ادامه فصل دوم اصول حسابداری 2(صورت مغایرات بانکی)

صورت مغايرات بانكى

عمليات حساب بانكى در دفاتر دارنده حساب، عكس وضعيت اين حساب در دفاتر بانك مى باشد. بدين معنى كه اقلام مندرج در ستون بدهكار حساب بانك در دفاتر دارنده حساب بايد عينا با اقلام مندرج در ستون بستانكار اين حساب در دفاتر بانك مطابقت داشته باشد. بدين ترتيب انتظار مى رود كه مانده دو حساب مذكور همواره برابر باشد. اما به دلايلى به شرح زير ممكن است مانده اين دو حساب در يك تاريخ معين با يكديگر مطابقت نداشته باشند. اين عدم تطابق مى تواند به دلايل زير باشد:

الف- تاخير در ثبت يك يا چند مبادله توسط دارنده حساب يا بانك

ب- اشتباه در ثبت يك يا چند مبادله توسط هر يك از طرفين(بانك يا دارنده حساب)

براى تعيين دلايل مغايرت بين حساب بانك در دفاتر دارنده حساب و حساب مذكور در دفاتر بانك و اصلاح اشتباهات احتمالى هر يك از دو طرف، لازم است مدارك دارنده حساب با صورتحساب بانك مطابقت داده شده و اختلافات فى مابين مشخص گردد. پس از تطبيق و تعيين موارد اختلاف، نتايج حاصله و نحوه عمل در مورد آنها، در يك صورتحساب تحت عنوان صورت «مغايرات بانكى» تنظيم مى گردد.

اختلاف فى مابين را مى توان به دو دسته تقسيم نمود:

1- عملياتى كه در دفاتر واحد تجارى انجام گرفته ولى هنوز در دفاتر بانك ثبت نشده است. موارد زير از جمله اين عمليات هستند:

الف- چكهاى معوق: به چكهايى اطلاق مى شود كه دارنده حساب صادر كرده و به اشخاص ذينفع تسليم داشته و در دفاتر خود ثبت مربوط به صدور آنها را انجام داده است ولى دارندگان اين چكها هنوز به بانك مراجعه نكرده اند و لذا در دفاتر بانك هيچ ثبتى از اين بابت صورت نگرفته است.

ب- دريافت وجه چكها، بروات و سفته هاى دريافتى موسسه توسط بانك. هر واحد تجارى مى تواند چكها، سفته ها و بروات دريافتنى خود را از طريق سيستم بانكى وصول نمايد. برخى از اين واحدها ممكن است به مجرد سپردن اينگونه اسناد جهت وصول، با بدهكار نمودن حساب بانك ثبت حسابدارى مربوط را انجام دهند ولى بانك تا تاريخ وصول قطعى آنها، از واريز وجه به حساب جارى واحد تجارى خوددارى مى نمايد و از طرف ديگر وصول اين اسناد ممكن چند روزى به طول انجامد.

ج- وجوه در راه (وجوه بين راهى): هنگامى كه مبالغى به منظور واريز به حساب جارى بانك ارسال مى گردد، اين مبالغ به محض ارسال در دفاتر واحد تجارى ثبت مى شود ولى ممكن است اين رويداد بلافاصله در دفاتر بانك به ثبت نرسد. مثلا وجوهى كه عصر آخرين روز ماه به بانك توديع مى شود، در همان روز در دفاتر شركت ثبت مى گردد در صورتى كه در دفاتر بانك به تاريخ روز بعد (اولين روز ماه بعد) ثبت مى شود.

د- چكهاى لاوصول: گاهى اوقات موسسات (واحدهاى تجارى) چكهاى خود را نزد بانكى كه داراى حساب جارى نزد آن بانك مى باشند مى سپارند تا وجه آن پس از وصول به حساب جارى آنها منظور گردد. واحد تجارى هنگام تحويل چك به بانك، معادل وجه چك، حساب بانك را در دفاتر خود بدهكار مى نمايد. چنانچه چك مذكور لاوصول (بى محل) تشخيص داده شود، مراتب توسط بانك به دارنده حساب اطلاع داده مى شود تا حساب بانك را دفاتر خود معادل مبلغ چك بستانكار نمايد.

ﻫ - اشتباهات: در جريان ثبت عمليات مربوط به حساب بانك در دفتر موسسه ممكن است اشتباهات گوناگونى رخ دهد. اين اشتباهات مى تواند در ثبت بدهكار و بستانكار حساب بانك، اشتباه در جابجايى ثبت ارقام (مثلا ثبت مبلغ 25000 ريال در دفاتر واحد تجارى به مبلغ 52000 ريال) و نيز مبالغ مربوط به واريزها و برداشتهاى يك حساب جارى كه در دفاتر به حساب جارى ديگر منظور شده باشد.

2- عملياتى كه در دفاتر بانك انجام شده و ثبت مربوطه نيز صورت گرفته ولى هنوز در دفاتر واحد تجارى انعكاس نيافته است. از جمله اين عمليات مى توان به موارد زير اشاره كرد:

الف- برداشتهايى كه بانك انجام مى دهد: برداشتهاى مختلفى ممكن است با اجازه صاحب حساب از طرف بانك از حساب جارى شركت صورت گيرد. مثلا برداشت بابت كارمزد كه معمولا بانكها درقبال خدمات خود از قبيل وصول چكها و سفته ها و بروات از حساب جارى موسسه انجام مى دهند يا برداشت بابت اعتبارات اسنادى و برداشت بابت سفته هاى تنزيلى واخواست شده (ممكن است طبق قرارداد خاصى، چنانچه متعهد اصلى سندى كه بانك آن را تنزيل نموده است، در تاريخ سررسيد از پرداخت مبلغ سند خوددارى نمايد، بانك مجاز باشد برداشت نمايد) در مورد كليه برداشتهاى فوق ممكن است اعلاميه بدهكار تا تاريخ ارسال صورتحساب بانكى به موسسه واصل نشده و اثر اين برداشتها در دفاتر منعكس نشده باشد. در اين حالت موسسه بايد پس از دريافت اعلاميه بدهكار، ثبتهاى لازم را در دفاتر خود انجام دهد.

ب- وجوه دريافتى توسط بانك: اين وجوه به حساب موسسه دارنده حساب واريز شده ولى اعلاميه بستانكار آن هنوز به موسسه مذكور واصل نشده و در حسابهاى وى ثبت نشده است. برخى موسسات مطالبات خود را از طريق حسابهاى جارى وصول مى مايند و با اعلام شماره حساب جاى خود، از بدهكاران مى خواهند كه بدهى خود را به حساب جارى موسسه نزد بانك واريز نمايند. بانك نيز به محض دريافت مبلغى از بدهكاران موسسه، اعلاميه بستانكار براى صاحب حساب ارسال مى دارد.

ج- اشتباهات: همانند دفاتر موسسه بانك نيز در عمليات روزانه خود ممكن است اشتباهاتى از قبيل اشتباه در اعداد و ارقام، اشتباه در برداشت از حسابى و ثبت در حساب ديگر و ديگر اشتباهاتى كه به هر نحو موجب عدم تطابق مانده حساب بانك در دفاتر موسسه و مانده آن در دفاتر بانك مى شود، مرتكب گردد. اين گونه اشتباهات نياز به اصلاح در دفاتر ندارند زيرا موسسه درست عمل نموده است.

تهيه صورت مغايرات بانكى

براى تهيه صورت مغايرات بانكى به ترتيب بايد اقدامات زير صورت گيرد:

1- اقلام مندرج در ستون بستانكار صورت حساب بانك با اقلام مندرج در ستون بدهكار بانك در دفتر موسسه و همچنين اقلام مندرج در ستون بدهكار صورت حساب بانك با اقلام مندرج در ستون بستانكار حساب بانك در دفاتر موسسه عينا مطابقت گردد.

2- اقلامى كه هم در بدهكار صورت حساب بانك و هم در بستانكار حساب بانك در دفاتر موسسه و همين طور اقلامى كه هم در بستانكار صورتحساب باتك و هم در بدهكار حساب بانك در دفاتر موسسه وجود دارند با مداد تيك (√) زده شوند و آن دسته از اقلام كه در بدهكار يك صورتحساب وجود دارد ولى در بستانكار ديگرى وجود ندارد (موارد اختلاف) دور آنها با مداد خط كشيده شود. اين اقلام را «اقلام باز» مى نامند.

3- چون هر رقمى كه در دفاتر هر يك از طرفين ثبت شده است، بايد داراى يك مدرك اوليه باشد لذا جهت روشن شدن ماهيت اقلام باز به مدارك اوليه از جمله ثبت هاى دفاتر روزنامه و شرح آنها و ته چكها مراجعه مى كنيم. بدين نحو دلايل بوجود آمدن اين مغايرتها معين مى گردد.

4- پس از تعيين مغايرتها به شرح فوق گزارشى از اين مغايرتها به شرحى كه ذكر خواهد شد تهيه مى گردد كه به آن صورت مغايرات بانكى گويند.

5- مرحله نهايى، انجام ثبت عمليات اصلاحى است كه بايد در دفاتر صورت گيرد. البته بايد توجه داشت كه همه مغايرتهاى موجود (اقلام باز) نياز به عمليات اصلاحى ندارند زيرا برخى از اين مغايرتها در روند عادى عمليات، خودبخود اصلاح مى گردد. مثلا چكهاى معوقى كه هنوز وجه آنها از بانك دريافت نشده است نيازى به عمليات اصلاحى ندارد. اما چنانچه يكى از مغايرتها مربوط به هزينه كارمزد بانكى باشد، ثبت اصلاحى لازم بايد در دفاتر موسسه صورت گيرد. به طور كلى تنها آن دسته از اقلام باز كه هنوز در دفاتر ثبت نشده و يا به طور اشتباه ثبت شده باشند و اصلاح خودبخود آن نيز متصور نباشد بايد پس از تهيه صورت مغايرات بانكى، يا ثبت آرتيكلهاى مورد نياز اصلاح گردند.

روشهاى (اشكال) تهيه صورت مغايرات بانكى

براى تهيه صورت مغايرات بانكى، از روشهاى گوناگونى استفاده مى شود كه متداولترين آنها دو روش زير است:

الف - روش مبنا قرار دادن مانده يكى از دفاتر و رسيدن به مانده ديگرى با استفاده از اقلام باز.

ب - روش اصلاح حسابها و رسيدن به مانده واقعى.

هر يك از دو روش فوق در قالب مثال توضيح داده مى شوند:

فرض كنيد صورتحساب بانك در دفاتر شركت نرگس در تاريخ 31 شهريور به شرح زير باشد:

دفتر معين بانكها

نام حساب: حساب جارى شماره 110 بانك صادرات ايران

تاريخ

شرح

بدهكار

بستانكار

مانده

3/6

5/6

8/6

11/6

14/6

16/6

17/6

20/6

21/6

23/6

25/6

27/6

31/6

مانده 31/5/ 13x1

چك 1345 در وجه شركت الوند

چك 1346 در وجه آقاى حيدرى

چک شركت گل سرخ(بانك ملت)

واريز از صندوق به بانك

صدور چك 1347 آقاى رحمانى

چك شركت پرنوش(بانك ملى)

چك 1348 در وجه شركت مرند

چك شركت مرادى (بانك سپه)

چك 1349 در وجه آقاى مرادى

واريز از صندوق به بانك

چك 1350 در وجه آقاى رشيدى

واريز از صندوق به بانك

√30000

√60000

√80000

300000

√100000

70000

√20000

√40000

50000

√25000

82000

15000

400000

380000

340000

370000

430000

380000

460000

435000

735000

653000

753000

738000

808000

بانك صادرات ايران

نام صاحب حساب: شركت نرگس شماره حساب: 110 تايخ صورتحساب: 31/6/ 13x1

تاريخ

شرح

بدهكار

بستانكار

مانده

5/6

6/6

10/6

12/6

14/6

19/6

21/6

25/6

29/6

31/6

مانده 31/5/1x 13

چك ش 1345 در وجه شركت الوند

چك وصولى بانك ملت

چك وصولى بانك ملى

دريافت نقد

چك شماره 1346

چك شماره 1348

دريافت نقدى

چك شماره 1350

كارمزد

√20000

√40000

√25000

51000

1500

√30000

√80000

√60000

√100000

400000

380000

410000

490000

550000

510000

485000

585000

534000

532500

اطلاعات زير در پى بررسى هاى بعمل آمده در دست است:

1- چك وصولى از شركت مرادى به علت عدم وجوه كافى برگشت داده شده و هنوز اعلاميه مربوط به شركت نرسيده است.

2- مبلغ صحيح چك شماره 1350 معادل 51000ريال مى باشد.

3- به غير از موارد فوق بقيه اقلام مندرج در دفتر شركت و در صورتحساب بانك به طور صحيح عمل شده است.

حل مثال به روش اول: مبنا قرار دادن مانده يكى از دفاتر و رسيدن به مانده ديگرى با استفاده از اقلام باز

شركت نرگس

صورت مغايرات بانكى براى 31 شهريور

حساب جارى شماره 110 بانك صادرات ايران

شرح ريال ريال

مانده طبق دفتر شركت 808000

اضافه مى شود:

چك معوق شماره 1347 50000

چك معوق شماره 1349 82000

اشتباه چك شماره 1350 15000 147000

كسر مى شود: 955000

مبلغ صحيح چك شماره 1350 51000

برداشت بانك بابت كارمزد 1500

چك وصولى از شركت مرادى 300000

واريز از صندوق – آخر ماه 70000 422500

مانده طبق صورتحساب بانك 532500

چنانچه طبق همين دستورالعمل اگر مانده طبق صورت حساب بانك مبنا قرار گيرد، صورت مغايرات بانكى به شرح زير خواهد بود:

شركت نرگس

صورت مغايرات بانكى براى 31 شهريور

حساب جارى شماره 110 بانك صادرات ايران

شرح ريال ريال

مانده طبق صورتحساب بانك 532500

اضافه مى شود:

مبلغ صحيح چك شماره 1350 51000

برداشت بانك بابت كارمزد 1500

چك وصولى از شركت مرادى 300000

واريز از صندوق – آخر ماه 70000 422500

كسر مى شود: 955000

چك معوق شماره 1347 50000

چك معوق شماره 1349 82000

اشتباه چك شماره 1350 15000 147000

مانده طبق صورتحساب بانك 808000

حل مثال مذكور به روش دوم: روش اصلاح حسابها و رسيدن به مانده واقعى

شركت نرگس

صورت مغايرات بانكى براى 31 شهريور

حساب جارى شماره 110 بانك صادرات ايران

مانده طبق دفاتر شركت 808000

اضافه مى شود: -

كسر مى شود:

مبلغ اشتباه چك ش 1350 36000

كارمزد بانكى 1500

چك وصولى شركت مرادى 300000

337500

مانده واقعى 470500

مانده طبق صورتحساب بانك 532500

اضافه مى شود:

واريز وجه از صندوق 70000

602500

كسر مى شود:

چك معوق شماره 1347 50000

چك معوق شماره 1349 82000

132000

مانده واقعى 470500

با توجه به صورت تهيه شده اصلاحات زير بايد در دفاتر دارنده حساب بانك صورت پذيرد:

بانك به مبلغ 36000 ريال بستانكار و حسابهاى پرداختنى بدهكار شود، مبلغ 1500 ريال هزينه كارمزد بانكى بدهكار و بانك به همين مبلغ بستانكار گردد، و بالاخره مبلغ 300000 ريال چك وصولى كه قبلا به ازاى آن حساب بانك در دفاتر بدهكار شده بود بايد با بستانكار نمودن و در مقابل بدهكار نمودن حساب بدهكاران به همين مبلغ اصلاح گردد.

به طور كلى مغايرتها از نقطه نظر رفع آنها به دو دسته تقسيم مى شوند:

1- مغايرتهايى كه جهت رفع آنها نياز به ثبت حسابدارى مى باشد كه عبارتند از:

كليه برداشتها و واريزهايى كه به حساب جارى موسسه منظور شده ولى اين عمليات هنوز در دفاتر موسسه ثبت نشده اند مانند برداشت بابت كارمزد ، مغايراتى كه در نتيجه اشتباهات بوجود آمده است.

2- مغايرتهايى كه جهت رفع آنها نياز به ثبت حسابدارى نمى باشد:

چكهاى معوق، اشتباهاتى كه بانك در دفاتر خود انجام داده است.

ادامه فصل دوم اصول حسابداری 2(صورت مغایرات بانکی)

مطالب مشابه :

آموزش نرم افزار فروش سپیدار سیستم - بخش هفتم

تهیه صورت مغایرت بانکی - بخش دوم

اصول 2 : (صورت مغایرات بانکی)

ادامه فصل دوم (صورت مغایرات بانکی)

تهیه صورت مغایرات بانکی

نمونه تست حسابداری مقدماتی

دانلود پروژه مالي حقوق و دستمزد (بررسي كليات سيستم)

جلسه سوم حسابداری دولتی دو ، علمی کاربردی

ادامه فصل دوم اصول حسابداری 2(صورت مغایرات بانکی)

شرکت های بازرگانی