از روانشناسي رنگها چه مي‌دانيم

از روانشناسي رنگها چه مي‌دانيم

فارس: در سال 1666، اسحاق نيوتن كشف كرد كه اگر نور خالص سفيد از يك منشور عبور داده شود، به رنگ‌هاي قابل رؤيت تجزيه مي‌شود.آزمايش‌هاي بعدي نشان داد كه با تركيب نورها مي‌توان رنگ‌هاي مختلف را ايجاد كرد.

تعريف رنگ

در سال 1666، اسحاق نيوتن، دانشمند نامدار انگليسي، كشف كرد كه چنانچه نور خالص سفيد از يك منشور عبور داده شود، به رنگ‌هاي قابل رؤيت تجزيه مي‌شود. نيوتن همچنين كشف كرد كه هر رنگ از يك طول موج منحصر به فرد تشكيل شده و قابل تجزيه به رنگ‌هاي ديگر نيست. آزمايش‌هاي بعدي نشان داد كه با تركيب نورها مي‌توان رنگ‌هاي مختلف را ايجاد كرد. براي مثال، نور قرمز در تركيب با نور زرد، رنگ نارنجي را به وجود مي‌آورد. رنگي كه بر اثر تركيب دو رنگ ديگر به وجود آيد را تركيبي مي‌گويند. بعضي از رنگ‌ها، مثل زرد و ارغواني، در صورت تركيب شدن، همديگر را خنثي مي‌كنند و نور سفيد مي‌سازند. اين رنگ‌ها را نيز رنگ‌هاي مكمّل مي‌نامند.

تاثيرات رنگ‌ها از نظر روان‌شناسي

با وجودي كه اثر رنگ‌ها تا حدودي ذهني است و در مورد اشخاص مختلف فرق مي‌كند امّا برخي از تاثيرات رنگ‌ها داراي معني يگانه‌اي در سراسر جهان هستند. رنگ‌هايي كه در طيف رنگ‌ها در ناحيه قرمز قرار دارند به عنوان رنگ‌هاي گرم شناخته مي‌شوند كه اين دامنه‌اش از احساسات گرم و صميمانه تا احساس خشم و عصبانيت متغير است. رنگ‌هايي كه در ناحيه آبي طيف قرار دارند، رنگ‌هاي سرد ناميده مي‌شوند و شامل آبي، ارغواني و سبز هستند. اين رنگ‌ها معمولاً آرامش بخشند امّا گاهي نيز ممكن است احساس غمگيني و بي‌تفاوتي را به ذهن آورند.

روان‌شناسي رنگ‌ها به عنوان روش درمان در برخي از فرهنگ‌هاي قديمي، از جمله مصري‌ها و چيني‌ها، از رنگ‌ها براي درمان استفاده مي‌شده است. اين كار كه گاهي به آن نور درماني يا رنگ شناسي نيز گفته مي‌شود هنوز هم به عنوان روش درمان جايگزين مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

در اين روش:

از رنگ قرمز براي تحريك بدن و ذهن و افزايش تمركز استفاده مي‌شود.
از رنگ زرد براي تحريك اعصاب استفاده مي‌شود.
از رنگ نارنجي براي بالا بردن سطح انرژي استفاده مي‌شود.
از رنگ آبي براي كاهش درد و تسكين بيمار استفاده مي‌شود.
از رنگ نيلي براي تسكين ناراحتي‌هاي پوستي استفاده مي‌شود.

اغلب روان‌شناسان به رنگ درماني به ديده شك و ترديد مي‌نگرند و مي‌گويند كه درباره تاثيرات احتمالي رنگ‌ها اغراق شده و رنگ‌ها در فرهنگ‌هاي مختلف، معاني متفاوتي دارند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند كه در بسياري از موارد، تاثيرات رنگ‌ها در تغيير حالت افراد، تاثيراتي زودگذر و موقتي بوده است. براي مثال، قراردادن افراد در اتاق آبي ممكن است در ابتدا احساس آرامش در آن‌ها به وجود آورد امّا اين اثر پس از آن كه آن‌ها آرامششان را بازيافتند، به تدريج كاهش خواهد يافت.

روان‌شناسي رنگ‌هاي مختلف

روان‌شناسي رنگ سياه

ـ سياه تمام نورها در طيف رنگ‌ها را جذب مي‌كند.
ـ سياه معمولاً به عنوان نماد ترس يا شيطان مورد استفاده قرار مي‌گيرد امّا به عنوان نشانگر قدرت نيز شناخته مي‌شود. از رنگ سياه براي نشان دادن شخصيت‌هاي خطرناك مثل دراكولا و يا جادوگران استفاده مي‌شود.
ـ رنگ سياه در بسياري از فرهنگ‌ها براي مراسم سوگواري مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين رنگ همچنين نشانگر غمگيني، جذابيت جنسي و رسمي بودن است.
ـ در مصر قديم، رنگ سياه نشانگر زندگي و تولّد دوباره بود.
ـ رنگ سياه معمولاً به دليل لاغر نشان دادن در نمايش‌هاي مد مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

روان‌شناسي رنگ سفيد

ـ رنگ سفيد، نماد معصوميت و پاكي است.
ـ رنگ سفيد مي‌تواند در انسان احساس فضاي بيشتر به وجود آورد.
ـ رنگ سفيد معمولاً نشانگر سرما، پاكيزگي و آرامش است. اتاقي كه كاملاً به رنگ سفيد نقاشي شده باشد ممكن است جادار و بزرگ به نظر آيد امَا خالي و سرد است. بيمارستان‌ها و كادر پزشكي از رنگ سفيد براي ايجاد حس پاكيزگي استفاده مي‌كنند.

-روان‌شناسي رنگ قرمز

ـ رنگ قرمز، رنگ گرمي است كه برانگيزاننده هيجانات قوي است.
ـ رنگ قرمز، نشانگر عشق، حرارت و صميميت است.
ـ رنگ قرمز، به وجود آورنده احساس شور و هيجان است.
ـ رنگ قرمز، تحريك كننده احساس خشم و عصبانيت است.

- روان‌شناسي رنگ آبي
ـ آبي، رنگ مورد علاقه بسياري از مردم و محبوبترين رنگ در بين مردان است.
ـ رنگ آبي، احساس آرامش را به ذهن مي‌آورد و معمولاً نشانگر صلح، امنيت و نظم است.
ـ رنگ آبي، مي‌تواند احساس غم، درون‌گرايي يا گوشه‌گيري را در بعضي افراد به وجود آورد.
ـ رنگ آبي معمولاً براي دكور دفاتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد زيرا تحقيقات نشان داده است كه افراد در اتاق‌هاي آبي كارآيي بيشتري دارند.

ـ رنگ آبي با وجودي كه از محبوبترين رنگ‌هاست امّا يكي از رنگ‌هايي است كه كمترين اشتها را بر مي‌انگيزد. در برخي از برنامه‌هاي كاهش وزن توصيه مي‌شود كه غذاي خود را در بشقاب‌هاي آبي بكشيد. رنگ آبي به ندرت به صورت طبيعي درخوراكي‌ها وجود دارد. همچنين رنگ آبي غذا معمولاً به عنوان نشانه فاسد بودن و يا سمّي بودن آن در نظر گرفته مي‌شود.
ـ رنگ آبي مي‌تواند باعث كاهش ضربان قلب و حرارت بدن گردد.

- روان‌شناسي رنگ سبز

ـ رنگ سبز، رنگ سردي است كه نماد طبيعت است.
ـ رنگ سبز، نشانگر آرامش، خوشبختي، سلامتي و حسادت است.
ـ پژوهشگران دريافته‌اند كه رنگ سبز مي‌تواند باعث افزايش قابليت خواندن گردد. برخي از دانش‌آموزان و دانشجويان با قراردادن يك برگه شفاف سبز رنگ بر روي صفحه كتاب، مي‌توانند مطالب را با سرعت بيشتري از حدّ معمول بخوانند و درك كنند.
ـ رنگ سبز، از دير باز نماد باروري بوده و در قرن پانزدهم براي لباس عروسي به كار مي‌رفته است.
ـ از رنگ سبز در دكوراسيون به دليل اثر آرام بخشي آن استفاده مي‌شود.
ـ رنگ سبز باعث كاهش استرس مي‌شود. كساني كه در فضاي كاري سبز رنگ كار مي‌كنند، كمتر دچار دردهاي دستگاه گوارش مي‌شوند.

-روان‌شناسي رنگ زرد

ـ رنگ زرد، رنگي گرم وشاد است.
ـ رنگ زرد به دليل مقدار زياد نوري كه منعكس مي‌كند، بيشتر از بقيه رنگ‌ها چشم را خسته مي‌كند. استفاده از رنگ زرد براي پس زمينه كاغذ يا نمايشگر كامپيوتر مي‌تواند باعث چشم درد يا در حالت‌هاي خاص از دست دادن بينايي گردد.
ـ رنگ زرد مي‌تواند احساس رنجيدگي و خشم را به وجود آورد. با وجودي كه رنگ زرد به عنوان يك رنگ شاد شناخته مي‌شود اما بيشتر مردم در اتاق‌هاي زرد رنگ، هيجانشان را از دست مي‌دهند و بچه ها نيز در اتاق‌هاي زرد رنگ بيشتر گريه مي‌كنند.
ـ رنگ زرد باعث افزايش سوخت و ساز بدن انسان مي‌گردد.
ـ چون رنگ زرد، از بقيه رنگ‌ها زودتر ديده مي‌شود، بيشتر از بقيه براي جلب توجه مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

- روان‌شناسي رنگ ارغواني

ـ رنگ ارغواني نماد وفاداري و ثروت است.
ـ رنگ ارغواني نشانگر عقل و معنويت است.
ـ رنگ ارغواني خيلي كم در طبيعت وجود دارد و به همين دليل ممكن است به عنوان نشانه مصنوعي يا غير عادي بودن در نظر گرفته شود.

- روان‌شناسي رنگ قهوه‌اي

ـ رنگ قهوه‌اي، رنگي طبيعي است كه برانگيزاننده حس قدرت و اطمينان‌پذيري است.
ـ رنگ قهوه‌اي همچنين مي‌تواند حس غم و انزوا را به وجود آورد.
ـ رنگ قهوه‌اي، حس گرما ، محبت، آسايش و امنيت را به ذهن مي‌آورد.
ـ رنگ قهوه‌اي معمولاً بيانگر طبيعي بودن، زميني بودن و متفاوت بودن است اما گاهي مي‌تواند نشانگر پيچييدگي نيز باشد.

- روان‌شناسي رنگ نارنجي

ـ رنگ نارنجي، تركيب زرد و قرمز است و به عنوان يك رنگ انرژي‌زا در نظر گرفته مي‌شود.
ـ رنگ نارنجي، احساس هيجان، گرما و شور و شوق را به ذهن مي‌آورد.
ـ رنگ نارنجي، معمولاً براي جلب توجه مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

- روان‌شناسي رنگ صورتي
ـ رنگ صورتي، در واقع همان رنگ قرمز كم رنگ است و معمولاً نشانگر عشق است.
ـ رنگ صورتي اثر آرام‌بخشي دارد. در ورزشگاه‌ها معمولاً رختكن تيم حريف را به رنگ صورتي نقاشي مي‌كنند تا بازيكنان آن‌ها كم انرژي و منفعل شوند.
ـ با وجودي كه اثر آرام بخشي رنگ صورتي مشخص شده است ولي پژوهشگران دريافته‌اند كه اين اثر تنها در خلال مواجهه اوليه به وجود مي‌آيد. مثلاً هنگامي كه از اين رنگ در زندان‌ها استفاده شد، زندانيان پس از عادت كردن به آن، حتي نا آرامتر از قبل شد.