مسولیت پذیری

بسمه تعالی

مسئولیت پذیری

ما ملامت گر عیب دگرانیم همه در هم افتاده و از هم نگرانیم همه (ادیب الملک فراهانی)

غالباّ افراد جامعه ما ،مسئولیت اعمال خود را نمی پذیرند یا بهتر بگویم افراد در جامعه ایرانی کمتر موقعی است که مسئولیتی را که عهده دار بوده اند را درست به جا آورند این مسئولیت می تواند انجام کاری باشد که به او سپرده اند یا پاسخگویی در برابر کاری است که انجام داده اند .

همه جای دنیا و در همه نوشته های رفتاری و اجتماعی بین ملل مختلف، مقوله ای به نام تعهّد وجود دارد . معمولاّ تعهّد مکتوب می شود و در انتهای تعهد نامه نام و شهرت و در کنار آن علامتی با ویژگی خاصّ که نامش را به صورت دیگر بازشناسی می کند، قید می شود.(امضا) .با امضا ، روزانه میلیاردها تومان پول جا به جا می شود و صدها هکتار زمین و املاک با همین نشانه انتقال می یابند، جان انسان هایی با حضور این علامت در پای حکمی گرفته می شود . در جامعه ایران ، امضا شبیه یک خط کج و کوله است که در کنار آن نام و شهرت صاحبش را نمی بینیم .چرا که او دوست ندارد نشانی از خود ، باشد و حاضر نیست مسئولیت امضایی را که کرده است به راحتی قبول کند . در جامعه ما غالباّ وقتی شخصی با تلفن تماس می گیرد ،می پرسد آن جا کجاست و مخاطب جواب می دهد. کجا را می خواهی، یعنی هر دو طرف بدون آن که خود را معرفی کنند سعی در شناخت طرف مقابل دارند . هر دو حاضر نیستند مسئولیت تماس و پاسخ تلفن را قبول کنند و یا غالباّ دوست ندارند در مراودات بین خود و دیگران قراردادی داشته باشند و ریز تعهّدات طرفین را در آن قید کنند که اگر بعداّ به مشکلی بر خوردند با مراجعه به قرارداد، آن را حل کنند فرهنگ تعهّدات شفاهی، بیشتر خریدار دارد، حتی سیاسیون ما نیز اغلب علاقه مندند که مصاحبه شفاهی داشته باشند و همین امر موجب می شود که پس از مصاحبه، تکذیبیه های مکرر در مطبوعات مشاهده شود. بعضی حاضر نیستند حتّی به مدت دو دقیقه در شب، روی تکّه کاغذی هر آن چه که قرار است فردا انجام دهند را بنویسند این ننوشتن ها، علاوه بر این که نشان از عدم مسئولیت پذیری شخص است، باعث بی برنامه گی و اتلاف وقت روزانه او می شود. او با همین عادت غلط و فرهنگ نادرست، در آینده ای نزدیک بر صندلی مدیریّت و ریاست سازمان و مجموعه ای می نشیند و مسئو لیت سوء تدبیر و مدیریت نادرست خود را نمی پذیرد، سعی در توجیه اشتباه خود می کند. اگر خوب ملاحظه کنیم متوجه می شویم که چه قبل از انقلاب و چه پس از انقلاب اسلامی، شاید به جز چند مورد نادر کسی ندیده و نشنیده که مسئول و صاحب منصب و مدیری ،در قبال سوء مسئولیت و مدیریت خودش از مردم عذر خواهی کند و مسئولیت اشتباه خود را بپذیرد ،پس این همه اشتباه و سوء مدیریّت که در این مملکت انجام شده است و عواقب آن را معمولاّ ما با مچ گیری های سیاسی دولتمردان بعدی متوجه می شویم را چه کسانی انجام داده اند ،کجاست آن شجاعت اخلاقی و کجاست آن اخلاق اسلامی.، انسان های بزرگ و مسئولیت پذیر کسانی هستند که به راحتی و با شجاعت تمام ،اعتراف به اشتباه می کنند و خود را بزرگوارتر می کنند.

ما هر روز در درون خودمان افسوس ها و حسرت هایی می خوریم و اعتراف به اشتباه می کنیم امّا افسوس که این حسرت و اعتراف را از دیگران دریغ می کنیم. نیاموخته ایم که مسئول اعمال خود باشیم .با هزار تاسف، باید بگویم مسئولیت ناپذیری در بین اکثریّت جامعه ما به یک معیار تبدیل شده است و موجب گردیده که با دروغ اشتباهات خود را کتمان کنیم به این مطلب توجه کنید! نیم ساعت به سر قرار دیر می رسد. به اصطلاح طرف مقابل را می کارد .در جواب اعتراض وی به دیر آمدن ،ترافیک و هزار، اما و اگر را دلیل می آورد امّا حاضر نیست بگوید که اشتباه کرده ام یا خواب ماندم و یا فراموشم شد و او هم به راحتی توجیه اش را می پذیرد بی آن که بپرسد شما باید برای گرفتار نشدن در ترافیک هم برنامه ریزی می کردی .

لازم است که به فرزندانمان آموزش دهیم که مسئول اعمال خود باشند و در بین آن ها واژه فرهنگ مسئولیت پذیری از مرکزیت ویژه ای برخوردار باشد تا در بزرگی به هنگام اشتباه به راحتی پوزش بخواهند و مسئولیت اشتباه خود را بپذیرند. به این خبرها که در روزنامه های کثیرالانتشار کشورمان انعکاس پیدا کرده است توجه کنیم .«در تیر ماه 86 دولت استرالیا اتهام بمب گذاری سال 84 در لندن را متوجه پزشک هندی کرد پس از هفته ها بررسی ،آن پزشک تبرئه شد. دولت وقت رسماّ از این پزشک عذرخواهی کرد. یا در سال 2002 در نمایش هوایی در اوکراین یک هواپیمای جنگی سقوط کرد و هفتاد نفر کشته شدند به فاصله یک ساعت وزیر دفاع اوکراین مسئولیت حادثه را رسماّ قبول کرد و از سمت خود استعفا کرد»

در بعضی فرهنگ ها صراحت در گفتار مهم است و در برخی وارونه جلوه دادن حقایق ،در بعضی فرهنگ ها راست گویی فضیلت است و در برخی ابهام، امّا آن چه که مهم است. این است که به این فرهنگ ها عالم و آگاه باشیم و با فرهنگ سازی، آموزش و تربیت صحیح فرزندان در مسیر اصلاح باشیم. باید بپذیریم که اگر کسی مالیات را سر وقت می دهد ،از چراغ قرمز عبور نمی کند، با منطق و استدلال سخن می گوید، دروغ نمی گوید به این نوع رفتار ها عادت کرده است و جزء فرهنگ او شده است. مسئولیت پذیری، فرهنگ و عادتی است که اگر همه گیر شود حدّاقل ثمره آن این خواهد شد که بسیاری از رذیلت های اخلاقی مانند دروغ و نیرنگ کمرنگ می شود و شایستگان بر مسند قدرت خواهند نشست.

علیرضا صفرزاده

مسولیت پذیری

مطالب مشابه :