نقد و بررسی مشکلات و ضعف های صنعت ساختمان در طراحی و اجرا

فرهاد هنرمند ابراهیمی / موسسه مقاوم سازی و بهسازی لرزه ای ایران-دفتر نمایندگی کرمان

صنعت ساختمان نقشی بنیادی در حفظ و حراست ثروت ملی کشورها دارد. بخش عمده از ثروت ملی درخود ساختمان ها متبلور و مجوس می‌شود. البته منظور از ساختمان، عام است و تمام فضاهائی را که انسان برای زیست، کار، تولید، توزیع، ارتباطات و ارائه خدمات می‌سازد، شامل می‌شود. ساختمان ها شرایط لازم برای زیست و کار انسان ها را ، که مولفه‌ اصلی تولید مادی و معنوی‌اند و سرمایه اصلی هر کشوری را تشکیل می‌دهند، فراهم می‌کنند و آئینه تمام نمای اقتصاد، فرهنگ و هنر هر جامعه‌ای می‌باشند. این مسئله چه بصراحت و چه بطور تلویح، از دیرباز مورد پذیرش بوده و هست و همه می‌دانیم که بخش عمده میراث فرهنگی هر کشور، ساختمانهای باقیمانده از گذشتگانند و با بررسی آنها، دانشمندان سعی در شناخت جوامع انسانی دارند. به عبارت دیگر ساختمان ها کالبد زندگی مدنی‌اند و لذا آسیب‌پذیری ساختمانها مترادف با آسیب‌پذیری زندگی مدنی و سلامت آنها، همسنگ با حفظ ثروت ملی، فرهنگ و مدنیت است. دو ساختمان، از لحظه تکوین فکر ایجاد آن به ترتیب مراحل برنامه‌ریزی، طراحی، اجرا، را‌ه‌اندازی، بهره‌برداری و نگهداری را طی می‌کند وبهره‌برداری تا وقتی ادامه می‌یابد که به هر دلیل، ساختمان قابلیت بهره‌برداری خود را از دست بدهد و قادر به انجام نقش خود نباشد که در این حالت، از چرخه بهره‌برداری خارج می‌شود. مدت زمانی که ساختمان قابل بهره‌برداری است، عمر مفید آن نامیده می‌شود و به طور بدیهی، چگونگی طی مراحل فوق، در عمر مفید ساختمان تاثیر می‌گذارد. هر ضعف و خطائی که در یکی از این مراحل وجود داشته باشد کم و بیش، کوتاه شدن عمر مفید ساختمان را در پی خواهد داشت و مستقیم یا غیرمستقیم بر ثروت ملی و رفاه جامعه‌اثر منفی خواهد گذاشت. امروزه بحث ما در مورد ضعف‌ها و اشکالات و خطاهای طراحی و اجرای ساختمانهای بتنی است و ذکر این مطلب الزامی است که الزاما خطاهای بزرگ نیستند که بر عمر مفید ساختمانها اثرمنفی و کاهنده می‌گذارند، بلکه معمولا خطاهای به ظاهر ناچیزاند که لطماتی سنگین به بار می‌آورند.

این خطاها قطعه کوتاه و پرمعنی و شعرگونه‌ی بنیامین فدانکین را تداعی می‌کنند که مفهوم آن چنین است:

میخی گم شد،

به خاطر این میخ، نعل اسبی افتاد

به خاطر این نعل، اسبی راهوار از رفتن بازماند

به خاطر این اسب، جنگجویی نتوانست بجنگد

به خاطر این مرد جنگی، جنگ مغلوب شد

و به خاطر این جنگ کشوری از دست رفت

همه این‌ها به خاطر یک میخ نعل اسب بود

تجربه نشان می‌دهد که در زمان طراحی و اجراء معمولا بدون هزینه و یا با هزینه‌ای اندک می‌توان از خطاها احتراز کرد ولی اگر به این مهم بی‌توجهی شود، خطاها به مثابه کانون‌های ضعف و نارسائی درساختمان باقی مانده و باعث کوتاه شدن عمر مفید آنها می‌شوند و اگر از مرحله طرح فراتر رویم و در مراحل بعدی بخواهیم خطاها را جبران نمائیم، هرچه از مراحل اجرا دورتر شده باشیم، هزینه‌های لازم برای جبران این خطاها افزوده می‌شوند و این افزایش تصاعدی است. نقطه ضعف صنعت ساختمان در ایران به طور عمده روش های اجرای نامناسب ساختمان است .این ضعف به دلیل عدم شناخت و درک رفتار سیستم های ساختمانی و در نظر نگرفتن روش اجرای مناسب در محاسبات ساختمان و به عبارت بهتر عدم اگاهی از شرایط موجود منابع و مصالح و نیز امکانات و نیروی انسانی در منطقه است. از این روست که در کشورهای پیشرفته تر یک ساختمان 3طبقه در مدت 3 تا 5 ماه ساخته می شود اما همین امر در کشور ما با کیفیت پایین تر و به طور معمول تا 2 سال به طول می انجامد .این اتفاق در درجه اول به علت توقف سرمایه و نیز هزینه های ثابت روزانه کارگاهی (از جمله هزینه های نظارت نگه داری و تعمیرات و کرایه ماشین آالات حقوق کاگر و.....) و نیز نرخ تورم سالیانه بسیار گران و غیر اقتصادی می باشد.

از جمله راه کارهای که در این گزارش برای حل مشکلات ذکر شده می توان پیشنهاد داد به شرح زیر است:

الف- داشتن اطلاعات فنی قوی: این امر منجر به بالا بردن سرعت اجرا و کاهش هزینه های اجراست

ب- بالا بردن کنترل کیفیت و کاهش خطا: همیشه در اجرای هر کار امکان بروز خطاهایی که قابل برطرف کردن نباشند وجود دارد پس با بالا بردن کیفیت نظارت می توان از بروز این خطاها جلوگیری کرد.

ج- آموزش سریع و آسان برای کارگر: این امر به این علت است که بتوان آموزش های لازم را در کوتاهترین زمان به پایین ترین رده های اجرایی (که جزء کم آگاه ترین آنها هستند )آموزش داد. این کار موجب دو مزیت زیر می شود:

1-شروع به کار سریع

2-جایگزین کردن نیرو

د- جلوگیری از تکرار خطا : تکرار خطا مسئله ای است که باعث گران شدن و پایین امدن سطح کیفیت کار می شود .جهت انجام بهتر کار تجربه بهترین گزینه است.چرا که کسی که دارای تجربه کافی برای انجام کاری باشد طبق عادت و با تسلط واگاهی از روش اجرای .انجام کار خطای کمتری نسبت به افراد کم تجربه تر دارند .در این صورت تکرار یا مدولار کردن کار روشی برای بالا بردن کیفیت کار می باشد.

هـ- تخصصی کردن و ریز کردن کار

و- صنعتی کردن کار: صنعتی کردن به معنی انجام کار در کارگاه یا کارخانه است که مزایای زیادی دارد که برخی از آنها در ادامه ذکر می شود:

1-ارزان شدن کار به دلیل حذف واسطه های خرید کالا و مصالح مصرفی و نیز کاهش هزینه های کارگری و نظارت.

2-دقت بالا.

3-نظارت و کنترل راحت .

4-بالا رفتن کیفیت.

5-سرعت بالای انجام کار .

6-پایین امدن پرت مصرفی.

حال با توجه به مسائلی که بطور خلاصه عنوان شد باید به دنبال روشی در محاسبات و اجرای ساختمان بود که بتوان کیفیت و سرعت اجرای آن را بالا برد و در عین حال با کمترین خطا و هزینه پروژه را به اتمام رساند.

نقد و بررسی مشکلات و ضعف های صنعت ساختمان در طراحی و اجرا

مطالب مشابه :

تراز و کارنامه کارشناسی ارشد سراسری 90 عمران

آشنایی با مرکز ملی مقاوم سازی ایران- اهداف و ضرورت ها

2-کتب مهندسی عمران و شهرسازی

موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتی ايران (ISIRI)کميته فنی فناوری اطلاعات (ISIRI-ITTC)

بتن خود تراکم

کتاب سال موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران

كاربرد مواد نانو ساختار در صنعت ساختمان

نقد و بررسی مشکلات و ضعف های صنعت ساختمان در طراحی و اجرا