قدیمی ترین عمارت پمپ بنزین ایران

نمی دانم قیمت بنزین ۱۰۰۰ تومانی یا بنزین ۲۰۰۰ هزار تومانی چه نقشی در اقتصاد ایران دارد و تاثیر آن بر گردشگری چیست !؟ اما اگر می خواهید بدانید قدیمی ترین عمارت پمپ بنزین ایران کجاست و وضعیت آن در حال حاضر چگونه است و با معماری پمپ بنزین به سبک ایرانی آشنا شوید این مقاله را دنبال کنید.
در فهرست آثار ملی ایران پمپ بنزینی ثبت شده به نام پمپ بنزین ری . در سند ثبت شده این اثر از پمپ بنزین ری به عنوان اولین پمپ بنزین ایران نام برده شده که البته در همان سال عده ای با این نظریه مخالف بودند و می گفتند: با توجه به اینکه این پمپ بنزین به عنوان جایگاه شماره ۳ ثبت شده نمی تواند اولین پمپ بنزین ایران باشد!! و دوم اینکه اولین پمپ بنزین توسط انگلیسی ها در شهر دالکی (در جاده بوشهر به شیراز) در سال ۱۳۲۲ ساخته شده !!!

قدیمی ترین تصویر از تنها پمپ بنزین ثبت شده در فهرست آثار ملی (پمپ بنزین ری)

البته آن طرف قضیه هم کارشناسان سازمان میراث فرهنگی اولین دلیلشان برای ثبت پمپ بنزین ری به عنوان اولین پمپ بنزین ایران تخریب بنای قدیمی پمپ بنزین دالکی می دانستند و هم کاشیکاری های معرق و منحصر به فرد پمپ بنزین ری
در نهایت امر پمپ بنزین ری که درست ۱۵ سال بعد از پمپ بنزین دالکی در سال ۱۳۳۷ ساخته شده بود را ثبت ملی کردند. حالا این تازه اول ماجرا بود ؛ این پمپ بنزین بر روی حصار و خندق طهماسبی آن زمان ساخته شده بود و جایگاه کنونی آن کنار یک پل تازه تاسیس بود و طبق قوانین تمامی املاک کنار پل باید عقب نشینی می کردند . با احداث پل ری چون فقط یک ردیف ماشین می توانستند در جایگاه بنزین بزنند ، عملا پمپ بنزین از سال ۱۳۸۲ تعطیل شد و پمپ بنزین تبدیل شد به محل اسکان کارتن خوابها و معتادین. اما پمپ بنزین ثبت ملی شده بود و اعتباری جهت مرمت اون در نظر گرفته شده بود پس مرمت شروع شد اما …. در سال ۱۳۸۷ مالکین پمپ بنزین تصمیم گرفتند ساختمان اداری پمپ بنزین را که به علت کاشی کاری هایش ثبت ملی شده ، شبانه تخریب و ساختمان اداری را در قسمت جنوب شرقی جایگاه احداث کنند . در نهایت به همین راحتی و بدون توجه کلیه قوانین ساختمان پمپ بنزین تخریب شد….!! آره به همین راحتی … ۸۰ سال قانون …

پمپ بنزین ری قبل از تخریب - سال ۱۳۸۴

آدرس پمپ بنزین ری : استان تهران ، شهر تهران ، میدان قیام ، سمت راست خیابان ری ، زیر پل هوایی ری ، پلاک ۵۱۵
شماره ثبت در فهرست آثار ملی ایران : ۱۴۶۷۰ تاریخ ثبت ۱۶/۱۲/۱۳۸۴ ه خورشیدی
مختصات جغرافیایی ، آب و هوا ، نقشه و … : ۵۱″۲۶’۱۶٫۳۹ N 35″40’21.14
ارتفاع از سطح دریا : ۱۱۴۳ متر
پیرامون نام (وجه تسمیه) : به دلیل واقع شدن در خیابان ری به این نام شهره شد.
دوران و بانی اثر : پهلوی اول
امکان بازدید : تخریب شده و امکان بازدید …!!!!
مشخصات بنا : سازه ای به نام پمپ بنزین در ایران به عنوان یک بنای تازه وارد قلمداد می شد و نحوه ساخت آن کمی مشکل . پس باید ساخت آن تلفیقی باشد از معماری نوین و هنرهای معماری دوران پهلوی اول کالبد فیزیکی پمپ بنزین‌های کنونی، چند محور ستونی است، اما پمپ بنزین ری با پلانی به شکل سه مربع و پیش آمدگی در قسمتی از مربع میانی احدث شده بود.

کاشی کاری های نفیس پمپ بنزین ری

بنای اداری پمپ بنزین در کل آجری و نمای آن به صورت طاق‌هایی با کاشی‌کاری‌های هفت رنگ فیروزه ای بوده ، طاق‌های قوس‌دار با کاشی‌کاری‌های نفیس ، قاب‌های دور هر طاق به صورت نقش گره بود که با طرح‌های اسلیمی تزیین شده که از فضای سوختگیری تفکیک شده بود. دیوارهای داخلی با اندود گچ پوشانده شده بود و …

پلان و نقشه پمپ بنزین ری

حالا اگر اولین پمپ بنزین تهران یا ایران را ندید ، زیاد ناراحت نشوید ، چون مشابه آن وجود دارد ، اما کلی آثار در لیست میراث ملی کشورمان قرار دارد که تخریب شده و یا در حال تخریب است … کپی هم ندارد!!! خوب می خواهید کپی برابر اصل اولین پمپ بنزین تهران یا ایران را ببینید باید به خیابان ۱۵ خرداد غربی (بوذرجمهری سابق) بروید .

قدیمی ترین عمارت پمپ بنزین ایران - جایگاه 15 خرداد

قدیمی ترین عمارت پمپ بنزین ایران - جایگاه ۱۵ خرداد

آدرس پمپ بنزین شماره ۴ قدیمی ترین عمارت پمپ بنزین ایران : استان تهران ، شهر تهران ، خیابان ۱۵ خرداد غربی (بوذرجمهری سابق) ، روبروی کوچه شیخ الاسلام ، جایگاه شماره ۴
شماره ثبت در فهرست آثار ملی ایران : متاسفانه تاکنون ثبت ملی نشده است!!!
مختصات جغرافیایی ، آب و هوا ، نقشه و … : E 51″24’42.30 N 35″40’44.39
ارتفاع از سطح دریا : ۱۱۴۶ متر

کاشی کاری های قدیمی ترین عمارت پمپ بنزین ایران

کاشی کاری ها ، دیوارها و کلاً همه چیز همان پمپ بنزین ری است ، لذت فرو بردن نازل با نگاهی به کاشی کاری !!! راستی دیوارهای شرقی و غربی پمپ بنزین را از دست ندهید. مربوط به همان دوران است.

دیواره های پمپ بنزین 15 خرداد - قدیمی ترین عمارت پمپ بنزین ایران

دیواره های پمپ بنزین ۱۵ خرداد - قدیمی ترین عمارت پمپ بنزین ایران

البته اگر خواستید اولین پمپ دستی بنزین ایران را ببینید کمی راه طولانی تر است باید به شهر تبریز بروید و بعد هم به موزه سنجش . این پمپ ۱۰۰ ساله انگلیسی که از دو پیمانه شیشه ای برای نگهداری و پمپاژ بنزین تشکیل شده است، از طریق یک شلنگ متصل به مخزن پر از بنزین شده و پس از گردش بنزین در شیشه اول و انتقال آن به شیشه دوم، از طریق نازل باک خودرو را پر می کرده است. وجود سامانه خاصی این پمپ را به نمونه منحصر به فردی از دقت و کارآیی تبدیل کرده و از هدر رفتن بنزین جلوگیری به عمل می آورده است. افراد قبل از استفاده از این پمپ بنزین باید میزان بنزین مورد نظر خود را بر روی صفحه مدرج متصل به پمپ مشخص می کردند و سپس نسبت به پر کردن باک خودرو اقدام می نمودند. با این تمهید، پمپ به شکل خودکار در میزان بنزین تعیین شده قفل می شد و بنزین بیشتری از پمپ خارج نمی گردید.

پمپ بنزین ری در سال ۱۳۹۰ بعد از تخریب

تاریخچه احداث پمپ بنزین دالکی بوشهر از زبان امرالله خان صولتی:

آقایی بنام حاج محمد حسن که پسری هم داشت بنام ابوالقاسم دو تا مغازه داشت کنار منزل سابق مشهدی علی صیادی (مشرق مطب فعلی دکتر رازقی) که محل توزیع نفت بود. آن زمان منبع ذخیره نبود؛ بشکه های ۲۰۰ لیتری بود که کنار هم گذاشته بودند و با یک پمپ سیار که روی چرخ بود بنام ستاپ پمپ (Setuppump) نفت را در شیشه های پنج لیتری می کردند و می فروختند. در سال ۱۳۲۱ شخصی بنام مهندس فخمی آمد و محاسبه کرد و برای اینکه ماشین انگلیسی ها در مسیر بوشهر ـ شیراز با مشکل کمبود سوخت مواجه نشوند در کجاها باید پمپ بنزین ساخته شود و بعد از بوشهر، دالکی را برای این کار انتخاب کرد. آن موقع برازجان و هیچ جای دیگر پمپ بنزین نبود. اولین متولی پمپ بنزین دالکی شخصی بنام اشراقی بود. بعدش سید حسین عزیزی و بعدش شخصی بنام بهاری بود که دندانهایش را کشید و دیوانه شد!! اولین کارگران و پمپ چی های پمپ بنزین حاج خداکرم یزدان پناه ، حاج علی کبگانی و شخصی بنام یدالهی از اهالی کازرون بودند. بعد از آقای بهاری که دیوانه شد؛ امور پمپ بنزین به حاکم وقت دالکی نعمت الله خان صولتی واگذار شد و بعد از وی به هیبت الله خان و بعدش به امرالله خان این مسئولیت رسید که تا سال۱۳۶۲ ادامه داشت و پس از آن پمپ بنزین به حاج ابراهیم معینیان رسید و هم اکنون نیز چند سالی است حسین صولت پور این مسئولیت را بر عهده دارد که علاوه بر پمپ بنزین قدیم، پمپ بنزین جدیدی را نیز کنار جاده اصلی بوشهر ـ شیراز دائر و راه اندازی کرده است.

منابع:

اسناد شرکت معماری و مرمت ایدر
اسناد ثبتی فهرست آثار ثبتی ملی ایران در سازمان میراث فرهنگی

- سفرنويس دات كام

قدیمی ترین عمارت پمپ بنزین ایران

مطالب مشابه :

شرایط صدور مجوز جایگاههای پمپ بنزین

معرفی دو مورد از جایگاههای چند منظوره در حال احداث تبریز

قدیمی ترین عمارت پمپ بنزین ایران

رعایت نکات ایمنی وبهداشتی در پمپ بنزین

تاريخچه خدمات بين راهي در ايران:

دکتر منصوری کلنگ احداث اولین پمپ بنزین در نوش آباد را کلنگ زد

مجتمع خدماتی رفاهی بین راهی

تفاوت "بنزین"پالایشگاه با پتروشیمی چیست؟رفرمیت چیست؟

جایگاه سوخت مایع (پمپ بنزین)درشهر انگوت احداث می شود

مجتمع خدماتی،رفاهی خاتم‌الأنبیا متعلق به جوجو در بروجرد افتتاح شد

رعایت نکات ایمنی وبهداشتی
در پمپ بنزین