اهواز - خوزستان و مناطق آن:

اهواز

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

اَهواز مرکز استان خوزستان و هفتمین شهر بزرگ ایران از نظر جمعیت است. شهر اهواز از نظر جغرافیایی در 21 درجه و 20 دقیقه عرض شمالی و 48 درجه و 40 دقیقه طول شرقی قرار گرفته است و در بخش جلگه‌ای به ارتفاع 18 متر از سطح دریا واقع می‌‌باشد. مساحت شهر اهواز 20477 هکتار است که فقط 6923 هکتار آن در بافت شهری قرار گرفته است طبق آمار رسمی دولت ایران در سال 1375 خورشیدی جمعیت شهر اهواز 854916 نفر است.

رودخانهٔ کارون، بلندترین و پرآب‌ترین رود ایران اهواز را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم کرده.

فهرست مندرجات

[مخفی شود]

[ویرایش]

تاریخ اهواز

[ویرایش]

پیش از اسلام

در زمان عیلامیها در حدود شهر کنونی اهواز شهری بنام اوکسین قرار داشته است اوکسین احتمالا تلفظ یونانی اوز یا هوز است مراد از آن همان خوزستان است. در زمان هخامنشیان هووج یا خوجستان یا همان هوجستان خوانده می‌‌شود و داریوش کبیر در کتیبه بیستون خوزستان را به همین نام هووج نام برده است. خوز به معنی نیشکر و خوزستان به زبان ایلامی شکرستان است. در زمان اردوان چهارم از سلسله اشکانی اهواز مدتی پایتخت بوده است. در جنگ اردشیر بابکان و اردوان پنجم که در رامهرمز صورت گرفت و اردشیر بر اردوان غلبه کرد اهواز صدمات بسیاری دید. اردشیر بابکان موسس دودمان ساسانیان در محل قدیمی شهر اهواز دو شهر بنا نهاد که در یکی از آنها بازاریان سکونت داشتند و در دیگری بزرگان و اشراف. در زمان ساسانیان بویژه در زمان اردشیر بابکان و پسرش شاپور اول بر روی کارون در حدود اهواز سدهای زیادی ساخته شد از جمله سد اهواز یا بند اهواز که به سد خداآفرین هم معروف بود و توسط اردشیر بابکان ساخته شد. کانالهای آبیاری و نهرهای مختلف که از سد مذکور منشعب شده بود باعث آبیاری کشتزارها و نخلستانها و در نهایت سرسبزی و خرمی اهواز شده بود مثل نهر شاهجرد که در بالای سد اهواز از کارون جدا می‌‌شد و از داخل بخش قدیمی شهر عبور می‌‌کرد و آن را به دو بخش تقسیم می‌‌کرد : بخشی که بین نهر شاهجرد و رود مسرقان (گرگر) بود که اصل شهر اهواز و در واقع هسته اولیه و بافت قدیمی شهر و در حدود کوهپایه واقع شده بود. حدود محله کارون کنونی اهواز و منبع آب و بازار و مسجد جامع شهر آنجا بود لذا آن را مدینه یا شهر می‌‌گفتند و در قسمت شرق نهر شاهجرد بود و قسمت دیگر به نام الجزیره یا جزیره که بین شاهجرد و کارون اصلی واقع شده بود نامیده می‌‌شد و در واقع بخش غربی اهواز قدیم بود ( حدود بخش مرکزی و کنونی شهر مثل باغ شیخ و نادری و 30 متری و باغ معین و خیابان24 متری ) آثار نهر شاهجرد هم اکنون در محله اهواز قدیم کنونی بین خزعلیه (خرم کوشک) و اهواز وجود دارد . [ویرایش]

پس از اسلام

در وقایع اسلامی اهواز بدست ابوموسی اشعری والی بصره به فرمان عمر بن الخطاب در سال 17 هجری قمری فتح شد. در اثر این حمله بخش اشرافی نشین شهر که به هرمز اردشیر موسوم بود به کلی ویران شد ولی بخش بازاری آن باقی ماند و این بخش همان اوز یا هوز است که در قرن اول هجری به نام اولیه اهواز خوانده می‌‌شد. در زمان بوییان اهواز به تصرف آنان درآمد و تحت حکومت آل بویه قرار گرفت. در سده 4 هجری عضدالدوله دیلمی (فنا خسرو) اقدام به مرمت و آبادانی اهواز کرد و شبکه‌های آبیاری را مرمت کرد و پل معروف هنوان اهواز را از نو ساخت. اهواز در این دوره به حدی آباد و حاصلخیز شد که مقدسی آن را انباره بصره گفته است محله شرقی اهواز در این دوره بنا و با پلی جزیره‌ای که در میان کارون به نام رجیل قرار داشت به محله ناصری بعدی وصل شد. یاقوت حموی و حمزه اصفهانی و مقدسی گویند : اهواز قدیم به وسیله نهر شاهجرد به دو محله بزرگ تقسیم شده بود محله غربی که بین رودخانه و نهر شاهجرد واقع و جزیره خوانده می‌‌شد و محله شرقی که در پای کوه و بازار و مسجد جامع در آن بنا شده بودند و به اصطلاح شهر یا مدینه خوانده می‌‌شد. شهر شاهجرد در بالای سد اهواز از کارون جدا و روی بطرف شکاره کنونی می‌‌رفت. لفظ اوباره که اکنون محلی است در اهواز در جنوب خیابان 30 متری به معنی آب باره و محل عبور آب است که یادآور همان نهرهای شاهجرد و غیره است .

ابن منشاد می‌نویسد: اهواز شهر بزرگی است، مردمش زرتشتی و مسلمان و انبار کالاها و فرآورده‌های خوزستان شکر، بافته‌های پشمی، جامه‌های دیبا، پارچه‌های کنفی و دیگر محصولات را از همه شهرهای ایران به اهواز می‌آورند و از این شهر و به وسیله کشتی از راه خلیج فارس به هندوستان و چین و از راه بصره و عراق و اصفهان به سایر کشورهای جهان حمل می‌کنند. بازرگانان و سوداگران و بیگانگان در این شهر سود بسیار می‌برند. نام اهواز با کالاهای شکر و پارچه، در همه جهان مشهور و به بزرگی موصوف بود و به همین جهت عرب‌ها این شهر را «سوق‌الاهواز» نامیده‌اند. از قرن ششم هجری قمری به بعد به علت خراب شدن سد شادروان و همچنین جنگل‌ها و اغتشاشات داخلی و بروز بیماری‌های وبا و طاعون، اهواز رو به خرابی رفت تا آن که در سال هزار و سیصد هجری قمری همزمان با حفر کانال سوئز و توجه اروپائیان رونق تازه‌ای گرفت. ناصرالدین شاه قاجار هم از این فرصت برای گسترش کشتیرانی بر روی رود کارون استفاده کرد و توسط والی خوزستان در کنار اهواز قدیم بندرگاهی به نام «بندر ناصری» احداث کرد. در پی احداث این بندر نام اهواز به «ناصریه» تبدیل شد ولی در دوره پهلوی به نام قدیمی «اهواز» خوانده شد.

به نوشته کسروی اهواز نوین پس از اعطای اجازه ناصرالدین شاه به خارجیان برای کشتیرانی در قسمت جنوبی کارون رونق دوباره یافت زیرا وجود بند سنگی در محل کنونی پل هفتم مانع از ادامه مسیر کشتی ها به قسمتهای بالا دست کارون می‌‌شد وکشتی ها ناچار بودند بار خود را در این سوی بند تخلیه کنند وسپس به کشتی هایی که در آن سوی بند بود منتقل کنند. کم کم ساختمانها و تاسیساتی در این قسمت بوجود آمد و رونق آن هر روز بیشتر می‌‌شد. قسمت شرقی شهر ابتدا شکل گرفت و محله عامری و خیابان 24 متری تقریبا اولین قسمتهای اهواز جدید بودند.

برخی از نشیمن داشتن سه قبیله عرب بنی حنظله و بکر ابن وائل و بنى العم قبل از فتح عربی - اسلامی در منطقه اهواز خبر می‌دهند که بمرور زمان در دیگر قبایل قدرتمندترعرب ذوب شدند. ایشان در این باره به کتاب تاریخ پانصد ساله احمد کسروی ارجاع می‌‌دهند.

[ویرایش]

اهواز امروز

اهواز امروز شهری بزرگ و پهناور است که در دو سوی رود پر آب کارون واقع شده است. در قسمت غربی شهر محلات مسکونی پر جمعیتی مانند کمپلو، گلستان، کیانپارس، خشایار و... قرار دارد امانیه و فلکه ساعت هستهٔ مرکزی قسمت غربی را تشکیل می‌‌دهند. قسمت شرقی شهر بیشتر بازار و مراکز اقتصادی شهر را در خود جای داده. خیابان‌های نادری (سلمان فارسی) و امام (پهلوی سابق) و 30 متری (شریعتی) و 24 متری (آزادگان) مرکز قسمت شرقی شهر هستند. تیمهای فوتبال فولاد خوزستان و استقلال اهواز از جمله تیمهای مطرح در صحنهٔ فوتبال معاصر هستند. اهواز علاوه بر مراکز صنعتی و نقش تجاری آن در منطقه، به خاطر وجود چند دانشگاه در آن شهرت دارد.

محله‌های اهواز

نام محلات شهر اهواز و حومه به ترتیب الفبا:

http://ino.blogfa.com/ پايگاه اطلاع رساني پرستار و پرستاري <?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

اهواز - خوزستان و مناطق آن:

اهواز

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

فهرست مندرجات

تاریخ اهواز

پیش از اسلام

پس از اسلام

اهواز امروز

محله‌های اهواز

مطالب مشابه :

مرکزآموزش علمی-کاربردی بهزیستی خوزستان

شرح مرکز مراقبتی معلولین

مرکزآموزش علمی-کاربردی سازمان زندانها(خوزستان)

اهواز - خوزستان و مناطق آن:

جشن روز پرستار

کنفرانس آموزشی نظام پرستاری در بیمارستان 578 لشگر اهواز: