معرفی شهر های استان کردستان

سنندج

گفته می‌شود قلعه سنه دژ (سنندج) را سلیمان‌خان اردلان والی کردستان در زمان شاه‌صفی (هزار و سی و هشت - هزار و پنجاه و دو هـ ‌‌.ق.) آباد ساخت و کلمه غم‌ها را که به حساب ابجد هزارو چهل و شش می‌شود ماده تاریخ آن قرار داد. هیچیک از جغرافی‌نویسان اسلامی، این شهر را به این اسم در آثار خود ذکر نکرده‌اند.

در گذشته به جای شهر سنندج فعلی شهری به نام سیر وجود داشت که این کلمه در فارسی به معنای سی‌سر است. مجاور سی‌سر، محلی بود به نام صدخانیه (صدخانه) که احتمالاً به مرور زمان این نام به سنه تغییر یافته است. سنندج مدت چهار قرن تحت حکومت حکام موروثی خاندان اردلان بود که نسبت خود را به ساسانیان می‌رسانیدند.

در جنگ‌های دولت‌های ایران و عثمانی در دوره صفویه، این خاندان گاه جانب ایران را می‌گرفتند و زمانی از عثمانی طرفداری می‌کردند. کریم‌خان زند در سال هزار و صد و چهل و شش هـ ‌‌.ق. سنندج را ویران کرد و پس از یک دوره هرج و مرج، خسروخان اردلان در سنندج مستقر شد. آغامحمد خان قاجار به پاس خدمات وی سنقر را نیز ضمیمه قلمرو حکومتی او کرد.

از سال هزار و دویست و چهارده تا هزار و دویست و چهل هـ ‌‌.ق. امان‌الله خان پسر خسروخان در سنندج حکومت کرد که در این مدت اصلاحات زیادی برای آبادانی و عمران شهر سنندج به عمل آمد.

در حکومت رضاقلی‌خان اردلان بین اعضای این خاندان اختلافاتی به‌وجود آمد و پس از یک سلسله کشمکش‌ها، سرانجام امان‌الله خان برادر رضاقلی‌خان به حکومت رسید و درحقیقت این شخص آخرین والی موروثی سنندج بود که از ســــال هزار و دویست و شصت و پنج تا هزار و دویست و هشتاد و چهار هـ ‌‌.ق. حکومت کرد.

در سال هزار و دویست و هشتاد و چهار هـ ‌‌.ق. دولت مرکزی، حاج‌میرزا معتمد‌الدوله عموی ناصرالدین شاه را به حکومت کردستان منصوب کرد که تا سال هزار و دویست و نود و یک هـ .ق. در آنجا حکمرانی می‌کرد.در حال حاضر سنندج مرکز استان است و یکی از شهرهای زیبای استان کردستان و غرب کشور به حساب می آید.

مراکز دیدنی و تاریخی:

امامزاده پیر عمر، امامزاده پیر محمد، امامزاده عبدالله، مسجد هاجره خاتون، دریاچه پشت سد قشلاق، دشت دهگلان، جنگل‌های سنندج، روستای نگِل، روستای صلوات آباد، کوه کوچسار، کوه شیخ معروف، کوه مسجد میرزا، کوه ملا کاووف کوه هوار برزه، کوه چرخ لان، کوه سراج الدین، پل قشلاق، پل شیخ، قلعه پلنگان، قلعه حسن آباد، عمارت سالار سعید، عمارت مشیر، خانه آصف وزیری، عمارت وکیل الملک، عمارت امجد الاشراف

تندیس مستوره اردلان. سنندج

آبیدر:

آبیدر - بارگذاری توسط زانیار سجادی - عکاس ارسلان

عمارت خسرو اباد

پل قشلاق

پل شیخ

ZARIBAR WETLAND-MARIVA-IRAN -PHO:AMERYFAR

Sanandaj, Freedom Square, Oct 2008 (میدان آزادی)

طبیعت سنندج - بارگذاری توسط زانیار سجادی - عکاس ناشناس

بانه

پیش از اسلام طایفه‌ای زرتشتی به نام قه‌قو بر بانه حاکم بودند که در حمله اعراب و بعداز آن، اختیار دینی‌ها حکومت آن را به دست گرفتند. تا اواسط سده سیزدهم هجری نام اصلی شهر بانه به‌روژه (آفتابگیر) بود و قباله هایی نیز وجود دارد که در همه آنها مرکز بانه قصبه به‌روژه نامیده شده است.

این شهر یک بار در قبل از جنگ جهانی اول و بار دیگر در جنگ جهانی دوم دچار آتش‌سوزی شدیدی شد. اکنون گورستان شمال شرقی شهر را بانه کهنه یا کهنه بانه می‌نامند.

علت تغییر نام و جابجا شدن محل شهر به واسطه شیوع بیماری‌های وبا و طاعون بود که هر چند سال یک بار شایع می‌شد و چون بازماندگان، محل اولیه را آلوده می‌پنداشتند، مجدداً در جای دیگری به ایجاد شهر و ده می‌پرداختند. آتش‌سوزی و جنگ‌های قبیله‌ای یکی دیگر از عوامل جابجا شدن محل شهر بود.

در بانه، آبادی‌هایی به نام‌های نیزه دوکهنه، به روژه کهنه، سیاومه کهنه، آرمرده کهنه، توده کهنه و غیره هم شنیده می‌شود، ولی آبادی‌هایی نیز با همان نام‌ها بدون کلمه کهنه وجود دارد. نام بانه را از کلمه کردی Bon به معنی پشت بام و متأثر از ارتفاعات و نحوه استقرار و موقعیت شهر بانه می‌دانند.

ارتفاع هزارو پانصد و بیست و پنج متری شهر از سطح دریا و چشم‌انداز ارتفاعات اطراف آن موجب شده مردم برای رسیدن به شهر مسیر زیادی را به طرف سربالایی طی کنند. نام بانه را به معنی خانه (منظور اقامتگاه و آبادی و مسکن است) و اردو (منظور اردوگاه سربازان است) و پادگان (شهر دو قلعه بزرگ داشته) نیز تفسیر کرده‌اند.

مراکز دیدنی و تاریخی:

زیارتگاه سلیمان بیک، دشت‌های بانه، جنگل‌های بانه، غار شووی، زرینه رود، رود بانه، سد باستانی شو، شهرتاریخی آرمرده

بیجار

شهرستان بیجار در سال 1220 ه . ق توسط محمد خان گروسی حاکم گروس رونق یافته بازار شهر بیجار از آثار دوره صفویه است و در دوران قاجار مرمت شد.

شهر بیجار با ارتفاع 1870 متر از سطح دریا به بام ایران ملقب شده و مردم منطقه اکثرا کشاورز هستند. سالیانه حدود یکصد هزار تن گندم در این منطقه تولید می‌شود و به همین جهت بیجار را انبار غله غرب نامیده اند. منطقه گروس دارای تمدنی کهن است و کتیبه هایی که در بعضی از نقاط آن کشف شده و به خط هیراتیک می باشد ثابت می کند که قبل از پیدایش دولت آشور (3000 سال قبل ) در این منطقه تمدن‌هایی وجود داشته است.

مراکز دیدنی و تاریخی:

دشت بیجار، رود سیروان، چشمه آب تلخ، قلعه قمچقای، برج آجری اوشقون بابا

دیوان دره

دیواندره یکی از شهرستان های بسیار زیبا و دیدنی استان کردستان است که در فاصله نودوپنج کیلومتری شمال سنندج واقع است. دیواندره امروزی یکی از کانون‌های درحال توسعه روستایی بود که یک دهه قبل به شهر تبدیل شده است. این شهرستان آب و هوایی معتدل و مطبوعی را دارا می باشد.

مراکز دیدنی و تاریخی

غار کرفتو، رود قزل اوزن، شهر صلوات آباد

سقز

می‌گویند که این شهر با نام ایزیرتا در نخستین اتحاد ماد، پایتخت مادها بود. سرکردگان ماد در اطراف شهر استحکاماتی برای خود ساختند که از آن جمله زیویه و قپلانتوی کنونی (آدامائیت) را می‌توان نام برد. در این زمان سارگن دوم پادشاه آشور به سرزمین ماد تاخت، مادها شکست خوردند و ایزیرتا، زیویه و آدامائیت را ویران کرد.

پس از آن سکاها به تحدید بنای این شهر پرداختند و سقز را به نام اسکیت (ساکز) به‌عنوان پایتخت خود انتخاب کردند. نام امروز سقز از نام قوم سکه- سکا- اسکیت- سکز به یادگار مانده و سکز همان ساکز است.

دو وجه تسمیه دیگر نیز برای این شهر نقل شده است؛ یکی به دلیل درخت حبه‌الخضر یا ون است که گویا در اطراف سقز وجود داشت و دیگر این که، این شهر را سه دختر ساخته‌اند و لذا سه قز (قز در ترکی به معنی دختر) نامیده می‌شد.شهر سقز سابقاً در دشتی در جنوب غربی شهر فعلی قرار داشت که اکنون به کهنه سقز یا سقز کهنه معروف است.

شهر فعلی ابتدا در اطراف بازار به‌وجود آمد و قدیمی‌ترین محله، همان محله بازار شهر است که بعداً در اثر ارتباط تبریز، سنندج و بانه طرفین جاده‌های آن آباد شد. در حال حاضر‌ موقعیت طبیعی و نحوه استقرار شهر در دامنه ارتفاعات و رودخانه‌ای که از کنار آن جاری است، این شهر را به یکی از زیباترین و دیدنی‌ترین شهرهای کردستان مبدل ساخته است.

مراکز دیدنی و تاریخی:

قلعه زیویه، تپه زیویه، دشت‌های سقز، جنگل‌های سقز، سیمینه رود

قروه

در مورد شهر قروه می گویند که این شهر در دشت وسیعی در نودوسه کیلومتری شرق سنندج و شمال غربی همدان قرار دارد و از آغاز در طول جاده سنندج به طرف همدان توسعه یافته است. مرکز حکومت این شهر در گذشته روستای قصلان بود که توسط امان‌الله خان بزرگ، والی معروف کردستان در محوطه آن بناهایی از قبیل: قلعه، عمارت، مسجد، حمام،‌باغ و بیشه بزرگی احداث شده است.

در حال حاضر قروه به دلیل شرایط خاص زمین ساختی و چشمه‌های آب گرم و معدنی مورد توجه مسافرین و گردشگرانی است که به همین دلیل اقدام به مسافرت به این شهر می‌نمایند.

مراکز دیدنی و تاریخی

امامزاده گورگور، مسجد دارالاحسان، دشت قروه، کوه پنجه علی، کوه حسین بک، حمام قصلان، تپه بابا گورگور، عمارت خسرو آباد

باباگرگر:

حمام زندیه قصلان:

سراب قروه

کامیاران

یکی دیگر از شهرستان های زیبا و سرسبز استان کردستان شهرستان کامیاران است. کامیاران یکی از شهرستان‌های تازه تأسیس استان کردستان می باشد که در فاصله شصت و پنج کیلومتری جنوب سنندج واقع شده است.

ویژگی‌های عمومی، فرهنگی و مردم‌شناختی مردم این شهرستان نیز همانند سایر نواحی استان کردستان می‌باشد. این شهرستان در بهار و پاییز آب و هوای دلپذیری دارد و می‌تواند پذیرای دوستداران طبیعت باشد.

مراکز دیدنی و تاریخی

دشت کامیاران، دشت امیرآباد، چشمه آب معدنی گواز -روستای پالنگان

روستای پالنگان:

مریوان

این شهر بیش از یکصد سال سابقه تاریخی دارد. یکی از شاهزادگان قاجاربه نام فرهاد میرزا که کمی پیش از مشروطیت در این محل حکومت می‌کرد، در مریوان قلعه‌ای بنا کرد که جریان بنای آن را در کتیبه‌ای که به دیوار مسجد دارالاحسان (مسجد جامع سنندج) نصب کرده، شرح داده است.

این شهر مرزی در همسایگی دولت عثمانی قرارداشت و به دستور ناصر‌الدین ‌شاه قاجار در سال هزار ودویست و هشتادودو هـ.ق قلعه‌ای مستحکم در آنجا احداث شد.

در سال هزارو دویست و هشتادو شش حاج فرهاد معتمد‌الدوله بر استحکام قلعه افزود و آن را شاه‌آباد نامید. در کنار همین قلعه نظامی، روستایی به ‌وجود آمد که به نام قلعه (مریوان) نامگذاری شد.

در داخل شهر به دستور حاج معتمد‌ الدوله یک باب قنات، حمام و آب‌ انبار احداث شد. بعد از حاج فرهاد معتمد‌ الدوله، حاج محمد علیخان ظفر ‌الملک قلعه را وسعت داد و در داخل آبادی شاه آباد چندین باب منزل، یک کاروانسرا وقناتی دیگر احداث کرد.

بعدها کلیه این تأسیسات دراثر شورش وهرج ومرج عشایرکرد منطقه، ویران شد. در اوایل حکومت پهلوی، حاکم وقت در روستای موسک قلعه‌ای بنا نهاد که امروزه از آن به عنوان پادگان استفاده می‌شود و فاصله چندانی با شهر ندارد. وجود دریاچه زریوار در غرب شهر مریوان زیبایی خاصی به این شهر بخشیده و آن را به یک منطقه تفریحی و سیاحتی مبدل کرده است.

مراکز دیدنی و تاریخی

دریاچه زریوار، جنگل‌های مریوان، اورامانات تخت، روستای درکی، کوه کانی چرمه، کوه سنا سره، کوه میانه، کوه پیازه، کوه تخت، سنگ نبشته اورامانات، قلعه ایمام