|
ماده1) مقررات این
آئین نامه شامل مودیانی است که در موعد مقرر در قانون مالیاتهـای مستقیم مصوب
3/12/66 و اصـلاحیـه های بعدی آن در ترازنامه و حساب سود و زیان و یا حسب مورد
حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان خود را با رعایت مقرراتش تسلیم می
نمایند .
تبصره- مودیان در انتخاب یکی از رویه های حسابداری
بر اساس استاندارد های پذیرفته شده مجازند و در سالهای بعد همان رویه را اعمال
نمایند. در صورتی که به جهـات مشخص تغییر رویه داده باشند مکلفند اثرات حاصل
از تغییر رویه را بر صورتهـای مـالـی مشخص و طی یادداشتی جداگانه پیوست اظهار
نامه به اداره امور مالیاتی تسلیم نمایند.
فصل اول مشخصات دفاتر
قانونی
ماده 2) دفاتر قانونی مشمول این آئین نامه عبارت است
از کلیه دفاتر روزنامه و کل اعم از مشترک یا جدا از یکدیگر و دفتر مشاغل (دفتر
درآمد و هزینه) که قبل از هر گونه عملیات حسابداری در آنها دفاتر روزنامه و کل
مطابق مواد 11 و 12 قانون تجارت مصوب 1311 از طرف نماینده اداره ثبت اسناد و
دفاتر مشاغل از طرف ادارات امور مالیاتی ذیربط حسب مورد امضاءو پلمپ و ثبت
گردیده و به فارسی تحریر شده باشد.
تبصره 1: اشتباه در
شماره گذاری صفحـات و همچنین اشتبـاهات ناشی از پلمپ دفاتر در مراجع مذکور
موجب بی اعتبـاری دفتــر نخواهد بود .
تبصره 2: نوشتن دفاتر
با وسایلی که به سهولت قابل محو است (مانند مواد گرافیت) ممنوع است.
تبصره 3: ادارات امور
مالیاتی موظفند فهرست دفاترثبت و پلمپ شده واصله از اداره ثبت اسناد و همچنین
فهرست دفـاتـر مشــاغل ثبت و امضاء شده از ناحیه خود را به ادارات امور
مالیاتی مربوط ارسال نمایند.
ماده 3)مودیان مشمول
این آئین نامه مکلفند برای هر سال مالی ؛ فقط از دفاتر امضاء پلمپ و ثبت شده
ظرف یک سال قبل استـفاده نمایند. مگر اینکه در اثناء سال به علت تمام شدن
دفاتر نیاز به دفاتر جدید باشد که در این صورت مجاز هستند دفاتر جدید امضــاء
پلمپ و ثبت نمایند و با رعایت مقررات ماده 16 این آئین نامه ادامه عملیات مالی
را دفاتر جدید ثبت کنند. درج تعداد و مشخصات دفاتر مأخوذه برای استفاده در هر
سال مالی ،در اظهار نامه مالیاتی مربوط به آن سال الزانی است.
ماده 4) دفتر روزنامه
دفتری است که اشخاص حقوقی یا حقیقی کلیه معاملات و سـایر رویدادهای مـالـی و
محاسبـاتی خود را با رعایت اصول و موازین و استاندارد های پذیرفته شده
حسابداری و به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت نمایند .
تبصره – نگهــداری
دفــاتر روزنامه واحد برای ثبت کلیـه عملیات و یا دفاتر روزنامه متـعدد برای
هر بخش از عملیات مجاز است.
ماده 5)دفتر کل دفتری
است که عملیات ثبت شده در دفتر یا دفاتر روزنامه بر حسب سر فصل یا کد گذاری
حساب ها در صفخات مخصوص آن ثبت می شود بترتیبی که تنظیم حساب سود و زیان و
ترازنامه از آن امکان پذیر باشد .
ماده 6)دفتر مشترک
روزنامه و دفتر کل دفتری است که دارای ستون هایی برای سرفصل حسابهای متفاوت
باشد بطوری که اشخاص حقوقی و حقیقی با ثبت و نگهداری دفتر مذکور بر طبق اصول و
ضوابط و استاندارد های حسابداری ،بتوانند نتایج عملیات خود را از آن استخراج و
حساب سود و زیان و ترازنامه تهیه نمایند.
ماده 7) دفتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه) دفتری است
که حداقل دارای ستو نهایی برای درج تاریخ شرح معاملات ، درآمد ، هزینه و
دارایی های قابل استهلاک باشد و معاملات مذکور بترتیب تلریخ وقوع در آن ثبت
گردد بطوری که در پایان سـال تعیین جمـــع درآمد و هزینه شغلی مودی و تنظیم
حساب سود و زیان از آن امکان پذیر باشد.
فصل دوم سایر دفاتر ، اسناد حسابداری و مدارک حساب
ماده 8) دفتر معین
دفتری است که برای تفکیک و مجزی ساختن هر یک از حسابهای دفتـر کـل بر حسب
مقتضیـات و شـــرایط حساب ممکن است نگهداری شود ، کارت های حسابداری در حکم
دفاتر معین است .
ماده 9) سند حسابداری
فرمی است که در آن یک یا چند مورد از معاملات و سایر رویدادهای مالی و
محاسبـاتی به حسابهـایی که مورد حسب بدهکار یا بستانکار گردیده تجزیه می شود و
پس از امضاء مراجع ذیصلاح مندرجات آن قابل ثبت در دفـاتـر میـباشد .
ماده 10) مدارک حساب
عبارت است از مستنداتی است که بیانگر وقوع یک یا چند فعالیت یا رویداد مالی یا
مالیاتی بوده و اسنـاد حسابداری ودفاتر بر مبنای آنها تنظیم و تحریر میگردد.
فصل سوم نحوه تحریر و
نگهداری دفاتر
ماده11) مودیانی که
دفتر روزنامه و کل نگهداری می نمایند باید کلیه معاملات و سایر رویدادهای مالی
و محاسباتی و مودیان مجاز به نگهداری دفاتر مشاغل (دفتر درآمد و هزینه ) باید
هرگونه درآمد و هزینه و خرید وفروش دارئیهای قـابـل استهلاک خود را طبق مقررات
این آئین نامه حسب مورد در دفاتر مربوط ثبت کنند ولو آنکه برای نگهداری حسابها
از ماشین های الکترونیکی و کارتـهای حساب استفاده شود .
تبصره – اشتباهات
حسابداری در صورتیکه بعداً در اثناء عملیات سال مربوط مورد توجه واقع و بر
پایه استانداردهای حسابداری در دفاتر همان سال اصلاح و مستندات آن ارائه شود ،
به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد .
ماده 12) مودیان مجاز به نگهداری دفاتر مشاغل می
توانند تمام یا قسمتی از درآمد و هزینه های مشابه روزانه را تحت یک شماره ردیف
در دفتر ثبت نمایند . مشروط بر اینکه در ستون شرح دفتر ، نوع و تعـداد آنها را
قیـد و اگر متـکی به اسنـاد و مدارک باشـد مشخصات آن را نیز در ستون مذکور درج
نمایند در صورتیکه اقلام درآمد و هزینه و خرید و فروش دارائیهای قابل استهلاک
متکی به اسناد و مدارک باشد ، مودیان مذکور می بایست پس از ثبت موارد در دفتـر
مشـاغل ، اسنـاد و مدارک مربوط را به ترتیب شماره ردیف دفتر و به نحوی که برای
رسیدگی به ماموران مالیاتی قابل استفاده باشند نگاهداری نمایند .
ماده 13) در مواردی
که دفاتر روزنامه و کل نگهداری می شود کلیه معاملات و سایر رویدادهای مـالـی و
محـاسبـاتی مربوط و در موارد نگهداری دفاتر مشاغل ، درآمد ها وهزینه و خرید و
فروش دارائیهای قابل استهلاک باید در همان روز انجام ،حسب مورد در دفاتر
روزنامه یا مشاغل ثبت گردد.
تبصره 1: تاریخ مذکور در مدارک یا فاکتور فروش یا
خرید و غیره ملاک قطعی تاخیر تحریر شناخته نمی شود و هـر گـاه انجـام و ختم
اینگونه اعمال با توجه به روش و طرز کار موسسه تابع تشریفات و طی مراحلی باشد
تا موضوع آماده برای ثبت در دفتر مربوط شود ، فاصله بیت تاریخ فاکتور یا مدارک
و روز آماده شدن آن برای ثبت در دفتر ، تاخیر ثبت تلقی نخواهد شد .
تبصره 2: تاخیر در تحریر عملیات در صورتیکه به منظور
سوء استفاده تباشد تا 15 روز به تشخیص اداره امور مالیاتی و بیش از آن به
تشخیص هیئت سه نفری موضوع بند 3 ماده 97 قانون مالیات های مستقیم مصوب 3/12/66
و اصلاحیه هایبعدی به قانونی بودن دفاتر خللی وارد نخواهد کر .
تبصره 3: در موادری که دفاتر موضوع این آئین نامه
توسط مقامات قضایی یا سایر مراجع قانونی از دسترس مودی خـارج شـود و صاحب دفتر
از تاریخ وقوع این امر حداکثر ظرف سی روز دفاتر جدید امضـاء پلمپ و عملیـات آن
مـدت را در دفـاتـر جدید ثبت می کند . تلخیر ثبت این عملیات در این مدت به
اعتباری دفاتر خللی وارد نخواهد کرد .
تبصره 4: تاخیـر ثبت
دفـاتـر در مورد اشخـاص حقوقی جدید التـاسیس از تاریخ ثبت شخص حقوقی و در مورد
سـایـر اشخاص از تاریخ شروع فعالیت تا سی روز مجاز خواهد بود .
ماده 14) کلیــه عملیــات ثبت شده در دفــاتـر
روزنــامـه هرمــاه بـایــد حداکثــر تا پانزدهم مــاه بعد، به دفـتر کل نقل
شود.
ماده 15) موسساتی که دارای شعبه هستند مکلفند با
توجه به روشهای حسابداری خود خلاصه عملیات شعبه یا شعب خود را در صورتی که
دارای دفاتر پلمپ شده باشند ، لااقل سالی یک بار (تا قبل از بستن حسابها ) و
در غیر این صورت ماه به ماه در مـرکــز موسسه ثبت کنند .
ماده 16) امضاء و پلمپ دفاتر ضمن سال مالی مشروط بر
اینکه تا تاریخ امضاء و پلم هیچ گونه عمل مالی و پولی صورت نگرفته باشد و
همچنین تاخیر امضاء پلمپ تا حد مجاز مقرر در تبصـره های 3و4 ماده 13 این آئین
نامه در مورد دفتـر روزنـامـه یا حسب مورد دفتر مشاعل ماده 14 این آئین نامه
در مورد دفتر کل به اعتبار دفاتر خللی وارد نخواهد کرد .
ماده 17) مودیانی که
از سیستمهای الکترونیـکی استفاده می نمایند موظفنـد حداقل مـاهـی یک بار
خـلاصه عملیـات داده شده به ماشینهای الکترونیکی را در دفتر روزنامه یا مشاغل
حسب مورد ثبت و حداکثر ظرف مهلت تعیین شده در ماده 14 آئین نامه به دفتر کل
منتقل نمایند . علاوه بر این به منظور تسهیل رسیدگی باید آئین نامه ها یا
دستور العمل های کار ماشین و برنامه های آن و نحوه کار با نرم – افزارهای مالی مورد استفاده را در اختیار
ماموران رسیدگی قرار دهند مودیان مذکور مکلفند هر سه مـاه یکبـار خـلاصه
عملیات داده شده را به ماشینهـای الکتـرونیـکی را تا حداکثر 10 روز پس از
پایان 3 ماه به اداره امور مـالیـاتی مربوط تسلیم نمایند .
فصل چهارم چگونگی
تنظیم صورتهای مالی
ماده 18)اشخاص حقوقی
و مشمولین بند الف ماده 96 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مکلفند صورتهای
مـالـی نهایی خود را با رعایت آخرین استانداردهای حسابداری اعلامی از طرف
مراجع ذیصلاح تهیه و تنظیم نمایند .
تبصره _ در موتردی که فرم اظهار نامه تدوین شده توسط
سازمان امور مالیاتی کشور که در اختیـار مودیـان گذارده می شود حاوی فرم
صورتهای مالی نیز باشد ، اشخاص موضوع این ماده با تنظیم و تصویب این فرمهــا
به تسلیم صورتهای مالی جداگـانه که خود برای موسسه متبوع تهیه نموده اند
نخواهد بود لیکن می توانند به منظور رفع ابهام احتمالی و یا ارائه اطلاعات
بیشتر علاوه بر تنظیم و تسلیم اظهار نامه مذبور نسخه ای از صورتهای مالی و
ضمائم مربوط را نیز همراه اظهار نامه به اداره امور مالیاتی ذیر بـط تسلیـم
نمایند.
ماده 19) از اشخاص
مشمول بند ب ماده 96 قانون مالیاتهای مستقیم هر یک که در امور تولید و خرید و
فروش کالا فعـالیت ندارند و فعالیت آنها به طور مشخص محدود به دریافت بهای
خدمات و پرداخت هزینه هاست ، بایستی صورت خلاصه درآمد و هزینه ها را حتـی
المقـدور با تفکیـک انواع آنهـا تهیـه و سایر اشخـاص موضوع آن بند مکلفنـد
صورت حساب سود و زیان خود را(با ابزار موجودیها ، خرید، فروش و غیره ) برابر
رویه های متداول در امر حسابداری تنظیم نمایند.
تبصره – چنانچه فرم اظهار نامه تدوین شده توسط سازمان
امور مالیاتی کشور که در اختیار مودیان گذارده می شود از حیث لــزوم ارائه
اطلاعات مذکور در این ماده کفایت امر را بنماید مودیان مذبور ملزم به تهیه و
تسلیم صورتهای جداگـانه نخواهند بود لیــکن می توانند به منظور رفع ابهام
احتمـالی و یا ارائه ی اطـلاعات بیشتر علاوه بر اظهـار نامه نسخه ای از حساب
درآمد و هزینـه و یـا حساب سود و زیان خود را نیز که به شرح فوق تنظیم نموده
اند به انضمام سایر یادداشت ها و مدارک موجود همراه اظهـار نامه به اداره امور
مالیاتی ذیر بط تسلیم نمایند .
فصل پنجم موارد رد
دفاتر
ماده 20) تخلف از تکالیف مقرر در این آئین نامه در
موارد زیر موجب رد دفاتر می باشد :
1-در صورتیکه دفاتر
ارائه شده بنحوی از پلمپ خارج شده و یا فاقد یک یا چند برگ باشد.
2- عدم ثبت یک یا چند
فعالیت مالی در دفاتر به شرط احراز.
3- ثبت تمام یا قسمتی
از یک فعالیت در حاشیه .
4- ثبت تمام یا قسمتی
از یک فعالیت (آرتیکل) بین سطور
5- تراشیدن و پاک
کردن و محو کردن مندرجات دفاتر به منظور سوء استفاده
6- جای سفید گذاشتن بیش از حد معمول در صفحات و سفید
ماندن تمام صفحه در دفتر روزنامه و دفتر مشاغل به منظور سوء استفاده .
7- بستانکار شدن حسابهای نقدی و بانکی مگر اینکه
حسابهای بانکی با صورتحساب بانک مطابقت نمـایند و یا بستانکـار شدن حسابهای
بانکی یا نقدی ناشی از تقدم و تاخر ثبت حسابها باشد که در این صورت موجب رد
دفتر نیست.
8- تاخیر تحریر دفتر روزنامه و مشاغل زاید بر حد
مجاز مقرر در تبصره های 2و3و4 ، ماده 13 و تاخیر تحریر دفتر کل زاید بر حد
مجاز مقر در ماده 14 و تاخیر تحریر زاید بر حد مقرر در ماده 17 این آئین نامه
.
9- عدم ثبت عملیات
شعبه و یا شعب در دفاتر مرکز طبق مقررات ماده 15 این آئین نامه .
10- اشتباه حساب حاصل در ثبت عملیات موسسه در صورتی
که نسبت به اصلاح آن طبق مقررات تبصره ماده 11این آئین نامه اقدام نشده باشد.
11- در صورتی که مودیان مالیاتی حسب مورد از اوراق
مخصوص موضوع ماده 169 قانون مالیـاتهای مستقیم استفـاده ننمایند .
12- عدم ارائه آئین نامه ها یا دستور العمل های کار
ماشین و برنامه های آن و نحوه ی کار با نرم افزارهای مالی مورد استفاده و
همچنین عـدم تسلیم خـلاصه عملیـات موضوع ماده 17 این آئین نـامـه در مهلتـی
مقـرر در آن مـاده در مورد اشخـاصــی که از سیستمهای الکترونیکی استفاده می
نمایند .
13- عدم ارائه یک یا چند جلد از دفتر ثبت و پلمپ شده
(ولونانویس)
14- استفاده از دفاتر ثبت و پلمپ شده سالهای قبل (با
توجه به مقررات ماده 3 این آئین نامه )
15- عدم تطبیق مندرجات دفـاتـر با اطلاعات موجود در
سیستمهـای الکتـرونیـکی در مورد اشخاصی که از سیستمهای مذکور استفاده می
نمایند .
16- ثبت هزینه ها و درآمد ها و هر نوع اعمال و اقلام
مالی غیر واقع در دفاتر به شرط احراز (توضیح آنکه ثبت هزینه هایی که وقوع آن
محقق بوده اما به دلایل خاص قانونی قابل قبول از حیث مالیاتـی نیست و برگشت
داده می شود به منزلـه ثبت هزینـه های غیر واقع تلقی نمی شود)
تبصره – در مورد بند 6 این ماده چنانچه سفید ماندن
جهت ثبت تــراز افتتـاحی باشد موجب رد دفـاتـر نخواهد بود و همچنین سفید ماندن
ذیل صفحات دفتردرآخرهر روزیاهر هفته یا هر ماه به شرطی که اسناددارای شماره
ردیف بوده و قسمت سفید مانده با خط بسته شود به اعتبار دفتر خللی وارد نمی
آورد .
|
