پاسخ خودآزمایی ها و فعالیت های بخش گردش مواد - دوم تجربی

نویسنده امین اسپنانی

خودآزمايي1-6

1-   چرا جانداران به دستگاه گردش مواد احتیاج دارند ؟

به دليل اينكه در بدن جانداران پر سلولي، همه سلول ها قادر نيستند به صورت مستقل با محيط به تبادل بپردازند به همين دليل بايد در بدن آنها دستگاهي باشد تا مواد را در بدن آنها به گردش در آورد و احتیاجات سلول را برآورده کند.

2-  دستگاه گردش خون ما برای غلبه بر نیروی گرانش چه سازگاری هایی حاصل کرده است؟

الف) نیروی باقی مانده از ضربان قلب ب) تلمبه ي ماهيچه ای پ) وجود دريچه هاي لانه كبوتري    ج) وجود بافت پيوندي ميان ماهيچه ها و رگ ها     د) فشار منفي قفسه سينه        ه) مسطح شدن ديافراگم كه باعث فشاربر رگ ها در ناحيه ي شكم شده و مانند تلمبه عمل مي كند.

3-  مواد در بدن عروس دریایی  چگونه  به گردش در می آیند ؟

عروس دريايي داراي ساده ترين دستگاه گردش مواد در جانوران است. اين جانور داراي كيسه ي گوارشي است . اما اين كيسه ها داراي لوله هايي است كه به صورت شعاعي  به يك لوله ي دايره اي متصل اند . سلول هاي پوشاننده ي درون اين لوله ها مژك دارند و زنش اين مژك ها آب را در اين لوله ها به حركت در مي آورند و به اين ترتيب مواد در بدن اين جانور به گردش در مي آيد.

4- دستگاه گردش خون رادر بدن ملخ و ماهی ، با یکدیگر مقایسه کنید .

گردش خون ملخ باز است	گردش خون ماهي بسته
در بدن ملخ مويرگ وجود ندارد.	در بدن ماهي مويرگ وجود دارد
قلب ملخ لوله اي است	ولي قلب ماهي داراي يك بطن و يك دهليز است يعني دو حفره اي است
ولي در قلب ملخ خون روشن وجود دارد.	در قلب ماهي خون تيره وجود دارد
در خون ملخ گلبول قرمز وجود ندارد	در حالي كه در خون ماهي وجود دارد.

خود آزمایی 2-6

1-    منظور از دستگاه گردش خون ساده و مضاعف چیست ؟ در هرمورد یک مثال ذکر کنید .

گردش خون مضاعف و ساده هر کدام نوعی از گردش خون در بدن جانوران است . در گردش خون ساده خون به داخل قلب رفته و بعداز زنش قلب تبادل هوا انجام می شود . سپس به تمام اندام ها رفته و مواد لازم در آنها به سلول ها می رساند . مثل گردش خون در بدن ماهی . اما در گردش خون مضاعف خون بعد از تپش قلب به اندام هوایی رفته تبادل انجام می دهد و سپس به قلب باز می گردد.وبعدازآن به اندام هامی رود . مثل گردش خون در انسان .

2-   خونی که از بخش های پایین بدن به طرف قلب می رود چه مسیر هایی را طی می کند تا به بافت مغز برسد ؟

مسیر حرکت آن به ترتیب عبارت است از : دهلیز راست – بطن راست – سرخرگ ششی – شش – سیاهرگ ششی – دهلیز چپ –  بطن چپ -  سرخرگ آئورت – سرخرگ گردنی ( کاروتید ) – مویرگ مغزی - بافت مغز

 

3-  لایه های مختلف دیواره ی قلب را نام ببرید . مهم ترین ویژگی ماهیچه قلب چیست ؟

دیواره ی  قلب از سه لایه ی داخلی (آندوکارد)، میانی (میوکارد)، خارجی (پریکارد) ساخته شده است .هریک از ماهیچه ها به صورت یک مجموعه تارهای ماهیچه ای به هم پیوسته به انقباض درمی آیند . زیرا این تارها به یکدیگرمتصل هستند و تحریک یک تار باعث تحریک تار های دیگر می شود . قلب ماهیچه ای خودکار است و بافت گرهی مرکز زایش  تحریک و انقباض است .

4-  نقش بافت هادی را در تولید و هدایت پیام الکتریکی قلب شرح دهید .

بافت هادی کانون زایش انقباض های قلب است . این بافت شامل دو گره و کلاف های بین دیواره بطن ها و میو کارد بطن ها است .

گره اول که در دیواره پشتی دهلیز راست و در زیر منفذ بزرگ سیاهرگ زبرین است ، گره پیش آهنگ نام دارد محل زایش تحریکات طبیعی قلب است . این گره خاصیت انقباض خود به خودی دارد . این تحریک به سایر تارهای ماهیچه ای میوکارد قلب منتقل می شود . در بین قسمت دهلیز ها با بطن ها بافت عایقی وجود دارد که از انتشار تحریک به تارهای ماهیچه ای قسمت بطنی جلو گیری می کند. گره دوم  به گره دهلیزی -  بطنی نیز معروف است ، در حد فاصل بین دهلیز ها و بطن ها و کمی متمایل به دهلیز راست است . چند رشته از بافت گرهی گره اول و دوم را به هم متصل می کند .تحریکی که در گره اول ایجاد شده سراسر دهلیز را فرا می گیرد و به دلیل و جود با فت عایق به بطن ها منتشر نمی شود ولی به گره دوم منتقل می شود . از گره دوم به کلاف رشته ای میان دو بطن منتقل شده و سپس به رشته های موجود در میو کارد بطن هامنتقل می شود . سرعت تحریک در گره اول و دیواره بین دو بطن نسبتا کم و در شبکه ی گرهی دیواره ی میوکارد زیاد است به طوری که به سرعت و هم زمان ماهیچه ی  هر دو بطن را  فرا می گیرد .

5-  در هنگام دیاستول و سیستول  چه دریچه هایی باز و چه دریچه هایی بسته هستند ؟ هر یک از صدا های قلب مربوط به بسته شدن چه دریچه ای است ؟

هنگام سیستول دریچه های دهلیزی – بطنی بسته و دریچه های سینی باز می شوند . و هنگام دیاستول آن دریچه های دهلیزی – بطنی باز و دریچه های سینی بسته می شوند .صدای اول قلب مربوط به  بسته شدن دریچه های دهلیزی – بطنی و صدای دوم آن مربوط به بسته شدن دریچه های سینی است .

6-  بر اساس مثالی که در کتاب برای مدت زمان هر یک از مراحل ضربان قلب شرح داده شده است ، قلب در هر دقیقه چند ضربان خواهد داشت ؟ اگر حجم ضربه ای 65 میلی لیتر باشد، برون ده قلب چقدر خواهد بود ؟

به طور کلی مدت هر دوره کار قلب 0.8 ثانیه است و چون هر دقیقه  60 ثانیه است داریم :

                           <?mso-application progid="Word.Document"?>1260 ÷0.8=75 ضربؕن'>

اگر حجم ضربه ای 65 میلی لیتر باشد برای محاسبه ی یرون ده قلب داریم :

<?mso-application progid="Word.Document"?>1265 ×75=4875 لیتر میلی'>

7-  یک منحنی الکترو کاردیوگرام را رسم کنید . هر یک از مراحل آنرا مختصراً توضیح دهید .

   

A : دراین نقطه گره پیش آهنگ پیام انقباض در دهلیز ها را صادر می کند .

B : در این حالت پیام انقباض دهلیز در سراسر دهلیز منتشر شده است و دهلیز منقبض  می شود .

C : در این نقطه بطن ها منقبض می شوند، دریچه ی سنی باز و دریچه ی دو لختی و سه لختی بسته می شوند. در واقع موج QRS موج انقباض بطن ها است .

D : این نقطه حداکثر انقباض بطن ها را نشان می دهد . در این حالت نیز دریچه های دو لختی و سه لختی بسته اند و دریچه های سینی بازند و خون کماکان از بطن ها وارد سرخرگ ها می شود . در این حالت موج استراحت یطن ها ( T ) سلول های بطن را در می نوردد .

E : این نقطه پایان انقباض بطن ها و شروع استراحت قلب است  .

 

 

فعالیت3-6

1-    فشار خون یک شخص را  می توان با قراردادن  دستگاه الکترونیکی حساس به فشار ، درون یکی از سرخرگ ها  به طور دائم اندازه گرفت . نمودار تغییرات فشار خون شخصی را به ترتیب فوق به دست آمده است ، نشان می دهد :

الف ) فکر می کنید چرا فشار خون مرتب بالا و پایین می رود ؟

اين پديده به دليل ضربان قلب است . با هر سيستول قلب فشار رگ زياد شده و با هر دياستول اين مقدار كاهش مي يابد.

ب ) چه عواملی ممکن است باعث افزایش تعداد این امواج در واحد زمان بشود ؟

عواملي كه باعث افزايش ضربان قلب شوند مثل هيجانات روحي ، فعاليت بدني ، كاهش اكسيژن بدن ، سختي ديواره سرخرگها و ...   .

2-   برای هرکدام از موارد زیر ، حد اقل یک دلیل ذکر کنید :

الف ) دیواره ی بطن چپ بزرگتر از دیواره ی بطن راست است .

زيرا با انقباض بطن راست خون به ششها فرستاده مي شود در حالي كه با انقباض بطن چپ خون به تمام بدن فرستاده مي شود. ومشخص است كه فرستادن خون به تمام نقاط بدن نيروي بيشتري لازم دارد بنابراين لازم است كه ديواره ي بطن چپ قطور تر و درنتيجه بزرگتر باشد.

ب ) لایه ی ماهیچه ای موجود در دیواره  ی سرخرگ ها ضخیم تر از لایهی ماهیچه ای دیواره ی سیاهرگ هاست .

وجود لايه ي ماهيچه اي ضخيم در سرخرگها باعث مي شود كه بخشي از انرژي سيستول بطني را در ديواره ي خود ذخيره كرده و در دياستول به خون بازگردانند و پيوستگي خون در رگها را تامين كنند و به اين دليل لازم است تا ديواره ي سرخرگها ضخيم ترو ماهيچه اي ترباشد . 

ج ) دیواره ی مویرگ ها بسیار نازک است .

ازطريق ديواره مويرگ ها تبادل مواد انجام مي شود در نتيجه لازم است كه آن ديواره نازكتر باشد.

د ) در سیاهرگ ها دریچه هایی وجود دارد .

در سياهرگهاي بخش پايين بدن ( منظور سياهرگ هاي بخش پايين تر از قلب است ) دريچه هايي به نام دريچه هاي لانه كبوتري وجود دارد كه به صورت يك طرفه به سمت قلب باز مي شوند و از بازگشت خون به بخش هاي پايين بدن جلوگيري مي كند .

3- آزمایشی طراحی کنید که نشان دهد دیواره ی سرخرگ ها و سیاهرگ ها از نظر خاصیت کشسانی یکسان نیستند .

ابتدا از سياهرگ و سرخرگهاي قلب يك حيوان دو برش هم اندازه تهيه مي كنيم . سپس آن ها را به يك مكان ثا بت متصل مي كنيم .                

به سر ديگر آنها وزنه هايي مساوي آويزان مي كنيم به گونه اي كه طول هر دو را تغيير دهد ولی آنها را پاره نكند. مدتي آنها را به همين حال قرار مي دهيم. سپس هردو وزنه را همزمان از رگها جدا مي كنيم . رگ ها هردو كاهش طول مي دهند ولي مقدار آنها متفاوت است. رگي كه بیشتر از دیگری حالت اولیه ی خود را حفظ می کند  كشسان تر است .

نتيجه : سرخرگ بیشتر از سیاهرگ به حالت اولیه ی خود باز می گردد یعنی کشسان تر است .        

4- سرعت متوسط خون در سرخرگ ها در حدود 35 سانتی متر در ثانیه است ، اما این سرعت در مویرگها 0.5 میلی متر در ثانیه است :

الف ) سرعت حرکت خون در سرخرگها چند برابر سرعت حرکت خون در مویرگ هاست ؟

  <?mso-application progid="Word.Document"?>12سرخرگهؕ در خون سرعت مويرگهؕ در خون سرعت=35 m/s0.5 mm/s= 350 mm/s0.5 mm/s=900'>

 

ب ) این تفاوت به چه علت است ؟

سرخرگها قطور تر و کشسان تر اند و به خاصیت ارتجاعی خود  مقداری از انرژی سیستول قلب را در خود ذخیره کرده و در هنگام دیاستول به خون بازمی گردانند و سرعت آنرا بیشتر می کند در حالی که در مویرگ ها  که باریک تراند نوعی مقاومت به وجود آمده و سرعت خون کاهش می یابد .

ج ) چرا لازم است که سرعت حرکت خون در مویرگ ها ، به نسبت آهسته باشد ؟

به دو دلیل : 1- مویرگ ها نازک و آسیب پذیر اند و لازم است فشار خون در آنها کم باشد تا مو جب پارگی آنها نشود . 2- فرصت کافی وجود داشته باشد تا مواد تبادل شوند .

5-  نمودار صفحه ی بعد تعداد ضربان های قلب یک بیمار را که هر 4 ساعت یک بار اندازه گیری شده است ، نشان می دهد .

الف ) آیا می توانید تغییراتی تناوبی در تپش های قلب این بیمار بیا بید ؟ اگر پاسخ مثبت است ، آن را توصیف کنید .

بله ، به طور کلی  ضربان قلب فرد در ساعت دو صبح یعنی هنگام استرا حت کاهش می یابد .

ب ) آیا روش رسم نمودار یرای نشان دادن حرکات قلب این بیمار را مناسب می دانید ؟ پاسخ خود را شرح دهید .

تقریباً ، در این نمودار اختلالات در تپش قلب مشخص است ولی اختلال در عملکرد قلب نا مشخص است .

ج ) بیشترین و کمترین زنش های قلب چه هنگامی انجام شده اند ؟

بیشترین زنش ها در حدود ظهر انجام می شود به خصوص روز چهار شنبه و کمترین آن درحدود ساعت 2 صبح روز شنبه رخ می دهند .

د ) چند دلیل برای ایجاد این بیشترین و کمترین زنش ها ذکر کنید .

بیشترین زنش ها در حدود ظهر هر روز رخ می دهد و این احتما لاً به این دلیل است که اوج فعالیت فرد در حدود ظهر است و در روز چهار شنبه بیشترین فشار به فرد آمده و ضربان او افزایش می یابد . در ساعات دو صبح هرروز نیز ضربان کاهش می یابد زیرا این ساعات زمان استراحت فرد است . در روز شنبه ضربان قلب فرد پایین تر است و این پدیده به این خاطر رخ می دهد که فرد در روز جمعه استرا حت کرده و آرامش بیشتری دارد.

 

خود آزمایی 3-6

1-   توزیع خون در بافت ها چگونه کنترل می شود ، چه عواملی باعث گشاد شدن رگهای بافت ها می شوند ؟

خون رسانی به بافت ها تحت تاثیر عواملی است که ضربان قلب و قطر رگها را تغییر می دهند . سرخرگهای کوچک در دیواره ی خود ماهیچه های صاف و حلقوی ای دارند که که مهمترین نقش را در کنترل مقدار خون بافت ها بر عهده دارند ، زیرا ماهیچه های آنها بر اثر مواد شیمیایی ویا تحریک عصبی ، به سرعت به انقباض یا انبساط در می آیند و قطر رگها را کم یا زیاد می کنند . عواملی مانند کاهش اکسیژن ، افزایش دی اکسید کربن و گرما مستقیماً باعث گشاد شدن دیواره رگها می شود . البته واکنش رگ های دیواره ی کیسه ی هوایی ششها در برابر کمبود اکسیژن با نواحی دیگر بدن متفاوت است .

2-  تغییرات فشار خون در سرخرگها ی گردش بزرگ و گردش ششی ، چگونه است ؟

فشارخون درسرخرگ ها بین دو مقدارحد اقل وحداکثر ، نوسان می کند و به دلیل خاصیت ارتجاعی دیواره ی آنها هیچگاه به صفر نمی رسد. فشار خون در مسیر گردش خون به تدریج کاهش می یابد .

3- چه نوع سازگاری هایی  بین دیواره ی سرخرگ ها و سیاهرگ هاو نقش هر یک دیده می شود ؟

سیاهرگ ها قطر زیادو دیواره نازک دارندتا بتوانند حجم زیادی خون رادر خود جای دهند . سرخرگ ها نیز با داشتن دیواره ی ضخیم و قابل ارتجاع  مقداری از انرژی سیستول قلب را در خود ذخیره کرده و در هنگام دیاستول به خون باز می گردانند و موجب پیوستگی خون درمی شوند.

4- چه نیروهایی در تبادل مواد بین مویرگ ها و بافت ها دخالت دارند . نقش هر یک در مبادله ی مواد چیست ؟

الف ) فشار تراوشی : که درنتیجه ی فشار خون است. درابتدای مویرگ بیشتر است وموجب راندن مواد ازپلاسمابه مایع بین سلولی می شود.

ب ) فشار اسمزی : که به علت بیشتر بودن پروتئین های پلاسما نسبت به پروتئین های مایع میان بافتی در انتهای مویرگ است و موجب بازگشت مجدد مواد از مایع بین سلولی به پلاسما می شود .

5-  چه عواملی در بازگشت خون از سیاهرگ ها به قلب مؤثرند ؟

  الف) وجود قلب ماهيچه اي    ب) تلمبه ي ماهيچه ها     پ) وجود دريچه هاي لانه كبوتري    ج) وجود بافت پيوندي ميان ماهيچه ها و رگها    

د) فشار منفي قفسه سينه        ه) مسطح شدن ديافراگم كه باعث فشاربر رگها در ناحيه ي شكم شده و مانند تلمبه عمل مي كند.

 

 

 

 

فعالیت 5-6

1-   در هر میلی متر مکعب خون ، به طور متوسط پنج میلیون گلبول قرمز وجود دارد . سطح هر گلبول قرمز 120 میکرو متر مربع و حجم خون انسان به طور متوسط 5 لیتر است :

الف) در خون انسان حدوداً چند گلبول قرمز وجود دارد ؟

<?mso-application progid="Word.Document"?>12 '>                                                 <?mso-application progid="Word.Document"?>125لیتر=5000000 لیتر میلی'>   

 

گلبول قرمز <?mso-application progid="Word.Document"?>125000000 ×5000000=25 ×1012'>

ب ) مجموع سطوح گلبول های قرمز خون یک انسان چند متر مربع است ؟

تعداد گلبول قرمز  = <?mso-application progid="Word.Document"?>1225×1012'>

 مجموع سطوح گلبول ها  =  <?mso-application progid="Word.Document"?>1225 × 1012×120μm2=3×1015μm2=3000m2'>

ج ) وجود این سطح از گلبول قرمز، چه مزیتی دارد ؟

باعث می شود سطح تماس گلبول قرمز با گازهای تنفسی بیشتر شده و میزان حمل این گازها افزایش یابد .

2-  چرا ازدست دادن بیش از دو لیتر خون خطر ناک است ؟

زیرا با از دست دادن بیش از دو لیتر خون مجموع سطح گلبول های قرمز تقریباً نصف می شود و در نتیجه انتقال گازهای تنفسی بسیار کاهش می یابد و پس از  آن نرسیدن اکسیژن کافی و مرگ تعدادی از سلول هارا در پی خواهد داشت .

 

 

 

3- پژوهشگری تعداد متوسط گلبول های قرمز افرادی را که در ارتفاع 5860 متری از سطح دریا زندگی می کنند و نیز تعداد متوسط گلبول های قرمز خون افرادی را که در کنار دریا زندگی می کنند ، اندازه گرفته است :

درسطح دریا	5 میلیون در هر میلی متر مکعب
در ارتفاع 5860 متری سطح دریا	7.4 میلیون در هر میلی متر مکعب

                                                                                                                                                  

فکر می کنید دلیل این تفاوت چیست ؟

در ارتفاع زیاد مقدار اکسیژن هوا کمترازسطح دریا است در نتیجه کبد و کلیه های فرد برای جبران این کمبود شروع به ترشح اریترو پویتین می کنند. با اثر این ماده بر مغز قرمز استخوان ، تولید گلبول قرمز افزایش می یابد. در نتیجه گلبول قرمز فردی که در سطح دریا زندگی می کند کمتر از  تعداد گلبول قرمز فردی است که در ارتفاع بالایی زندگی می کند . 

 

 

 

 

خود آزمایی 4-6

1-   مهم ترین اعمال خون را نام ببرید.

انتقال گاز های تنفسی مثل  <?mso-application progid="Word.Document"?>12CO2'> و <?mso-application progid="Word.Document"?>12O2'>  ، انتقال هورمون ها ، تنظیم دمای نقاط مختلف بدن ، انتقال مواد در بدن ، دفاع از بدن در برابر عوامل بیماری زا .

2-  نقش پروتئین های خون ، گلبول های قرمز و هریک از گلبول های سفید و پلاکت ها را در جریان خون مختصراً توضیح دهید .

پروتئین ها : در ایجاد و حفظ فشار اسمزی ، انعقاد خون و دفاع از بدن نقش مهمی دارد .

گلبول قرمز : در انتقال گازهای تنفسی نقش دارد .

گلبول سفید :

                نوتروفیل : تحرک زیادی دارند و با خاصیت تاکتیک به سوی ذرات خارجی و بافت های در حال تخریب کشیده می شوند و با                          پدیده ی فاگوسیتوز موجب از بین رفتن آنها می شوند .

               ائوزینوفیل : در عفونت های انگلی افزایش می یابند و با ترشح موادی می توانند بسیاری از انگل ها را نابود کنند . در حساسیت ها نیز تعدادشان زیاد می شود .

              بازوفیل ها : هپارین که یک ماده ی ضد انعقاد خون است  و هیستامین که گشاد کننده رگها است را ترشح می کنند.

              مونوسیت : با حمله به باکتری ها ، ویروس ها و سایر ذرات خارجی را که به بدن وارد شده اند از بین می برد .خاصیت دیاپدز دارد و با خروج از رگ به ماکروفاژ تبدیل می شود .

              لنفوسیت : در ایمنی اختصاصی و ترشح پادتن نقش دارند .

پلاکت : در انعقاد خون نقش بسیار مهمی دارند .

3- هریک از موارد زیر در تولید گلبول قرمز چه نقشی را به عهده دارند ؟

مغز قرمز استخوان : از پنج سالگی به بعد کانون اصلی تولید گلبول های قرمز است .

اریتروپویتین : با اثر خود بر سلول های مغز قرمز استخوان باعث افزایش تولید گلبول قرمز می شود .

فاکتور داخلی : این ماده به جلوگیری از تخریب ویتامین <?mso-application progid="Word.Document"?>12B12'> و جذب آن در بدن کمک می کند . ویتا مین <?mso-application progid="Word.Document"?>12B12'>  در تولید گلبول قرمز ضرورت دارد .

آهن : در ساختار گلبول قرمز نقش دارد .

4- با رسم شکل مراحل انعقاد خون را تشریح کنید .

 

 

 

 

 

 فعالیت 6-6    

1-   شخصی دندان درد گرفته است ، اما پس از مدتی گره لنفی زیر گلوی او متورم شده است . علت آن چیست ؟

برخی از میکروب های عامل عفونت در گره های لنفی گردن و زیر چانه به دام افتاده اند و مبارزه ای در آن جا بین بدن و این باکتری ها در گرفته است باعث تورم این گره ها شده است .

2-  چرا وجود گره های لنفی فراوان در گلو و گردن لازم است ؟

زیرا در این قسمت دهان و بینی قرار دارد و محل ورود بسیاری از عوامل بیماری زا است . بنابراین لازم است که گره های فراوانی در این قسمت وجود داشته باشد تا این عوامل در آنجا به دام بیفتند .

فعالیت 5-6

1-   مایع میان بافتی و لنف چگونه به وجود می آیند ؟ تفاوت آنها با پلاسما در چیست ؟

هنگامی که خون در مویرگ ها به گردش در می آید مقداری از پلاسما از مویرگ خارج می شود و مایع میان بافتی را به وجود می آورد. مقداری از این مایع میان بافتی باز به مویرگ باز می گردد و مقداری از آن نیز به رگ لنفی می رود و مایع لنفی را می سازد . تفاوت آنها در این است که در پلاسما پروتئین ها و گلبول های خون وجود دارد ولی در مایع میان بافتی و مایع لنفی این مواد وجود ندارد .

2-  نقش گره لنفی چیست ؟ چند نوع گره لنفی نام ببرید .

لنف در گره های لنفی حرکت می کند و عوامل بیماری زایی را که در این گره ها به دام افتاده اند را از بین می برد . لوزه ها ، غدد لنفاوی زیر بغل ، غدد لنفاوی کشاله ران .

خود آزمایی 6-6

1-   شباهت های درون پوست و برون پوست را بنویسید .

هردو لایه هایی از پوست هستند که در بخش هایی از دیواره سلولی آنها لایه ای از سوبرین وجود دارد . همه آنها نقش مهمی در کنترل ورود آب و یون های معدنی به گیاه نقش دارند .

2-  به نظر شما برون پوست چه و ظایفی را بر عهده دارد ؟

در تشدید کنترل یون های معدنی به گیاه نقش دارد .

3- تفاوت های بین مسیر غیر پروتوپلا ستی و مسیر  پرو توپلا ستی را بنویسید .

 در مسیر پروتو پلاستی آب و مواد محلول از طریق پلاسمودسم ها از سیتو پلاسم یک سلول به سیتو پلاسم سلول دیگر یا از واکوئل یک سلول به واکوئل سلول دیگر منتقل می شود . ولی در مسیر غیر پرو توپلاستی آب و مواد محلول از طریق دیواره ی سلولی وفضای برون سلولی بین سلول ها منتقل می شود . همچنین مسیر پروتو پلاستی تا آوند چوبی ادامه دارد ولی مسیر غیر پروتو پلاستی حداکثر تا آندودرم ادامه دارد ودر گیاهان دارای برون پوست این مسیر تا اگزودرم ادامه دارد .

4- هر یک از بخش های مختلف دستگاهی که در شکل 28-6 نشان داده شده است ، مشابه کدام بخش های گیاه  هستند .

لوله ی شیشه ای : آوند چوبی – ظرف سفالی منفذ دار : برگ – ستون جیوه : شیره ی خام

5-  تعرق چه وظایفی در گیاهان برعهده دارد ؟

تنظیم دما ، کمک به حرکت مواد در آوند چوبی ، دفع آب اضافی، کمک به حرکت مواد در برگ ، کمک به دفع انرِی اضافه دریافتی از خورشیدو...   .

6- چه عواملی ممکن است بر تعرق مؤثر باشند ؟

دما ، رطوبت ، نور ، جریان هوا ، تعداد روزنه ، موقعیت روزنه ، وسعت برگ و...   .

7- شب هنگام ، وقتی که تعرق بسیار پایین است ، قطرات آب در حاشیه ی برگ های یرخی از گیاهان ظاهر می شود . علت این امر راتوضیح دهید .

در هنگام شب به علت سرد شدن هوا تعرق کاهش می یابد ولی در این زمان به علت گرم بودن خاک عمل جذب همچنان ادامه دارد بنابر این برای دفع آب اضافه خود عمل تعریق را انجام می دهد و آب اضافه از حاشیه ی برگ های گیاه خارج می شود .

8- پدیده ی تعریق در کدام یک از گیاهان به خوبی دیده می شود ؟

در برگ گیاهانی مثل لادن ، عشقه ، گوجه فرنگی و گندم .

9-  چرا گیاهان تیره ی گل ناز روزنه های خودرا در شب باز می کنند ؟

به منظور کاهش تعرق و کاهش تبخیر در روز .

 

 

 

10- نحوه ی دخالت آرایش شعاعی رشته های سلولزی در باز شدن روزنه ها را توضیح دهید .

جهت گیری شعاعی رشته های سلولزی در دیواره سلول های نگهبان باعث می شود هنگام آماس این سلول ها ، این سلول ها افزایش قطری ندهند و افزایش طولی بدهند همچنین این رشته ها نیروی حاصل از انبساط دیواره پشتی را به دیواره شکمی  منتقل می کنند .

11-           حباب دار شدگی چیست ؟ چه عواملی این پدیده را تشدید می کنند؟

شیره خام در درون خود دارای گازهای محلول است هنگامی که تعرق شدید باشد این گازها تمایل به خارج شدن از شیره خام می کنند و با پیوستن این مولکولها به یکدیگر یک حباب هوای بزرگ در آوند چوبی تشکیل می شود. عواملی  از قبیل تعرق شدید ، نیش حشرات یا شکستن شاحه ها و یا انجماد این پدیده را تشدید می کند.

12-          نقش فشار ریشه ای در حباب دار شدگی چیست ؟

افزایش فشار ریشه ای باعث کاهش پدیده حباب دار شدگی می شود.

 

 

13-          در مدلی که در شکل 35-6 نشان داده شده است ، چرا در ظرف ب نسبت به ظرف الف آ ب کمتری وارد کیسه می شود؟

در ظرف  ب  نشاسته وجود دارد که نامحلول است بنابر این پتانسیل آب بالا است و آب به روش اسمز وارد کیسه نمی شود در حالی که در ظرف الف مقداری قند وجود دارد که به صورت محلول است و آب به روش اسمز وارد کیسه می شود.

14-          نقش شته ها در پژوهش های مربوط به شیره پرورده چیست؟

شته ها برای تغذیه خرطوم خود را در ساقه گیاه فرو می کنند . محققان ابتدا شته را بی حس و سپس خرطوم آن را قطع می کنند و با موادی که از خرطوم خارج می شود می توانند ترکیب شیره پرورده را تشخیص دهند .

فعالیت 7-6

با استفاده از کاغذ کلرید کبالت آزمایشی طراحی کنید که خروج آب را از موارد زیر تعیین کند:

1-   سطوح بالایی و سطح زیرین برگ یک گیاه : با کاغذ آغشته به کلرید کبالت پاکت کوچکی تهیه کرده و برگ را داخل آن می گذاریم بعد از چند ساعت پاکت را برداشته  و آن را بررسی می کنیم رنگ صورتی بیشتر نشانه آب بیشتر است بنابر این هر طرف که رنگ صورتی بیشتری داشت در آن سمت برگ تبخیر بیشتری انجام شده است .

2-  سطوح زیرین برگ ها ی گیاهان مختلف : در قسمت زیرین برگ ها ی گیاهان مختلف کاغذ آغشته به کلرید کبالت قرار می دهیم  .  همه ی گیاهان را در شرایط مساوی قرار می دهیم . مثلاً شدت نور ، میزان رطوبت ، شدت گرما و...  . کاغذ مربوط به هر گیاهی که بیشتر تغییر رنگ داد و متمایل به صورتی شد ، آن گیاه تعرق بیشتری دارد.

فعالیت8-6

7-اکنون با دستگاهی که ساخته اید آزمایشهای زیر را انجام دهید:

الف- گیاه را در برابر باد قرار دهید و آزمایش را تکرار کنید : مشاهده می کنیم که آب د رلوله با سرعت بیشتری حرکت می کند و این نشان می دهد که در صورت وزیدن باد تعرق افزایش می یابد.

ب- گیاه را در محیط مرطوب قرار دهید و آزمایش را تکرار کنید: مشاهده می کنیم که سرعت صعود آب در آشام سنج کاهش می یابد .  زیرا مرطوب بودن محیط باعث می شود تعرق کاهش یابد.

ج- مقداری وازلین روی سطح برگهای شاخه ای که موردآزمایش قرارمی دهید، بمالید تا روزنه ها بسته شوند و سپس آزمایش را تکرارکنید :  

با انجام این کار سرعت صعود آب در لوله کاهش می یابد . زیرا کشیدن وازلین باعث می شود روزنه ها بسته شوند و چون بیشتر تعرق از طریق روزنه ها انجام می شود تعرق کاهش می یابد.

د-تعدادی از برگ های گیاه یا همه آن ها را قطع کنید و آزمایش را تکرار کنید : چون برگ ها روزنه های فراوان دارند و اندام های اصلی تعرق اند ، با قطع شدن برگ ها تعرق به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد و از سرعت صعود آب در آشام سنج کاسته می شود.

ه – گیاه را در موقعیتهای دیگری به انتخاب خود قرار دهید و آزمایش را تکرار کنید:

محیط را کمی گرم کنید : مشاهده می شود که سرعت سعود آب در آشام سنج افزایش می یابد و این به دلیل افزایش تعرق در نتیجه افزایش دما است .

محیط را بسیار گرم کنید : سرعت صعود آب کاهش می یابد . زیرا با افزایش بیش از حد گرما روزنه ها بسته می شوند تا تعرق کاهش یابد . در نتیجه تعرق کم می شود و سرعت صعود کاهش می یابد .

 

 

و- چه نتیجه ای از این آزمایش ها می گیرید ؟

عواملی از قبیل تعداد روزنه ها ، وضعیت روزنه ها ، مکان برگ ها ، شدت نور ، شدت گرما ، میزان رطوبت ، جریان هوا و ... می توانند بر میزان تعرق اثر بگذارد.

مطالب مشابه :

عوارض پی آر پی

دکتر غلامرضا رئيسی و دکـتر طناز احدی - عوارض پی آر پی - طب فیزیکی و توانبخشی تشخیص، درمان و

---

آزمایش خون

تغذیه نامناسب ، تغییرات اریترو پویتین و دیگر اثرات آهن، یا کمخونی در پی دی ۱۳۹۱. آذر

---

پاسخ خودآزمایی ها و فعالیت های بخش گردش مواد - دوم تجربی

عواملی مانند کاهش اکسیژن ، افزایش دی اکسید کربن هارا در پی ترشح اریترو پویتین

---

برچسب :
پی دی پویتین