اشتغال معلولین

تشکیل و توسعه سازمانها و شرکتهای کوچک و فعال قطعاً بعنوان سیاستی مهم در ایجاد مشاغل جدید، تسریع در بهبود اوضاع اقتصادی و رشد کشور محسوب می‎گردد که بخشهای مختلف جامعه بخش عمده‎ای از منابع خود را صرف ارتقای کارآفرینی و توسعه سرمایه گذاریهای کوچک می‎کنند چرا که کارآفرینان پیوسته در حال ابداع و توسعه کالاها و خدمات جدید هستند و آنها همینطور بدنبال روشهایی هستند تا جامعه هر چه سریعتر به توسعه اقتصادی و اجتماعی دست می‎یابند. شروع یک کسب و کار جدید یک تصمیم فردی و نشانگر اهمیت خصوصیات فردی کارآفرین است.

جامعه هدف بهزیستی نیز از این وضعیت مستثنی نمی‌باشند، آنها نیز باید طوری برنامه‌ریزی نمایند تا یک کسب و کار را کاملا فرا گیرند با بازار فروش آن آشنایی داشته باشند و در انتخاب کسب و کار نهایت دقت را بکار ببرند تا بتوانند یک کارآفرین موفق باشند. نوآور و خلاق باشند تا در کار خود موفق شوند. خداوند انسان را برای موفقیت آفریده است ولی این موفقیت به آسانی بدست نمی‌آید و هر کس موفق نمی‌شود. موفقیت احتیاج به ایمان، اداره برنامه، عمل، پشتکار و بسیاری از چیزهای دیگر دارد اما بعد از نیاز اولین چیزی که انسان را برای حرکت و رشد و پیشرفت و دستیابی به موفقیت آماده می‌سازد، تصمیم راسخ و جدی برای رفع آن نیاز است. یکی از عواملی که منجر می‌گردد تا مددجویان و معلولین در انتخاب زندگی شغلی تردید داشته باشند نداشتن برنامه‌ریزی، رغبت سنجی شغلی آنها با واقعیت‌های اقتصادی و بازار می‌باشد. در دنیای پر رقابت کنونی ماندگاری و کامیابی در فعالیتهای اقتصادی هرگز کار ساده‌ای نیست. گاهی فرصتهایی وجود دارند که باید از آنها بهره‌برداری نمود و مسائلی وجود دارد که باید آنها را حل و فصل کرد و خلاقیت در بنگاههای اقتصادی کوچک و بزرگ امری است ضروری چرا که خلاقیت فرآیندی است که قابل توسعه و بهسازی است و هر کس تا حدی خلاقیت دارد و باید بقیه را پرورش داد.

همچنین کار از دیدگاه اسلام شان و اعتبار فوق العاده‌ای دارد به طوری که پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد (ص) به دستان پینه بسته کارگر بوسه‏ می‏زند و حضرت علی (ع) با دستتان خویش قنات حفر می‌کند و در مزرعه به کشت و زرع می‌پردازد.

ان الله یحب الموین المحترف (وسائل ج 12 ص 3)

خداوند مومنی را که دارای یک حرفه است و بدان اشتغال دارد را دوست دارد.

امروز نگرش علمی بشر به پدیده‌ها، مسائل و حوادثی که انسان در طول زندگی با آنها مواجه شده است باعث تفاوت نسل حاضر با نسلهای قبل از خود گردیده است بطوریکه دامنه علوم تا به آنجا پیش رفته که پاسخگوی سوالات بسیاری از انسانها شده است. نیاز به شغل یکی از نیازهای مهم انسان است که بدین وسیله فرد به کسب درآمد پرداخته و به نیازهای مادی و معنوی خود پاسخ می‌دهد و در این خصوص افرادی که بتواند از امکانات موجود بصورت بهینه استفاده نمایند بطوریکه حداکثر استفاده از حداقل منابع موجود بدست آوردند از توجه خاصی برخوردارند.

به استناد اصل چهل و چهارم قانون اساسی نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر پایه 3 بخش دولتی، تعاونی و خصوصی با برنامه‌ریزی منظم و صحیح استوار است وهر بخش دارای فعالیتهای مختلف هستند مثلا بخش دولتی شامل کلیه صنایع بزرگ صنایع مادر و غیره بخش تعاونی شامل شرکتها و موسسات تعاونی تولید و توزیع است بخش خصوصی شامل کشاورزی، دامداری، صنعت، تجارت و خدمات و غیره می‌باشد همچنین در راستای تحقق اصل 28 قانون اساسی که آمده است هر کس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح – و حقوق دیگران نیست برگزیند. (لا تکن عبد غیرک و قد جعلک الله حرا (مجد)

و دولت موظف است با رعایت نیاز جامعه به مشاغل گوناگون برای همه افراد امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی را برای احراز مشاغل ایجاد نماید. و یا اصل 43 قانون اساسی بند 2 که اشاره دارد تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل و قرار دادن وسایل کار در اختیار همه کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار ندارند، در شکل تعاونی، از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر که به تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و گروههای خاص منتهی شود و نه دولت را به صورت کارمزدی بزرگ مطلق درآورد. و اصل چهل و ششم قانون اساسی عنوان می‌نماید که هر کسی مالک حاصل کسب و کار مشروع خویش است و هیچ کس نمی‌تواند به عنوان مالکیت نسبت به کسب و کار خود امکان کسب و کار را از دیگری سلب نماید. همچنین سایر ماده واحده قانونی و اصلاحات مربوطه و مصوبات شورای عالی اشتغال به منظور فراهم آن زمینه‌های اشتغال و فعالیت مولد و پایدار جهت خدمت گیرندگان تحت پوشش در جهت حفظ کرامت انسانی دلالت بر اهمیت شغل برای اشخاص و امنیت شغل و درآمد و توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی و تامین شرایط و موجبات اشتغال پایدار برای خودکفایی نسبی جمعیت هدف دارد و تابع قوانین و مقررات و حقوق اشاره شده در این اصول می‌باشند که در این راستا تشکیل سازمان بهزیستی کشور در مورخ 24/3/59 طبق اصول 21 و 29 قانون اساسی تحقق یافته است.

تعاریف اصطلاحات رایج در اشتغال معلولین

تعریف معلول:

تعریف معلول طبق قانون جامع حمایت از معلولین افرادی که به تشخیص کمیسیون پزشکی سازمان بهزیستی براثر ضایعه جسمی، ذهنی راوانی یا توام اختلال مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارآئی عمومی وی ایجاد گردد و به طوری که موجب کاهش استقلال فرد در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی شود ، گفته می شود.

ساده‌ترین و احتمالا ابتدای ترین تعریف از فرد معلول چنین است کسی که جامعه او را به خاطر رفتار و ظاهر متفاوت معلول تلقی می‌کند ولی به طور علمی معلولیت عبارت‌ از محرومیت و وضعیت نامناسب یک فرد که پیامد نقص و ناتوانی است و مانع از انجام نقش می‌شود که برای فرد با توجه به شرایط سنی، جنسی، اجتماعی، فرهنگی نرمال و طبیعی تلقی می‎گردد.

معلولیت:

مرتبط است با محرمیتهایی که فرد به عنوان نتیجه نقص و ناتوانی تجربه می‌کند یا عبارت است از فقدان یا کاهش فرصتها برای سهیم شدن در زندگی اجتماعی در سطحی برابر با دیگران.

کاریابی و اشتغال:

بازگشت فرد معلول به زندگی شغلی هدف نهایی خدمات توانبخشی است از این رو کارشناسان اشتغال و کاریابی با شناختی که از فرصتهای اشتغال در منطقه دارند سعی می‌کنند افراد معلول جذب بازار کار شوند.

تعریف شغل (Job):

وظیفه نقش یا کار خاصی که در برابر پاداش (حقوق و مزد) باشد.

تعریف کاریابی : Em Ployment Service

کاریابی عبارتند از خدمات رسمی است که توسط دولتها و همچنین براساس پرداخت حق الزحمه توسط موسسات خصوصی به منظور یافتن مشاغل مناسب برای اشخاص انجام می‌گیرد.

اشتغال : Em Ployment

استخدام و مشغول بودن در کار حالت شاغل بودن، شامل مزد بگیران و افرادی که برای خود کار می‌کنند و از لحاظ کلی به معنای استفاده از یک عامل تولید توسط یک شرکت یا یک موسسه دولتی به طور اخص و مشغول بودن به کار به طور متداول.

زندگی شغلی : Worlife

انسان در طول زندگی خود مراحل مختلفی را سپری می‌کند و به مرور و زمان از مرحله‌ای به مرحله دیگر منتقل می‌شود. دورانی را که فرد مهمترین و بیشترین وظیفه‌اش را در رابطه با انتخاب شغل و پیشرفت در آن تحقق می‌یابد را زندگی شغلی گویند. افراد زندگی شغلی خود را همزمان با تحصیلات دانشگاهی یا پس از اتمام آن آغاز می‌کند به هر حال دیر یا زود وارد زندگی شغلی می‌شود. زندگی که سایر شئونات زندگی انسان را تحت تامل قرار می‌دهد.

انواع زندگی شغلی:

کارآفرینی، خود اشتغالی،‌ استخدام شغل آزاد

استخدام: Em Ployment

منظور از استخدام زندگی فرد است که فرد در قالب یک قرارداد رسمی و معتبر وقت و مهارتهای خود را در مقابل دریافت وجه مشخصی در اختیار سازمان دولتی یا خصوصی قرار می‌دهد و شرایطی را فراهم می‌سازد که موجبات امنیت شغلی کامل یا نسبی را برای مدت نسبتا طولانی می‌گردد.

افرادی که این زندگی را انتخاب می‌کنند اغلب افرادی منظم و تابع مقررات بوده و پذیرای سلسله مراتب اداری و ریاست مافوق هستند.

خود اشتغالی : Em PloymentSelF

اصطلاحی است که برای بیان و توصیف یک نوع زندگی شغلی که در آن فرد حرفه خود را براساس تجربیات و مشاغل آزاد موجود در بازار کار و با مسئولیت شخصی انجام می‌دهد.

کار آفرینی : Emtrepre neur ship

کار فرمایان کارگاههای کوچک که دارای ویژگیهای اعتماد به نفس، ابتکار و خلاقیت بوده و برای نیل به اهداف شغلی مخاطرات را می‌پذیرد زندگی کارآفرینانه زندگی است توام با هیجان و خطرپذیر و تنوع، تغییر شکست، پیروزی، شوق، تلاش، خلاقیت و فرصت گرایی زندگی ای است که در آن از سکون و رخوت و ناامیدی خبری نیست. این نوع زندگی را افرادی انتخاب می‌کنند که دوست دارند از دیگران موفق‌تر باشند. کار آزاد گروهی از غیر مزد بگیران هستند که نه کار آفرینند و نه خود اشتغال.

تعریف کار: Libour

کار را می‏توان به عنوان کوشش جسمی و فکری موجود انسانی برای نیل به هدفهایی غیر از لذت بردن از نفس کوشش تعریف نمود.

کارگاه حمایت شده :

به فعالیتی گفته می‌شود که ساعات مقرر و معمول کار را بطور پیوسته شامل گردد قانون کار ح 1. ایران 8 ساعت در روز و جمعا 44 ساعت در هفته را تعیین نموده است.

اشتغال پاره وقت : Part Time Employment

به اشتغال منظم و اختیاری برای یک دوره روزانه یا هفتگی اطلاق می‌شودکه مدت آن بمراتب کمتر از ساعات کار معمول باشد.

اشتغال غیرمزدبگیری: (Nom – Wage –Employment)

در این نوع اشتغال، افراد در استخدام کارفرمای معینی نیستند، مستقل و آزاد برای خود کار می‎کنند. افراد خود اشتغال، کارآفرینان ـ صاحبان کار و اصناف.

بازار کار: Laboumarket

یک محدوده جغرافیائی است که در آن کمیت و کیفیت عرضه تقاضای نیروی کار موردنظر است.

کارآفرین: Emtrepremeur

کارفرمایان کارگاههای کوچک که دارای ویژگیهای اعتماد به نفس، ابتکار و خلاقیت بوده و برای نیل به اهداف شغلی مخاطرات را می‎پذیرند.

اشتغال مزدبگیری: Wage Emplovment

هر نوع استخدام در بخش دولتی و یا در موسسات بخش خصوصی در برابر فرد، حقوق، پاداش و انواع در بافتهای قانونی را اشتغال مزدبگیری گویند.

آموزش حرفه‌ای : Formati onpre Fessinnelle

فعالیتهای که هدف آن ایجاد مهارت و دانش لازم برای اشتغال در حرفه‌ خاص یا گروهی از حرفه‌های خاص باشد و توسط موسسات صنفی یا موسسات آموزشی و یا با همکاری هر دو فراهم گردد و رهبری شود.

قرار داد کار : Labour Contract

قراردادی که بین کارفرما و فرد کارگر برای انجام دادن کاری منعقد می‌گردد.

کار خانگی : Workathome

کار خانگی به کاری گفته می‎شود که برای اخذ مزدیا پاداشی در خانه انجام می‌گیرد یا به نظام تولیدی گفته می‌شود که در آن کارگر به تنهایی یا به کمک یک یا دو نفر دیگر در محلی به انتخاب خودش برای کارفرما کار می‌کند.

کارفرما : Employer

کارفرما شغلی است که دیگران را برای انجام دادن کار با پرداخت مزد یا حقوق استخدام می‌کند. که کارفرما می‌تواند یک فرد حقیقی (یک فرد معین) باشد یا حقوقی (یک شرتک یا موسسه اقتصادی)

در قانون کار جمهوری اسلامی کارفرما این طور تعریف شده است : کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می‌کند.

کاریابی : Employment Service

کاریابی عبارت از خدمات رسمی است که توسط دولتها و همچنین براساس پرداخت حق الزحمه توسط موسسات خصوصی به منظور یافتن مشاغل مناسب برای اشخاص انجام می‌گیرد. مراکز کاریابی از اوایل سال‌های قرن بیستم به تدریج شکل گرفته و نخستین بار در ایران واژه کاریابی در تشکیلات سال 1328 وزارت کار دیده می‌شود.

براساس برآورد سازمان ملل حدود 650 میلیون نفر به نوعی دچار معلولیت می‌باشد که در حال حاضر حدود 10 درصد جمعیت دنیا را تشکیل می‌دهد (دکتر حسین نحوی مدیر کل امور توانبخشی سالمندان سازمان بهزیستی کشور که 12 آذر سال 1386)

براساس نتایج به دست آمده از شماره ملی سال 1385 جمعیت کشور 846/472/70 نفر اعلام شد. (سایت آفتاب)

معاونت محترم کارآفرینی و اشتغال سازمان بهزیستی کشور آقای دکتر بهرامسیری در 2 اردیبهشت سال 1378 اعلام داشت براساس استاداردهای جهانی 2/4 درصد از جمعیت هر کشور دارای معلولیت‌های خفیف تا شدید هستند که این رقم در ایران دو میلیون و 800 هزار نفر است که تعداد یک میلیون نفر از جمعیت معلولان کشور توسط سازمان بهزیستی شناسایی و نیمی از آنها (000/500 نفر) تحت پوشش این سازمان قرار گرفته‌اند که 000/500 نفر پشت نوبت خدمات هستید از تعداد معلولین شناسایی شده حدود 000/175 نفر متقاضی اشتغال و پشت نوبت اشتغال سازمان قرار دارند.

وی اظهار داشت براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته توسط سازمان بهزیستی باید سالانه برای 40 هزار از معلولین اشتغالزایی شود. و با توجه به توانمندی معلولین جهت انجام 4000 شغل در حال حاضر تنها 600 شغل برای این افراد در کشور تعریف شده است. و مابقی مشاغل در زمره کارآفرینی هنوز تدوین و مصوب نشده است در طول دو سال 86ـ85 شغل ایجاد شده در سطح حدود کشور 53000 نفر بوده که سهم استان مازندران در طول سال‌های 86ـ85 جهت اشتغال 4940 نفر بوده است.

نگرش‌های اولیه به معلولین:

در جوامع نخستین کودکان معلول غالبا به دلیل ناتوانایشان در مقاومت در برابر سختیهای زندگی بشر اولیه در سنین پایین از بین می‌رفتند حتی در جوامع متمدن باستان پدر اسپارت باید کودک فلج خود را به تپه‌ها می‌برد و او را ترک می‌کرد تا هلاک شود. همچنین در بسیاری از تمدنهای باستان رسم بر این بود که در سالهای قحطی تعدادی از افراد معلول را قربانی می‌کردند زیرا این گونه افراد را وابسته به شیطان می‌دانستند.

فلسفه بشر دوستانه که در دوره رنسانس شکوفا شد بی شک نگرش عمومی را نسبت به معلولین ملایم‌تر کرد. با بالا رفتن رشد جمعیت پیشرفت جوامع به سوی صنعتی شدن وقوع سوانح و تصادفات هر روز بر تعداد معلولین در جهان افزوده می‌شد پدید آمدن جنگهای جهانی اول و دوم نیز وجود اپیدمی فلج اطفال باعث شد در پرتو رسیدگی به معلولین جنگی و کودکان مبتلا به فلج اطفال به تدریج نسبت به مراقبت از معلولین عادی شهرها نیز توجه گردد. به تدریج این نگرش در جامعه به وجود آمد که معلولیت شکل اقلیتی از جامعه نیست بلکه جزیی از مسائل بشری است که به طور مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی صدها میلیون نفر از جوامع گوناگون در تمام نقاط جهان اثر می‌گذارد. از این رو سازمان ملل متحد درخصوص حقوق معلولین در سال 1975 اعلامیه‌ای در 13 بند به تصویب کشورهای عضو رسانده که در بند 6 ، 7 آن به اشتغال و استخدام و حرفه آموزی آنها اشاره شده است که در این دو بند اعلام شد معلولین حق برخورداری از خدمات توانبخشی و خدمات کاریابی و حق برخورداری از یک زندگی شایسته را دارند تا بتوانند موافق با استعدادهای خود حق استخدام شدن و اشتغال به حرفه‌ای سودمند و مولد و عضویت در واحدهای حرفه‌ایی را دارند. رفته رفته حضور معلولین در جوامع جدی گرفته شد و در برنامه‌ریزی جایگاه خود را رفته رفته پیدا کردند. دیدگاه جدید با اعلام دهه معلولین 1992 – 1983 توسط سازمان ملل متحد در جهت ترویج حقوق معلولین، آزادی و انتخاب و فرصتهای مساوی آنها در جوامع گسترش یافت دولتها در جوامع بین المللی از این تعهد خود نسبت به معلولین (ایجاد فرصتهای مساوی جهت معلولین به منظور برخورداری از امکانات جامعه مانند سایرین) به صورت فرایند عادی آگاهی یافته و در برنامه‌ریزی خود نیامندیهای آنها را مدنظر قرار دادند. و به تدریج دریافتند که باید درخصوص زمینه‌های اشتغال معلولین برنامه مدرن و خاصی داشته باشند پس ما آگاهی یافتیم که معلولین در هر جامعه وجود دارند و جزیی از آن جامعه‎اند و مراقبت نگهداری و مواظبت از آنها وظیفه جامعه است. کار کردن و امرار معاش معلولین نیز از مشکلات آنان و جامعه است. ولی در هر کشور یابد برای آنها تدابیر خاصی بیندیشند و بر همین اساس تعریف سازمان بین المللی کار از فرد معلول که به عنوان الگو در قانون توان بخشی حرفه‌ای در بسیاری از کشورها بکار گرفته شده است در توصیه نام سازمان بین المللی کار برای توان بخش حرفه‌ای فرد معلول در تحت شماره 99 سال 1955 آمده است دامنه تعریف مزبور در سازمان بین المللی کار برای توان بخشی حرفه‌ای و استخدام (افراد معلول) و نیز پیمان اشتغال سال 1982 شماره 159 افرا معلول و نظریه سال 1983 شماره 168 گسترش یافته که انتظارات فرد معلول را از نظر پیشرفت در کار و نیز تاسیس و حفظ آن مورد توجه قرار می‌دهد.

در کشور ما نیز تا چند دهه گذشته توجه به امور معلولین و اصولا پرداختن به مقوله‌ای با نام رفاه اجتماعی تنها در اشکال مذهبی دیده می‌شد که رفته رفته با ایجاد سازمانهای و موسسات برای ارایه خدمات رفاهی به مردم خصوصا تشکیل سازمان بهزیستی کشور براساس لایحه قانونی که در جلسه مورخ 24/3/59 به تصویب شورای انقلاب اسلامی ایران به تصویب رسید و در جهت تحقق مفاد اصول 21 و 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بوده است ارائه خدمات به معلولین شکل تازه‌تر شد و تحقیقی شد قرار گرفت.

در تاریخ 20/9/65 در دوران نخست وزیری آقای موسوی دولت قانون 3% استخدامی جهت معلولین به تصویب رسید که اجرای این قانون در سطح ادارات دولتی بسیار کم رنگ بوده است و علت آن عدم باور جامعه نسبت به توانمندیهای افراد معلول بوده است رفته رفته با توجه به گسترش تبلیغات بعمل آمده جهت بالا بردن سطح آگاهی معلولین ، کارفرمایان و مردم به توانمندیهای فرد معلول و همچنین تلاش و پیشرفت خدمات توانبخشی جهت توانمند سازی معلولان سرانجام مورخ 4/4/1382 قانون جامعه هدف از معلولین به تصویب مجلس رسید و انتظار بر این بود که با تصویب این قانون بخش عمده‌ای از مشکلات اشتغال این قشر مرتفع گردد.

ماده هفت قانون جامع حمایت از معلولین اشاره دارد که دولت موظف است جهت ایجاد فرصتهای شغلی برای افراد معلول این فعالیتها را انجام دهد.

الف : تامین حق بیمه سهم کارفرما توسط سازمان بهزیستی کشور.

ب : اختصاص حداقل 3% از مجوزهای استخدامی.

ج : پرداخت تسهیلات اشتغالزای به صورت خود اشتغالی و کارفرمایی اختصاص حداقل 6% پست‌های سازمانی تلفنچی افراد و ماشین نویس دستگاه‌ها، شرکتهای دولتی و نهادهای عمومی به معلولین واجد شرایط.

با تصویب این قانون روح تازه‌ای در اشتغال معلولین رسیده و همگان بر این باور بودند که مشکل استخدامی معلولین باید با گذراندن این قانون برطرف شود ولی این قانون نیز با توجه به مشکل بیکاری در سطح کل کشور تاکنون مشکل اصلی و اساسی بیکاری معلولین را برطرف نکرده است که دولت در حال حاضر برای جهت اختصاص 5% شرایط استخدامی جهت معلولین می‌باشد از طرفی ارائه تسهیلات از برنامه‌های مختلف اشتغال نیز به علت کم بودن اعتبار اختصاصی و بالا بودن حجم معلولین بیکار تاکنون نتوانست مشکل بیکاری معلولین را کاهش دهد با این توصیف به تعریف چند اصطلاح راج در اشتغال معلولین می‌پردازد.

توانبخشی حرفه‌ای:

بر اساس تعریف سازمان بین المللی کار (I . L . O) توانبخشی حرفه‌ای فرآیندی از خدمات مستمر و هماهنگ توانبخشی است که در ابعاد ارزشیابی و راهنمایی حرفه‌ای، آموزش حرفه‌ای، کاریابی و اشتغال، در جهت قادرسازی فرد معلول برای دستیابی و بقا در شغل مناسب ارائه می‌شود.

توانبخشی حرفه‌ای مجموعه خدمات گسترده جامع و مستمر است که از زمان شناسایی معلول آغاز و تا بازگشت به حیات شغلی و اجتماعی ادامه دارد.

اهداف توانبخشی حرفه‌ای:

1ـ آشکار کردن و توسعه کیفیت‌های کاری افراد معلول

2ـ ارائه فرصت‌های حرفه‌ای برای معلولین

3ـ تلاش درجهت از میان بردن تبعیض‏هائی که در راه اشتغال معلولین وجود دارد.

4ـ برطرف کردن نیازهای آموزشی گروه‌های مختلف معلولین

ارزش و اهمیت توانبخشی حرفه‌ای:

1ـ ارتقاء روحیه فرد مبتلا به معلولیت از طریق افزایش اعتماد به نفس

2ـ پرورش نیروهای مولد

3ـ صرفه‌جویی در صنایع مالی ویژه ارائه خدمات معلولین

اعضاء‌ تیم توانبخشی حرفه‌ای:

شامل : ارزیاب حرفه‌ای ـ مربیان کار آزموده آموزش حرفه‌ای، کارشناس کاریابی و اشتغال

مراحل توانبخشی حرفه‌ای:

1ـ راهنمایی و ارزشیابی حرفه‌ای

2ـ آموزش حرفه‌ای

3ـ کاریابی و اشتغال

4ـ پیگیری

ارزشیابی و راهنمایی حرفه‌ای:

هدف از آن به دست آوردن یک تصویر واضح از توانایی‌ها و امکانات حرفه‌ای ذهنی حسی فرد معلول و نیز راهنمایی به وی به لحاظ امکانات اشتغال و آموزش حرفه‌ای می‌باشد. ارزشیابی و راهنمایی حرفه‌ای باید با توجه به امکانات عملی و شرایط اختصاصی فرد معلول صورت پذیرد و شامل اصول زیر می‌باشد.

1ـ سوابق شغلی ـ حرفه‌ای ـ آموزشی ـ تجربی ـ آموزش عملی از قبل مورد بررسی قرار گیرد.

2ـ اطلاعاتی در زمینه وضعیت شغلی + خانوادگی فرد معلول و نیز موقعیت اجتماعی و قبل از معلولیت کسب گردد.

3ـ آزمونهای پزشکی و علمی از میزان کارایی فرد معلول از یک سو و آزمونهای فنی و حرفه‌ای از سوی دیگر برای وی انجام پذیرد.

4ـ آزمونهای روانشناسی برای ارزیابی قدرت فهم و درک فرد معلول، علایق و قابلیتهای فکری و حرکتی وی انجام پذیرد تا شناخت از وی کامل شود.

5ـ اطلاعات در زمینه فرضهای آموزش و اشتغال و مهارتهایی که در بازار کار برای هر حرفه و نیاز است تهیه و در اختیار فرد معلول گذارده شود تا وی پس از انتخاب شغل و احراز آن بتواند آن را ادامه دهد.

آموزش حرفه‌ای و نحوه ارائه خدمات آموزش فنی و حرفه‌ای و نقش آن ایجاد اشتغال معلولین:

سازمان آموزش فنی‏‎وحرفه‏‎ای کشور در سال 1359 به موجب مصوبه شورای انقلاب از ادغام آموزش و فنی‏‎وحرفه‏ای، مراکز تعلیمات حرفه‏ای صندوق کارآموزی و واحدهای مطالعات نیروی انسانی و اشتغال وزارت کار برخی از کانونهای سازمان بهزیستی کشور به وجود آمده است که در تاریخ 11/1/1360 بخش مطالعات نیروی انسانی و اشتغال از آن جدا شده است فعالیت این سازمان بر اساس ماده 151 قانون برنامه سوم در زمینه آموزشهای فنی‏وحرفه‏ای کوتاه مدت بود که فعالیتهای آموزش خود رادر دو بخش دولتی و غیر دولتی سازماندهی نموده است آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر مهمترین عامل شکوفایی اقتصاد و توسعه کشورها محسوب می‏شود. بر اساس قانون کار آموزش جویندگان کار و ارتقاء مهارت و دانش فنی افراد بعهده سازمان فنی‏وحرفه‏ای می‏باشد.

این سازمان توانسته است با آموزشهای مختلف به صورت سیار و ثابت طیف و سیعی از جوانان کشور را تحت پوشش برنامه آموزش خود قرار دهد. آموزش یکی از راههایی است که سرمایه انسانی را تشکیل می‏دهد. آموزش فنی‎وحرفه‌ای باید به گونه‌ای طراحی شود که به اشتغال افراد معلول منجر گردد از این رو مهارتهای اساسی یک شغل خاص و علوم مورد نیاز مربوطه به آن به افرادی که پس از مرحله ارزشیابی حرفه‌ای تعیین شده‌اند که در آن مهارت کسب کنند آموزش داده می‌شود آموزش فنی‏وحرفه‏ای برای افراد معلول با توجه به خصوصیات فردی آنها و موقعیت حرفه‌ای آنها مهیا می‌گردد. تاکید روی کسب مهارتهای عملی است و برنامه‌های آموزشی با توجه به شرایط و میزان ناتوانی و نگرش فرد معلول تنظیم می‌شود.

آموزش فنی و حرفه‌ای به شیوه‌های مختلفی ارائه می‌شود که عبارتند از:

آموزش در مراکز عمومی ـ آموزش در مراکز خاص.

الف : آموزش در مراکز عمومی :

(ماده 8 قانون جامع حمایت از معلولان استفاده معلولان نیازمند از خدمات آموزش رایگان) امروزه این روش که از آن تحت عنوان آموزش تلفیقی نامبرده می‌شود، گسترش پیدا کرده است در این روش تلاش می‌شود فرد معلول حتی الامکان در محیط آموزش عمومی و فاقد محدودیت پرورش پیدا کند و در آموزش با افراد عادی توانائیهای بالقوه آنها رشد می‌کند. آموزش حرفه‌ای به صورت تلفیقی در مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای آموزش و پرورش و سایر مراکز حرفه‌ای می‌تواند به عنوان مناسب‌ترین الگوی آموزش مطرح باشد در صورت اجرای این روش باید روشها و تمهیدات لازم از نظر مناسب‌سازی فضای آموزش و آموزش ویژه مربیان آموزشی در ارتباط با انواع معلولیتها در نظر گرفته شود.

ب ) آموزش ( در مراکز خاص ) بهزیستی:

این روش آموزشی جهت گروهی از معلولین که بنا به علل مختلف قادر به استفاده از مراکز آموزشی عادی نیستند مورد استفاده قرار می‌گیرد. که این افراد علاوه بر آموزش فنی و حرفه‌ای نیاز به خدمات توانبخشی در حین آموزش و همچنین نیاز به مشاوره جهت ارتباط با اطرافیان دارند.

آموزش در کارگاههای حمایت شده (ماده 3 قانون جامعه حمایت از معلولان (گسترش کارگاه‌های آموزش‌ حمایتی و تولیدی معلولان و ارائه خدمات توانبخشی حرفه‌ای به معلولان جهت توانمندسازی آنها) در این روش معلولین شدید و جسمی و حرکتی و ذهنی یا افراد چند معلویتی که به علت شدت معلولیت قادر نیستند از سایر مراکز آموزش حرفه‌ای استفاده نمایند به این کارگاه ارجاع داده می‌شود.

که ویژگیهای این کارگاه عبارتند از:

زمان آموزش آن نامحدود است و آموزش به صورت عملی است و طبق استاندارد وزارت کار و امور اجتماعی عملی نیست و افراد معلول به ندرت موفق به اخذ مدرک فنی‎وحرفه‌ای می‌شوند.

توانبخشی حرفه‏ای فعالیت خود را از سال 1347 با ایجاد کارگاه‏های آموزشی و کارگاههای حمایت شده در استانهای کشور، تربیت نیروهای کارشناسی ارزشیابی حرفه‎ای، و با همکاری تیم پویا و فعال توانبخشی به شکل رسمی آغاز نموده است و با گذشت سه دهه و تغییرات بوجود آمده در ساختارهای بافت اقتصادی، اجتماعی، فن‎آوری، و فرآیند توانبخشی حرفه‎ای شیوه‏های آموزش و اشتغال‏زایی در کنار یکدیگر اشتغال افراد دارای معلولیت محدود به ارائه راههای اشتغال‏زا شده است. با وجود قانون جامعه حمایت حقوق افراد معلول و آموزشی فنی و حرفه‏ای رایگان و بهره مند شدن افراد دارای معلولیت از دریافت وام اشتغال و موارد دیگر منجر می‏گردد تا کارها و شیوه‏های نوینی جهت اشتغال معلولین در نظر گرفته شود و این مهم با همکاری دو جانبه معاونین اشتغال و توانبخشی و سایر دستگاههای مرتبط امکان‏پذیر می‏باشد. تا بتوانند هم نیازها و هدفهای اشتغال کشور را به منظور یکپارچه‏سازی خدمات حرفه‏آموزی و اشتغال به جامعه هدف را بشناسند و هم پژوهش لازم در خصوص روند شیوه‏های بازتوانی معلولین داشته باشند.

دولتها نیز باید این مسله را بر سمیت بشناسند که معلولین حق دارند که دارای شغل باشند چه در مناطق روستایی و چه شهری آنها باید از امکان کار در بازار آزاد معلولین در بخش دولتی با پر رنگ نمودن قانون استخدامی فراهم نمایند.

منابع اعتباری اشتغال و شیوه‏های ایجاد اشتغال جهت معلولین

1ـ ارائه وام خود اشتغالی و کارفرمایی از برنامه وجوه قانون بودجه سنواتی

2ـ ارائه تسهیلات از برنامه صندوق مهر امام رضا (ع)

3ـ ارائه تسهیلات از برنامه بنگاههای اقتصادی کوچک زود بازده و کارآفرین

4ـ ایجاد اشتغال از طریق مساعدتهای بلاعوض ماده 17 با همکاری مددکار

5ـ ایجاد اشتغال از برنامه 3% استخدامی

6ـ اشتغال با هماهنگی و همکاری موسسات و کاریابی‏های خصوصی

7ـ ایجاد اشتغال با تشکیل تعاونی توسط معلولین تحت عنوان تعاون فراگیر

8ـ ایجاد اشتغال با پرداخت حق بیمه سهم کارفرما و ماده 7 بند ب قانون جامع حمایت از معلولین

9ـ ایجاد اشتغال با صدور مجوز جهت مراکز تحت نظارت و خیریه

10ـ ایجاداشتغال با همکاری و هماهنگی مراکز خیریه و انجمن‏های مربوط به معلولین

11ـ ایجاد اشتغال با پرداخت تسهیلات از منابع داخلی بانک

12ـ ایجاد اشتغال از برنامه تبصره تکلیفی

وجوه اداره شده با استناد بند د تبصره 1 قانون بودجه سال 1379 شروع گردید که هدف آن اعطای تسهیلات اشتغالزایی به افراد تحت پوشش و به منظور ایجاد فرصتهای شغلی و فعالیت مولد و پایدار و راه اندازی ‏پروژه‏های زود بازده و عملی و شناسایی دقیق پروژه‏های موثر اشتغال معلولین و مددحویان تحت پوشش سازمان و همچنین ایجاد انگیزه در کارفرمایان بخش غیردولتی نسبت به پذیرش و به کار گیری معلولین و مددجویان و دستیابی به موجبات خودکفائی نسبی خانواده‏ها بوده است این بودجه وجوه در اختیار سازمان بوده و قابل برگشت می‏باشد البته در هر سال بر اساس ماده واحد قانون عنوان تبصره در قانون بودجه تغییر می‏یابد و مدت بازپرداخت آن 5 تا 7 سال پیش‏بینی می‏شد و از 2% تا 1% بهره بانکی متغیر بوده این تسهیلات با داشتن مدرک فنی‏وحرفه‏ای توسط متقاضیان بصورت خود اشتغالی و داشتن جواز کسب بصورت کارفرمایی قابل پرداخت بوده است.

صندوق مهر رضا (ع):

در اجرای بخش پایانی بند (ص) تبصره 2 قانون بودجه سال 1384 تفاهم‏نامه‏ای بین بهزیستی کشور و صندوق حمایت از فرصتهای شغلی بسته شده که از آن تاریخ افراد واجد شرایط تحت پوشش بهزیستی به منظور دریافت تسهیلات به صندوق معرفی می‏شوند که بعدا به صندوق مهر امام رضا (ع) تغییر یافت.

از سال 1384 سقف وام تا 000/000/5 تومان با بهره بانکی آن 4% بوده است و این تفاهم‏نامه در سال 85 نیز اجراء گردید.

اشتغال معلولین

تعاریف اصطلاحات رایج در اشتغال معلولین

انواع زندگی شغلی:

نگرش‌های اولیه به معلولین:

توانبخشی حرفه‌ای:

اهداف توانبخشی حرفه‌ای:

ارزش و اهمیت توانبخشی حرفه‌ای:

مراحل توانبخشی حرفه‌ای:

ارزشیابی و راهنمایی حرفه‌ای:

آموزش حرفه‌ای و نحوه ارائه خدمات آموزش فنی و حرفه‌ای و نقش آن ایجاد اشتغال معلولین:

منابع اعتباری اشتغال و شیوه‏های ایجاد اشتغال جهت معلولین

مطالب مشابه :

اعطای تسهیلات به مددجویان تحت حمایت بهزیستی رباط کریم

سرپرست بهزیستی نطنز: وام اشتغال به معتادان بهبود یافته در نطنز اعطا می‌شود

پرداخت وام به مددجویان کمیته امداد و بهزیستی

شمال نيوز/11 میلیارد ریال تسهیلات اشتغال به مددجویان بهزیستی آمل اختصاص یافت

شمال نيوز/مددجویان گیلانی به دنبال وام/ بانکها همکاری نمی کنند

اشتغال معلولین

بهزیستی محلات دویست میلیون ریال تسهیلات به مددجویان خود پرداخت کرد

مدیرکل بهزیستی استان قم:

شرکت معلولین تحت حمایت اداره بهزیستی خوسف در نماز عبادی ، سیاسی جمعه