گسل تبريز و احتمال زلزله

این سامانه از مرند ( دامنه شمالی میشو داغی تا بستـان آباد با راستای شمال باختری - جنوب خاوری) به طول حدود 200 کیلومتر امتداد دارد.

گسل های گیلاتو ، سیه چشمه ، خوی و گسل چالدران ( در شمال شرق دریاچه وان ترکیه ) شاخه هایی مرتبط با این سامانه امتداد لغـز راستگرد بزرگ هستند و با اینـکه هیچ زمین لرزه دستگاهی بزرگ ، طی 230 سال گذشته در تبریز به ثبت نرسیده است ولی نگاهی به زمین‌لرزه‌های تاریخی تبریز و آبادی های مجاور آن نشان می‌دهد که این گستره بارها رخدادهای ویرانگری را متحمل شد.

گسل تبریز از شمال این شهر عبور کرده و شهرک هاى مختلفى را در معرض خطر قرار داده است ، همچنین بخش اعظمى از حدود هزار حاشیه نشین شهرستان تبریز در قسمتى از کمربند شمالى شهر اسکان یافته اند که ساختمان هاى آنها به هیچ وجه در مقابل کوچکترین تکان ها نیز مقاوم نیست.

طول این گسل از قم تا آناتولی ترکیه و سن آن به دوران دوم زمین شناسی مربوط بوده و علت اصلی وقوع زمین لرزه های تبریز در گذشته ، حرکت و جنبش این گسل بوده است.

رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمال غرب کشور گفت: گسل تبریز به علت بیشترین ساخت و ساز و تراکم جمعیت روی آن ، خطرناک ترین گسل ایران است.

آقای نیرومند اسکویی گفت: این گسل حتی از گسل شمال تهران و گسل های البرز و زاگرس و سایر گسل های ایران خطرناک تر بوده و در صورت رخ دادن زلزله در تبریز ، شهر با تکان مواجه می شود ولی شمال و شرق این کلانشهر که روی گسل واقع شده است ، دچار زمین لغزش شده و گسیختگی به وجود می آید.

وی با اشاره به اینکه گسل شمال تبریز فعال است و وقوع زمین لرزه های بزرگ در آینده نامعلوم واقعیت انکار ناپذیر است ، افزود: در زمان گسیختگی زمین ، هیچ بنای انسان ساز مقاومت نداشته و تخریب می شود ، روستاهای ترب ، خواجه مرجان و گروس بخش هایی از اطراف تبریز نیز روی گسل قرار دارند.

رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی شمال غرب کشور همچنین قرارگیری فرودگاه تبریز در نزدیکی خط گسل تبریز را خطرناک دانست و افزود: خط گسل تبریز در حریم 3 کیلومتری فرودگاه تبریز قرار دارد.

آقای نیرومند اسکویی با یادآوری اینکه در حریم فرودگاه تبریز یک سری خط واره هایی از گسل وجود دارد و با توجه به اینکه بعد از یک سال از وقوع زلزله ، خط گسل محو می شود گفت: به مرور زمان و با دستکاری های صورت گرفته ، امکان مشاهده خط گسل آن وجود ندارد.

وی افزود: نخستین بار براساس توافقنامه بین استانداری آذربایجان شرقی و سازمان زمین شناسی شمال غرب کشور امسال نقشه مخاطرات زمین شناسی این استان تهیه می شود تا به عنوان ابزار کار در ساخت و سازها ، شهرک سازی ها و اجرای طرح های عمرانی مثل سدسازی مورد استفاده تخصصی قرار گیرد.

نیرومند با اشاره به پیشتازی سازمان زمین شناسی شمال غرب کشور در زمینه تهیه نقشه های زمین شناسی در بین سایر سازمان های زمین شناسی کشور و رشد سه برابری آن گفت: پارسال 10 ورقه نقشه زمین شناسی با مقیاس یک در 125 هزار تهیه و هشت ورقه نقشه دیگر نیز به شورای ارزیابی کشور فرستاده شده که بی سابقه است.

مهندس ایرج شهین باهر رئیس سازمان نظام مهندسی استان نیز به واحد مرکزی خبر گفت: ایران و شمال غرب آن روی کمربند زلزله جهان قرار گرفته است و یکی از دو کمربند اصلی زلزله جهان از ایران می گذرد و کشورمان یکی از 10 کشور زلزله خیز دنیا است.

وی افزود: تبریز و تهران دو شهر بزرگ ایران در کمربند زلزله قرار گرفته اند و زلزله های شدیدی که در قرون گذشته در تبریز رخ داده است بسیار خطرناک بوده و معمولا هر 100 سال یک زلزله بیش از 6 ریشتر و هر 300 سال یک زلزله بسیار هولناک در این کهن شهر رخ داد.

وی گفت: در سازمان نظام مهندسی ساختمان آذربایجان شرقی کارگروه های تخصصی برای کاستن از حوادث طبیعی به ویژه زلزله تشکیل شده و تمامی مهندسان ساختمان ، مهندسان ناظر و اجرایی ملزم به مراعات تمام اصول استانداردهای ضد زلزله در امر ساختمان سازی هستند و خوشبختانه نظارت خوبی هم انجام می گیرد.

استاندار آذربایجان شرقی نیز گفت: با وجود 2 هزار و 500 هکتار بافت فرسوده و 400 هزار حاشیه نشین در مجاورت گسل تبریز خطر بالقوه زلزله این کلانشهر را تهدید می کند.

وی گفت: با فعال کردن کارگروه های مرتبط با موضوع بحران زلزله و همچنین کارگروه ستاد حوادث غیر مترقبه در صدد جلب افکار عمومی به لزوم اتخاذ تدابیر لازم برای کاستن از خطرهای احتمالی زلزله در صورت وقوع هستیم.

دکتر علیرضا بیگی افزود: به رغم اینکه دستگاه های مختلفی برای ساخت و ساز نظارت دارند اما وابسته بودن شهرداری ها به درآمد ساخت و سازهای غیرمجاز و جرائم مربوط به آن موجب گسترش ساخت و سازهای غیر مجاز شده به طوری که هم اکنون ساخت و سازها در کنار گسل شمالی و دره های مشرف به آن در حال توسعه است.

دکتر حسین زاده دلیر مدیر گروه سابق شهرسازی و معماری دانشگاه تبریز نیز گفت: سکونت گاه های غیر رسمی در قسمت های شمالی ، جنوبی و شرق کلانشهر تبریز به چشم می خورند و متاسفانه انبوه سازی روی گسل 175 کیلومتری شمال این شهر همچنان ادامه دارد.

وی گفت: آنچه تبریز را در مقوله زلزله از دیگر شهرها متمایز می کند و خرابی ها و ویران های زیادی را در صورت وقوع زلزله احتمالی بر جای می گذارد ، وجود گسل طولی است که از غرب تا شرق استان کشیده شده و متاسفانه انبوه سازان و بسازبفروش ها بدون توجه به این گسل و حوادث ناشی از فعال شدن آن اقدام به ادامه ساخت و ساز می کنند که متاسفانه در سال های اخیر ساخت و ساز دردره ها و پستی و بلندی هایی که جزو خطر ناکترین مناطق تبریز هستند رو به افزایش است.

دکتر شهرام دبیری رئیس شورای اسلامی تبریز نیز گفت: با توجه به خطرهای موجود و قرار گرفتن تبریز روی گسل زلزله تاکید کرده ایم تا مسئولان شهرسازی بیش از پیش به مقاوم سازی در برابر زلزله توجه کنند.

وی افزود: سکونتگاه های غیر علمی که روی شیب های تند کوه های شمال تبریز گسترش یافته ، خطرهای ناشی از وقوع زمین لرزه در این مناطق واقع در گسل تبریز را به شدت افزایش داده است و در صورت وقوع زلزله شدید و یا نسبتا شدید شاهد شکل گیری یک فاجعه بزرگ انسانی در این کلانشهر خواهیم بود.

مهندس علیرضا نوین شهردار تبریز نیز گفت: تبریز در کمربند زلزله جهان واقع شده و نقاط جمعیتی متراکم و وجود ساخت و سازهای متعدد در نزدیکی گسل تبریز همه را نگران کرده است.

وی افزود: افزایش بی رویه جمعیت تبریز به واسطه مهاجرت روستاییان و همچنین مهاجرت نخبگان و سرمایه داران شمال غرب کشور به تبریز و ساخت انبوه خانه های غیر استاندارد و بدون مجوز در گذشته و حال بر آسیب پذیری این مناطق در صورت وقوع زلزله افزوده است.

نوین گفت: دراین راستا نقش شهرداری تبریز به عنوان نهاد مردمی این است که با مشارکت شهروندان ، آمادگی مردم را برای مقابله با حوادث و بلایای احتمالی طبیعی افزایش دهد و با برنامه ریزی اساسی از آثار مخرب ناشی از این بلایا بکاهد.

وی گفت: علاوه بر ساماندهی و مقاوم سازی و یا حتی تخریب و نوسازی مناطق غیراستاندارد در بافت های فرسوده تبریز نیز شهرداری برنامه های حمایتی گسترده ای دنبال می کند.

مهندس حمید حسین پور معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر آذربایجان شرقی نیز به واحد مرکزی خبر گفت: طبق برنامه سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی ایران با توجه به قرار گرفتن کلانشهر تبریز در کمربند زلزله جهان ، آموزش های پیشگیری کاستن از حوادث احتمالی در صورت وقوع زلزله در تبریز به صورت عمومی آغاز شد و سالانه 60 هزار نفر از شهروندان تبریز آموزش های لازم را درباره کاستن از خسارت های جانی و مالی زلزله می بینند.

وی گفت: هم اکنون 10 تیم 33 نفری با تجهیزات کامل و نیروی انسانی آموزش دیده در معاونت امداد و نجات جمعیت هلال احمر آذربایجان شرقی مستقر و در حال آماده باش هستند و علاوه بر آن تجهیزات زنده یابی سگ های جستجو گر و سایر امکانات لازم خریداری شده اند.

حسین پور گفت: درصورت وقوع زلزله در تبریز ، جمعیت هلال احمر کشور استان های آذربایجان غربی ، زنجان و اردبیل را به عنوان استان های معین اول در کمک رسانی و امداد رسانی انتخاب کرد و استان های تهران ، قزوین ، همدان ، کردستان و گیلان را نیز به عنوان استان های معین دوم انتخاب کرد که علاوه بر آن ، جایگاه های اسکان اضطراری بازماندگان احتمالی حوادث نیز با همکاری شهرداری تبریز نیز مشخص شده اند.

معاون سازمان زمین شناسی شمال غرب کشور هم گفت: با توجه به پدیده های لغزش های زمین و زمین لرزه ، ‌ تدوین نقشه مخاطرات استان ، ابزار کاری برای طرح های عمرانی از جمله سد سازی ، شهرک سازی و برج سازی را فراهم می کند.

مهندس فریدی افزود: بر اساس نقشه مخاطرات استان ، محدوده های لغزش زمین مشخص خواهد شد چرا که اکثر ساخت و سازهای غیر اصولی به علت نداشتن نقشه های مخاطراتی است.

وی با بیان اینکه تهیه این نقشه ها ابزار کار دستگاه های ژئو فیزیکی خواهد بود تا حرکات ریز در گسل تبریز ثبت و مناطق فعال گزارش داده شود گفت: با استفاده از نقشه های مخاطراتی و تعیین حریم گسل ها ، پروژه های عمرانی بعدها دچار مشکل نخواهند شد.

این کارشناس ارشد زمین شناسی و گسل با انتقاد از عدم هماهنگی مراکز تحقیقاتی و اجرایی گفت: تجربه ساخت و ساز در شهرک باغمیشه و شهرک صیاد شیرازی در امتداد گسل تبریز ، نتیجه این ناهماهنگی است.

وی با یادآوری آیین نامه 2800 درباره طراحی ساختمان ها در برابر زلزله که ساخت و ساز در حریم 500 متری گسل ها را ممنوع اعلام کرده است گفت: متاسفانه با توجه به اصول و قوانین نیز ، عملا تحقیقات سازمان زمین شناسی ضمانت اجرایی ندارد.

مهندس فریدی گفت: با ادامه روند رو به رشد ساخت و سازها روی گسل تبریز ، کوچکترین زمین لرزه نه تنها شهر تبریز بلکه آبادی های شهر تبریز را نیز تهدید می کند و در این میان ، شمال شهر تبریز علاوه بر تکان های شدید ، شاهد گسیختگی زمین نیز خواهد بود.

کارشناس ارشد زمین شناسی و گسل یادآور شد سازه های مقاوم در برابر زلزله های 8 ریشتری نیز در مکان هایی که روی گسل تبریز ساخته شده اند در زمین لرزه ها ، استقامت لازم را نخواهند داشت.

وی افزود: بر این اساس شهرک های رشدیه ، الهیه و باغمیشه مکان های مناسبی برای برج سازی نیست چرا که باید از تراکم جمعیت در این مناطق کاسته شود.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی هم ساخت و ساز غیر مجاز را مهمترین و عمده ترین عامل تهدید شهر در برابر زلزله دانست و گفت: تا زمانی که ساختمان ها مقاوم سازی نشوند پیش بینی وقوع زلزله در کاهش خسارات موثر نخواهد بود.

خلیل ساعی با اشاره به قرار گرفتن بخش عمده ای از تبریز روی گسل گفت: بسیاری از کوچه های تبریز تنگ و باریک و یا دارای خانه هایی ناپایدار هستند که در زمان بروز حادثه امکان امداد رسانی را غیر ممکن می سازند.

وی افزود: شهرداری موظف است هرچه سریعتر برای تخریب واحدهای سست غیرمجاز ، اقدام کند.

ساعی گفت: کمیسیون ماده 100 شورای شهر تبریز به عنوان مهمترین بخش در پیشگیری از ساخت خانه های غیر اصولی باید دقت بیشتری به خرج داد و حکم قلع ساختمان های غیر مقاوم بدهد.

وی افزود: هرچند بررسی دقیقی در محل های وجود گسل انجام نشده اما توصیه ها این است که از ساخت و ساز در حریم گسل ها جلوگیری شود که متاسفانه هنوز در این مناطق ساختمان سازی صورت می گیرد.

ساعی ادامه داد: شهرک شهید صیاد شیرازی یکی از شهرک هایی است که بسیار نزدیک به حریم گسل تبریز در دست ساخت است و هیچ نظارتی در این زمینه صورت نگرفته است.

وی همچنین از مهیا بودن امکان اسکان دو درصد جمعیت منطقه طبق استاندارد های جهانی خبر داد و گفت: امکانات لازم برای اسکان یک ماهه و تامین نیازهای پوشاک و تغذیه حادثه دیدگان در استان فراهم شده است.

ساعی گفت: ستاد حوادث غیرمترقبه آذربایحان شرقی که از 16 کارگروه مختلف تشکیل شده ، آماده است در مواقع بروز بحران به بهترین نحو ممکن وظایف خود را ایفا کند.

وی با بیان اینکه وظیفه ستاد حوادث غیرمترقبه ، ایجاد هماهنگی بین کارگروه های مختلف است ، افزود: برگزاری تمرین های دوره ای و نیز تجهیز برخی دستگاه های اجرایی با اعتبارات تخصیصی از سوی سازمان مدیریت بحران از جمله فعالیت هایی است که برای ارتقای توان کارگروه های عضو ستاد حوادث غیرمترقبه صورت می گیرد.

رئیس ستاد حوادث غیرمترقبه آذربایجان شرقی همچنین درباره بی تفاوت بودن شهروندان به بیمه نمودن ابنیه خود هشدار داد و خواستار توجه بیش از گذشته به بحث بیمه ساختمان ها در برابر انواع بلایا به ویژه زلزله شد.

استقرار سکونتگاه های شهر تبریز در مجاورت گسل بزرگ تبریز که از شمال آن می گذرد ، نمونه ای از استقرار اجباری است ، وجود مخروط افکنه بزرگ مهران رود و آجی چای در جلگه تبریز و به تبع آن غنی بودن آب های زیرزمینی و حاصلخیز بودن خاک های جلگه مسیر ترانزیتی اروپا سبب استقرار و توسعه شهر تبریز در کنار گسل خطرناک شده است.

به اعتقاد کارشناسان زمین شناسی اکثر محلات شمال شهر تبریز به ویژه در شرق و غرب منطقه در زمان وقوع زلزله خطر بسیاری دارند و تنها دو محله از شهر از این محدوده خارج می شود یعنی محلات قراملک و تراکتورسازی که در پهنه خطر نسبتا بالا و ادامه محله تراکتورسازی نیز در منطقه خطر متوسط قرار دارند.

گسل شمالی تبریز که زمانی از سه کیلومتری شهر تبریز عبور می کرد هم اکنون جزو یکی از محله های شهر تبریز به حساب می آید و شهرک های باغمیشه ، ولی امر و ارم و محله یوسف آباد دقیقا روی گسل شمال تبریز ساخته شده اند.

مناطق دامنه کوه عون ابن علی ، شهرک های نیروی هوایی ، ارم ، باغمیشه ، رشدیه ، ‌ الهیه ، ‌ صالح آباد ، کوه شهید بهشتی ، یوسف آباد ، ولی امر ، ملا زینال و رضوانشهر در کنار یک شکستگی بزرگ و بسیار کهنی به نام گسل شمال تبریز قرار گرفته است.

علی رغم واقع شدن بخش هایی از تبریز روی گسل ، مسئولان شهرسازی اقدام به شهرک سازی و شهرسازی روی این گسل ها کرده اند و این در حالیست که کارشناسان امکان نجات از خطر زلزله در این مناطق را غیرممکن می‌دانند.

گسل تبريز و احتمال زلزله

مطالب مشابه :

پنج رقم اول (سمت چپ) کد پستی شهرهای ایران

کد ملی و شهر محل صدور (شهر محل تولد) مربوط به آن

شناسایی کد منطقه اخذ دیپلم سراسر کشور برای ثبت در سایت دریافت کد سوابق تحصیلی

کاملترین کدهای مراکز آموزش نظام وظیفه ( کد محل پادگان آموزشی سربازی) بروز رسانی : 1391/04/26

کد پستی مندرج در کارت ملی ،ملاک ارائه خدمات دولتی است

گسل تبريز و احتمال زلزله

آدرس مناطق مالیاتی استان تهران

ادرس تلفن مراجع قضایی دادگاه

منابع ارشد تولیدات گیاهی و دامی

فراخوان مسابقه طراحی معماری و ساماندهی حرمين مقدس كربلا