نقش الگوي جمعيت درتوسعه و پيشرفت همه جانبه

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

جمعيت و توسعه

در توسعه، وجود دو عامل، بسيار مهم است: يكى منابع و ديگرى جمعيت. هيچ توسعه‏اى رخ نخواهد داد مگر آن‏كه مجموعه‏اى از انسان‏ها، منابع را در مسير توسعه به كار گيرند؛ امّا در همين آغاز، نزاع در گرفته است كه جمعيت را «عامل» توسعه بناميم يا «مانع» آن. برخى گفته‏اند: جمعيت، مانع توسعه است. توسعه، زمانى رخ مى‏دهد كه علاوه بر مصارف اوّليه، ميزانى از منابع و درآمدهاى ملّى، جهت مصرف در امور زيربنايى باقى مانده باشد؛ امّا با جمعيت زياد و مصرف بالا، ديگر منابعى براى توسعه باقى نمى‏ماند.برخى ديگر نيز گفته‏اند: جمعيت، عامل توسعه است؛ زيرا توسعه را همين انسان‏ها بايد به‏وجود آورند، و از سوى ديگر، همه مى‏دانيم كه نياز، مادرِ اختراع است. تا جمعيتى احساس كمبود نكند، به دنبال چاره‏انديشى براى رفع مشكلات خود و به اصطلاح ما به دنبال توسعه نمى‏رود.براى جمع بين اين دو نظر مى‏توان گفت: اضافه شدن جمعيت، تا زمانى كه افراد در سنّ عدم فعاليت هستند (يعنى سنين بين تولّد تا 14 سال پايان تحصيل)، ضدّ توسعه است؛ زيرا چنين شهروندانى صرفاً مصرف‏كننده منابع‏اند و در راه توسعه، گامى نمى‏نهند؛ امّا پس از اين دوره، وقتى وارد بازار كار شوند، به عامل توسعه تبديل مى‏شوند. لكن اگر همچنان غير فعّال باقى بمانند يا دچار بى‏كارى پنهان و ... باشند، هنوز ضدّ توسعه‏اند. با توجه به اين توضيحات و اين‏كه جمعيت متناسب را لازمه توسعه برشمرده‏اند، سراغ جمعيت متناسب مى‏رويم تا به تصوّرى دقيق‏تر از آن دست يابيم.

چگونه جمعيّتى متناسب نيست؟

براى درك بهتر از جمعيت متناسب مى‏توان به مفاهيم مقابل آن پرداخت:

جمعيت اضافى: جمعيت متناسب، جمعيت اضافى نيست. اضافه جمعيت، وقتى رخ مى‏دهد كه افزايش افراد، توازن بين جمعيت و منابع را به خطر اندازد. اين اضافه جمعيت، دو گونه است: گونه اوّل، جايى است كه اگر تمام امكانات را نيز بسيج كنيم، باز هم نيازهاى همه جمعيت، تأمين نخواهد شد. در اين صورت، دچار «اضافه جمعيت مطلق» هستيم؛ امّا اگر سطح توليد فعلى براى جميعت موجود، ناكافى باشد، ولى منابع، به ما اجازه توليد بيشتر را بدهند، دچار «اضافه جمعيت نسبى» هستيم.جمعيت كم: جمعيت كم يا كمى جمعيت نيز «جمعيت متناسب» نيست و در واقع، سوى ديگر آن محسوب مى‏شود. دو حالت براى كمى جمعيت بيان مى‏كنند: يكى وقتى كه منابع، توان لازم را براى تغذيه جمعيت بيشتر بدون ايجاد بى‏كارى داشته باشد. ديگرى وقتى كه جمعيت موجود، براى ايجاد حدّ متناسب بهره‏ورى، كافى نباشد.در جمعيت متناسب، سخن از شناخت وضعيت مطلوب جمعيت و برنامه‏ريزى براى رسيدن به آن نقطه است؛ امّا گروهى گفته‏اند: جمعيت، نيازى به شناخت حدّ متناسب و برنامه‏ريزى ندارد.تنظيم خود به خودىِ جمعيت: معتقدان به اين نظر گفته‏اند: اگر جمعيت از حالت تعادل خارج شود، براى تنظيم مجّدد، نيازمند عامل خارجى و دخالت مراكز دوستى و غيرذلك نيست. مكانيزم‏هاى خودكارى وجود دارند كه جمعيت را دوباره به حالت تعادل باز مى‏گردانند. اين نظر، اگر چه تا حدى درست است؛ امّا به اين نكته نيز بايد توجه داشت كه برخى مشكلات اجتماعى، سير شكل‏گيرى آن، آرام و نامحسوس است و تا به مرحله بحران نرسد، انسان‏ها درك درستى از آن و عزم جدّى براى رفع آن پيدا نمى‏كنند.مشكلات جمعيتى، معمولاً از اين گونه‏اند؛ لذا هر جامعه، نيازمند افرادى است كه از قبل، مشكلات آينده را پيش‏بينى و روش‏هاى مقتضى براى رفع آن را پيش نهند. علاوه بر اين‏كه افراد، قبل از هر چيز، مسائل را به صورت فردى و بر اساس مصالح شخصى مى‏بينند و نه در شكل اجتماعى آن؛ در حالى كه جمعيت، يك امر اجتماعى است، نه فردى.اين مسئله، امروزه در برخى جوامع غربى كه با كمىِ جمعيت مواجه‏اند، دقيقاً مصداق يافته است. در اين كشورها اگر چه كارشناسان، نسبت به كمىِ جمعيت، هشدار مى‏دهند و دولت، سياست‏هاى تشويقى و حمايتى در اين زمينه اعمال مى‏كند، امّا مردم، بى اعتنا به اين هشدارها و سياست‏ها، براى فقط رفاه شخصى و يا دستيابى به آن، بر فرزند كمتر، اصرار مى‏ورزند.تبيين جمعيت متناسب: براى «جمعيت متناسب»، تعاريف متعددى ذكر شده است. اين تعاريف، عمدتاً به مسائل اقتصادى پرداخته‏اند و تنها در برخى از آنها به مسائل اجتماعى هم توجه شده است و در مواردى نيز آن را با شاخص‏هايش تعريف كرده‏اند و تقريباً همه تعاريف، «منابع» را تابعى از «جمعيت» در نظر گرفته‏اند، نه جمعيت را تابعى از منابع. در اين نوشتار، بى‏آن‏كه به ذكر تعاريف بپردازيم، تلاش مى‏كنيم تا «جمعيت متناسب» را به درستى تبيين كنيم.در نگاه نخست، جمعيت متناسب، با دو «متغيّر» شناخته مى‏شود: يكى منابع موجود و ديگرى جمعيت كه بايد بين اين دو، تعادل برقرار كرد و چون منابع موجود بر روى كره زمين، محدود است و افزون بر آن، خارج از اراده ماست، پس بايد جمعيت را دستْ‏كارى كرد و ميزان جمعيت را با مقدار منابع، متناسب ساخت و از اين طريق، راه توسعه را هموار كرد.

نقش الگوي جمعيت درتوسعه و پيشرفت همه جانبه

<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

چگونه جمعيّتى متناسب نيست؟

مطالب مشابه :

مدیران مدارس متوسطه خرمشهر(جهت دسترسی کامل بروی همین منوکلیک کنید)

جزئیات نقل و انتقال فرهنگیان در سال ۹۳

خانه هاي معلم وتالارهاي پذیرایی

با بازگشایی جاده آب‌بر ـ شفت ، زنجان به گیلان نزدیک می‌شود

ادامه تصويربرداري «صبح بخير سركار»در شمال كشور

نقش الگوي جمعيت درتوسعه و پيشرفت همه جانبه

بازیگران زن ایران که همسرانشان هم بازیگرند +عکس

آبگرفتگی خیابان های لنگرود 3/7/91

اطلاعیه ها