 10000000 سال تو قمری جابجا میشه ما 1 روز که انهم هر 36 سال بجای هر 4 سال یک بار کبیسیه یک بار یه سال یک بار کبیسیه میگرن که اون یک روز هم جابجا نمیشه و تقویم ما همیشه با نقطه بهار شروع میشه که این یکی از نشانه های تمدن ماست

تقویم شمسی تقویم جلالی

تقويم جلالي و لحظه تحويل سال

مطالب مشابه :

تعطیلات رسمی و مناسبت های مهم ایران در سال 1393 هجری خورشیدی (شمسی)

دانلود تقویم رسمی ایران در سال 1394

تعطیلات رسمی کشور در سال 1393

تعطیلات رسمی کشور در سال 1393

لحظه تحویل سال 1394 هجری خورشیدی

زمان دقيق لحظه و ساعت تحویل سال 1393

تقویم شمسی تقویم جلالی

دانلود تقویم 94

تعطیلات رسمی و مناسبت های مهم ایران در سال 1394 هجری خورشیدی (شمسی)