کرم ساقه خوار نواری برنج

کرم ساقه خوار نواری برنج Chilo suppressalis Walker<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

این آفت در ایران اولین بار توسط ابرت از برنج کاری های روستای سرخانی شهسوار ، جمع آوری و گزارش کرده اند و در حال حاضر در تمام مناطق برنج کاری استان های گیلان ، مازندران و گلستان انتشار دارد .

شکل شناسی

حشره کامل :

رنگ عمومی بدن ، زرد و گاهی متمایل به قهوه ای روشن است. در بال های جلویی حشرات کامل ، چند لکه نقره ای رنگ و در حاشیه انتهای هر بال 5 لکه قهوه ای وجود دارد. بالهای زیرین به رنگ زرد متمایل به سفید و اطراف بال ها مجهز به ریشک می باشد.

تخم :

تخم ها ابتدا به رنگ سفید متمایل به کرم بوده و در موقع باز شدن به رنگ خاکستری در می آیند.

لارو:

رنگ کپسول سر آنها ، زرد روشن و نسبتا" متمایل به قهوه ای است. در سطح پشتی بدن ، 5 نوار طولی به رنگ ارغوانی روشن کشیده شده است که سه نوار آن در وسط و دو نوار دیگر در طرفین قرار دارد نوار وسطی –پشتی باریک می باشد .

شفیره :

شفیره به رنگ قهوه ای روشن است . محل تشکیل آن در بهار و تابستان ، داخل ساقه های باقی مانده برنج در مزرعه می باشد .

خسارت:

لارو آفت به ساقه برنج حمله می کند. علائم خسارت در گیاه میزبان به دو صورت ظاهر می شود . اگر گیاه جوان مورد حمله قرار گیرد ، برگ میانی ( جوانه مرکزی ) زرد شده و کم کم خشک می شود. این خسارت معمولا" توسط نسل اول آفت در مرحله رویشی برنج ایجاد می شود. در این مرحله ، عکس العمل گیاه میزبان ، بصورت تولید ساقه های جانبی ظاهر می شود و بدین وسیله بوته های آسیب دیده ، تا حدودی خسارت وارده را جبران می کنند. اما اگر حمله آفت مصادف با ظهور خوشه ها و گل کردن بوته ها باشد، گیاه نمی تواند خسارت وارده را جبران نماید بنابراین ، دانه ای در خوشه تشکیل نمی شود و سبب سفید شدن خوشه ها می گردد. اگر آلودگی در شروع تشکیل دانه ها صورت گیرد سبب لاغری و شکننده شدن آنها می شود. ساقه های آلوده بسیار ضعیف و شکننده بوده به طوری که در اثر نسیم شکسته شده و باعث خراب شدن و انهدام ساقه های مجاور می گردند. اگر مبارزه با نسل اول به خوبی انجام نگیرد و حمله آفت در مرحله گل کردن برنج صورت گیرد ، در آن صورت یا دانه اصلا" تشکیل نمی شود و یا اینکه خوشه های برنج سفید رنگ ، لاغر، سبک و بسیار شکننده مانده و در موقع خرمن کوبی ، برنج ها خرد شده و از نظر قیمت و بازار پسندی ، بسیار تنزل پیدا می کنند. در موقع برداشت نیز ساقه های آلوده به کرم ساقه خوار با وزش باد شکسته و روی زمین می افتند . این ساقه ها دارای سوراخ های ریز زیادی هستند که در داخل آنها لاروهای زیادی دیده می شود .

زیست شناسی

این آفت زمستان را به صورت لارو کامل در داخل پوشال های باقیمانده محصول بعد از برداشت و علف های هرز میزبان واسط موجود در مرزهای برنج حاشیه مزارع و نهرهای آبیاری شامل سوروف و اویارسلام سپری می کند. کرم ساقه خوار از لحاظ دامنه میزبانی چند خوار بوده و در مزارع برنج در دوره رشد برنج (خزانه و زمین اصلی ) ، روی بوته ها تخمریزی کرده و سیکل زندگی و نسل های خود را در روی میزبان اصلی تکمیل می نماید و پس از برداشت برنج ، لاروها به روی علف های هرز موجود در اطراف مزرعه مهاجرت می نمایند. و در اواخر فروردین ماه بتدریج شفیره ها تبدیل به حشرات بالغ می شوند که پروانه های نر و ماده 24 ساعت پس از ظهور ، جفت گیری کرده و افراد ماده تخمهای خود را در دستجات 3-27 عددی روی ساقه ، سطح زیرین و یا رویی برگهای فوقانی برنج قرار می دهند. تخم های خود را بیشتر در برگ های پایینی و یا جایی از ساقه که مجاور برگ باشد قرار می دهند. حشرات ماده پس از تخمگذاری ، روی تخم ها را با ماده قهوه ای رنگی می پوشانند. لاروهای حاصله ابتدا از قسمت سبز برگ ها تغذیه می کنند. این آفت در سن 1 و 2 لاروی برگخوار است و از سن 3 وارد غلاف برگ مورد حمله شده و از همانجا ساقه را سوراخ کرده و به داخل ساقه نفوذ می کند و با تغذیه از داخل ساقه ها باعث قطع آوندها، زردی و پژمردگی و خشک شدن برگ ها می شود. لاروهای سن آخر قبل از اینکه به شفیره تبدیل شوند قسمتی از ساقه برنج را به طرز ظریفی نازک می کنند تا پروانه ها بتوانند به راحتی از آنجا خارج شوند. خروج حشرات کامل مصادف با سبز شدن نشاء ها در خزانه است.

روش های کنترل

الف : کنترل زراعی

1. جمع آوری برگ های آلوده در هنگام نشاء

2. اجرای کشت گیاه دیگر بعد از برداشت برنج

3. کف بر کردن محصول

4. جلوگیر از انتقال آفت به انبار

5. آب تخت نمودن مزرعه بلافاصله بعداز شخم

6. کندن و سوزاندن علف های هرز حاشیه مزارع

7. استفاده از ارقام زودرس یا تهیه خزانه زیر پلاستیک

8. اسنفاده از ارقام مقاوم

ب : شکار پروانه ها با تله نوری

ج : کنترل فرمونی

د : کنترل شیمیایی

استفاده از دیازینون 10% و 5% ، پادان 4% و فورادان گرانول 3% طبق فرمول های زیر برای کنترل شیمیایی این آفت قابل توصیه است.

_ اولین گرانول پاشی 21 روز بعد از نشاء و دو نوبت بعدی به فاصله 3 هفته تکرار می شود.

سموم	نوبت اول	نوبت دوم	نوبت سوم
دیازینون5%	30 کیلو در هکتار	40 کیلو در هکتار	40 کیلو در هکتار
دیازینو 10%	15 کیلو در هکتار	20کیلو در هکتار	20 کیلو در هکتار
فورادان 3%(گرانول)	15 کیلو در هکتار	20 کیلو در هکتار	20 کیلو در هکتار
پادان 4%(گرانول)	30 کیلو در هکتار	35 کیلو در هکتار	35 کیلو در هکتار

مبارزه بیولوژیکی :

1. زنبور پارازیتوئیدApanteles sp. از خانواده Braconidae

2. گونه های متعددی از جنس Trichogramma sp. از قبیل T.brassicae، Trichogramma japonica پارازیتوئید تخم آفت می باشند. زنبور پارازیتوئید T. maidis را در زمانهای مختلف رها سازی نمودند و نتیجه گرفتند، رها سازی این زنبور مصادف با ظهور نسل دوم کرم ساقه خوار برنج ، کار سازتر از نسل اول بوده و به خوبی می تواند جمعیت آفت را تحت کنترل در آورد. 3. سوسک های خانواده Staphylinidae شکارگر تخم پروانه ها هستند. 4. پوره ها و حشرات کامل سن شکارچی Andrallus spinidens از لاروها تغذیه می کنند.

عوامل تغییر دهنده جمعیت آفت

1. دیر کشت نمودن مزرعه

2. بقایای گیاهی

3. قطع بوته ها از بالاتر از 7 سانتیمتری

4. ارقام با سیلیس پایین

5. برنج هایی که برگ و ساقه طویل دارند ، به تغذیه و خسارت آفت حساستر می باشند. بنابراین، وضعیت گیاه در تغذیه آفت بسیار تعیین کننده است .

6. مصرف بیش از اندازه کودهای شیمیایی .

کرم ساقه خوار نواری برنج

مطالب مشابه :

طرح مبارزه با کرم ساقه خوار برنج در الموت اجرا شد

روش استفاده از فرمون جنسی جهت مبارزه با کرم ساقه خوار برنج

کرم ساقه خوار نواری برنج

مبارزه بیولوژیک بهترین راه مبارزه با آفات (part1)

طرح مبارزه با آفت چوب خوار ...

بیماری درختان میوه

شناخت و استفاده از فرمون ها

معرفی کرم سیب