اختلال قاعدگی

خونریزی غیر طبیعی رحمی:

دلایل ابتدا به خونریزی غیر طبیعی رحم در لغت به کلمه phimic خلاصه می شود.

Phimic ابتدای کلمات (p: حاملگی pregnancy – h: هرمون ها hormone– I: ایالتروژنیک ialetrogenic– m: مکانیکی mechanical- I: عفونت infection- C: سرطان ها یا کانسر cancer) می گویند. این لغت به پزشکان کمک می کند تا احتمالات تشخیص زیادی را در نظر آورند و به موثر ترین نحو بر درمان متمرکز شوند.

که خونریزی غیر طبیعی رحم چیست؟

جریان قاعدگی طبیعی در اثر ریزش آندومتر یا دیواره رحم که سرشار از هرمون زنانه یا استروژن است پدید می آید. این امر در فواصل منظم اتفاق می افتد و حداکثر تغییرات آن بیش از سه روز از متوسط نرمال مورد انتظار نیست. به طور طبیعی قاعدگی های طبیعی همراه با تخم گذاری 24-35 روز اتفاق می افتد که اکثر زنان قادر به پیش بینی این زمان هستند. این سیکل قاعدگی از اولین روز خونریزی تا اولین روز سیکل بعدی را محاسبه می کند که نبایستی بیش از سه روز تغییر کند. متوسط مدت زمان خونریزی طبیعی 3-7 روز است که خونریزی بیش از 7 روز با کاهش سطح هموگلوبین خون، خونریزی شدید خوانده می شود. میزان خونریزی در یک سیکل قاعدگی همراه با تخم گذاری طبیعی حدود cc 60-80 خواهد بود.

اصطلاحات رایج در خونریزی شامل:

1. منوراژی menoragy: به خونریزی قاعدگی زیاد یا طولانی مدت گفته می شود. وجود لخته غیر طبیعی نیست اما حاکی از شدت خونریزی است. خونریزی فوران کننده یا مثل شیر آب همیشه غیر طبیعی است.

میومهای زیر مخاطی- عوارض حاملگی- تومورهای بدخیم- زخیم شدن دیواه رحم یا آندومتر باعث منوراژی می شود.

2. هایپو منوره: خونریزی خیلی خفیف و گاهی اوقات لکه بینی وجود دارد، علت آن می تواند انسدادی باشد مثل تنگی گردن رحم یا پرده بکارت چسبندگی های رحمی مثل سندرم آشرمن و تشخیص آن با عکس از رحم هیستروسکوپی داده می شود. گاهی اوقات مصرف قرصهای ضد بارداری باعث کاهش قاعدگی می شود که این مسئله اهمیتی ندارد.

3. متروراژی: خونریزی در فواصل بین قاعدگی در هر زمان بین دو قاعدگی می تواند روی دهد، خونریزی در وسط سیکل به صورت لکه بینی مشاهده می شود با اندازه گیری دمای پایه بدن تایید می شود. مصرف استروژن می تواند یکی از دلایل آن باشد.

4. پلی منوره: عبارت است از وقوع خونریزی با تواتر زیاد و فواصل کم معمولا با عدم تخمک گذاری همراه است .

5. منو متروراژی: وقوع خونریزی در فواصل غیر منظم است، مقدار و طول مدت خونریزی فرق می کند. هر بیماری که موجب خونریزی در فواصل بین قاعدگی شود و بالاخره منجر به منومتروراژی می شود. شروع ناگهانی حملات خونریزی نامنظم علامت تومورهای بدخیم یا عوارض حاملگی است.

6. اولیگومنوره: سیکلهای قاعدگی به فاصله بیش از 35 روز باشد. اگر به فاصله بیش از 6 ماه هیچ سیکل قاعدگی وجود نداشته باشد آمنوره است. معمولاً مقدار خونریزی کاهش می یابد و نخمکگذاری روی نمی دهد که به دلیل حاملگی، یائسگی یا سیستمیک به دلیل کاهش وزن شدید می باشد. تومورهای مترشحه استروژن باعث اولیگومنوره می شود.

7. خونریزی تماس یا خونریزی بعد مقاربت: علت آن سرطان گردن رحم است تا خلافش ثابت شود. پولیپهای گردن رحم، عفونت گردن رحم و یا واژن به علت تریکومونا باعث این خونریزی می شود.

علل خونریزی یا همان کلمه phimic

1. حاملگی peregnancy: حاملگی در هر زن مبتلا به خونریزی غیر طبیعی بایستی مدنظر باشد مگر آنکه تحت عمل هیسترکتومی (برداشتن رحم) قرار گرفته و یا سن بالای 60 سالگی داشته باشد. حتی در زمانی که بستن لوله ها یا TL انجام شده و یا زنانی که در دهه 50 عمر بوده و فقدان قاعدگی به مدت2-1 ماه را ذکر می کنند ممکن است تصادفاً حامله شده باشد. باید حتماً یک تست حاملگی انجام شود و ارزیابی BHCG یا هورمون جفتی درخواست شود.

سونوگرافی لگنی: به منظور وجود حاملگی قابل تشخیص داخل رحمی- توده انجام می گیرد. در صورتی که سطح BHCG بالا باشد ولی در سونوگرافی رحم خالی از جنین باشد ممکن است حاملگی خارج رحم باشد که در زمان اختصاصی باید صورت بگیرد. در صورتی که سطح BHCG کاهش یابد و یا ثابت بماند نشان آن است که حاملگی قابل حیات نیست چه داخل رحم باشد و یا در خارج

هورمونها: HORMON:

اختلالات هورمونی که باعث خونریزی غیر طبیعی رحم می شود و به چهارگروه تقسیم می شود:

1. اختلالات انعقادی 2. اختلالات پرولاکتن یا هورمون شیردهی

3. بیماریهای تیروئید 4. عدم تخمگذاری مزمن

1. اختلالات انعقادی نادر هستند. بیشتر موارد اختلالات انعقادی در دخترانی دیده می شود که در اولین سال سیکل قاعدگی هستند و سطح پایین هموگلوبین خون دارند. زنان مبتلا به اختلالات انعقادی در اکثر موارد با آنمی یا کم خونی شدید به اوژانس مراجعه می کنند.

2. در صورت هاییر پرولاکتینمی یا افزایش هورمون پرلاکتین دلیل دیگر خونریزی است تومور دهیپوفیز باید در این افراد ارزیابی شود و با MRI باید این تومور تشخیص داده شود.

3. خطر ابتلا به بیماری تیروئید در طول زندگی یک زن 15% است و افزایش و یا کاهش هورمون تیروئید می تواند سیکل قاعدگی را تحت تاثیر قرار دهند.

سایع ترین اختلال هیپوتیروئیدیم یا کم کاری تیروئید است و 3/2 زنان مبتلا به کم کاری تیروئید دچار اختلال قاعدگی اند. هر زن مبتلا به خونریزی غیر طبیعی رحم – افسردگی بعد از زایمان- سندروم یا افسرگی پیش از قاعدگی یا PMS را باید از نظر تیروئید غربالگری شوند. که باید در آزمایش خون باید سطح سرمی TSH ارزیابی شود کاهش.TSH نشانه هایپو تیروئیدی است. درمان بر اساس Levotiroxin یا هورمون جایگزینی TSH است.

4. عدم تخمکگذاری مزمن شایعترین اختلال هورمونی است که باعث خونریزی می شود. عدم تخمگذاری استروژنیزه است که به آن خونریزی دیسفونکسونل رحمی یا DUB گفته می شود.

عدم تخمکگذاری از لحاظ اتیولوژی شامل غده هیپوتالاموس- فوق کلیه- تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک یا PCO وجوانی یائسگی می باشد.

PCOS یکی از پر ابهام ترین علل عدم تخمکگذاری مزمن است که این افراد در اثر مقاومت به انسولین دچار هایپر اسولینی یا افزایش انسولین خون می شوند.

بهترین درمان در زنان PCOS استفاده پروژستین خوراکی و قرصهای ضدبارداری خوراکی و کلومیفن سیترات است مخصوصاً در زنانی که تمایل به بارداری دارند.

در حوالی یائسگی خونریزی های غیر طبیعی اتفاق می افتد که در آنها هایپو استروژنیسم یا کاهش استروژن خون وجوددارد و علائمی نظیر گرگرفتگی- تحریک پذیری و آتروفی و خشکی بدن و استئوپروز یا پوکی استخوان وجود دارد معمولاً اولین علامت حوالی یائسگی کوتاه شدن سیکل قاعدگی همراه با تشدید علائم پیش از قاعدگی است. زنان با سن بالای 35 سال که به علت تغییر در فواصل سیکل قاعدگی و بدون ارتباط با سایر علائم مراحعه می کنند و در آینده قصد بارداری دارند بایستی جهت غربالگری از نظر ابتلا به غریب الوقوع به نارسایی تخمدان تحت بررسی قرار بگیرند.

درمانهای حوالی یائسگی: تجویز دوره ای پروژستین که مدروکسی پروژسترون استات 10mg به مدت 14 روز هرماه و یا یک درمیان است.

بهترین درمان برای کنترل خونریزی قاعدگی در حوالی یائسگی در بیماران سالم و هر سیگاری استفاده مداوم از قرص های ضد بارداری خوراکی است. زیرا علاوه بر تنظیم قاعدگی ها باعث کاهش میزان خونریزی و کاهش علائم پیش از قاعدگی می شود. و همچنین حفاظت از توده استخوانی و کاهش ریسک کانسر های اندومتر و تخمدان در طول زندگی.

I: درمانزاد یا Iatrogenic: به نظر می آید که علل یاتروژنیک رو به افزایش است چون تعداد داروهایی که برای کانسر –تیروئید- پیوند اعضا به کار برده می شوند می توانند عملکرد هورمون های بدن را تقلید کند و باعث خونریزی شود.

در هر زنی که دچار اختلال قاعدگی است گرفتن شرح حال دقیق و داروهایی که مصرف می کند الزامی است.

M: مکانیکی یا mechanical: لیومیوم رحمی یکی از شایعترین علل خونریزی غیر طبیعی رحم و یکی از علل عمده هیسترکتومی در آمریکاست. تقریباً 2/1 زنان لیومیوم رحمی دارند فقط در صد کمی از آنها علامت دارند و مورد توجه طبی قرار می گیرند. خونریزی ناشی از میوم می تواند باعث خونریزی آشکار تا لکه بینی متفاوت باشد. درمان لیومیوم ها مصرف قرص های ضدبارداری خوراکی است که سبب پس رفت لیومیوم می شود.

در بعضی زنان علیرغم مصرف قرص های ضد بارداری خونریزی کنترل نمی شود و یا اینکه ممکن است تمایل به استفاده طولانی مدت از این قرص ها نباشد و یا اینکه عدم موفقیت روشهای طبی محافظه کارانه باید روش جراحی مثل میومکتومی یا برداشتن میوم را انتخاب کرد.

پولیپ های رحمی در 50 درصد زنان دچار خونریزی غیر طبیعی دیده میشود. تشخیص پولیپ مشکل است بهترین روش تشخیص پولیپ های آندومتر به وسیله هیسترسکوپی و یا سونوگرافی با تزریق نرمال سالین است. بسیاری از پولیپ های کوچک خود بخود پس رفت می کنند.

I: عفونت infection: عفونت یکی از علل خونریزی رحمی است که بیش از بقیه نادیده گرفته می شود. از آن جمله آندومتریت به وسیله میزان بالای آلودگی با ارگانیسم های واژینال دچار اشکال می گردد.

اندوسرویسیت یعنی عفونت مزمن گردن رحم یکی از علل شناخته شده است خونریزی غیرطبیعی به خصوص خونریزی بین دو قاعدگی و خونریزی پس از مقاربت است. کلامیدیا از ارگانیسمهایی است که سبب آندومتریت و خونریزی غیرطبیعی رحم می شود.

C: کانسرcancer: کانسرهای گردن رحم از علل کمیاب ولی مهم خونریزی غیرطبیعی رحم هستند که کانسر رحم خود را به صورت خونریزی بعد از مقاربت یا قاعدگی نامنظم نشان می دهد حتی اگر بیمار دارای یک پاپ اسمیر طبیعی در سان 35 سالگی یعنی سنی که شیوع کانسر اندومتر در آن رو به افزایش است نمونه برداری اندومتر باید انجام شود.

درمان موثر آن 10میلی گرم مدروکسی پروژسترون استات به مدت 14 روز هر ماه است.

نحوه بررسی خونریزی غیرطبیعی رحم:

الف- شرح حال از بیمار از لحاظ طول مدت سیکل قاعدگی و طول مدت و مقدار خونریزی در بین دو قاعدگی و موارد خونریزی تماسی سوال می شود.

ب- معاینه فیزیکی: لمس توده های شکمی و رحم بزرگ و ناهموار میومها را مطرح می کند.

ج- بررسی سیتولوژی یا سلول شناسی: پاپ اسمیر که ضایعات گردن رحم را نشان می دهد.

خونریزی غیرطبیعی بر اساس منشا آنها طبقه بندی می شود:

الف- فرج و واژن: پارگی ها مثل پارگی پرده بکارت- زخم های ناشی از تامپون عفونت ها

ب- مصرف قرص های ضد بارداری- IUD- سرطان ها- میومها- حاملگی خارج رحم.

در صورتی که به دلیل قرص های ضدبارداری خونریزی اتفاق بیافتد باید قرص ها قطع شود و اگر به دلیل وجود IUD است باید IUD خارج شود.

ج- ممکن است منشا خونریزی غیر ژنیکولوژی باشد مثلاً مربوط به مجاری ادرار و یا مقعد باشد.

د- علت خونریزی اختلال در محور هیپوتالاموس- هیپوفنر- تخمدان است. و تحریک مداوم استروژن روی اندومتر و دیواره رحم باعث می شود آندومتر بیش از حد رشد کرده و در قسمتی تخریب شود و به شکل نامنظم ریزش کند. که به این خونریزی ها دسیفونکسیونل رحمی یا DUB می گویند.

DUB در 20درصد جوانان و نوجوانان- 40 درصد در بالای 40 سالگی روی می دهد. نحوه معالجه به سن بیمار بستگی دارد.

درمان:

الف- نوجوانان: چون اولین سیکل های قاعدگی اغلب بدون تخمکگذاری است استفاده از اقدامات تشخیصی خیلی ضروری نیست اما باید حتماً حاملگی رد شود. رژیم دارویی مصرف استروژن و به دنبال آن پروژسترون است و یا مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی است و یا استروژن کنژوگه 1.25mg به مدت 20- 25 روز و همراه با مدروکسی پروژسترون استات 10mg در 5 روز آخر سیکل ادامه می یابد تا خونریزی کنترل شود.

ب- جوانان: 20-30 ساله ها. در آنها هم معالجات هورمونی شبیه نوجوانان است.

ج- زنان نزدیک به یائسگی: در اواخر سن باروری باید توجه بیشتری به رد علل پاتولوژیک کرد زیرا احتمال سرطان دیواره رحم زیاد است.

کورتاژ یکی از راه های تشخیص است و بعد درمان هورمونی شروع می شود.

در دوره پس از یائسگی: خونریزی است که 12 ماه یا بیشتر از قطع قاعدگی در یک زن میانسال گذشته و بعد خونریزی رخ می دهد. اگر آمنوره در زن جوانی به مدت 1 سال روی میدهد نارسایی تخمدان زودرس ویا یائسگی زودرس رخ داده است.

بعضی خونریزی ها به دلیل آتروفی ونازک شدن بافت واژن و فرج است که در ناحیه ی فرج و واژن یک نواحی سفید رنگ و ترک خورده روی پوست مشاهده می شود.

گاهی تومروهای دستگاه تناسلی باعث خ.نریزی می شود که باید سونوگرافی از لگن برای تشخیص توده های تخمدان و ارزیابی ضخامت اندومتر لازم است.

ضخامت دیواره ی رحم یا آندومتر در زنان در سنین تولید مثل متغیر است.اگر ضخامت انددومتر بیشتر از 8 میلی متر باشد باید نومنه برداری از دیوراه ی رحم شود.

خونریزی حاد:

مراجعه ی زنانی که مبتلا به عدم تخمگذاری یا لیوبیوم رحم هستند با تابلوی خونریزی خاد و علائم هایپوولمی به اورژانس زیاد است.کنترل فوری خونریزی در این بیماران و تصمیم گیری سریع لازم است.

درمان به صورت جایگزینی مایعات و دادن فرآورده های خونی به بیمار و درمان تزریقی استروژن با دوز بالا آغاز می شود.اگر بیمار خونریزی حاد نداشته باشد ولی جریان قاعدگی به حدی باشد که باعث کم خونی شود باید از تجویز قرصهای ضد بارداری خوراکی استفاده کرد.

مصرف قرصهای مفنامیک اسید- ایپو پروفن – ناپروکس باعث آرام بخشی رحم می شود.

در زنانی که نیاز به استفاده از یک روش ضد بارداری باشند و خونریزی دارند می توان از IUD لوونورژسترون استفاده کرد. از قرصهای ضد بارداری هم می توان استفاده کرد و درمان جراحی در صورتی لازم است که به درمان دارویی پاسخ داده نشود.

خونریزی غیر طبیعی همراه با قرصهای ضد بارداری:

خونریزی غیر طبیعی در حین مصرف قرصهای ضد بارداری ناشی از مقادیر کافی استروژن قرصهاست که با دادن استروژن ممکن است جبران شود.

راه دیگر آن است که بیمار از قرص که دارای نسبت بالای استروژن به پروژسترون است یا قرصهایی که حاوی دوز بالای استروژن است استفاده کنند تا خونریزی کنترل شوند در کسانی که سیگار می کشند خونریزی های همراه با مصرف قرص بیشتر دیده می شود که باید مصرف سیگار قطع شود.

خونریزی غیر طبیعی حوالی یائسگی:

شایع ترین علت خونریزی غیر طبیعی رحم در زنانی که در سنین حوالی یائسگی هستند عدم تخمگذاری استروژنی است. تشویق برای مصرف قرصهای ضد بارداری خوراکی در تمامی زنانی که حوالی یائسگی هستند باید صورت پذیرد.

1. Herbst Ail & et al

Comprehensive Gynecology Moshy year Boox in USA. 2006

2. cuninghum f.c. jetal: Williams obstetric

20th ed. Applenton & Genylogy USA 2005

3. Rueter Rosemary Radford

Edited by Arvind Sharma published by USA of New York 2003.

4. Marzin penoll obstetric & Gynecologic diagnosis treatment 2006.

5. wendy j schillings horword d mc clamroock penn state college or medicin hershy pencilvania- department of obstetric and gynecology. Boston medicine center 2008.

اختلال قاعدگی

مطالب مشابه :

قرص كلوميفن و بارداري

اختلال قاعدگی

خونریزی های غیرطبیعی رحمی

پرسش و پاسخ >>>>> ناباروری

سوال: قرص ال دی + قرص اچ دی

زندگی در جریان است