سیمای خانواده

جام جم - سه شنبه 18 تير 1387

نگاهی به «سيمای خانواده» از شبكه يك‌ تنوع بدون يكدستی‌

از تیتراژ شروع کنیم. سیمای خانواده شروع خوبی دارد. تیتراژ این برنامه تنها تصاویری گرافیکی برای خالی نبودن عریضه نیست بلکه ایده دارد. ایده ای همسو با نام برنامه که همسو با آن هم اجرا شده است. دوربین در وضعیت دوم شخص، خانواده های مختلفی را نشان می دهد که رو به مخاطب نشسته اند مثل مخاطبی که رو به آن ها نشسته و در واقع از همین ابتدا به ظرافت، این نکته مورد توجه قرار می گیرد که این برنامه می خواهد «سیما»ی خانواده باشد و آینه ای در برابر او.

سیمای خانواده از باسابقه ترین برنامه های خانواده سیماست. در طول این زمان طولانی پخش، آیتم های بسیاری در آن دیده ایم که بعضاً در ذهنمان ماندگار شده اند. در حال حاضر بخش های مختلف برنامه در روزهای مختلف هفته تقسیم شده و شاید مهمترین وصفی که برای کلیت این بخش ها قابل ذکر باشد تنوع آن هاست. سیمای خانواده یک برنامه آموزشی صرف نیست. خبر دارد، گفتگو دارد، مستند دارد و مجموعه نمایشی داستانی هم دارد. اما طبعاً این بخش ها ارزش کیفی یکسانی ندارند و متاسفانه اختلاف زیاد کیفیت بین آن ها به یکدستی و یکپارچکی برنامه صدمه زده است.

به عنوان نمونه بخشی از برنامه، اجرای اولیه و میان برنامه ای آن است که فضای رسمی و خشک و بی انعطافی دارد. مجری پس از سلام و تعارفات رایج و آرزوی سلامتی و روزی خوش برای مخاطبین بحث را با اندرزی اخلاقی آغاز می کند. یک نمونه، بحث خودپسندی بود که راه حل قاطعی هم برای غلبه بر آن ارائه شد! این پیام و نصیحت مستقیم ظاهراًً قرار است حسن آغاز برنامه باشد که البته چنین نیست. بین آیتم ها هم، مجری همین توصیه ها و آموزه ها را ادامه می دهد و حتی گاهی بخش های پخش شده را هم با اشاره های خود بی اثر می کند به عنوان مثال بعد از یک آیتم پانتومیم، توضیح می دهد که «مراقب تغذیه کودکانمان باشیم» حال آن که پانتومیم اصلاً و اساساً متکی بر اجرای بدون کلام است تا مضمونش با حدس و شیوه غیرمستقیم منتقل شود و در واقع پیامش را با تصویر بیان کند نه کلام. این توضیح کلامی مستقیم پس از این برنامه چه توجیهی می تواند داشته باشد؟

عنوان بخش دیگر برنامه «عصر جدید» است که رویکرد آموزشی دارد. در خصوص این بخش، پیش از هرچیز این سؤال مطرح می شود که نقش مجری در آن چیست؟ آموزه هایی مثل چگونگی منتقل کردن عکس از دوربین به کامپیوتر یا استفاده از بخش های مختلف یک سایت گردشگری آنقدر ساده و ابتدایی هستند که اصل وجودشان در برنامه مورد بحث باشد چه برسد به اینکه دو نفر مسئول انتقال این آموزه ها به مخاطب باشند.

سیمای خانواده اگر در تیتراژ ابتدایی، هوشمندانه «ادعا» داشت در طول برنامه چنین نیست. به صراحت سؤالاتی از این دست مطرح می سازد که: راز یک زندگی موفق چیست؟ چگونه کودکان شادتر و خلاق تری داشته باشیم؟ راز یک خانه زیبا در چیست؟ و به همان صراحت این جملات را روی صفحه تلویزیون برایمان به نمایش می گذارد که: «سیمای خانواده، پنجره ای به سوی زندگی بهتر». و ما از خود خواهیم پرسید فرق این میان برنامه با یک پیام بازرگانی تبلیغاتی در چیست؟

آنچه درباره عدم یکدستی کیفی برنامه گفتیم با اشاره به یکی از بهترین آیتم های سیمای خانواده یعنی «تازه ها» به خوبی قابل مشاهده است. «تازه ها» به کلی از جنس دیگری است. چه در اجرا و دکور، چه در موضوعات مطروحه و چه در کارگردانی؛ که البته عمده موفقیت و تأثیرگذاری اش را مرهون اجرای خوب مجری اش است. اجرایی زنده و متفاوت از اجراهای معمول اخبار. مجری مسلط این برنامه با بهره مندی از اطلاعات عمومی خوب، سرعت تکلم، بداهه و طنز مناسب و البته جوانی و سن کم، نقش کلیدی در جذابیت این بخش از سیمای خانواده دارد. هنگام خواندن خبرها از روی متن –اصراری ندارد بر اینکه خبرها را از حفظ بگوید- گاه به صورت غیر رسمی روی یک دست تکیه می زند، با عوامل پشت صحنه صحبت می کند، بین خبرها شوخ طبعی به خرج می دهد و به زبان محاوره با مخاطب حرف می زند و این پرش از زبان رسمی به زبان محاوره و بالعکس را هم به جا و سنجیده انجام می دهد. به طور کلی برنامه زنده تکیه زیادی به اجرا دارد. کنترل هوشمندانه لحظه به لحظه و حذف و اضافه های آگاهانه غریزی در اجرا مهمترین عاملی است که می تواند برنامه زنده را که جزئیاتش از قبل قابل پیش بینی و مدیریت نیست جذاب کند و مخاطب را به پیگیری و تماشا ترغیب نماید. «تازه ها» به مدد اجرای سرزنده و پرتحرکش –که دوربین متحرک برنامه هم با آن همسو است- و نیز دکور و گرافیک بصری بالایش و موضوعات و خبرهای واقعاً «تازه» اش یک سر و گردن از دیگر آیتم های مشابه سیمای خانواده بالاتر است. همردیف کیفی این بخش، برنامه «آفتاب شرقی» است که همچنان موفق عمل می کند و پیشتر به طور خاص به آن پرداخته شد: اینکه «معماری روح» در دقایق نزدیک به اذان را بر عهده دارد. پرداختن به مجموعه های داستانی سیمای خانواده البته مجال جداگانه ای می طلبد.

وب روزنامه pdf صفحه روزنامه

سیمای خانواده

مطالب مشابه :

«مبينا نصيري» از«سيماي خانواده»مي گويد

مصاحبه با شعله‌ قهرماني، مجري برنامه «سيماي خانواده»

سیمای خانواده

هرمز شجاعي مهر از برنامه سيماي خانواده مي گويد

مصاحبه با «مبینا نصیری» مجری سیمای خانواده

تولید و پخش برنامه زنده تلویزیونی سیمای خانواده از شبکه یک در تفرش

زهره وکیلی/مجری برنامه سیمای خانواده

دانلود تیتراژ برنامه «سیمای خانواده»

هرمز شجاعی مهر در گفت و گوی اختصاصی با خراسان