آلودگی هوای تهران

آلودگی هوایتهران<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

کلان شهر تهران در جدول رده بندیشهرهای بزرگ جهان، از نظر آلودگی هوا در رده بالایی قرار گرفته و این امتیاز منفی،دلایل عمده ای دارد که یکی از آنها موقعیت جغرافیایی و اقلیمی تهران است. در فصلهای پاییز و زمستان (روزهایی که اکنون در آن بسر می بریم) آلودگی هوای تهران بهبالاترین میزان خود می رسد،‌ زیرا در بیشتر روزهای این فصول پدیده ای موسوم بهاینورژن » Inversion « یا وارونگی دما سراسر شهر را که در گودالی شبیه به یک کاسهبزرگ قرار دارد،‌ می پوشاند و آلودگی هوا را تشدید می کند. در این گزارش، آلودگیهوای تهران به اختصار از دیدگاه علمی بررسی شده که به اتفاق می خوانیم.از آنجا کهدر این بحث شناخت موقعیت جغرافیایی تهران حائز اهمیت است، ابتدا موقعیت اقلیمی اینشهر به اختصار شرح داده می شود. تهران بزرگ با مساحت۷۰۷ کیلومتر مربع درموقعیت۵۱/۱۰ درجه طول جغرافیایی و۳۸/۴۱ درجه عرض جغرافیایی و در ارتفاع حدودیک هزارو۲۰۰ متر از سطح دریا قرار گرفته است. قله دماوند با ارتفاع پنج هزار و۶۲۸ متر ازشمال و قله توچال با ارتفاع۳ هزار و۹۳۳ متر ارتفاع در شمال غربی آن قرار دارد. کوههای جنوب و جنوب شرقی آن در حدود۲ هزار متر ارتفاع دارند. ارتفاع مرکز تهرانحدود یک هزار و۲۰۰ متر و ناحیه شمیرانات حدود یک هزار و۶۰۰ متر از سطح دریااست.تحقیقات به عمل آمده گویای آن است که جنوب تهران نسبت به مرکز آن مرتفع تر استو این ارتفاع با دور شدن به سمت جنوب افزایش می یابد. شرق و غرب تهران نیز نسبت بهمرکز آن مرتفعتر است و با توجه به این موارد شهر تهران را می توان به صورت کاسه اینامنظم مجسم کرد، که از نظر جغرافیایی و اقلیمی مکان مناسبی برای یک شهر گسترده وبزرگ نبوده است.علاوه بر این، عامل مهمی که در پراکندگی آلاینده های هوا بسیار موثراست مسئله وارونگی دماست که براساس آمار تقریباً دو سوم از روزهای سال وارونگی دمااتفاق می افتد و ارتفاع آن در حدود۲۵۰ تا۴۰۰ متر از سطح زمین است. وارونگی دما موجبتجمع مواد آلاینده در نزدیکی سطح زمین و تشدید آلودگی هوای تهران می شود.
وضعیتوزش باد در شهر تهران
حرکت بادها و سرعت آنها متاثر از وجود اصطکاک در سطح زمیناست. وجود پستی و بلندی ها و ارتفاع ساختمان ها همگی عواملی هستند که درجریان، سرعتباد و حرکت هوا تاثیر می گذارند. محاسبه پراکندگی و میزان غلظت مواد آلوده دراتمسفر نه تنها بستگی به سرعت باد دارد، بلکه بستگی به جهت آن نیز خواهد داشت. طبقاطلاعات جمع آوری شده سازمان هواشناسی وضعیت بادهای تهران در یک دوره ده ساله بهشرح زیر است:
سرعت باد: بادهای ضعیف (بین یک تا شش گروه) صبح ها،۸۳ درصد وبعدازظهرها۵۰ درصد و هنگام غروب۶۵ درصد بادها را تشکیل می دهند.
بادهای شدیدترتا۱۰ گره، حدوداً۹۳ درصد تمامی بادها را تشکیل می دهند. در داخل شهر بر اثر وجودساختمان ها و دیگر موانع تغییراتی به وجود می آید. بادهای تهران غالباً ضعیف بوده وهوای این شهر در بیشتر روزهای سال، آرام است.
سمت باد: می توان گفت۷۰ درصدبادهای شهر تهران ضعیف هستند (بین۱ تا۶ گره) و جهت مشخصی ندارند. وزش باد در شهرتهران به طور عمده از سمت غرب است. با توجه به آن که اغلب بادهای تهران ضعیف بوده وجهت مشخصی ندارند تاثیر چندان زیادی در کاهش آلودگی هوا ندارند.
پدیده اینورژنیا وارونگی دما
مهمترین وخطرناکترین فاکتور جوی در آلودگی هوای یک ناحیه، پدیده »اینورژن« یا وارونگی دماست. زیرا درحالت عادی که در جه حرارت جوی مجاور زمین برحسبارتفاع کاهش می یابد، وجود حرارت بیشتر و هوای سبکتر در ارتفاع پایین و حرارت کمترو هوای سنگین تر در طبقات بالا باعث می شود که هوای سبک از طبقات پایین به طرف بالاصعود کرده، عوامل آلوده کننده را با خود به طبقات فوقانی ببرد. به این طریق عواملآلوده کننده در فضا پراکنده شده و یک تهویه طبیعی انجام می پذیرد. ولی وقوع پدیدهوارونگی دما باعث پایداری هوا شده و موجب می شود توده هوا همراه با تمام ناخالصی هاو عوامل آلوده کننده آن در زیر سطح وارونگی دما محبوس شود. در چنین شرایطی میزاناکسیژن هوا به علت مصرف تدریجی آن کاهش و میزان آلوده کننده های هوا به علت تولیدتدریجی آنها افزایش می یابد. به این ترتیب هوای منطقه به شدت آلوده می شود.
اینوضعیت تا زمانی که وارونگی دما محو نشود، ادامه می یابد و اگر مدت وقوع آن باارتفاع کم، طولانی شد و با بالا رفتن میزان رطوبت نسبی هوا، به حد اشباع برسد،پدیده خطرناکی با نام »ابر مسموم« پدیدار خواهد شد. دید در مجاورت زمین، وجود کوهها و جبهه (هوا) اتفاق می افتد.
آثار وارونگی دما بر آلودگی هوای تهران
بهطور کلی پدیده وارونگی دما موجب تراکم هوای آلوده در محدوده معینی می شود و هر قدرارتفاع وارونگی دما کوتاهتر باشد و مدت آن بیشتر به طول بیانجامد بدیهی است کهمیزان خطرات آن فزونی می یابد.
براساس تحقیقات به عمل آمده،‌ تهران بیش از دوسوم روزهای سال با پدیده وارونگی جوی مواجه است و این حالت بیشتر در پاییز و زمستانروی می دهد.
طبق آماری که در طول۵ سال از ایستگاه مهرآباد گرفته شده است،‌بیشترین میزان ارتفاع وارونگی دما در فصل پاییز۴۱۹ متر، در فصل زمستان۴۰۴ متر، دربهار۳۵۴ متر و در تابستان۳۸۴ متر بوده است. همچنین میانگین مدت زمان وارونگی دما۲۳۹روز بوده است که در بهار۵۷ روز، در تابستان۶۱/۲ روز، در پاییز۵۸ روز و درزمستان۶۱/۲ روز بوده است.در حالت وارونگی دما، هوا، حالت سکون و آرام به خود گرفتهو جریان هوا در آن به وقوع نمی پیوندد.
ترکیبات گوگردی مانند دی اکسید گوگرد،ترکیبات اَزُته مانند منو و دی اکسید ازت، ترکیبات کربن مانند مونوو دی اکسیدکربن، هیدروکربورها، مواد معلق، سرب، گاز کربنیک، اکسیدهای فتوشیمیایی، موادرادیواکتیو، بو و صدا از جمله آلاینده های مهم هوا هستند. آلاینده های اصلی هوا کهبرای آنها استاندارد وجود دارد و اندازه گیری می شوند عبارتند از: مونواکسیدکربن (CO) ، اکسیدهای ازت (Nox) ، تمامی هیدروکربن ها (THC) یا ترکیبات آلی فرار (VOC) ،اکسیدهای گوگرد (SOX و به طور عمدهSo۲ )، تمامی ذرات معلق (TSP) ، سرب (Pb) و اُزُن (O۳) .
انتشار آلاینده ها از منابع متحرک و ثابت
براساس مطالعات به عملآمده، درحال حاضر سالانه۷۰ تن ذرات معلق، گوگرد،۲ تن سرب،۳ هزار و۵۶۰ تنمنواکسیدکربن، یک هزار و۲۶۰ تن ترکیبات آلی فرار غیرمتان،۲۸۵ تن اکسیدهای گوگردو۴۵۲ تن اکسیدهای ازت در هوای تهران منتشر می شود که با توجه به وضعیت اقلیمی وجغرافیایی تهران و پدیده وارونگی، آلودگی های یاد شده مدت زیادی در سطح زمین و فضایتنفسی انسانها باقی می ماند.در میان منابع گوناگون انتشار، خودروها عامل انتشار۷۵درصد از ذرات معلق (مهمترین آلاینده های هوای تهران)،۹۵ درصد منواکسید کربن و۶۰درصد اکسیدهای ازت هستند. درحالی که صنایع۷۵ درصد از ترکیبات آلی،۵۵ درصد از دیاکسید گوگرد و۴۶ درصد از گازهای گلخانه ای را منتشر می سازند.
منبع: مرکزمطالعات و برنامه ریزی شهر تهران

آلودگی هوای تهران

مطالب مشابه :

گزارش کامل وضعیت هوای تهران 13 فروردین 92

بارش برف، لغزندگی و اختلال تردد جاده‌ای در 12 استان کشور/ وزش باد شديد در تهران

آلودگی هوای تهران

هوای انلاین شهر های کشور(دما.رطوبت.فشار هوا.وضعیت هوا.جهت وزش باد)

سرمای زمستانی در شمال غرب/تهران یک شنبه عصر بارانی میشود

وزش باد شدید در تهران، قم، اصفهان و مرکزی طی دو روز آینده/ حداکثر سرعت تا 30 نات

وضعیت بارش تجمعی کشور در 14 روز آینده

وضعیت هوای تهران آخر مرداد ماه 93

نگاهی به هفته آینده در کشور، از 26 بهمن تا 2 اسفند چه خبر