کسب و کار خانگی در ایران و جهان
کسب و کار خانگی در ایران و جهان
نويسنده:مسلم خاني
ضرورت هاي توسعه كسب و كار خانگي در ايران:
امروزه کسب و کارهاى خانگى(به هر نوع فعاليت اقتصادى در محل سکونت شخصى که با استفاده از امکانات و وسايل منزل راه اندازى شود کسب و کار خانگى ميگويند)از بخشهاى حياتى و ضرورى فعاليتهاى اقتصادى کشورهاى پيشرفته محسوب ميشوند. کسب و کارهاي خانگى از نظر ايجاد شغل ، نوآورى در عرضه محصول يا خدمات ، موجب تنوع و دگرگونى زيادى در اجتماع و اقتصاد هر کشور ميشوند. همچنين براى جوانان ، کسب و کارهاى خانگى نقطه شروع مناسبى براى راه اندازى کسب و کار شخصى است، زيرا راه اندازى آن در مقايسه با ديگر انواع کسب و کار ساده و آسان است. به عنوان نمونه يك متخصص رايانه مي تواند با يک دستگاه رايانه و يک خط تلفن ، يک کسب و کار اينترنتى راه بيندازد و کارها و خدمات مختلفى را به مردم عرضه و ازاين راه براى خود درآمد کسب کند. براساس نتايج به دست آمده از سرشماري سال 85 بيش از 16 ميليون نفر جمعيت غيرفعال در کشور، خانه‌دار هستند که بيش از 10 ميليون نفر آنها در سنين 20 تا 39 سال (سنين فعاليت) قرار دارند.
تعداد 16 ميليون نفر جمعيت غيرفعال خانه‌دار که فقط حدود 4/0 درصد آن را جمعيت مردان به خود اختصاص داده است، رقم قابل توجهي به نظر مي‌رسد. با توجه به اينکه جمعيت ياد شده توانايي انجام مسئوليت در جامعه را دارد و مي تواند نقش مهمي، در فرآيند توليد داشته باشند. بالا بودن جمعيت خانه‌دار که عمده آنها را زنان به خود اختصاص داده‌اند، در حالي است که هم اکنون بيش از 60 درصد ورودي دانشگاه‌هاي کشور را زنان به خود اختصاص مي‌دهند، اما با توجه به مهيا نبودن بازار کار، آنها ناگزيز جذب خانه ميشوند و نمي‌توانند نقشي در فرآيند اجتماعي بازار کار کشور داشته باشند. شکي نيست در صورتي که بازار کار کشور مهيا باشد و چرخه توليد در بخشهاي صنعت، کشاورزي و خدمات به درستي حرکت کند، نه فقط 20 ميليون نفر جمعيت شاغل کنوني نمي‌توانند پاسخگو باشند بلکه بايد از تمام نيروهاي بالقوه که هم اکنون منفعل هستند به نحو مطلوبي ياري گرفت.
برهمين اساس و با استناد به اصول 28 و 43 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و با توجه به سند چشم‌انداز بيست ساله قانون ساماندهي و حمايت از كسب و كار خانگي تصويب شد. بر اساس اين قانون، منظور از مشاغل يا كسب و كار خانگي، آن دسته از فعاليت‌هايي است كه از سوي عضو يا اعضاي خانواده در فضاي مسكوني در قالب يك طرح كسب و كار بدون مزاحمت و ايجاد اخلال در آرامش واحدهاي مسكوني همجوار شكل مي‌گيرد و منجر به توليد خدمت و يا كالاي قابل عرضه به بازار خارج از محيط مسكوني ميشود. شاغلان كسب و كار مذكور براي كسب منافع مي‌توانند به صورت كارمزدي براي كارفرماي خارج از محيط مسكوني، انجام فعاليت مستقل اعم از تأمين مواد اوليه تا عرضه محصول به خارج از محيط مسكوني يا انجام فعاليت به صورت تعاوني، اتحاديه يا مشاركت با بنگاه‌هاي بالادستي تأمين‌كننده مواد اوليه و عرضه محصول آنان در بازار، ترجيحاً به صورت كسب و كار خوشه‌اي فعاليت كنند. ناگفته نماند: مشاغل خانگي، طيف وسيعي از مشاغل سنتي تا نوظهور را در بر مي‌گيرد، كه از ديرباز در کشور ما داراي جايگاه مناسبي در عرصه توليد و ارائه خدمات بوده است. در اين ميان مي‌توان به صنعت ديرپا و افتخار‌آميز فرش، انواع صنايع دستي و بسياري از خدمات از جمله آموزش و امور بهداشتي که در محيط خانه‌ها صورت مي‌گيرد، اشاره کرد.
در دوران جديد که دانش و مهارت به عنوان ابزار قدرت کشورها مطرح است و سه انقلاب عمده ديجيتالي، اينترنتي وکارآفريني روي داده است، همچنان مي‌توان از محيط مناسب خانه‌ها براي رونق بخشيدن به کسب و کار با نگاهي دانش بنيان براساس مشاغل جديد تعريف شده در زمينه علوم رايانه‌اي بهره برد. بنابراين به اين نتيجه مي‌رسيم که بسياري از مشاغل از سنتي‌ترين تا نوظهور‌ترين آنها در طيف گسترده مشاغل خانگي جاي مي‌گيرد.
سابقه کسب و کارهاي خانگي در ايران:
کسب و کارهاى خانگى در ايران سابقه ديرينه دارند. بسيارى از صنايع دستى که امروزه هم وجود دارند، در منازل و محل سکونت افراد توليد ميشده اند. بطور کلى کسب و کار خانگى پديده جديدى نيست ،بلکه در نتيجه تغييرات و تحولاتى که در فعاليتهاى اقتصادى - اجتماعى امروز به وجود آمده به آن توجه بيشترى شده است و اين نوع کسب و کارها روز به روز گسترش و توسعه مى يابند.
دلايل توجه مردم به كسب و كار خانگي:
تجربه نشان داده است که توسعه کسب و کارهاي کوچک به دليل ساختار ساده و زود بازدهي و نياز اندک به سرمايه در جهت متعادل کردن بازار کار مؤثر بوده است. در کشور ما با توجه به ترکيب جمعيتي ، کسب و کارهاي کوچک خانگي مي تواند بازدهي مناسبي داشته و در کوتاه مدت و حتي در ميان مدت در رفع مشکل بيکاري مؤثر باشد.از اين رو سامان بخشيدن ، به‌روز رساني و نظام‌مند كردن كسب كارهاي خانگي يك ضرورت آشكار است. در وضعيت كنوني ، به لحاظ مديريتي و سياست گذاري ، هيچ سازماني به طور مشخص متولي كسب و كارهاي كوچك خانگي نيست. اين مشاغل عمدتاً به صورت سنتي و بدون جهت گيري كلي در كشور رواج دارد . درحالي كه اگر بخواهيم اين مشاغل به صورت پايدار و در تراز جهاني ايجاد شوند، نيازمند برنامه‌هاي حمايتي و آموزشي و به روزرساني و استفاده از تكنولوژي‌هاي روز مي باشد . بنابراين با اجراي قانون ساماندهي و حمايت از كسب و كار خانگي، طليعة روشني براي ساماندهي و نظام‌مند نمودن كسب و كارهاي كوچك خانگي به وجود مي‌آيد و به تدريج ضمن شكل گيري يك نظام مديريتي مشخص ، زمينة مناسبي براي شكل‌گيري نهاد متولي اين مشاغل به وجود مي‌آيد.
مزاياو محاسن کسب و کار خانگى:
1- آزادى و استقلال عمل بيشتر2-ساعات کارى انعطاف پذير3-ايجاد تعادل و موازنه بيشتر بين کار و زندگى4-پايين بودن هزينه راه اندازى5-پايين بودن ميزان ريسک6-امکان کارکردن پاره وقت7-راحت تر بودن تربيت بچه ها8-داشتن فرصت و زمان بيشتر9-تناسب با ويژگيهاى جسمى افراد معلول و کم توان10-احتمال موفقيت بيشتر11-تناسب با اقشار مختلف12-احساس راحتى بيشتر
از ديگر محاسن كسب و كارخانگي،مي توان به موارد زير نيز اشاره كرد:
بالا بردن کيفيت زندگى: امروزه اکثر صاحبان کسب و کار هاى خانگى بر اين باورند که کار کردن در خانه، کيفيت زندگى آنان را بهبود ميبخشد. کارکردن در خانه باعث ميشود که وقت بيشترى به خانواده و خانه اختصاص يابد و به ديگر مسائل و موضوعات خانواده، از قبيل تربيت و پرورش فرزندان توجه بيشترى شود.به طور کلى امروزه کار و زندگى بيش از پيش در همديگر ادغام شده اند.توسعه فن آورى: امروزه با پيشرفتهاى زيادى که در زمينه علوم رايانه و ديگر وسايل ارتباطى به وجود آمده، محيط خانه محل مناسب و کاراترى براى کسب و کار شده است.
تجارب برخي از كشور هاي موفق در حوزه كسب و كارخانگي و كارآفريني خانوادگي
در حال حاضر بيش از 150 کشور جهان در زمينه مشاغل خانگي فعاليت مي‌کنند و اجزاي متشکله بسياري از توليداتي که به بازار عرضه ميشود در محيط خانه‌ها صورت مي‌گيرد.چنانچه کشور تايوان با شعار هر خانه، کارخانه و هر کارخانه، خانه است، جهش اقتصادي خود را از کسب و کار خانگي آغاز کرد و 80 درصد فعاليت‌هاي اقتصادي اين کشور به صورت مستقيم و غيرمستقيم، با اين مشاغل در ارتباط است. بررسي نيروي کار در ايالات متحده آمريکا نشان مي‌دهد، در اين کشور 43 ميليون نفر به شکل پاره‌وقت و 12 ميليون نفر به طور تمام وقت در خانه فعاليت اقتصادي مي‌کنند که در مجموع 20 درصد از شاغلان آمريکا را به خود اختصاص داده‌اند.
کشور سوئيس که برترين توليدکننده ساعت در جهان است، بخش عمده فعاليت خود را در زمينه يادشده از طريق کارگاه‌هاي خانگي انجام مي دهد و توليدکنندگان معروف ساعت وابسته به کارگاه‌هاي خانگي و کوچک هستند.
کشورهاي توسعه يافته به دليل دسترسي گسترده به شبکه اينترنت پرسرعت قادر هستند بخشي از نيروي کار خود را از طريق کار از راه دور يا کار خانگي به کار در منزل از طريق کار با رايانه سوق دهند. خدمات اينترنتي يکي از شايع‌ترين فعاليت‌هاي اقتصادي در کشورهاي توسعه‌يافته است. ايتاليا از جمله کشورهايي است که در زمينه مشاغل خرد در خانه يا کارگاه‌هاي کوچک گام‌هاي مثبتي برداشته است و با اجراي سياستهاي حمايتي از صنايع کوچک و خانگي سهم ارزنده خود را در توليد، افزايش داده است. خوشبختانه مشاغل خانگي همخواني بسيار خوبي با هنجارهاي فرهنگي ما دارد. در قانون ساماندهي و حمايت از كسب و كارخانگي، هر فرد ضمن پرداختن به امور جاري خانواده مي‌تواند به توليد محصول يا ارائه خدمت در محيط خانه بپردازد. ساماندهي اين مشاغل مي‌تواند زمينه مناسبي را براي حمايت از زنان سرپرست خانوار، فارغ‌التخصيلان داراي مهارت، فاقد سرمايه و نيز کساني که مشکلات جسمي و حرکتي دارند ايجاد كند.
كسب و كارهاي خانگي طبق آمار و اطلاعات موجود ، در كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه ، سهم قابل ملاحظه‌اي در ايجاد اشتغال و ارزش افزوده و حتي در صادرات به خود اختصاص داده است. براي نمونه مي توان به موارد زير اشاره کرد:
ايتاليا
كشور ايتاليا از دو دهة قبل براي توسعه و صنعتي كردن و كاهش بيكاري در مناطقي كه كمتر توسعه يافته بود (مناطق جنوبي كه بعدها به ايتالياي سوم موسوم شد) ، سياست توسعه و گسترش كسب و كارهاي كوچك و خانگي را در پيش گرفت . در مناطق جنوبي ايتاليا بيكاري حتي به بالاتر از نرخ 22 درصد رسيد ( امامي ميبدي ، علي 1383 ) . با توجه به مزيتي كه كشور ايتاليا در توليد كفشهاي چرمي دارد، سياستهاي حمايتي خود را در صنايع كوچك و خانگي و به ويژه در بخش توليدات كفش وكيفهاي چرمي متمركز كرد . بدين منظور در مناطق و محله‌هايي كه جمعيت از تراكم بالايي برخوردار بود، واحدهاي توليدي خانگي خود را در قالب خوشه‌هاي صنعتي تقسيم بندي نمود و با تعريف ارتباط واحدهاي توليد خانگي در قالب اين خوشه‌ها، توانست نرخ بيكاري را به 12 درصد برساند. در اين نواحي كه پراتو (prato ) نام دارد، شبكه اي از واسطه‌ها كه به ايمپاناتوري معروف هستند، سفارشهاي بين‌المللي را ثبت نموده و اين سفارشها را بين توليدكنندگان محلي تقسيم مي‌كنند ( مجيدي ، جهانگير ، ص 56). سياستگذاران اين كشور با تقسيم كار بين اين واحدها توانسته اند هم كارها را تخصصي نمايند و هم تعداد مناطق صنعتي را افزايش دهند . بدين منظور مسؤولان اين كشور شركتهاي بزرگ صنعتي را به افزايش حجم همكاري و توسعة پيمان كار با صنايع كوچك و خانگي ترغيب كردند .دولت همچنين امتيازات مالياتي براي آن دسته از واحدهاي توليدي كوچك و خانگي كه قابليت صد در صد صادرات توليدات خود را براي سه سال متوالي حفظ كنند در نظر گرفت . در سال 2002 ارزش افزوده بخش توليدات كفش و كيف و چرم به 11 ميليارد دلار رسيد . بيش از 79 درصد از مجموع شركتهاي صنعتي اين كشور را كه جزو 7 كشور صنعتي جهان است ، واحدهاي كوچك و متوسط و خانگي تشكيل مي‌دهد و در زمينة اشتغال 87 درصد از كل نيروهاي شاغل در بخش صنعت و 61 درصد از نيروهاي شاغل در بخشهاي غير صنعتي را شركتها و واحدهاي كوچك و خانگي تشكيل داده اند (مجيدي ، جهانگير ، 1382).
تايوان
نقطة جهش اقتصاد تايوان ، پس از جدايي اين كشور از چين (بر مبناي شعار” هر خانه، كارخانه و هر كارخانه، خانه است”) ، از کسب و کارهاي خانگي آغاز شده است و امروزه اين شکل از فعاليت اقتصادي با بيش از هشتاد درصد از اقتصاد اين کشور به صورت مستقيم و غير مستقيم رابطه دارد. علل موفقيت اين كشور به طور خلاصه چنين مي باشد:
-به كارگيري سياستهاي تشويقي و حمايتي از صنايع كوچك به خصوص توليدات خانگي و بهره‌گيري از آخرين پديده‌هاي فناوري؛
-اتخاذ راهكارها و راهبردهاي توسعة صادرات توليدات خانگي؛
-سياستهاي حمايت در بازاريابي، بازار شناسي و تبليغات در سطح جهاني؛
-توسعة همه جانبة توانمنديهاي فني_ تكنولوژيكي از طريق برنامه‌هاي اجرايي در سطح كلان كشور؛
-استفاده از شيوه‌هاي آموزشي جديد و آخرين يافته هاي آموزشي براي افزايش مهارتهاي فني_ تكنولوژيكي نيروهاي فني شاغل در منازل؛
-تشويق و ترغيب كارآفرينان خانگي (home based entrepreneurship) به استفاده از تكنيكهاي نوآوري و خلاقيتهاي توليد محصولات ويژه و منحصر به فرد و يا افزايش چشمگير كيفيت توليدات؛
-تأمين نيازهاي مالي و اعتباري از طريق تعديل سياستهاي پولي – مالي براي تأمين نيازهاي مالي و امثال آن براي توليدات خانگي؛
-بازنگري در مورد سياستهاي مالياتي، محدوديتهاي بازرگاني، صادراتي و قوانين حقوقي. (لاي‌سون ، 2005)
آمريکا
در كشور آمريكا 2/43 ميليون نفر به صورت پاره‌وقت و 7/12 ميليون نفر به صورت تمام‌وقت در خانه به كسب درآمد مي‌پردازند و اين رقم 20 درصد كل شاغلين اين كشور را تشكيل مي دهد. همچنين در اين كشور به طور ميانگين در سال 1999 اين نوع كسب وكارها، 30 درصد كسب و كارهاي كوچك و متوسط را شامل مي‌شد كه در حال حاضر به حدود 52 درصد رسيده‌است.
در آمريكا سازماني به نام ادارة كسب وكار كوچك (Small Business Administration) وجود دارد كه مساعدتهاي مالي و اعتباري دولت فدرال را به اين واحدها ارائه مي كند. اين مساعدتها فقط به كمكهاي مالي و اعتباري ختم نمي شود، بلكه وزارت بازرگاني اين كشور، دفاتر خاصي دارد كه از طريق آنها اطلاعات مورد نياز كسب و كارهاي خانگي و كوچك دربارة بازارهاي داخلي و خارجي را در اختيارشان قرار مي دهد (كامبيز طالبي،1383)
استراليا
در استراليا 6 تا 7 درصد كل شاغلين اين كشور در بخش كسب و كارهاي خانگي ، مشغول به فعاليت هستند كه به طور متوسط سالانه بيش از 80 هزار دلار فروش دارند كه پس از كسر ماليات در حدود 25 درصد سود مي‌برند. همچنين در اين كشور هم اکنون 680 هزار واحد در بخش مشاغل خانگي به توليد و فعاليت مشغولند ( آنتوني استنجر، 1999).
چين
کشور چين نيز با بهره گرفتن از اين مدل ، براي کاهش قيمت تمام شده و کسر هزينه‌هاي سربار ، بخشي از توليد يا تمام فرايند توليد کالاهاي ساخته شده را با بهره گرفتن از اين شکل از فعاليت اقتصادي انجام مي‌دهد. دولت اين كشور نقش محوري در توسعة توليدات خانگي داشته است. در اين كشور نهادهاي متعددي وجود دارد كه خدمات بسيار گسترده‌اي را در رابطه با بهره‌برداري بهينه از فناوري، آموزش نيروي كار، دسترسي به اطلاعات و سازماندهي كنسرسيوم‌هاي بازار يابي ، به كسب و كارهاي خانگي ارائه مي‌كنند.جامع ترين مدل هاي ساماندهي و سازماندهي كسب و كارهاي خانگي و كارآفريني خانوادگي در دنيا توسط كشور چين طراحي و اجرا شده است و هم اكنون بيش از 31 درصد محصولات اين كشور در حوزه كسب و كارخانگي طراحي و توليد مي شوند.
موضوع بازاريابي و فروش محصولات و خدمات كسب و كارخانگي در مدل هايي كه هم اكنون در اين كشور اجرا مي شود به خوبي حل شده است و علاوه بر بازارهاي منطقه اي و ملي، بازارهاي بين المللي مناسبي براي عرضه و فروش محصولات ناشي از اين نوع كسب و كار فراهم شده است.
فرهنگ سازي و نهادسازي و آموزش از اساسي ترين اقدامات اين كشور براي ترويج و توسعه كسب و كار خانگي و كارآفريني خانوادگي مي باشد و علاوه بر آن تخصص و توانايي بخش غير دولتي اين كشور در خوشه سازي و ايجاد پيوندهاي محكم بين خوشه ها و طراحي شبكه هاي جامع كسب و كارخانگي نيز از اقدامات ستايش برانگيز اين كشور است .در مدل جامع توسعه كسب و كارهاي خانگي و كارآفريني خانوادگي اين كشور شركت هاي مادر تخصصي موضوعي ساماندهي و سازماندهي شده اند كه در قالب خوشه هاي كسب و كار،كارگاه هاي خانگي را مديريت مينمايند. هم اكنون كمتر از 8 درصد كارگاه هاي خانگي در اين كشور بصورت جزيره اي و منفك فعاليت مينمايند .(گزارش عملكرد اطاق بازرگاني ايران در تاريخ 22/7/1387)
ايران
هم اكنون كسب و كارهاي خانگي در كشورمان با هماهنگي سازمان هاي حمايت از گروه هاي آسيب ديده و آسيب پذير در حال اجراست. بنا بر گزارش مشترك كميته امداد امام خيمني(ره) و سازمان بهزيستي كشور روش هاي متدوال آنها براي حمايت از كسب و كارهاي خانگي عبارتند از:
الف: حمايت از زنان سرپرست خانوار و معلولين و ساير گروه هاي آسيب ديده اجتماعي در قالب راه اندازي كارگاه هاي خوداشتغال خانگي در حوزه هاي كشاورزي،صنايع دستي و خدمات فن آوري اطلاعات. كه هم اكنون بيش از 83 درصد اشتغال يافتگان خانگي به اين شيوه حمايت مي شوند.(گزارش عملكرد كميته امداد امام خميني(ره)2/5/1388)
ب: حمايت از انجمن ها،تشكل ها،گروه هاي هميار،انجمن هاي خوديار،تعاوني ها و خوشه هاي كسب و كاربراي سازماندهي و ساماندهي كسب و كارخانگي بصورت شبكه اي كه در اين حالت معمولا هريك از تعاوني ها يا
تشكل هايي كه در حوزه كارآفريني و اشتغال داراي صلاحيت هستند نسبت به شناسايي، استعداديابي،آموزش،مشاوره،تامين مواداوليه و ابزار كار،نظارت بر فرايند توليد محصول يا خدمت،استاندارد سازي محصول يا خدمت و بازاريابي و فروش محصولات و خدمات اقدام مي نمايد.
مطالب مشابه :
انواع جلدهاي چرمي
انواع جلدهاي چرمي. اين چرم به خاطر ابعاد بزرگ خود براي كارهاي بزرگ‌تر مناسب است و به
معرق چرم
تكه‌ها با چسب مخصوصي به آستري چرمي مي البته ما كارهاي چرخ‌دوز هم داريم كه آنها نيز
كارآفريني در منزل (نگاهي اجمالي به كسب و كارهاي خانگي)
فكرآفرينان فردا - كارآفريني در منزل (نگاهي اجمالي به كسب و كارهاي خانگي) - به فردا بیاندیشیم
کسب و کار خانگی در ایران و جهان
كسب و كارهاي خانگي طبق با توجه به مزيتي كه كشور ايتاليا در توليد كفشهاي چرمي دارد
صنایع دستی مهاباد(از نظر زیبایی و کیفیت کم نظیر هستند در دنیا)
ايرانيان كه در كارهاي تزئيني و آرايشي معروفند و دلبستگي زيادي به آن نشان مي مصنوعات چرمي
آثار باستاني و جادبه هاي گردشگري استان فارس
كارهاي دستي‌نقره، مس، سفال، گيوه، انواع كارهاي نمدي، خراطي، چرمي
اهمیت کسب و کارهای خانگی و نمونه کشورهای موفق
كسب و كارهاي خانگي از با توجه به مزيتي كه كشور ايتاليا در توليد كفشهاي چرمي دارد
هنر معرق چرم و سوخته کاری روی چرم
تكه‌ها با چسب مخصوصي به آستري چرمي مي البته ما كارهاي چرخ‌دوز هم داريم كه آنها نيز
آشنايي با ؛اهمیت کسب و کارهای خانگی و نمونه کشورهای موفق
كسب و كارهاي خانگي طبق با توجه به مزيتي كه كشور ايتاليا در توليد كفشهاي چرمي دارد
برچسب :
كارهاي چرمي