روز هوای پاک

کميته کاهش آلودگي هوا روز 29 دي ماه را روز هواي پاک نامگذاري کرده است. به همين منظور در اين روز برنامه هاي متنوعي جهت اشاعه فرهنگ زيست محيطي در سراسر کشور برگزار مي شود.

از جمله اين برنامه ها اعلام زنگ هواي پاک در مدارس مي باشد که به منظور آشنايي دانش آموزان با آلاينده هاي هوا مانند: خودروها، صنايع، کارخانه ها و بهينه سازي مصرف انرژي صورت مي گيرد.

درخواست هواي پاك براي حفظ سلامتي، حقي طبيعي و اساسي است تمامي دولت‌ها موظفند با جلب همكاري شهروندان خود براي بهبود كيفيت هواي شهرها تلاش كنند

برگزاري مراسم نماديني مانند هفته هواي پاک مي تواند تصوير روشني را از اهميت حفظ منابع ملي و مصرف بهينه انرژي ترسيم کند که اين تصوير با فرهنگ سازي موثر نقش ماندگاري است که هرگز پاک نخواهد شد

براساس تعاريف سازمان جهاني بهداشت دو درصد از كل مرگ وميرهاي ناشي از عوارض قلبي در شهرهاي آلوده به طور مستقيم و غيرمستقيم مربوط به آلاينده‌هاي هوا است. در شهرهاي آلوده متوسط سالانه بستري بيماران قلبي به علت آلودگي مونوكسيد كربن 68 درصد افزايش مي‌يابد.

از آنجايي كه ميل تركيب CO با هموگلوبين 200 برابر اكسيژن است با ايجاد تركيب پايداركربوكسي هموگلوبين ميزان اكسيژن رساني به بافت بدن كاهش يافته و به تناسب درصد آلودگي علايمي نظير سرگيجه سردرد، خواب‌آلودگي و در موارد شديدتر مرگ بروز مي‌كند. چنانچه افراد در ايام سال با بيش از حد مجاز آلاينده CO مواجه باشند، مرگ و مير افراد 30 تا 65 ساله تا 11 درصد افزايش مي‌يابد.

ذرات معلق به ويژه ذرات معلق به اندازه 10 ميكرون به علت ريز بودن از مجاري فوقاني تنفس نفوذ و وارد سيستم تنفس مي‌شوند و به علت ريزي در سطح حبابچه ريوي نشست مي‌كنند تماس افراد با سابقه بيماري تنفس با ذرات معلق در هوا، حملات آسم و تنگي نفس ريوي را در پي دارد. ميزان بستري اين افراد در هواي آلوده دو درصد بيشتر است؛ اين در حالي است كه ميزان بستري افرادي با سابقه بيماريهاي مزمن انسدادي مجاري تنفسي در مواجهه با آلاينده‌هاي هوا به ويژه مونوكسيد كربن،3 درصد افزايش مي يابد.

مصرف ‌كنندگان دخانيات كه در هواي آلوده زندگي مي‌كنند، آلودگي بيشتري را وارد بدن مي‌كنند. آلودگي هوا در فضاهاي بسته به ويژه مناطق روستايي كه از سوخت جامد براي گرمايش و پخت و پز استفاده مي‌كنند نيز مطرح است. ميزان دريافت آلايندگي يك زن خانه‌دار روستايي كه در طول روز از سوخت جامد براي پخت و پز و گرمايش استفاده مي‌كند، معادل مصرف دو پاكت سيگار است.

بررسي ها نشان داده است، کودکان و سالخوردگان، دو گروه آسيب پذير بر اثر آلودگي هوا هستند اما کودکان صدمات بيشتري را متحمل مي شوند چرا که تعداد تنفس هواي آنها بيشتر است، به اين ترتيب ميزان آلاينده هاي بيشتري را وارد سيستم تنفسي خود مي کنند.

تحقيقات نشان مي دهند زندگي در مجاورت بزرگراه هاي پر ترافيک با نرخ سرطان در کودکان ارتباط مستقيم دارد، به طوري که کودکان ساکن در منازل مجاور خيابان هايي که بالغ بر 20 هزار خودرو در آن به طور روزانه تردد مي کنند، حدود 6 برابر بيشتر از ديگر کودکان در معرض آسيب هستند. دليل اصلي سرطان خون در کودکان و بزرگسالان، تاثير هيدروکربن هاي حلقوي ازجمله بنزن است که منبع عمده انتشار آنها خودروها هستند.

هدف از اعلام روز ملي هواي پاك ايجاد حساسيت در بين اقشار مختلف جامعه بوده است و از آنجايي كه كليد اصلي كاهش آلودگي هوا، مشاركت مردمي و افزايش هماهنگي بين‌بخشي است اين روز مي‌تواند عامل مهمي در ايجاد اين مشاركت و هماهنگي بين‌بخشي باشد. معاینه فنی خودروها – کاهش استفاده از سوخت های فصیلی – نصب پنجره های دوجداره – کاشت گیاه – استفاده از وسایل نقلیه عمومی از جمله اقداماتی است که به کاهش آلودگی هوا کمک میکند .

ارتباط آلودگی هوا و بیمارهای قلبی عروقی :

آنچه که می تواند به صورت حاد بروز کند این است که آلودگی شدید هوا در کوتاه مدت احتمال و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و مرگ ناشی از آن را زیاد می کند. این اتفاق معمولا در کسانی رخ می دهد که مستعد بیماری قلبی عروقی هستند: مثلا کسانی که بیش از۶۰ سال دارند یا کسانی که سابقه نارسایی قلبی دارند؛ همین طور کسانی که دچار ناراحتی ریوی مزمن به خاطر استعمال سیگار هستند و یا دیابت دارند، بیشتر از دیگران در معرض خطرات قلبی عروقی ناشی از آلودگی هوا قرار دارند.

این اتفاقات حاد می تواند به شکل های مختلف از جمله تنگی نفس و سکته قلبی بروز کند. مطالعات نشان داده که از هر پنجاه سکته قلبی یک مورد به دلیل آلودگی هواست. در شرایط فعلی هوای تهران این نسبت بیشتر شده است.

سنگینی زبان معمولا به دلیل سولفور دی اکسید (SO2) معلق در هواست که وقتی با مخاط زبان در تماس قرار می گیرد به اسید سولفوریک تبدیل می شود. این همان چیزی است که باعث سوزش چشم و گزگز کردن زبان می شود؛ زبان سنگین می شود و گلو حالت ترش به خود می گیرد. اگر این حالت در هوای آزاد پیش بیاید به دلیل آلودگی هوا و مقدار زیاد سولفور دی اکسید فعلی در هوای است.

در مواقع آلودگی هوا چه باید کرد ؟
در روزهای بحرانی آلودگی هوا حتی الامکان از تردد در محدوده های مرکزی و پر ترافیک شهر اجتناب کنید . استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی در سفرهای روزانه درون شهری خود را جایگزین خودروهای شخصی نمائید . فعالیت یا بازی کودکان در محیطهای باز را محدود نمائید . و افراد مسن یا افراد با بیماریهای قلبی ، ریوی نظیر آسم ، برونشیت مزمن و نارسائی قلبی از خروج از خانه اجتناب نمایند .

آیا استفاده از ماسک های یک بار مصرف موثر است ؟

متاسفانه اغلب ماسک ها که در دسترس هستند فقط می توانند جلوی ذرات بزرگ را بگیرند. ذرات بزرگ هم تنها تاثیر منفی که دارند تحریک مخاط ها و قسمت بالای هوایی است در حالی که این ذرات ریز ( با PM کوچک) هستند که وارد ریه و حتی جریان خون می شوند و خطرناک هستند؛ ماسک های متداول مانع استنشاق آنها نمی شوند. افرادی که مجبور هستند وارد مناطق آلوده بشوند بهتر است با خودرو و پنجره بسته تردد کنند؛ آن هم خودرو با استاندارد مطلوب چون طبق تحقیقات اگر خودرو خوب نباشد هوای آلوده داخل آن بسیار خطرناک تر از هوای بیرون است.

در کنار استفاده از ماسک مناسب و محدود کردن استنشاق هوای آلوده مصرف آنتی اکسیدان ها، که به ویژه در میوه و سبزیجات سبز به وفور یافت می شود، نوشیدن مایعات فراوان و به خصوص شیر (اگر نارسایی شدید قلبی ندارند) تا حدودی به سم زدایی کمک می کند. باز هم تاکید می کنم این راه ها صد در صد سد مضرات آلودگی هوا به ویژه در افراد مستعد نمی شود.

در روزهای آلودگی شدید هوا ، آیا می توان در فضای سرپوشیده ورزش کنیم ؟

این روزها مراجعین این سوال را مرتب از من می کنند. ما همواره به کسانی که مشکل قلبی دارند توصیه می کنیم ورزش کنند تا وضع آنها بدتر نشود و ثابت بماند. منتهی وقتی هوا آلوده است حین ورزش سموم با شدت بیشتر و عمیق تر وارد بدن می شود. بنابراین در شرایط آلوده من اصلا به بیمارها توصیه نمی کنیم که ورزش کنند. حتی می گوییم که در خانه بمانند تا هوا بهتر بشود.

برای جلوگیری از ناراحتی قلبی در شرایط آلودگی هوا چه باید کرد.

در شرایط آلودگی هوا برای مبتلا نشدن به عارضه های قلبی -عروقی مسلما که اولین و مهم ترین کار اجتناب از فضای آلوده و خروج از شهر تهران است. اما به طور عمومی تر در ایران برای اجتناب از خطر بیماری های قلبی عروقی می توان این موارد را تذکر داد: دوری از دخانیات و سیگار نکشیدن، مصرف غذاهای کم چربی، از بیست سالگی به بعد به طور مرتب آزمایش قند و کلسترول خون و هر دو سال یک بار میزان فشار خون باید تعیین شود. ورزش منظم – هفته ای سه تا چهار بار – هم برای پایین آوردن خطر بیماری قلب و جلوگیری از آن خیلی مهم است.

به امید روزی که آسمان را آبی ببینیم

روز هوای پاک

مطالب مشابه :

لطیفه های مدیریتی

روز هوای پاک

نکاتی درباره تردمیل

واکنش صبورانه وزیبای هاشمی، وزیر بهداشت دربرابرکاریکاتورهایش

لطیفه