چگونگی تهیه، تدوین و اجرای طرح درس
چگونگی تهیه، تدوین و اجرای طرح درس
تلاشهای دستاندرکاران نظام تعلیم و تربیت در سطح کلان و خرد در بیرون از کلاس. ۲. فعالیتهای علمی و عملی معلم و فراگیران در درون کلاس. در صورتی که این دو راهبرد به شکل هماهنگ به اجرا درآیند منجر به یاددهی و یادگیری موفقیتآمیز خواهد شد. برای دست یافتن به راهبرد دوم، ساماندهی فعالیتهای علمی معلم و مربی در قالب طرح درس، گامی محوری است، یعنی معلم قبل از ورود به کلاس درس بر اساس معیارها، محتوای آموزشی و سایر مؤلفههای اثرگذار، طرح درس خود را بر اساس الگوهای علمی تهیه، تدوین و اجراء نماید. این فعالیت سبب میشود که معلم با برنامهریزی، مدیریت زمان، طراحی آموزشی، بازخورد مثبت و ارزشیابی، فرآیند یادگیری و یاددهی را به صورت دقیق روشن، و به درستی اجرا نموده و کلاس درس را مدیریت نماید تا یاددهی و یادگیری مؤثر محقق شود. همچنین طرح درس سبب میشود سرگردانی، آشفتگی و استرس از معلم گرفته شود و در چنین وضعیتی مدیریت کلاس درس مؤثرتر خواهد بود. معنای طرح درس طرح درس عبارت است از برنامهریزی و سازمان دادن به مجموعه فعالیتهایی که معلم در رابطه با هدفهای آموزشی، محتوای درس، تواناییهای دانشآموزان برای یک زمان مشخص و معین تدوین میکند. به عبارت دیگر طرح درس یعنی با نقشه وارد کلاس شدن و معلمی که طرح درس دارد نقطه آغاز، مسیر و مقصد او در تدریس کاملاً مشخص است. فواید طرح درس وجود طرح درس به معلم اعتماد به نفس بیشتری میدهد و نیز به معلم فرصت میدهد که در موقعیتهای مختلف روشها و فنون مختلف تدریس را به کار گیرد. همچنین طرح درس فوایدی چون کاستن از یکنواختی کلاس درس ، افزایش تمرکز و دقت فراگیران، استفاده بهینه از زمان، پرهیز از ارائه مطالب بیربط و کم ربط، سازماندهی صحیح یادگیری، تنظیم چگونگی دست یافتن به اهداف به صورت خلاقانه و نو را در بردارد. افزون بر اینها، طرح درس به سؤالات ذیل نیز پاسخ میدهد سبب میشود که معلم و فراگیران به صورت هدفمند و مؤثر فعالیت کنند
1- اهداف کلی، جزئی و رفتاری مورد نظر برای آموزش موضوع معین درسی کدامند؟
2- چه مقدمات و پیش نیازهایی برای آموزش مورد نظر لازم است؟
3- فراگیران چه چیزی را باید بیاموزند؟
4- آیا مطالب مورد نظر و پیشبینی شده با دانش و اطلاعات فراگیران ارتباط زنجیرهای و مرتبطی دارد؟
5- آموزش مورد نظر به چه نحوی باید ارائه شود که مؤثرتر باشد؟
6- کدام یک از روشهای تدریس مناسب با موضوع و سطح فراگیران است؟
7- آیا زمان، مکان، شرایط و امکانات آموزشی مطابقت با محتوا و شرایط روحی و روانی و عملی فراگیران دارد؟
8- آیا فرآیند ارزیابی تشخیصی، تکوینی و پایانی برای معلم شناخته شده و قابل اجرا است؟
انواع طرح درس طرح درس ممکن است برای یکسال تحصیلی، یک ترم، یک ماه، یک هفته و یا یک ساعت تنظیم شود، مهم در تهیه طرح درس تنظیم رابطه بین اهداف آموزشی و هدفهای هر طرح درس است. به عنوان مثال هدف طرحهای هفتگی باید تابع اهداف ماهانه یا سالانه باشد و اهمیت نوع فعالیت نسبت به طول زمان یا مدت کوتاه آن مشخص میگردد، لذا طرح درس میتواند به دو نوع تقسیم شود:
الف- طرح درس سالانه طرح درس سالانه:
خط مشیها و تدابیری است که برای یک ماده درسی در یک سال تحصیلی از قبل تهیه و تدوین میشود که در این جدول، زمانبندی محتوا و سایر فعالیتهای سالانه یک ماده درسی در ارتباط با اهداف، امکانات و سایر مؤلفهها پیشبینی شده است که دارای مراحل چهارگانه زیر است:
1- نوشتن هدف کلی آموزشی از تدریس آن ماده درسی
2- تهیه تقویم طرح کلی و تفصیلی به صورت دقیق
3- تقسیم محتوای درس یا هدفها و سایر فعالیتهای آموزشی مطابق با فرصت لازم و در اختیار
4- تقسیمبندی و بودجهبندی محتوای درس
الگوی طرح درس سالانه در یک ترم درس
: پایه: سال تحصیلی:هدف کلی:ماه هفته روز فصلها گفتار موضوع درس هدف ویژه درس فعالیتهای دیگرمهر هفته های :اول، دوم، سوم، چهارم -آبان هفته های:اول، دوم، سوم، چهارم- آذرهفته های: اول، دوم، سوم، چهارم- بهمن هفته های: اول ... تاآخر سال تحصیلی
طرح درس روزانه:
طرح درس روزانه موجب میشود معلم فعالیتهای ضروری آموزشی را به ترتیب و یکی پس از دیگری در مراحل و زمانهای مشخص به پیش ببرد و نتایج آن را برای تدریس در مراحل بعدی آموزش مورد استفاده قرار دهد.
طرح درس روزانه موفق دارای مراحل چهاردهگانه ذیل است:
1- تعیین موضوع درس به صورت دقیق
2- مشخص کردن هدف کلی درس با توجه به موضوع و محتوای درس
3- نوشتن مطالب، مفاهیم و دانستنیهای مربوط به درس به منظور تجزیه موضوع کلی درس به مطالب جزئی
4- تهیه هدفهای جزئیتر برای رسیدن به هدفهای کلی آموزشی و درسی جهت برآورده شدن انتظارات معلم نسبت به مهارتها و تواناییها فراگیران
5- بررسی و ارزیابی رفتارهای ورودی و دانستههای قبلی فراگیران
6- تهیه آزمون مناسب برای ارزشیابی تشخیصی به صورت شفاهی یا کتبی
7- تعیین درصد نتایج ارزشیابی تشخیصی جهت سازماندهی مباحث
8- تهیه هدفهای رفتاری مورد نظر
9- تعیین و تنظیم مراحل ارائه محتوای درس در شش گام ذیل
گام اول آمادگی و ایجاد انگیزه و بررسی فعالیتهای تعیین شده برای فراگیران. معلم باید با آمادگی کامل وارد کلاس شود یعنی بداند چه میخواهد بگوید، چگونه میخواهد کلاس را شروع کند، به دنبال چه اهدافی است، چگونه در کلاس ایجاد انگیزه کند، جریان تدریس را چگونه تداوم بخشد و سرانجام چگونه میخواهد درس را به پایان برساند. گام دوم معرفی دقیق موضوع درس و بیان هدفهای صریح آموزشی. گام سوم ارائه تدریس، یعنی لازم است معلم و مربی مشخص نماید از کجا شروع کند، چگونه شروع کند و به کجا ختم نماید و از پراکندهگویی و پرگویی پرهیز نماید و در فرآیند تدریس فعال باشد. گام چهارم، خلاصه کردن درس و نتیجهگیری. گام پنجم، ارزشیابی بعد از تدریس توسط معلم از فراگیران تا بداند چه اندازه به اهداف دست یافته و روشهای تدریس و عملکرد معلم چه اندازه موفقیتآمیز بوده است. گام ششم، تعیین کار و فعالیت آموزشی برای فراگیران برای جلسه آینده
10-تعیین و انتخاب روشهای تدریس متناسب با موضوع و سطح فراگیران
11-انتخاب مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی و تعیین منابع انسانی و فضای آموزشی مناسب
12-مشخص نمودن فعالیتها و تعامل فراگیران و ایفای نقش آنان در یادگیری
13-تعیین مدت زمان مفید و کارآمد برای هر جلسه درس
14-تنظیم چگونگی ارزشیابی به صورت علمی و عینی؛ نه ذهنی. الگوی طرح درس روزانه مشخصات کلی نام درس: موضوع درس: مدت جلسه(دقیقه)، شماره طرح درس، نام مدرسه، تعداد دانشآموزان، کلاس، دوره، نام معلم،تاریخ،هدفهای کلی دانش حیطه شناختی درسی و سطح توجه حیطه عاطفی رفتاری تقلید حیطه روانی ـ حرکتی فهم حیطه شناختی سطح واکنش حیطه عاطفی اجرای عمل حیطه روانی ـ حرکتی تجزیه و تحلیل حیطه شناختی سطح سازماندهی ارزشها حیطه عاطفی هماهنگی حرکات حیطه روانی ـ حرکتی ترکیب حیطه شناختی سطح درونی شدن ارزشها حیطه عاطفی عادی شدن حیطه روانی ـ حرکتی سطح نقد وسایل در این قسمت وسایل مورد نیاز در تدریس از قبیل کتاب، تخته گچی، گچ سفید و رنگی و... نوشته میشود.زمان قبل از شروع تدریس سلام و احوالپرسی، بررسی وضع دانشآموزان، حضور و غیاب، تذکرات لازم در این قسمت نوشته میشود.۵ دقیقه ارزشیابی تشخیصی استفاده از آزمون یا پرسشهای شفاهی در مورد مطالب گذشته و مرتبط با موضوع مورد تدریس در این قسمت نوشته میشود تا معلمان از میزان آمادگی آنان آگاه شوند.۳ دقیقه آمادهسازی رئوس مطالب در این قسمت عناوین فصل و زیرفصلها نوشته میشود.ــ فعالیتهای مربوط به روشها سؤالاتی در مورد موضوع تدریس به منظور آماده کردن فراگیران برای شرکت در تدریس مطابق نیازهایشان و اهداف درس جدید در این قسمت نوشته میشود.۲۰ دقیقه ارایه درس جدید رئوس مطالب در این قسمت مفاهیم و نکات کلیدی که در درس جدید قرار است تدریس شود، نوشته میشود.ــ فعالیتهای مربوط به روشها در این قسمت بر اساس اهداف تعیین شده، فعالیت متقابل معلم و دانشآموزان مشخص میگردد و روشها و فنون مورد استفاده به اختصار توضیح داده میشود.۲۰ دقیقه فعالیتهای تکمیلی رئوس مطالب در این قسمت فعالیتهای تکمیلی در ارتباط با مفاهیم و نکات کلیدی که در درس جدید بوده است، جمعبندی و چگونگی آن توضیح داده میشود.ــ فعالیتهای مربوط به روشها روش مقتضی، حل تمرینات از قبیل یادداشت برداری، نمایش عکس و پوستر، تمرین، سؤال شفاهی مسئله دادن و تکلیف شب، واحد کار و ارزشیابی در پایان درس با کمک دانشآموزان در این قسمت نوشته میشود.۷ دقیقه ارزشهای تکوینی روشهای مناسب رفع اشکال دانشآموزان مطابق ذوق، و علاقه آنان و همچنین ضرورت ارزشیاب و چگونگی انجام آن در طول تدریس در اینجا قید میگردد.۳ دقیقه
1- اهداف هر سطح در مستطیل جلوی همان سطح نوشته شود.امضای معلم در تهیه طرح درس علاوه بر موارد مذکور، رعایت چند نکته ضروری است: ۱. طرح درس تهیه شده را بازنگری و تجدیدنظر نمایید و بکوشید با ابتکار و خلاقیت و با توجه به موقعیت آموزشی طرح درس را تنظیم نمایید
2- طرح درس تنظیم شده و راهبرد تدریس مورد نظر را با گروهی از همکارانتان در میان بگذارید و آنها را بازنگری و مجددا تنظیم کنید. از سؤال اکراه نداشته باشید، چنین عملی در موفقیت بیشتر تدریس به شما کمک خواهد کرد. حتی میتوانید با کمک همکارانتان به مراحلی در راهبرد تدریس مهارت، غیر از راهبردی که در طرح درس آمده است توجه کنید. مشورت با همکاری دامنه اطلاعات و تجارب تدریس شما را گسترش خواهد داد
3- پس از تهیه طرح درس و پیش از شروع تدریس، موقعیت درس مورد نظر را در فرآیند تدریس مشخص کنید و تسلسل و توالی مهارتها را هرگز از یاد نبرید. همچنین به محتوا و مواد آموزشی که باید در موقعیت وجود داشته باشد نیز توجه نمایید؛ زیرا بدون آنها اجرای برنامه آموزشی تقریبا غیر ممکن خواهد بود
4- طرح درس خود را مجددا با هدف به کارگیری دقیق راهبرد تدریس پیشنهاد شده، اطمینان از مقید بودن عناصر طرح درس و کارآیی طرح درس در عمل مورد بررسی قرار دهید
مطالب مشابه :
دانشگاه آزاد اسلامی بستک
وبلاگ گروهی بستک - دانشگاه آزاد اسلامی بستک - این وبلاگ متعلق به همه ی بستکی ها و علاقه مندان
تعریف ارزشیابی
دانشجویان دانشگاه آزاد بستک - تعریف ارزشیابی - دانشجویان آموزش و پرورش ابتدایی دانشگاه آزاد
شرایط و ویژگی های یک تدریس اثر بخش
دانشجویان دانشگاه آزاد بستک - شرایط و ویژگی های یک تدریس اثر بخش - دانشجویان آموزش و پرورش
دانشگاه آزاد اسلامی بستک از نگاهی جدید
جهانگيريه امروز - دانشگاه آزاد اسلامی بستک از نگاهی جدید -
چگونگی تهیه، تدوین و اجرای طرح درس
دانشجویان دانشگاه آزاد بستک - چگونگی تهیه، تدوین و اجرای طرح درس - دانشجویان آموزش و پرورش
نقش مشاوره اي معلم
دانشجویان دانشگاه آزاد بستک - نقش مشاوره اي معلم - دانشجویان آموزش و پرورش ابتدایی دانشگاه
الگوهاي ارزشيابي برخاسته از رويكرد مبتني بر هدف :
دانشجویان دانشگاه آزاد بستک - الگوهاي ارزشيابي برخاسته از رويكرد مبتني بر هدف : - دانشجویان
مقیاس نسبی
دانشجویان دانشگاه آزاد بستک - مقیاس نسبی - دانشجویان آموزش و پرورش ابتدایی دانشگاه آزاد
برچسب :
دانشگاه ازاد بستک