نقش کبد در بدن

---

کبد بزرگ ترین غده بدن می باشد که در سمت راست بدن و در زیر دیافراگم واقع شده است.

---

کبد به عنوان عضوی مهم در بدن، وظایف متعددی را انجام می دهد، اما تقریبا می توان سه وظیفه بسیار مهم برای کبد در نظر گرفت:

 

1- تولید صفرا:

یکی از وظایف مهم کبد در دستگاه گوارش، تولید صفرا می باشد. صفرا مایع گوارشی است که توسط کبد ساخته می شود و در کیسه ای به نام کيسه صفرا ذخیره می شود. صفرا به شکستن چربی ها و تجزیه آنها به اسید چرب که می تواند مورد استفاده بدن قرار گیرد، کمک می کند.

 

صفرا غالبا از مواد زیر تشکیل می شود:

- کلسترول

- اسیدهای صفراوی یا نمک های صفراوی

- بیلی روبین (ماده ای است که از تجزیه گلبول های قرمز خون به دست می آید)

- مقداری آب و نمک (سدیم و پتاسیم) و مقدار کمی از مس و سایر فلزات

 

2- فرآیند مواد غذایی و سموم بدن

یکی دیگر از وظایف مهم کبد، فرآیند مواد غذایی و سموم است. هنگامی که فرد ماده غذایی را می خورد، معده و روده باریک آن را هضم می کنند. مواد غذایی هضم شده از طریق دیواره روده باریک جذب خون شده و به کبد می رود.

در کبد، موادغذایی بیشتر تجزیه می شوند. در آنجا، مولکول های مفید موادغذایی، به شکلی که مورد استفاده قسمت های مختلف  قرار گیرند، درمی آیند.

صفرا مایع گوارشی است که توسط کبد ساخته می شود و در کیسه ای به نام کیسه صفرا ذخیره می شود. صفرا به شکستن چربی ها و تجزیه آنها به اسید چرب که می تواند مورد استفاده بدن قرار گیرد، کمک می کند 3- ذخیره سازی قندها

کبد می تواند گلوکز (قند) خون را ذخیره کند. آنزیم های روده باریک، کربوهیدرات ها را  به قندهای ساده تر مثل گلوکز تبدیل می کنند. گلوکز از روده باریک به کبد منتقل می شود. کبد، گلوکز را دریافت و سپس به صورت گلیکوژن ذخیره می کند. هنگامی که فرد به انرژی بیشتری نیاز داشته باشد، کبد گلیکوژن را به گلوکز تجزیه کرده و به جریان خون می فرستد و با این کار انرژی مورد نیاز اعضای بدن را فراهم می کند.

 

سایر اعمال کبد

- کبد پروتئین های خاصی را تولید می کند که برای پلاسمای خون بسیار با اهمیت می باشند.

- میزان اسیدهای آمینه خون را تنظیم می کند.

- کبد آهن ذخیره می کند. هموگلوبین خون را پردازش می کند تا از محتوای آهن آن استفاده کند.

- آمونیاک سمی را به اوره تبدیل می کند. اوره یکی از محصولات مهم متابولیسم پروتئین هاست که از طریق ادرار دفع می شود.

- خون را از مواد سمی و آسیب زا به سلول های بدن، پاکسازی می کند.

- لخته شدن خون را در تمام بدن تنظیم می کند.

- با تولید عواملی برای از بین بردن باکتری ها، ایمنی و مقاومت بدن را افزایش می دهد.

 

هشدار

افرادی که کبد سالم دارند، باید نکات بهداشتی زیادی را برای سالم ماندن کبد خود رعایت کنند، زیرا در صورت بیمارشدن کبد و یا سرطان کبد بسیاری از وظایف این عضو مهم انجام نخواهد گرفت و فرد با مشکلات جدی زیادی روبرو می شود و حتی ممکن است منجر به فوت او شود.

كبد، پالایشگاه بدن

كبد در قسمت راست بدن، درست زیر دیافراگم قرار دارد، و بزرگترین و پیچیده ترین عضو در بدن است كه در قسمت بالایی شكم واقع شده است. كبد، مسؤول اعمال مختلف شامل تنظیم، سنتز، ذخیره سازی، ترشح ، تبدیل ، انتقال و تجزیه بسیاری از مواد مختلف است. كبد به هضم غذایی كه خورده می شود كمك كرده ، بدن را از شر سموم خلاص می كند و انسان بدون آن به سادگی نمی تواند زنده باشد.

اعمال كبد شامل موارد زیر است:

- سنتز لیپو پروتئین ها نظیر كلسترول؛

- سنتز صفرا( زرداب) كه برای هضم و جذب چربی لازم است؛

- ساخت كارنی تین برای استفاده در سلول های واسطه انتقال چربی؛

- تنظیم میزان گردش كلسترول درخون؛

- ذخیره و آزادسازی گلوكز؛

- تبدیل اسید لاكتیك به گلیكوژن؛

- تبدیل ویتامین هایB به شكل فعال كو آنزیم آن؛

- تبدیل آمونیاك به اوره كه توسط كلیه ها دفع می شود؛

- تولید یا سنتز پروتئین های خاص نظیرآلبومین و فاكتورهای انعقاد خون؛

- ذخیره موادی نظیر گلوكز، ویتامین های محلول در چربی شاملK , E , D, B12 , A و فولات (اسید فولیك )  و مواد معدنی نظیر مس و آهن؛

- تبدیل و غیر فعال كردن هورمون ها؛

- رفع مسمومیت عوامل شیمیایی كه بلعیده یا تنفس شده اند؛

- بر طرف كردن مواد مضر از خون و تبدیل آن به موادی كه زیان كمتری دارند.

حقیقتاً هر ماده غذایی باید قبل از این كه بتواند ذخیره شود، انتقال یابد یا استفاده شود، توسط كبد به شكل بیوشیمی صحیح خود تغییر شكل پیدا كند. محل اصلی متابولسیم دارو در كبد است، زیرا كبد دارای آنزیمهای فراوان و مواد جذب شده از روده هاست كه مستقیماً به كبد می رسند.

با تمام این اعمال بیوشیمی گوناگون كه توسط كبد انجام می شود، هیچ تعجبی نیست كه كبد، تنها عضو بدن است كه خودش دوباره بازسازی می شود و حتی اگر 25 درصد كبد برداشته شود، دوباره به اندازه و شكل طبیعی خود برخواهد گشت.

در جوامع امروزی با مصرف غذاهای آماده و استفاده زیاد از مواد شیمیایی و آلوده كننده های محیط زیست ، اطلاع از چگونگی پركارشدن كبد در انجام فعالیت های  پرمشغله ، كار ساده ای است. مشكلات كبدی حساسیت و آلرژی را افزایش داده و سبب یبوست (PMS) می شود.

در اینجا برای حفظ سلامتی این عضو بدن چند توصیه ارائه می شود :

- یك رژیم غذایی كم چربی و پرفیبر را در برنامه غذایی خود بگنجانید.

- گوشت و حتی المقدور فرآورده هایی كه عاری از آلوده كننده ها  و هورمونها هستند را در برنامه غذایی خود بگنجانید.

- از آنزیم های هضم كننده غذا ، برای كمك به هضم غذا استفاده كنید.

- آب خالص بنوشید.

- از قرار گرفتن در معرض عوامل سمی محیط زیست شامل دود اگزوز اتومبیل یا پاك كننده های شیمیایی و حل كننده ها تا آنجا كه می توانید خودداری كنید.

- ویتامین های آنتی اكسیدان( مثل ویتامینC,E) و مواد معدنی نظیر روی و سلنیوم را ( برای محافظت كبد از آسیب های رادیكال های آزاد)  به برنامه غذایی خود اضافه كنید.

کبد و بیماری های آن

کبد (جگر) اندام مهمی در بدن است که بدون آن ادامه حیات غیرممکن است. پانکراس(لوزالمعده) و کبد، نقش مهمی در هضم و متابولیسم مواد غذایی به‌عهده دارند. کیسه‌ی صفرا نیز اگر چه اندامی مهم است، ولی بدن به‌خوبی خود را با فقدان آن، تطبیق می‌دهد. آگاهی از ساختمان و عملکرد این اندام‌ها بسیار مهم و با ارزش است.

فیزیولوژی و عملکرد کبد:

کبد به وزن تقریبی 1500 گرم، بزرگترین غده‌ی بدن است و دو لوب اصلی، راست و چپ دارد.

کبد از دو منبع خونی تغذیه می شود:

شریان کبدی، که یک سوم خون کبد را تامین می‌کند و از آئورت منشا می‌گیرد، و ورید باب که دو سوم خون کبد را تامین می‌کند و خون گرفته شده از لوله ی گوارش را به آن می‌رساند. مجموعه‌ای از مجاری صفراوی نیز در کبد وجود دارند که صفرا (که منشأ آن سلول های کبدی است) از طریق این مجاری خارج می‌شود.

کبد قادر به تولید مجدد خود می‌باشد. وجود 20- 10 درصد از کل کبد برای ادامه‌ی حیات کافی است؛ ولی با خارج کردن آن از بدن، مرگ در عرض24 ساعت اتفاق می‌افتد. کبد برای انجام بیشتر اعمال متابولیک بدن ضروری بوده و بیش از 500 عمل مختلف را انجام می‌دهد.

کارهای اصلی کبد عبارت‌اند از:

- متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی؛

- ذخیره و فعال کردن ویتامین‌ها و مواد معدنی؛

- تبدیل آمونیاک به اوره؛

- متابولیسم استروئیدها؛

- عمل کردن به‌عنوان یک صافی؛برای محافظت در برابر سیل مواد مضری که به‌ خون سرازیر می‌شوند.

کبد صفرا تولید می‌کند، نمک‌های صفراوی برای هضم و جذب چربی و ویتامین‌های محلول در چربی استفاده می‌شوند و بیلی روبین محصول نهایی انهدام گلبول‌های قرمز، در کبد ترکیب شده و از طریق صفرا دفع می‌شود.

هپاتیت A از طریق خوردن مواد آلوده مثل: آب و غذای آلوده به فاضلاب انتقال می‌یابد.

هپاتیت حاد ویروسی:

این بیماری یک التهاب شایع کبد‌ی است که به وسیله‌ی ویروس‌های هپاتیتE A,B ,C ,D, ایجاد می‌گردد.

هپاتیت A از طریق خوردن مواد آلوده مثل: آب و غذای آلوده به فاضلاب انتقال می‌یابد. بی‌اشتهایی شایع‌ترین علامت آن است. سایر علایم آن شامل تهوع، استفراغ، درد در ناحیه بالایی شکم، و ادرار تیره و زرد می‌باشند. بهبودی معمولاً کامل بوده و عوارض طولانی مدت به ندرت دیده می‌شود.

هپاتیتC ,B می‌توانند به‌صورت مزمن در آمده و افراد مبتلا می توانند ناقل بیماری شوند. این دو نوع بیماری از طریق خون، محصولات خونی، منی و بزاق انتقال می‌یابند. به‌عنوان مثال سوزن آلوده، انتقال خون یا جراحات باز که باعث پاشیده شدن خون به دهان و چشم‌ها می‌گردد، هم‌چنین تماس جنسی، از راه‌های انتقال هستند. هپاتیت مزمن فعال، می‌تواند منجر به سیروز و نارسایی کبدی گردد.

ویروس هپاتیت D برای بقا و انتقال، به ویروسB متکی است. این بیماری می‌‌تواند همزمان با هپاتیت B، ایجاد شود. این بیماری معمولاً به صورت مزمن در می‌آید.

هپاتیت که بیشتر در کشورهای جنوبی، شرقی و مرکزی آسیا، شرقی و غربی آفریقا گزارش شده است از طریق دهانی – مدفوعی انتقال می‌یابد و به نظر می‌آید که آب آلوده در مناطق پرجمعیت ساکن در شرایط غیربهداشتی، می‌تواند منبع عفونت باشد.

هپاتیتE معمولاً به صورت حاد دیده می‌شود.

هپاتیتC ,B می‌توانند به‌صورت مزمن در آمده و افراد مبتلا می توانند ناقل بیماری شوند. این دو نوع بیماری از طریق خون، محصولات خونی، منی و بزاق انتقال می‌یابند.

عوارض عمومی هپاتیت حاد و ویروسی در چهار مرحله ظاهر می‌شوند:

مرحله اول: (پیش عارضه) شامل تب، درد مفاصل، آرتریت، قرمز شدن پوست و ادم می‌باشد.مرحله دوم: که در آن بی قراری، خستگی، درد عضلانی، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، تغییر حس چشایی، و اختلال نسبی در تکلم وجود دارد.مرحله سوم: زردی ظاهر می شود.مرحله آخر یا مرحله بهبودی: زردی و سایر عوارض فروکش می‌کند.

بهبودی کامل در 95 درصد مبتلایان به هپاتیت A و 90 درصد افراد مبتلا به هپاتیت B حاد حاصل می‌گردد،اما فقط 30- 15 درصد افراد مبتلا به هپاتیت C بهبودی کامل می‌یابند. هپاتیت E معمولاً به صورت مزمن در نمی‌آید و نتایج آزمایش‌ها نشان داده که کارکرد کبد، بعد از 6 هفته به حالت عادی برمی‌گردد.

سیروز کبدی:

بیماری مزمن کبدی است که به دلیل افزایش بافت فیبری، ساختمان طبیعی آن نابود می‌شود و می‌تواند در نتیجه‌ی ابتلا به بیماری‌های کبدی مثل هپاتیتB ، بیماری کبد الکلی (بیماری ناشی از مصرف زیاد الکل) و بیماری‌های خود ایمنی باشد.

سیروز، تظاهرات بالینی متعددی دارد که عبارت‌اند از:

- سوء تغذیه

- جمع شدن آب در شکم (آسیت)

- آنسفالوپاتی کبدی

- تغییرات قند خون و...

تغذیه درمانی صحیح می‌تواند در کاهش بروز عوارض موثر باشد، ولی دریافت کافی مواد مغذی به دلیل بی‌اشتهایی، تهوع و فقدان حس چشایی مشکل است.

تعداد وعده‌های غذایی بیشتر و کوچک تر، بهتر از 3 وعده غذایی تحمل می‌شوند. مکمل‌های مایع خوراکی نیز باید دریافت گردد و تغذیه‌ی اضافی هم در بیماران مبتلا به سوء تغذیه و هم‌چنین در افرادی که در معرض خطر عوارض کشنده‌ی بیماری هستند، در نظر گرفته شود.

تاثير بيماري ‌هاي کبدي روي پوست

بعضي ‌ها اعتقاد دارند که پوست، آينه تمام‌ نماي بيماري ‌هاي داخلي است و اين بيماري ‌ها مشکلات خودشان را روي پوست نمايان مي ‌کنند.

يرقان يا همان زردي پوست، يکي از مشهورترين علامت بيماري‌ هاي کبدي است که باعث زردي پوست و حتي زردي سفيدي چشم مي ‌شود.

رنگ ‌پريدگي هم مي ‌تواند نشانه کم خوني باشد. گاهي اين کم‌ خوني ناشي از تجزيه بيمار گونه خون در کبد است و اين اتفاقي است که در سيروز کبدي رخ مي ‌دهد.

قرمزي کف دست ممکن است ناشي از بيماري حاد و يا مزمن کبد باشد.

رنگ خاکستري متمايل به ارغواني تيره در پوست هم مي ‌تواند به علت افزايش آن و يا برنزه شدن آن باشد که بايد به بيماري هموکروماتوز شک کرد.

البته اين ها نشانه ‌‌هايي است که پزشکان، بيشتر با آن آشنايي دارند و با ديدن اين علايم، براي شما يک آزمايش سنجش سلامت کبد را تجويز خواهند کرد.

دانستن اين نشانه‌ها به شما کمک مي ‌کند که خيلي زود بتوانيد خودتان را براي چکاپ و بررسي سلامت ‌تان به پزشک برسانيد.

از پوست تا برگه آزمايش شما

بد نيست بدانيد کبد بزرگ ‌ترين عضو بدن انسان است و براي خارج کردن سموم از بدن بسيار اهميت دارد.

بيماري ‌هاي کبدي بسيار متفاوت‌اند، ولي هپاتيت، سيروز کبدي، کبد چرب و انسداد مجاري صفراوي از مشهورترين آنها به شمار مي ‌روند.

اگر محصولات حاصل از فعاليت کبدي نتوانند از بدن دفع شوند در پوست بدن جمع شده و ايجاد علايمي مي ‌کنند که زردي پوست و خارش پوستي دو تا از مهم ترين علايم بيماري‌ هاي کبدي هستند.

در صورتي که پزشک از روي اين علايم پوستي، به بيماري کبد شما شک کند، براي تان سونوگرافي، سي‌تي‌اسکن، ام.آر.آي و يا اسکن کبد تجويز مي ‌کند و يا با استفاده از لاپاروسکوپي، درون کبد شما را مشاهده خواهد کرد.

چگونه يک بيماري کبدي باعث زردي و خارش پوست مي شود؟

زردي پوست وقتي رخ مي ‌دهد که کبد بيمار، به مقدار کافي، بيلي ‌روبين دفع نکند.

خارش که از اصلي ‌ترين نشانه ‌هاي بيماري ‌هاي کبدي روي پوست است به دليل رسوب محصولات صفراوي در پوست بروز مي کند.

در بيماري هاي کبدي معمولا انسدادي در مجاري صفراوي وجود دارد و به خاطر اين انسداد، مواد و ترشحات صفراوي نمي ‌توانند دفع شوند. اين مواد درون کيسه صفرا و مجاري صفراوي تجمع پيدا کرده و باعث ترشح آن ها به داخل خون مي ‌شوند و علايم خودشان را به صورت زردي و يرقان روي پوست نشان مي دهند.

خارش در بيماري‌ هاي مزمن کبدي يک علامت اصلي است که خودش را روي پوست فرد نشان مي ‌دهد. از طرف ديگر، بيماري مزمن کبدي که سيروز کبدي ناميده مي‌شود علامتش را روي پوست به صورت زردي و يرقان نشان مي‌ دهد.

سيروز کبدي گاهي خود را به صورت لکه ‌هاي قهوه‌اي رنگي نشان مي ‌دهد، ولي باورهاي غلطي در اين باره وجود دارد که بايد اصلاح شود.

گاهي بعضي‌ افراد لکه هاي بارداري را که قهوه‌اي رنگ هستند و در دوران بارداري روي پوست ظاهر مي شوند، به بيماري کبدي نسبت مي ‌دهند که اصلا ربطي به کبد ندارد.

همين‌ طور، لک ‌هاي قهوه‌اي رنگ کک و مک هم ارتباطي با بيماري‌ هاي کبدي ندارد و نشانه بيماري کبدي به حساب نمي ‌آيد.

نکته اصلي ديگر اين است که بيماري‌ هاي کبدي باعث تغييرات چنداني در موهاي افراد بيمار نمي ‌شوند.

بیماری کبد چرب و علائم آن

افزایش مصرف غذاهای چرب و آماده، و عدم فعالیت مناسب یا گسترش زندگی ماشینی، بیماری‌های مختلفی به همراه آورده است. درگیری کبدی، از جمله مضرات مصرف مواد غذایی نامناسب می ‌باشد. امروزه متاسفانه بیماری کبد چرب که نسبتاً شایع شده است، با وزن بیمار ارتباطی مستقیم دارد و با توجه به افزایش چاقی در جوامع مختلف (از جمله ایران) نیز رو به افزایش است.

برای آشنایی بیشتری با این بیماری، با دکتر "محمدجواد احسانی اردکانی" فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد به گفتگو می‌ نشینیم:

کبد چرب چیست؟

منظور از کبد چرب، رسوب چربی (عمدتاً از چربی‌های خنثی مثل تری گلیسیرید) در کبد است که در رابطه با مصرف الکل می تواند باشد که به آن "Alcoholic Fatty Liver" می‌ گویند، یا بدون مصرف الکل و یا در حضور میزان بسیار جزیی از الکل (که برای کبد خطر ساز نیست) ایجاد می ‌شود که تحت عنوان کلی "Non Alcoholic Fatty Liver Disease" (بیماری کبد چرب غیر الکلی) گفته می‌ شود.

رسوب چربی در کبد از نظر شکل ذرات چربی و از نظر اهمیت بالینی و فیزیوپاتولوژی به دو نوع "Micro Vesicular" و "Macro Vesicular" تقسیم می‌ شود.

آنچه مورد بحث فعلی است نوع "Macro Vesicular" است، یعنی رسوب ذرات درشت چربی در سلول‌های کبد که به جابجا شدن ارگان‌های داخل سلولی منجر می ‌شود، اما فعالیت‌ آنها را مختل نمی ‌سازد. این عارضه در حال حاضر نسبتاً شایع بوده و روز به روز ارزش بیشتری در بیماران مزمن کبدی (که علت خاصی برای بیماری شان پیدا نمی ‌شود) پیدا می ‌کند.

میزان شیوع بیماری کبد چرب تا چه حد است؟

شیوع کبد چرب در جوامع مختلف گوناگون است. براساس آماری، شیوع کبد چرب غیر الکلی 9- 7 درصد در کشورهای غربی و 2/1 درصد در ژاپن گزارش شده است. البته این آمار بیان گر درصد واقعی کبد چرب نمی ‌تواند باشد.

احتمال پیدایش کبد چرب غیرالکلی با وزن بیمار ارتباط مستقیم دارد و با توجه به افزایش چاقی در جوامع مختلف از جمله ایران، شیوع این عارضه نیز رو به افزایش است.

این عارضه در چه افرادی نمود پیدا می ‌کند؟

در کسانی که عوامل خطر پیدایش کبد چرب را دارند، مثل افراد چاق، مبتلایان به ديابت و چربي خون بالا و بی ‌تحرک.

مصرف بعضی داروها نیز می ‌تواند باعث رسوب چربی در کبد گردد. در این زمینه می ‌توان به استروئید، ويتامين A . متوتروکسات، آسپیرین، آمیودارون و استروژن سنتیک اشاره نمود. همچنین کاهش سريع وزن در کسانی که قبلاً به چاقی مبتلا بوده‌‌‌اند، می‌ تواند این عارضه را در پی داشته باشد.

در کسانی که سوء تغذیه ی پروتئینی دارند یا به سبب چاقی مفرط، جراحی‌های پیوند بای پس(Bypass) روده‌ای انجام داده‌اند نیز کبد چرب دیده می ‌شود. به دنبال تغذیه ی وریدی طولانی مدت نیز این عارضه بروز می ‌کند.

در زمینه ی بعضی بیماری‌های مزمن از جمله: کولیت زخمی نیز کبد چرب گزارش شده است.

در مواردی نیز هیچ علت یا بیماری زمینه ‌‌ای برای کبد چرب پیدا نمی‌ شود. بنابراین در کسی که دارای آنزیم‌های کبدی Alanine aminotransferease (ALT), aspartate aminotransferase (AST) افزایش یافته در آزمایش می ‌باشد و هیچ علتی برای آن پیدا نمی‌ شود، باید به فکر کبد چرب بود.

قابل ذکر است بیماری کبد چرب در هر سنی دیده می ‌شود، اما بیشترین شیوع آن بین 60- 40 سالگی است. همچنین" "Non Alcoholic Steatohepatitis (کبد چرب غیرالکلی همراه با التهاب در نسج کبد) در خانم‌ها شایع‌تر است.

علائم بیماری کبد چرب چیست؟

در بیشتر موارد این عارضه بدون علامت است و پزشک در بررسی آزمایشگاهی یا "سونوگرافی" یا "سی تی اسکن" که به علل دیگر انجام می‌ شود، متوجه آن می ‌شود.

فرد به ندرت از ضعف و خستگی و احساس سنگینی و فشار در ناحیه ی فوقانی و راست شکم شاکی است، به خصوص این علائم در مواردی که کبد چرب سریع ایجاد شده باشد، بیشتر بروز می ‌کند.

درد شدید غیرقابل تحمل، زردي.  تب، لرز در کبد چرب دیده نمی ‌شود و در معاینه ی فیزیکی نیز تنها علامت "حساس بودن لبه ی کبد" در لمس است.

مطالب مشابه :

مجافظت از کبد

کلینیک تخصصی کبد کلینیک تخصصی و فوق تخصصی فوق تخصص بیماری‌های گوارش و کبد به

---

کبد چرب را بيشتر بشناسيم

کلینیک تخصصی کبد کلینیک تخصصی و فوق از خدمات کلينيک طبيعي درماني گوارش و کبد مجموعه

---

خواص زردچوبه

ریه و گوارش غدد و متابولیسم فشارخون بالا . چربی بالا . کلینیک تخصصی کبد

---

زرد چوبه

ریه و گوارش غدد و متابولیسم فشارخون بالا . چربی بالا . کلینیک تخصصی کبد

---

روزه داری و بیماران

ریه و گوارش غدد و متابولیسم فشارخون بالا . چربی بالا . کلینیک تخصصی کبد

---

برچسب :
کلینیک تخصصی گوارش و کبد