شیوه نامه درس پژوهی

مفهوم درس پژوهي                              :   (lesson study)
گروهي از معلمان موضوع خاصي از برنامه درسي را برمي گزينند. آن را به عنوان واحد كار طراحي ، اجرا وارزشيابي مي‌كنند واز محصول آن در تدريس بهتر استفاده مي‌برند. يكي از اعضاي گروه برنامه را اجرا و ديگران در جهت رسيدن به الگوي مشترك آن را نقد واصلاح مي‌كنند. در واقع گروه درس پژوه ، كارمي‌كنند تا تدريس را مورد مشاهده قرارداده وپس از نقد وبررسي تدريس، آن را به شيوه‌اي بهينه اصلاح نموده تا به تدريس موثرتري برسند.
اهداف درس پژوهي :
-        گسترش فرهنگ يادگيري در مدارس وفراهم كردن محيط يادگيري معلمان از يكديگر
-        تبادل تجارب مفيد آموزشي وتغيير در ديدگاه آموزشي همكاران
-        ارتقا سطح دانش حرفه‌اي معلمان
-        باز انديشي معلمان در رفتار خود
-        مدلي اثربخش براي پژوهش در مدرسه
-        توسعه دادن محيطي انعطاف پذير براي دستيابي به يادگيري سازماني
-        ترويج تفكر انتقادي
-        درك عميق تر مديران آموزشي از درس پژوهي وبكارگيري استراتژي‌هاي اثربخش‌تر در ارتقاي مديريت آموزشي

مراحل درس پژوهي
1-    تبيين مساله وانتخاب موضوع :
-        دانش‌آموزان در درك كدام مباحث ودروس مشكل دارند؟
-        يافتن روشي براي انتقال يك مفهوم جديد در كلاس درس
-        مساله مي‌تواند يك سوال جزئي

2- برنامه‌ريزي درس پژوهي:
- ضرورت واهميت پرداختن به موضوع (از طريق درس پژوهي)
- كاربرد‌هاي عملي ونظري
- تهيه وتدوين الگوي طرح درس (مبتني بر روش‌هاي فعال تدريس )
- تعيين اعضاي گروه (3 الی ۶نفر) وظايف ومسئوليت
- امكانات مورد نياز براي مجري درس ،زمان انجام فيلمبرداري،تعيين دبير تيم و...
- تهيه طرح درس توسط گروه
3- آموزش درس بر اساس برنامه وطرح درس تنظيم شده انجام گردد.
- تعيين تاريخ تدريس ، نشستن معلمان هنگام تدريس در عقب كلاس
- انجام فيلمبرداري توسط يك نفر
- يك نفرتدريس معلم را براساس طرح درس تعيين نظارت مي‌كند.
- يك نفر واكنش ها ، عملكرد دانش آموزان را زير نظر دارد و ضمن تهيه گزارش ميزان علاقه و فعاليت هاي آنان را زير نظر دارد .
4- ارزشيابي تدريس و بازتاب تاثير آن در برنامه ريزي مجدد درس :
ابتدا معلم مجري طرح در مورد تدريس خود و چگونگي اجراي درس و مسائل عمده آن صحبت مي نمايد . در ادامه معلمان عضو گروه با ديدي انتقادي درباره ي قسمت هايي از درس كه از نظر آنان مشكل داشته است صحبت مي نمايند . لذا تمركز بر درس مي باشد نه معلمي كه آن را تدريس نموده است . درس محصول گروه است و همه اعضا در مورد نتيجه برنامه خود احساس مسئوليت نموده و در واقع از خود انتقاد مي كنند . دبير تيم تمام نقطه نظرات را يادداشت مي نمايد.
5- تجديد نظر در تدريس :
معلمان گروه درس پژوهي با توجه به مشاهدات و بازخوردهادر درس تجديد نظر مي كنند. (مواد آموزشي ، فعاليت ها ، سوال ها و...)
با يك سوال اساسي چگونه مي توان برنامه ها را بهتر اجرا كرد ؟
با توجه به مشاهدات و يادداشت هاي معلمان ، واكنش هاي دانش آموزان و نظرات معلم مجري ، در طرح درس تجديد نظر مي شود .
ممكن است طرح درس ( روش تدريس ، فعاليت ها ، سوال ها، مسائل مطرح شده ، مواد و رسانه انتخاب شده يا همه اجزاي درس ) تغيير كند تا در دور بعد تدريس ، نتايج بهتري به دست آيد .
6- آموزش درس تجديد نظر شده :
درس تجديد نظر شده يك بار ديگر با رفع نواقص و بر اساس اصلاحات انجام شده تدريس مي گردد.
( تدريس نهايي)
اين تدريس ممكن است توسط همان معلم و در همان كلاس يا توسط يكي ديگر از اعضاي گروه و در همان كلاس يا در مكاني ديگر تدريس شود .
در اين مرحله اعضاي شوراي معلمان نيز مي توانند در تدريس حضور داشته باشند .
7- ارزشيابي و بازانديشي سوال :
در اين مرحله مي شود كه چيزي از درس پژوهي و اجراي آن آموخته شد ؟
يادگيري و فهم دانش آموزان و مساله اي كه به خاطر آن پژوهش انجام شد ، برررسي مي شود و تيم از خود مي پرسند تا چه اندازه خوب عمل كرديم . بطور كلي ميزان تحقق اهداف بيان مي شود .
در اين مرحله ممكن است از افرادي مانند معلمان مجرب ، مولفان كتب درسي، اساتيد دانشگاه ، انجمن هاي علمي مرتبط با موضوع درس پژوهي دعوت به عمل آيد . همه اعضاي شوراي معلمان به همراه يك فرد متخصص خارج از مدرسه تدريس را نقد و بررسي و تغييراتي پيشنهاد مي كنند .
8- سهيم شدن در نتايج و دستاوردها :
نوشتن گزارش پاياني ( تشريح فرايند درس پژوهي و يافته ها همراه با مستندات ، گزارش ها ، فيلم ها ، عكس ها، صورت جلسات، نقطه نظرات معلمان و دانش آموزان و اوليا)
بازديد هاي افراد متخصص و مسئولين ؛ بازديد هاي معلمان از مدارس يكديگر ؛ تبادل تجربيات

تقويم اجرايي:
رديف
موضوع
زمان اجرا
1
تشكيل كميته اجرايي در منطقه/ شهرستان

آبانماه2
ارسال شيوه نامه به مدارس
آبانماه
3
اعلام آمادگي گروه هاي درس پژوه
هفته اول آذرماه
4
برگزاري كارگاه هاي آموزشي
هفته دوم تا پايان آذر ماه
5
ارسال آمار و مشخصات گروه درس پژوهي به استان
هفته اول دیماه
6
فعاليت گروه هاي درس پژوه در مدارس
هفته دوم دی تا هفته اول بهمن ماه
7
ارزيابي و انتخاب گروه هاي برتر درس پژوهي مدارس جهت ورود به مرحله منطقه / شهرستان
هفته دوم بهمن ماه
8
ارسال طرح هاي برتر درس پژوهي منطقه / شهرستان همراه با مستندات به استان
هفته سوم وچهارم بهمن
9
تقدير از برگزيدگان

فروردین ماه

2-
فرم معرفي نامه آموزشگاه
بسمه تعالي
به اداره آموزش و پرورش ناحيه / منطقه..................                                         تاريخ :
از آموزشگاه .........................                                                                                  شماره:
موضوع : اعلام آمادگي گروه درس پژوهي
احتراما در اجراي شيوه نامه جشنواره درس پژوهي در سال تحصيلي :92-91 در ذيل اسامي و مشخصات اعضاي گروه درس پژوهشي اين آموزشگاه ، به منظور اعلام و شركت در جشنواره مذكور معرفي مي گردند .
مشخصات اعضا :
نام و نام خانوادگي
شماره پرسنلي
مدرك و رشته تحصيلي
نام آموزشگاه
نقش در گروه

مشخصات درس:
پايه

نام درس

عنوان درس

هدف يادگيري

مهر و امضاي مديرآموزشگاه
فرم (الف) : گزارش منظم ناظر بر كاربست الگوها و روش هاي فعال تدريس حين اجرا (طراح سناريو)
موارد مثبت :

موارد قابل تجديد نظر:

نام و نام خانوادگي ناظر:
فرم (الف) : گزارش منظم ناظر بر تاثير رسانه ها و تجهيزات كمك آموزشي طراحي شده حين اجرا
موارد مثبت:

موارد قابل تجديد نظر:

نام و نام خانوادگي ناظر:
موارد مثبت:

فرم (الف) : گزارش منظم ناظر برروند تدريس حين اجرا (مجري)
موارد قابل تجديد نظر:

نام و نام خانوادگي ناظر:
فرم (ب) : جمع بندي معلمين ناظر ( تيم جشنواره الگوهاي مناسب تدريس)
موارد مثبت:

موارد قابل تجديد نظر:

موارد پيشنهادي در صورت تكرار تدريس:

نام و نام خانوادگي معلمين ناظر (اعضاي تيم )
1-     ..................... پايه تدريس ................ آموزشگاه ................... منطقه /شهرستان ......................
2-     ..................... پايه تدريس ................ آموزشگاه ................... منطقه /شهرستان ......................
3-     ..................... پايه تدريس ................ آموزشگاه ................... منطقه /شهرستان ......................
تاريخ و مهر و امضاي آموزشگاه مجري

ارزيابي گزارش كتبي ( فرم شماره 1)
نام و نام خانوادگي اعضاء:   الف) مجري تدريس:                  ب) مسئول رسانه:                                  ج) سناريوتدريس:
ناحيه / منطقه:                        پايه:              نام درس:             عنوان درس:            زمان تدريس:             هدف يادگيري:
رديف
عنوان
امتياز
امتياز كسب شده
5
4
3
2
1
1
تا چه اندازه بيان مسئله مبتني بر واقعيات مدرسه و كلاس است ؟

2
ضرورت و اهميت مسئله تا چه اندازه تبيين شده است ؟

3
تعيين اهداف تا چه حد با موضوع درس متناسب مي باشد؟(توجه به عرصه هاي علم ، عمل ، اخلاق ، تفكر و ايمان و باور)

4
تا چه حد راهكارهاي گروه براي چالش هاي موجود در فرآيند اجرا مناسب مي باشد؟

5
تا چه ميزان جدول زمانبندي مناسب براي اجرا تدوين گرديده است ؟

6
تا چه اندازه گروه بر اساس وظايف خود ايفاي نقش نموده اند؟

7
تا چه ميزان مشاركت و همكاري اعضاي گروه منجر به توليد انديشه ي نو شده است ؟

8
ابزارهاي جمع آوري اطلاعات تا چه ميزان براي ارزيابي تحقق اهداف تعريف شده مناسب مي باشد؟

9
تا چه ميزان ابزارها و امكانات تدريس متناسب با مهارت و شرايط يادگيري مد نظر قرار گرفته است ؟

10
تا چه اندازه تدريس ارائه مورد تحليل علمي و اصولي قرار گرفته است ؟

11
نحوه ي درج نظر نهايي گروه تا چه اندازه مناسب است؟

12
تبيين محدوديت ها و پيشنهادات طرح تا چه اندازه است ؟

13
ميزان رعايت سادگي و روان بودن جملات در ارائه ي گزارش كتبي تا چه اندازه است ؟

14
سير منطقي و اصولي تدوين گزارش كتبي تا چه اندازه رعايت گرديده است ؟

جمع امتياز :

نام و نام خانوادگي ارزياب :                                                                                             امضاء:

ارزيابي فرآيند تدريس ( فرم شماره 2)

رديف
شاخص هاي ارزيابي
امتياز
امتياز كسب شده

1
مشخصات كلي
2

تعيين اهداف
5

2
پيش بيني ابزار و رسانه هاي آموزشي
3

3
پيش بيني روش هاي فعال تدريس
3

4
پيش بيني الگوهااي تدريس
3

5
امور مقدماتي
3

6
ارزشيابي تشخيصي
2

7
آماده سازي و ايجاد انگيزه
5

8
ارائه درس با كاربست اهداف . وسايل و روش هاي پيشنهادي
30

9
جمع بندي و نتيجه گيري
2

10
ارزشيابي مرحله اي (تكويني)
3

11
طراحي فعاليت هاي تكميلي و تعيين تكليف مناسب
4

12
خلاقيت و نوآوري در كليه مراحل
6

13
توجه به بازخورد هاي تشويقي متناسب با فراگيران
4

14
توجه به استفاده از فن آوري نوين در مراحل تدريس
10

15
توجه به كارگروهي در مراحل تدريس
5

16
توجه به بعد تلفيقي مفاهيم درس
5

17
توجه به مهارت هاي زندگي
5

جمع كل:
100

نام و نام خانوادگي ارزياب :                                                                             امضاء:

ارزيابي تدريس عملي ( فرم شماره 3)
رديف
شاخص هاي ارزيابي
امتياز
امتياز كسب شده
1
نحوه ي ورود و ايجاد ارتباط مؤثر با دانش آموزان
2

2
توجه به ووضع فيزيكي كلاس ، دقت در وضع جسمي و رواني دانش آموزان و حضور و غياب
2

3
چگونگي ارزشيابي تشخيصي
4

4
تبييين موضوع و هدف هاي آموزشي مورد نظر
3

5
چگونگي ايجاد انگيزه و جلب توجه دانش آموزان در طول فرايند تدريس
5

6
رعايت آراستگي و مرتب بودن متناسب با شان معلمي
2

7
استفاده از مباني علمي ، روش ها و الگوهاي فعال متناسب با مفاهيم درس
5

8
تسلط بر موضوع و محتواي درس
6

9
نحوه ي بيان و حركات معلم و تناسب آن با درس و كلاس
4

10
استفاده صحيح از ابزار و رسانه هاي آموزشي متناسب با درس
5

11
استمرار ارتباط و تعامل با دانش آموزان و توجه به بازخورد هاي آن ها
5

12
ارائه باز خورد مناسب ( استفاده به موقع از تشويق )
2

13
فراهم كردن فرصت هاي مناسب براي تفكر، كشف اصول، قواعد و راه حل ها توسط دانش آموزان
4

14
فراهم كردن فرصت هاي مناسب براي پرسش و پاسخ دانش آموزان
2

15
نحوه مديريت و اداره كلاس
4

16
ميزان مشاركت و فعاليت دانش آموزان در فرايند تدريس به ويژه كار گروهي
4

17
توجه به نكات ديني و اخلاقي ، اجتماعي و ... در فرآيند تدريس
3

18
ايجاد علاقه و نگرش مثبت در دانش آموزان نسبت به درس ( ايجاد فضاي پويا و با نشاط در كلاس)
3

19
جمع بندي و نتيجه گيري مناسب در پايان تدريس
4

20
چگونگي ارزشيابي تكويني با توجه به اهداف آموزشي
5

21
تعيين تكليف و فعاليت هاي تكميلي مناسب
3

22
هماهنگي و تطابق جريان تدريس با سناريو ارائه شده ( تنظيم شده)
5

23
خلاقيت و نوآوري در فرايند تدريس
5

24
استفاده از زمان پيش بيني شده
3

25
ميزان استفاده از فن آوري نوين در مراحل تدريس
10

جمع كل
100

نام و نام خانوادگي ارزياب :                                                                                                             امضاء:

شیوه نامه درس پژوهی

مطالب مشابه :

نمونه تجربیات خلاق

پاسخ فعاليت هاي كتاب علوم اجتماعي پيش دانشگاهي(بخش دوم)

پژوهش درعمل (تجربه خلاق در اقدام پژوهی)

طرح درس مطالعات اجتماعی پایه هفتم متوسطه اول

شیوه نامه درس پژوهی

راهنمايي تحليل محتواي كتب درسي

در همايش مشاغل نوين راهكاري براي اشتغال جوانان عنوان شد،جوانان از تكنولوژي هاي نو و مشاغل جديد استقب

جامعه شناسی پدیدار شناسی

نگاهی اجمالی بر مقاله نویسی برای مطبوعات

نقدي بر نظريات دانيل لرنر پيرامون توسعه در جهان سوم