قلمرو بيابانهاي ایران از جنبه ژئومرفولوژی-استان مرکزی(3)

2-4-3-3- بسترهاي طغياني در مسير شبكه آبراهه ها

بستر طغياني به عرصه اي گفته مي شود كه طي سيلاب و طغيان رودخانه توسط آب پوشيده مي شود. به اين محدوده دشت سيلابي نيز اطلاق مي شود. اندازه ذرات تشكيل دهنده اين رسوبها در حد سيلت و رس بوده و از ذرات معلق در آب تشكيل شده اند. به علت ريز بودن رسوبات سرعت رسوبگذاري در اين دشتها اندك است. لايه بندي اين رسوبات عموماً افقي بوده و گاهاً لايه بندي مورب و لامينا سيونهاي ريپلي نيز در آنها ديده مي شود. در سطح رسوبات علائمي مثل تركهاي گلي و آثار باران ديده مي شود. سطح آنها را عموماً كشاورزان جهت كشت درختان ميوه مورد استفاده قرار مي دهند. اين شكل ژئومورفولوژي در حواشي تعدادي از رودخانه هاي استان مشهود است كه ذيلاً ويژگيهاي آن تشريح مي شود.

2-4-3-3-1- دشت سيلابي اطراف رودخانة خشكرود

رودخانه مزبور در حوضه سه رود در شمال استان واقع شده است كه از به هم پيوستن دو شاخه شيرين چاي و شورچاي بوجود آمده است. دشت سيلابي مذكور از دو كيلومتري جاده ساوه – بويين زهرا ايجاد شده و تا روستاي خشكرود ادامه دارد. بارندگي متوسط منطقه 7/292 ميلي متر در سال و دبي متوسط آن نيز 9/20 مترمكعب در ثانيه برآورد شده ا ست.

2-4-3-3-2- دشت سيلابي پايين دست رودخانه خورديك آباد

اين دشت از محل اتصال دو شاخه اين رودخانه شروع مي شود يعني از روستاي قشلاق سبزعلي و در راستاي رودخانه بطول 4 كيلومتر ادامه مي يابد. اين رودخانه در شرايط خشكسالي و كم باراني اخير نيز با اندك بارندگي حالت سيلابي پيدا مي كند و دشت مذبور را مشروب مي گرداند.

2-4-3-3-3- دشت سيلابي رودخانه ويدر

اين دشت سيلابي در راستاي رودخانه ويدر و حدود 2 كيلومتري جاده ساوه – بوئين زهرا شروع شده و حدود 6 كيلومتر در بعد طولي ادامه مي يابد. روستاي پايين دست اين دشت محمدآباد است.

بارندگي متوسط منطقه حدود 293 ميليمتر و دبي متوسط سالانه رودخانه در ابتداي دشت 7/15 مترمكعب بر ثانيه مي باشد. اين دشت سيلابي نيز حاوي رسوبات كواترنر است.

2-4-3-3-4- دشت سيلابي رودخانه عليشار

اين دشت در پايين دست رودخانه عليشار واقع شده و مساحت كمي دارد. بارندگي منطقه حدود 300 ميلي متر بوده و محدودة دشت از روستاي حصار تا بالادست روستاي ورامه ادامه مي يابد.

2-4-3-3-5- دشت سيلابي رودخانه مزلقان (قبل از اتصال رودخانه مكمه)

اين دشت توسط رودخانه مزلقان و قبل از اتصال رودخانه مكمه به اين رودخانه ايجاد شده است. بارندگي متوسط سالانه اين منطقه حدود 260 تا 320 ميلي متر است.

2-4-3-3-6 – دشت سيلابي رودخانة مزلقان (بعد از اتصال رودخانه مكمه) (نوبران)

رودخانه مكمه از ارتفاعات اينحه قاره سرچشمه گرفته و در فستق به اين رودخانه مي پيوندد و سالانه حدود 3/80 ميليون مترمكعب آب وارد دشت ساوه مي كند.دشت سيلابي اين رودخانه نسبتاً طولاني و از مزرعه خاتون شروع شده تا سولاب ادامه مي يابد.

2-4-3-3-7- دشت سيلابي نورعلي بيگ

رودخانه نورعلي بيگ از ارتفاعات شمال غرب ساوه سرچشمه مي گيرد و بصورت شاخه واحدي از داخل ساوه عبور مي كند. بارندگي متوسط سالانه منطقه حدود 260 ميلي متر مي باشد.

2-4-3-3-8- دشت سيلابي رودخانه قره چاي (در تقاطع با جاده ساوه – سلفچگان)

اين دشت سيلابي، محدودة وسيعي مي باشد كه از آسيابك شروع مي شود . شيب كم و خشكي بيانگر حساسيت اين واحد است چرا كه در صورت كمبود بارندگي و پوشش گياهي در اين قسمت رسوبات دانه ريز ناپايدار بوده و به علت نداشتن سيمان بين ذرات به آساني قابليت حركت در اثر نيروي باد را پيدا مي كنند.

2-4-3-3-9- دشت سيلابي رودخانه قره چاي (قبل از اتصال رودخانة آب كر به قره چاي)

اين دشت سيلابي به طول حدود 10 كيلومتر در حدفاصل ديزك تا عزالدين قرار گرفته و در روستاهاي سمردشت و بگليك در مسير اين دشت سيلابي قرار دارند.

2-4-3-3-10- دشت سيلابي اطراف رودخانه قره كهريز

رودخانه قره كهريز كه از ارتفاعات جنوب غربي شهر اراك شروع مي شود پس از عبور از اين شهر به كوير ميغان مي ريزد. دشت سيلابي اين رودخانه از شهر سنجان شروع شده و تا شهر اراك ادامه مي يابد. ا

اين منطقه داراي بارندگي حدود 350 ميلي متر است و دبي متوسط رودخانه 97/10 مترمكعب بر ثانيه برآورده شده است.

2-4-3-3-11- دشت سيلابي اطراف رودخانه قمرود (شمال دليجان)

اين دشت سيلابي توسط رودخانه قمرود ايجاد شده است و از شاهوري تا سياه كوه پايين به موازات جاده دليجان سلفچگان ادامه دارد. دبي متوسط سيلاب رودخانه قره چاي در محل دشت براساس آمار ايستگاه دودهك 48/6 مترمكعب بر ثانيه در سال است.

2-4-3-3-12- دشت سيلابي اطراف رودخانه خمين

اين دشت به صورت مثلثي است كه سه گوشة آن را روستاهاي شاقو، جلماجرد وقيد تشكيل داده اند. ين دشت بر روي رسوبات كواترنر ايجاد شده و قسمت اعظم آن به حالت كشاورزي درآمده است.

قلمرو بيابانهاي ایران از جنبه ژئومرفولوژی-استان مرکزی(3)

مطالب مشابه :

قلمرو بيابانهاي ایران از جنبه ژئومرفولوژی-استان مرکزی(4)

قلمرو بيابانهاي ایران از جنبه ژئومرفولوژی-استان مرکزی(3)

گیلاس وحشی

سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی ایران تاسیس می شود.

برنامه ریزی برای تامین آب آشامیدنی اراک حیاتی است.