طنز نویسان ایرانی(بخش دوم)

ذبیح بهروز

ابوالقاسم پاینده

رسول پرویزی

(۱۲۹۸ش تنگستان بوشهر - آبان ۱۳۵۶ش شیراز) نویسندهٔ معاصر ایرانی دههٔ ۱۳۲۰ و ۳۰ خورشیدی.

وی نماینده بندر عباس در مجلس شورای ملی بود بعدها به علت تصدی مناصب حکومتی (سناتور بود) نوشتن را ادامه نداد. معروف‌ترین اثر او شلوارهای وصله‌دار است. دیگر اثر او «لولی سرمست» است.

داستانی به نام «قصهٔ عینکم» از مجموعهٔ شلوارهای وصله‌دار، در کتاب ادبیات فارسی پیش دانشگاهی گنجانده شده‌است.

ایرج پزشکزاد

ايرج پزشکزاد نام آشناترين طنزپرداز ایرانی نيمهٔ دوم قرن بيستم است و شخصيت «دایی‌جان ناپلئون» او آشناترين پرسوناژیست که تاکنون در ادبيات ايران ساخته شده است.

پزشکزاد در سال ۱۳۰۶ خورشیدی متولّد شد، پس از تحصیل در ایران و فرانسه در رشتهٔ حقوق فارغ‌التحصیل شد و به مدت پنج سال در ایران به قضاوت مشغول بود. وی کار نویسندگی را در اوایل دههٔ

۳۰ با نوشتن داستان‌های کوتاه برای مجلات و ترجمهٔ آثار ولتر آغاز کرد.

آثار

* ماشاءالله خان در دربار هارون‌الرشید (۱۳۳۷

)

* دایی جان ناپلئون (۱۳۴۹

)

* ادب مرد به ز دولت اوست تحریر شد (۱۳۵۲

)

* خانوادهٔ نیک اختر (۱۳۷۹

)

* حافظ ناشنیده پند

* مروری در تاریخ انقلاب فرانسه

* مروری در تاریخ انقلاب روسیه

* پسر حاجی باباجان

* طنز فاخر سعدی

محمد پورثانی

میرزا آقا تبریزی

فریدون تنکابنی

فریدون تنکابنی (۱۳۱۶-) طنزپرداز و داستان‌نویس ایرانی است.

او در سال ۱۳۱۶ خورشیدی در تهران متولد شد.

تنکابنی در آثارش بیشتر به انتقاد اجتماعی و زندگی بی امید معلمان و کارمندان پرداخته است.

آثار

* مردی در قفس

* راه رفتن روی ریل

* ستاره‌های شب تیره

* ی

ادداشت های شهر شلوغ

* میان دو سفر

* پول تنها ارزش و معیار ارزش ها

* اندوه سترون بودن

* اندیشه و کلیشه

* اسیر خاک

* پیادهٔ شطرنج

* سفر به بیست و دو سالگی

محمدصادق تفکری (پرچانه)

عباس توفیق

فریدون توللی

(۱۲۹۸، شیراز-۱۳۶۴، تهران) شاعر ایرانی بود.

فریدون توللی در شیراز به دنیا آمد. پس از پایان دورهً آموزش های دبستانی و دبیرستانی در این شهـر، وارد دانشگـاه تهران شد و در سال ۱۳۲۰ در رشته باستان‌شناسی دانـشکـدهً ادبیات این دانـشگـاه فارغ التحصیل گـردید. سپس به کار باستان شناسی روی آورد و تا مرداد ۱۳۳۲ چندی رئیس ادارهً باستان شناسی استان فارس بود. توللی، پس از شهـریور ۱۳۲۰ وارد فعالیت‌های سیاسی شد و به نوشتن مقالات سیاسی در نشریات حزب توده و مجموعه سیاسی طنزآمیزی با نام «التفاصیل» پـرداخت. توللی پس از کودتای

۲۸ مرداد از فعالیتهای سیاسی دست شست و در کتابخانهً دانشگاه پهلوی شیراز به کار مشغول شد. توللی بر اثر آشـنایی با نیما در شعر به شیوهً جدید گرایش یافت و به یکی از پیشروان آن تبدیل شد. دفـترهای شعـر «رهـا» و «نافه» او محـصول هـمین دوران است. وی بعـدها به مخالفت با فرم آزاد نیمایی پرداخت و مجموعه‌ای از غـزل و قـصیده به شیوهً قـدیم را با نام «پـویه» منتشر کرد.

توللی با زبان فرانسه آشنایی داشت و اشعـاری از شاعـران فرانسه‌زبان را به فارسی برگـردانده است.

شعـر توللی عـمدتا شعـری عاشقانه، رمانـتیک و احساساتی است: با تصاویر، واژه ها و ترکیب های فریـبندهً خوشاهـنگ، که با بـیان شاعـرانهً احساسات فردی، بـیش از هـر چـیز از کامجویی های جسمانی سخن می گوید. و توفیق وی در شاعـری، به سبب هـمین شعـرهاست. توللی در سرودن شعـر عاشقانه به شیوه نو، روزگاری پـیشرو و نظریه پرداز بوده است و در این زمینه سهـم بزرگـی دارد.

حسن تهرانی

سید نعمت‌الله جزایری

سید نعمت‌الله جزایری از علما و اندیشمندان معاصر و صاحب آثاری چون الانوار النعمانیه فی بیان معرفة النشأة الانسانیه، انیس الفرید فی شرح التوحید، تحفة الاسرار فی الجمع بین الاخبار، الجواهر الغوالی فی شرح عوالی اللئالی، ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار، زهر الربیع، الغایة القصوی، عقود المرجان فی تفسیر القرآن، مشکلات المسائل، منبع الحیاة فی اعتبار قول المجتهدین من الاموات، نوادر الاخبار، النور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین، هدیة المبین و تحفة الراغبین.

ابوتراب جلی

محمدعلی جمالزاده

سید محمدعلی جمالزاده (متولد ۲۰ مرداد ۱۲۷۰ در اصفهان، درگذشت ۱۷ آبان ۱۳۷۶ در ژنو). نویسنده، ادیب و روشنفکر ایرانی

محمدعلی جمالزاده را همراه با صادق هدایت و بزرگ علوی سه بنیانگذار اصلی ادبیات داستانی معاصر فارسی می‌دانند. داستان کوتاه «فارسی شکر است» را که در کتاب یکی بود یکی نبود او چاپ شده‌است، عموماً به عنوان نخستین داستان کوتاه فارسی به شیوهٔ غربی می‌شمارند. این داستان پس از هزار سال از نثرنویسی فارسی نقطه عطفی برای آن به شمار می‌رفت. به علاوه، مقدمهٔ جمالزاده بر کتاب یکی بود یکی نبود، سند ادبی مهم و در واقع بیانیه نثر معاصر فارسی است. در این مقدمه جمالزاده مواکداً بیان می‌کند که کاربرد ادبیات مدرن نخست بازتاب فرهنگ عامه و سپس انعکاس مسائل و واقعیتهای اجتماعی است.

آثار

برخی از آثار او عبارتند از:

1. «دارالمجانین»، «سرگذشت عمو حسینعلی» در سال ۱۳۲۱

(۱۹۴۲)

2. «سروته یک کرباس» ۱۳۲۳

(۱۹۴۴)

3. «قلتشن دیوان» ۱۳۲۵

(۱۹۴۶)

4. «صحرای محشر»

5. «هزار پیشه» ۱۳۲۶

(۱۹۴۷)

6. «معصومه شیرازی

» ۱۳۳۳ (۱۹۵۴)

7. «تلخ و شیرین» ۱۳۳۴

(۱۹۵۵)

8. «شاهکار»۱۳۳۷

(۱۹۵۸)

9. «کهنه و نو»

10. «

قصه قصه‌ها»

11. «قصه‌های کوتاه قنبرعلی

» ۱۳۳۸ (۱۹۵۹)

12. « هفت کشور»

13. «غیر از خدا هیچکس نبود» ۱۳۴۰ (۱۹۶۱)

14. «شورآباد» ۱۳۴۱

(۱۹۶۲)

15. «خاک و آدم »

16. «صندوقچه اسرار» ۱۳۴۲

(۱۹۶۳)

17. «آسمان و ریسمان» ۱۳۴۳

(۱۹۶۴)

18. «مرکب محو» ۱۳۴۴

(۱۹۶۵)،«قصه‌های کوتاه برای بچه‌های ریشدار» ۱۳۵۲ (۱۹۷۳)

19. «قصه ما به سر رسید» ۱۳۵۷

(۱۹۷۸) صادق چوبك زاده

صادق چوبک زاده تیرماه ۱۲۹۵ در بوشهر نویسنده ایرانی است.

وی به همراه صادق هدایت از پیشگامان داستانویسی مدرن ایران است. از آثار مشهور وی مجموعه داستان انتری که لوطی اش مرده بود و رمانهای سنگ صبور و تنگسیر نام برد.

از روی رمان تنگسیر فیلمی به همین نام با بازی بهروز وثوقی ساخته شده‌است.

اکثر داستانهای وی حکایت تیره روزی مردمی است که اسیر خرافه و مذهب و نادانی خویش هستند.

جسد وی به درخواست وی بعد از مرگ سوزانده شد.

زندگی

صادق چوبک، در سال ۱۲۹۵ هجری خورشیدی در بوشهر به دنیا آمد. پدرش تاجر بود، اما به دنبال شغل پدر نرفت و به کتاب روی آورد. در بوشهر و شیراز درس خواند و دوره کالج آمریکایی تهران را هم گذراند. در سال ۱۳۱۶ به استخدام وزارت فرهنگ درآمد. اولین مجموعه و داستانش را با نام «خیمه شب بازی» در سال ۱۳۲۴ منتشر کرد. در این اثر و «چرا دریا طوفانی شد» (۱۳۲۸) بیشتر به توصیف مناظر می پردازد، ضمن اینکه شخصیت های داستان و روابط آنها و روحیات آنها نیز به تصویر کشیده می شود. اولین اثرش را هم که حاوی سه داستان و یک نمایشنامه بود، تحت عنوان «انتری که لوطیش مرده بود» به چاپ سپرد. آثار دیگر وی که برایش شهرت فراوان به ارمغان آورد، رمانهای «تنگسیر» و «سنگ صبور» بود. تنگسیر به ۱۸ زبان ترجمه شده و امیر نادری، فیلمساز معروف ایرانی، در سال ۱۳۵۲ بر اساس آن فیلمی به همین نام ساخته است. در «سنگ صبور» جریان سیال ذهنی روایت و بیان داستان از زبان افراد مختلف بکار گرفته شده است، این اثر بحث های

یادی را در محافل ادبی آن زمان برانگیخت. دیگر آثار داستانی چوبک عبارتند از: چراغ آخر ( مجموعه هشت داستان کوتاه )، روز اول قبر ( مجموعه ده داستان کوتاه). چوبک به زبان انگلیسی مسلط بود و دستی نیز در ترجمه داشت. وی قصه معروف " پینوکیو " را با نام " آدمک چوبی" به فارسی برگرداند. شعر «غُراب» اثر «ادگار آلن پو» نیز به همت وی ترجمه شد. آخرین اثر منتشره اش هم ترجمه حکایت هندی عاشقانه ای به نام «مهپاره» بود که در زمستان ۱۳۷۰ منتشر گردید. چوبک از اولین کوتاه نویسان قصه فارسی است و پس از محمد علی جمالزاده و صادق هدایت، می توان از او به عنوان یکی از پیشروان قصه نویسی جدید ایران نام برد. در سنگ صبور قصه را از زبان شخصیت های مختلف می خوانیم، نحوه بیانی که در قصه نویسی نوپای ایران کاملا تازگی داشت. وی برای بیان افکار ذهنی هر یک از شخصیت ها ناگزیر بود به زبان هر یک از آنها بنویسد و این خود به تغییر نثر در طول داستان منتهی شد که باز نسبت به دیگران پیشرفتی جدی محسوب می شد. در آثار چوبک هر شخصیت داستان به زبان خودش، زبان متناسب با فرهنگ و خانواده و سن و سالش سخن می گوید؛ کودک، کودکانه می اندیشد و کودکانه هم حرف می زند، زن زنانه فکر می کند و زنانه هم حرف میزند و بدین ترتیب هر یک از شخصیت ها به بهترین وجه شکل می گیرند و شخصیت پردازی موفقی ایجاد می شود که در بستر حوادث داستان، زیبایی و عمق خوشایندی به داستان می دهد. وی در توصیف واقعیت های زندگی نیز وسواس زیادی داشت و این نیز از ویژگی های آثار وی است. چوبک را به سبب همین دقت نظر در جزئی نگری ها و درون بینی ها، رئالیست افراطی وگاهی حتی ناتورالیست خوانده اند. آثار چوبک از سالها پیش مورد نقد و بررسی جدی قرار گرفته و در کتاب های مختلفی از جمله «قصه نویسی» (رضا براهنی)، «نویسندگان پیشرو ایران» (محمد علی سپانلو) و «نویسندگان پیشگام در قصه نویسی امروز ایران»(علی اکبر کسمایی)، نوشته هایش تحلیل شده اند. صادق چوبک در اواخر عمر بینایی اش را از دست داد و در اوایل تابستان ۱۳۷۷، در آمریکا درگذشت و بنا به وصیتش یادداشت های منتشر نشده اش را سوزاندند.

آثار چوبک

برخی منتقدان صادق چوبک را در زمره نویسندگان ناتورالیست دانسته‌اند. سیاهی‌ها و زشتی‌های جامعه در آثار او با زبانی ساده، به روشنی ترسیم شده‌است.

کتاب‌شناسی

مجموعه داستان

* خیمه‌شب‌بازی

(۱۳۲۴)

* عنتری که لوطیش مرده بود (۱۳۲۸

)

* روز اول قبر (۱۳۴۴

)

* چراغ آخر (۱۳۴۴

)

رمان

* سنگ صبور (۱۳۴۵

)

* چرا دریا طوفانی شد (1328)

* تنگسیر (۱۳۴۲

)

ترجمه

* آدمک چوبی (ترجمه

)

* غراب (ترجمه)

* مهپاره (ترجمه)

ابوالقاسم حالت

سید حسن حسینی

کمال خجندی

کمال‌الدین خُجندی، معروف به «شیخ کمال» از عارفان و شاعران پارسی‌گوی قرن هشتم هجری بود. تولدش در خجند ماوراءالنهر بود. اما پس از سفر حج در تبریز ساکن شد و همانجا هم مرد. با اینکه شاعری پیشهٔ اصلی او نبوده‌است، دیوانش مشتمل بر حدود هشت‌هزار بیت است که بخش اصلی‌اش غزل‌های اوست. نمونه‌ای از غزلیات:

عرفات عشقبازان سر کوی يار باشد

بطواف کعبه زین در نروم که عار باشد

چو سری بر آستانش ز سر صفا نهادی

بصفا و مروه‌ایْ دل دگرت چه کار باشد

قدمی ز خود برون نِه بریاض عشق، کاینجا

نه صداع نفحهٔ گل نه جفای خار باشد

بمعارج اناالحق نرسی ز پای منبر

که سری شناسد این سِرّ که سزای دار باشد

ز میِ شبانه ساقی قدحی بیار پیشم

نه از آ» میی که او را بسحر خمار باشد

نکند کمال دیگر طلب حضور باطن

که قرارگاه زلفش دل بی‌قرار باشد

مرتضی خدابخش

نورالله خرازی

آقا جمال خوانساری

نجف دریابندری

نجف دریابندری فرزند ناخدا خلف ظلم آبادی (متولد ۱ شهریور ۱۳۰۸ در آبادان) مترجم و نویسندهٔ ایرانی است. دریابندری، به همراه محمد قاضی از معروف‌ترین مترجمین نسل خود شناخته می‌شود.

آثار

ترجمه

* تاریخ فلسفه غرب اثر برتراند راسل

* پیرمرد و دریا اثر ارنست همینگوی

* وداع با اسلحه اثر ارنست همینگوی

* رگتایم

* ماجراهای هکلبری فین اثر مارک تواین

* گور به گور

* بیلی باتگیت

* ی

ک گل سرخ برای امیلیاثر کافکا

* نمایشنامه «آنتیگونه»

* پیامبر و دیوانه اثر جبران خلیل جبران

* چنین کنند بزرگان اثر ویل کاپی (عنوان اصلی: انحطاط و سقوط تقریباً همه‌ی افراد)

تألیف

* فلسفه روشن‌اندیشی

* کتاب مستطاب آشپزی

علي اكبر دهخدا

علی‌اکبر دهخدا زادهٔ

۱۲۹۷ ه‍. ق (حدود ۱۲۵۹ شمسی) در تهران، درگذشتهٔ ۷ اسفند ۱۳۳۴ در تهران، نویسنده و پژوهشگر ایرانی و گردآورندهٔ لغت‌نامه دهخدا بود. او در ابن بابویه مدفون است.

زندگينامه

در حدود سال ۱۲۵۷

(۱۲۹۷ قمری) در تهران متولد شد. پدرش «خانباباخان» که از ملاکان متوسط قزوین بود، پیش از ولادت وی از قزوین به تهران آمد و در این شهر اقامت گزید.

تحصیلات قدیمی را نزد «شیخ غلامحسین بروجردی» آموخت. بعدها به مدرسه علوم سیاسی رفت.

پس از پایان تحصیل به خدمت وزارت امور خارجه در آمد. در سال ۱۲۸۱ با «معاون‌الدوله غفاری» که به وزیر مختاری ایران در کشورهای بالکان منصوب شده بود به اروپا رفت و حدود دو سال و نیم در اروپا و بیشتر در وین اقامت داشت.

بازگشت دهخدا به ایران مقارن با آغاز مشروطیت بود. در حدود سال ۱۲۸۵

(۱۳۲۵ (قمری)) با همکاری جهانگیرخان شیرازی و با سرمایهٔ قاسم خان تبریزی روزنامه صور اسرافیل را منتشر کرد. بخش «چرند و پرند» در این روزنامه را او با امضای «دخو» می‌نوشت که با استقبال زیاد خوانندگان روبرو شد. «دخو» (مخفف ده‌خدا) شخصیت خیالی ساده‌دل حکایت‌ها و مثل‌های مردم قزوین است. دهخدا بعدها نام خانوادگی خود را از همین نام گرفت. پس از به توپ بستن و تعطیل مجلس شورای ملی در دورهٔ محمد علی شاه، دهخدا، مانند بسیاری از آزادی‌خواهان، ناچار به استانبول و از آنجا به اروپا رفت.

در سوئیس سه شماره از «صوراسرافیل» را منتشر کرد. آنگاه دوباره به استانبول رفت و در سال ۱۳۲۷ (قمری) روزنامه‌ای به نام «سروش» را به زبان فارسی انتشار داد. پس از فتح تهران به دست مجاهدین و خلع محمد علی شاه، دهخدا از تهران و کرمان به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شد.

دهخدا در دوران جنگ جهانی اول در چهارمحال و بختیاری گوشه‌نشین بود. پس از جنگ به تهران بازگشت و در دورهٔ رضا شاه از کارهای سیاسی کناره گرفت و به کارهای علمی و ادبی و فرهنگی مشغول شد. مدتی ریاست دفتر (کابینه) وزارت معارف، ریاست تفتیش وزارت عدلیه، ریاست مدرسه علوم سیاسی و سپس ریاست مدرسه عالی حقوق و علوم سیاسی تهران به او محول گردید. چند روز قبل از شهریور ۱۳۲۰ و خلع رضاشاه، معزول شد و پس از آن بیشتر به مطالعه و تحقیق و نگارش پرداخت.

دهخدا در جریان نهضت ملی شدن نفت پشتیبان جدی دکتر مصدق بود.

دهخدا به غیر از زبان فارسی به زبانهای عربی و فرانسه هم تسلط داشت و گاه برای تفنن شعر نیز می‌سرود.

او در ۷ اسفند ۱۳۳۴ در سن ۷۷ سالگی در تهران درگذشت و در گورستان ابن بابویه مدفون شد.

آثار

* لغت نامه دهخدا

* امثال و حکم

* مقالات روزنامه صور اسرافیل که مجموعه «چرند و پرند» آن بارها به چاپ رسیده است.

* ترجمه عظمت و انحطاط رومیان

* ترجمه روح القوانین

* فرهنگ فرانسه به زبان فارسی

* ابوریحان بیرونی

* تعلیقات بر دیوان ناصر خسرو

* دیوان سید حسن غزنوی

* تصحیح دیوان حافظ

* تصحیح دیوان منوچهری

* تصحیح دیوان فرخی

* تصحیح دیوان مسعود سعد

* تصحیح دیوان سوزنی

* تصحیح لغت فرس اسدی

* تصحیح صحاح الفرس

* تصحیح دیوان ابن یمین

* تصحیح یوسف و زلیخا

پندها و کلمات قصار

* دیوان شعر

راغب اصفهانی

عبید زاکانی

عبید زاکانی از شعرا و نویسندگان فارسی‌زبان قرن هشتم هجری قمری است. عبیدالله ملقب به نظام‌الدین از صاحبان صدور خاندان زاکان قزوین است و اشعار خوب و رسائل بی نظیری دارد.

عباس اقبال در مقدمه دیوان عبید می‌نویسد:

از شرح حال و وقایع زندگانی عبید زاکانی بدبختانه اطلاع مفصل و مشبعی در دست نیست. اطلاعات ما در این باب منحصر است به معلوماتی که حمدالله مستوفی معاصر عبید و پس از او دولتشاه سمرقندی در تذکره خود، تألیف شده در قرن ۸۹۲ ه.ق.، در ضمن شرحی مخلوط به افسانه در باب او به دست داده و مؤلف ریاض العلماء در باب بعضی از تألیفات او ذکر کرده‌است. معلومات دیگری نیز از اشعار و مؤلفات عبید به دست می‌آید. از مختصری که مؤلف تاریخ گزیده راجع به عبید نوشته‌است مطالب زیر استنباط می‌شود:

1.اینکه او از جمله صدور وزرا بوده، ولی در هیچ منبعی به آن اشاره نشده‌است.

2.نام شخص شاعر نظام الدین بوده‌است، در صورتی که در ابتدای غالب نسخ کلیات و در مقدمه‌هایی که بر آن نوشته‌اند وی را نجم الدین عبید زاکانی

یاد کرده‌اند.

3.نام شخصی شاعر عبیدالله و عبید تخلص شعری او است. خود او نیز در تخلص یکی از غزلهای خود می‌گوید:

* گر کنی با دگران جور و جفا

* با عبیدالله زاکانی مکن

4.عبید در هنگام تألیف تاریخ گزیده که قریب چهل سال پیش از مرگ اوست به اشعار خوب و رسائل بی نظیر خود شهرت داشته‌است. در تذکره دولتشاه سمرقندی چند حکایت راجع به عبید و مشاعرات او با جهان خاتون شاعره و سلمان ساوجی و ذکر تألیفی از او به نام شاه شیخ ابواسحاق در علم معانی و بیان و غیره هست.

عبید در تألیفات خود از چندین تن از پادشاهان و معاصرین خود مانند خواجه علاءالدین محمد، شاه شیخ ابوالحسن اینجو، رکن الدین عبدالملک وزیر سلطان اویس و شاه شجاع مظفری را یاد کرده‌است. وی از نوابغ بزرگان است. می‌توان او را تا یک اندازه شبیه به نویسنده بزرگ فرانسوی ولتر دانست.

* وفات عبید زاکانی را تقی الدین کاشی در تذکره خود سال ۷۷۲ دانسته و صادق اصفهانی در کتاب شاهد صادق آن را ذیل وقایع سال ۷۷۱ آورده‌است. امر مسلم این که عبید تا اواخر سال ۷۶۸ ه.ق. هنوز حیات داشته‌است.... و به نحو قطع و یقین وفات او بین سنوات 768 و 769 و یا 772 رخ داده است.

* از تألیفاتی که از او باقی است معلوم است که بیشتر منظور او انتقاد اوضاع زمان به زبان هزل و طیبت بوده‌است. مجموع اشعار جدی که از او باقی است و در کلیات به طبع رسیده‌است از ۳۰۰۰ بیت تجاوز نمی‌کنند.

ابوالفضل زرویی نصرآباد

فرخ سرآمد

سنایی غزنوی

حکیم ابوالمجد مجدود‌بن آدم سنایی غزنوی، یا حکیم سنایی از بزرگ‌ترین شاعران قصیده‌سرا و مثنوی‌سرای زبان فارسی در سدهٔ ششم هجری‌ست.

زندگی

سنایی در سال (۴۷۳ هجری قمری) در شهر غزنه (واقع در افغانستان امروزی) دیده به‌جهان گشود، و در سال (۵۴۵ هجری قمری) در همان شهر چشم از جهان فروبست.

نصایح و اندرز‌های حکیم سنایی دلاویز و پر‌تنوّع، شعرش روان و پر‌شور و خوش بیان، و خود او، در زمرهٔ پایه‌گذاران نخستین ادبیات منظوم عرفانی در زبان فارسی به‌شمار‌آمده است (صفحهٔ

۴۲، حافظ‌نامه، شرح الفاظ، اعلام، مفاهیم کلیدی و ابیات دشوار حافظ.) او در مثنوی، غزل و قصیده توانائی خود را بوضوح نشان داده است. سنائی دیوان مسعود سعد سلمان را، هنگامی که مسعود در اسارت بود، برای او تدوین کرد و با اهتمام سنایی، دیوان مسعود سعد همان زمان ثبت و پراکنده شد و این نیز از بزرگواری سنایی حکایت می‌کند. مولانای بلخی‌، عطار نیشابوری و سناییغزنوی را به منزلۀ روح و چشم خود می‌دانست‌:

عطار، روح بود و سنایی دو چشم او

ما از پی سنایی و عطار آمديم

آثار سنایی

قصاید، غزلیات، رباعیات، قطعات و مفردات سنایی در دیوان اشعار وی گرد آمده است. جز دیوان، آثار دیگر او عبارت‌اند از:

1. حدیقة‌الحقیقه: این منظومه که در قالب مثنوی سروده شده است، محتوای عرفانی دارد. این منظومه را الهی‌نامه سنایی نیز خوانده‌اند. کار سرودن حدیقةالحقیقه در سال ۵۲۵ هجری قمری پایان یافته است.

2. طریق التحقیق: منظومه دیگری در قالب مثنوی است که به وزن و شیوه حدیقة‌الحقیقه سروده شده است و کار سرودن آن در سال ۵۳۸ تمام شده است.

3. سیرالعباد الی المعاد: شامل هفتصد بیت است و در آن از موضوعات اخلاقی سخن رفته است. سنایی در این اثر به طریق تمثیل، از خلقت انسان و نفوس و عقل‌ها صحبت به میان آورده است.

4. کارنامۀ بلخ: هنگام توقف شاعر در بلخ سروده شده و حدود پانصد بیت است و چون به طریق مزاح سروده شده، آن را مطایبه‌نامه نیز گفته‌اند.

5. عشق‌نامه: شامل حدود هزار بیت در قالب مثنوی است و در چهار بخش حقایق، معارف، مواعظ و حکم گرد آمده است.

6. عقل‌نامه: منظومه‌ای است که در سبک و وزن عشق‌نامه در قالب مثنوی سروده شده است.

7. مکاتیب: نوشته‌ها و نامه‌هایی از سنایی است که به نثر فارسی نوشته شده و از آن با نام مکاتیب یا رسائل سنایی يادمی‌شود.

سوزنی سمرقندی

سوزنیِ سمرقندی چامه‌سرای ایرانی نیمه نخست سده ششم هجری است.دیوان شعرهای سوزنی امروزه در دست است.

سید اشرف‌الدین گیلانی (نسیم شمال)

سید اشرف الدین گیلانی

(1287ه قزوین - 1352ه تهران)شاعر، نویسنده و مدیر روزنامه نسیم شمال از روزنامه‌های دوره مشروطیت ایران بود.

درگذشت و آرامگاه

در اواخر عمر او را به علت ابتلا به جنون به تیمارستان بردند و مدتی نگاهش داشتند وکسی نمی‌داند در آنجا به او چه گذشت زیرا اقوام و بستگانی در تهران نداشت. همین قدر معلوم است که بر اثر مساعی مرحوم سید حسن مدرس و دوستان دیگرش از تیمارستان نجات یافت. اشعار «نسیم شمال» به گونه‌ای به تاریخ مشروطیت ایران تعلق دارد.

گور سید اشرف الدین الحسینی «نسیم شمال» روبروی مقبره سپهدار رشتی در ابن بابویه «شهر ری

» قرار دارد . محل قبر مزبور را «آقای ابراهیم فخرائی» در سال ۱۳۶۴ به کمک پسر یکی از توزیع کنندگان روزنامه نسیم شمال پیدا نمود و به شش نفر از گیلانیان ساکن تهران که اشتیاق زیارت این قبر را داشتند نشان دادند. با هزینه آقای «مهدی آستانه‌ای» روی سنگ قبر قدیمی آن، سنگی به وسعت تمامی قبر از مرمر کار گذاشته شد که نام مدیر روزنامه نسیم شمال بر آن نقش بسته است.

رضا گنجه‌ای (بابا شمل)

مهندس رضا گنجه‌ای

(۱۲۹۰-۱۳۷۴ شمسی) از طنز نویسان ایرانی است که با نام باباشمل می‌نوشت و هفته نامه‌ای به همین نام منتشر می‌کرد.

غلامعلی لقائی

محمدعلی مذهب اصفهانی

جلیل محمدقلیزاده

میرزا جلیل محمدقلیزاده بنیانگذار روزنامه ملانصرالدین.

او در سال ۱۸۶۹ در دهی بهنام نهرم از ولایت نخجوان زاده شد. پدرش محمدقلی نام داشت. خانواده او اصلاً ایرانی بودند و جدش حسینعلی بنا از خوی به نخجوان رفته بود.

خواندن و نوشتن را در نخجوان آموخت و در شهر گوری در گرجستان به دارالمعلمین رفت. سالها در مدارس گرجستان آموزگار بود. در سال ۱۹۰۴ به تفلیس رفت و در روزنامه شرق روس مشغول به نویسندگی شد. چند داستان کوتاه منتشر کرد. نمایشنامهای به نام مردگان نوشت که با استقبال زیاد روبرو شد.

انتشار ملانصرالدین مهمترین کار فرهنگی او بود و د

طنز نویسان ایرانی(بخش دوم)

مطالب مشابه :

آغاز لیگ شطرنج استان کرمان با پیروزی تیم هیئت شطرنج شهرستان زرند در گام نخست

دور دوم لیگ شطرنج استان کرمان - فصل 1391

داستان نویسی دانش آموزان

داستانی واقعی-اکرم نیک نفس(کارشناس ارشد اخترفیزیک کرمان)

روز بزرگداشت پروین اعتصامی

نامه ۲۰۲۰ دانشجو، طلبه و نخبه علمی به زاکانی

طنز نویسان ایرانی(بخش دوم)