ساختار مقاله علمی پژوهشی

● ساختار مقاله علمی:
ساختار مورد بحث در این جا ساختار یک مقاله علمی- پژوهشی است که منبع از گزارش تحقیق یک پروژه تحقیقاتی است، بنابراین شامل مقالات مطالعاتی نمی شود، هر چند تعدادی از عناصر ساختاری آن ها نظیر چکیده، واژگان کلیدی، مقدمه، نتیجه و فهرست منابع، با یکدیگر مشترک است. ساختار یک مقاله علمی- پژوهشی با حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ کلمه دارای عناصر زیر است:

۱) مشخصات مقاله:
شامل عنوان مقاله که باید رسا و مختصر و معرف مقصود نویسنده و محتوای مقاله باشد. نام نویسنده یا نویسندگان، زمان و مکان تهیه مقاله، نام دانشگاه یا موسسه مربوطه، عنوان و رتبه نویسندگان و در نهایت نام نویسنده عهده دار مکاتبات و آدرس پستی، الکترونیکی و نمابر وی در صفحه عنوان ذکر می شود.

۲) چکیده:
در حد نیم صفحه (۱۰۰ تا ۲۰۰ کلمه) با خط ریزتر و در فضای محدودتر از متن اصلی مقاله آورده می شود چنان چه مقاله به زبان فارسی باشد لا زم است چکیده انگلیسی آن نیز تهیه شود. در پایان چکیده واژگان کلیدی بین ۳ تا ۵ واژه درج می گردد. چکیده و واژگان کلیدی برای درج در بانک های اطلا عاتی الکترونیکی کاربرد دارند. چکیده مقاله باید شامل مطالبی درباره ضرورت پرداختن به موضوع، فرضیه یا سوال تحقیق، روش تحقیق و تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری باشد.

۳) مقدمه:
در مقدمه به مبانی نظری موضوع مقاله، قلمرو جغرافیایی یا موضوعی مقاله پرداخته می شود و بر اهمیت مساله و موضوع و ابعاد آن تاکید می شود.

۴) روش تحقیق:
در این قسمت سوال یا سوالات تحقیق، فرضیه ها، جامعه آماری نمونه گیری، روش های گردآوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و سایر مسائل مربوط توضیح داده می شود.

۵) اطلاعات و داده ها:
در این یافته های آماری و غیرآماری تحقیقی که مواد خام تجزیه و تحلیل را تشکیل می دهد ذکر می شود.

۶) تجزیه و تحلیل:
در این قسمت اطلاعات و داده ها که در راستای هدف تحقیقی و تست فرضیه ها مورد تجزیه و تحلیل یا بحث قرار گرفته است بیان می شود.

۷) نتیجه گیری:
نتایج حاصل از ارزیابی و تست فرضیه یا فرضیه ها مورد بحث قرار می گیرد و شناخت حاصل از پژوهش یا به عبارتی دستاورد تحقیق در جهت کشف جدید بیان می شده و در نهایت گزاره علمی تحقیق تدوین و ارائه می شود.

۸) شناسایی و تصدیق:
در اینجا نام و مشخصات اشخاص حقیقی و حقوقی که از تحقیق حمایت و پشتیبانی کرده یا هزینه آن را متقبل شده اند ذکر می شود و به نحوی از آنها تشکر و قدردانی به عمل می آید.

۹) منابع:
منابع شامل فهرستی از کتاب ها و مقالاتی که پژوهشگر در انجام پژوهش خود از آنها استفاده کرده است که آنها را به صورت الفبایی تهیه و تنظیم می کند. در تهیه و تنظیم این فهرست باید کلیه اطلاعات کتابشناسی گنجانده شود. فهرست منابع و ماخذ به یکی از اشکال که در طرح تحقیق شماره (۱) ذکر شده است تهیه می شود. نویسنده مقاله باید توجه داشته باشد که مجله های علمی گاه سبک خاصی درنحوه ارجاع دهی دارند; بنابراین باید هنگام نگارش مقاله سبک و شرایط آنها را که معمولا در صفحه راهنمایی در داخل مجله به همین منظور درج می شود رعایت نماید. در ضمن چنانچه نویسنده یادداشت هایی دارد می تواند آنها را جداگانه و قبل از فهرست منابع درج کند و اگر تعداد آنها اندک است می تواند در پاورقی به ذکر آنها بپردازد.

۱۰) ضمائم: این قسمت عبارت است از برخی اشکال و اسناد ضروری نظیر نقشه، آمار، تصویر و نمودار که بر غنای مطلب می افزاید و محقق می تواند آنها را ضمیمه مقاله بنماید. ولی چنانچه محل درج آنها در میان مطالب مقاله است باید جای آنها را مشخص کند.
در تدوین مقاله علمی توجه به نکات زیر بر اعتبار مقاله می افزاید:
۱) در مقاله به اصل موضوع آن توجه شود و از حاشیه روی و پرداختن به موضوعات فرعی و غیرضروری پرهیز شود.
۲) از تکرار غیرضروری مطالب خودداری شود.
۳) از منابع و ماخذ به روش موردنظر مجله استفاده شود و منابع و ماخذ (ترجیحا دست اول) مربوط به آمارها، نقل قول ها، تعاریف، مدل ها و قضایای کلی ذکر شود.
۴) آداب نگارش رعایت و در صورت امکان مقاله ویرایش شود.
۵) از تصاویر، جداول، نمودارها و اشکال به خوبی و مرتبط با بحث استفاده شود و محل مناسب درج آنها مشخص شود.
۶) مقاله از ظاهر فیزیکی تمیز، شکیل و زیبا برخوردار باشد.
۷) فاصله خطوط، ترازبندی، فاصله از حاشیه ها و نظایر آن رعایت شود.
۸) از چاپ مقاله در بیش از یک مجله خودداری شود.
۹) دیسکت متن تایپ شده مقاله همراه آن برای مجله ارسال شود و تایپ آن به زبان، قلم و فونت موردنظر مجله انجام پذیرد.
۱۰) عنوان کتب و مقالات مورد استفاده در فهرست منابع با حروف کچ تایپ شود (یا کمی بزرگتر)
۱۱) مقیاس ها، تاریخ ها و نشانه ها در سراسر مقاله یکدست شده و در صورت ضرورت استفاده از تنوع در آنها، معادل آنها در پرانتز ذکر شود. همچنین استفاده از سمبل ها و مقیاس های بین المللی یا رایج در رشته علمی توصیه می شود.
۱۲) معادل لاتین واژه های تخصصی و نیز اسامی افراد، جایها و… در پاورقی صفحه مربوطه درج شود.
۱۳) الگوی رایج در مجله های معتبر علمی جهان در ارجاع دهی، الگوی بین متن (نام نویسنده، سال نشر: صفحه صفحه) و فهرست انتهایی مکمل آن است.
اهمیت چگونه نوشتن، از چه نوشتن کمتر نیست. یک مقاله علمی، آموزشی دارای شش بخش اصلی می باشد.
۱) عنوان
۲) مقدمه
۳) پیکره
۴) نتیجه
۵) منابع
۶) جدول ها، نمودارها و عکس ها مقدمه خوب خواننده را جذب می نماید ۱:
یک مقدمه خوب به خواننده کمک می کند تصمیم بگیرد آیا برای خواندن آن وقت بگذارد یا نه؟

● ویژگی های یک مقدمه خوب
۱) به طور خلاصه، موضوع اصلی مقاله را مشخص کند: برای مثال مقدمه یک مقاله آموزش علوم را می آوریم: همه دانش آموزان به خصوص آنانی که با طبیعت کمتر ارتباط دارند، باید فرصت مشاهده گیاهان و جانوران مختلف را در کلاس درس و زمین مدرسه داشته باشند. موضوع اصلی: ارتباط دانش آموزان با طبیعت است.
۲) نوع مقاله ای که نوشته شده است را مشخص کند: دیدگاه آموزشی، روش تدریس، فعالیت یا طرح درس برای مثال: طرح های ساده ای که در این مقاله پیشنهاد شده است ماده اولیه خاصی نمی خواهند.
سه فعالیت که بر دانش آموزان در یادگیری درباره طبیعت کمک می کنند و هر سه مورد براساس استانداردهای آموزش علوم طراحی می شده اند. نوع مقاله: معرفی فعالیت
۳) روی جالب ترین، خاص ترین و چشمگیر ترین نقطه مقاله تاکید کند. برای مثال: کشاندن کنجکاوی علمی به حیاط مدارس بر هیجان درس ها می افزاید و احساس لذت بردن از
فضای بیرون را در دانشآموزان پرورش می دهد. نقطه ثقل مقاله: استفاده از فضاهای شهری برای تقویت ارتباط دانشآموزان با طبیعت
۴) توضیح دهید که شرح درس یا فعالیت پیشنهادی مقاله در کجای برنامهآموزشی قرار می گیرد: برای مثال استانداردهای آموزش علوم، دانشآموزان را به کنجکاوی علمی فرا می خواند و نویسنده مشخص می نماید که کدام استانداردهای آموزشی رادر فعالیت های پیشنهادی خود پوشش می دهد و در جای جای پیکره مقاله به این استانداردها اشاره می کند برای مثال: آزمایش ساده ای طرح ریزی و اجرا کنید. دانشآموزان را به چهار گروه تقسیم کنید وهر گروه محلی از محوطه مدرسه را برای مطالعه خود انتخاب می کند در این مطالعه، هر گروه انواع الگوهای رنگی موجود و تعداد پرندگان مشاهده شده با هر نوع الگوی رنگی را ثبت می کند.
۵) مشخص کند که چه چیزی باعث شده است نویسنده مقاله آن فعالیت یا طرح درس را انتخاب کند.
مقدمه خوب چند ویژگی دیگری نیز باید داشته باشد:
نه زیاد کلی و نه زیاد مشروح باشد ودر واقع هدف هایی را که از آن انتظار می رود در کم ترین جمله ها پوشش دهد.
بینش خاص شما در آن مطرح شده باشد و با ارجاع دادن به پژوهش های دیگران پرنشده باشد.
به زبان عامیانه یا بسیار تخصصی نوشته نشده باشد.
گیرا باشد و در صورت نیاز از تشبیه، ضرب المثل یا خاطره برای جذاب کردن آن استفاده شده باشد.
با چند جمله مناسب به پیکره مقاله مرتبط شده باشد.
پیکره مقاله، تصویر کاملی را در معرض دید قرار می دهد.
در پیکره مقاله باید به صورت منطقی توصیف کاملی از طرح، فعالیت یا مطالعه پژوهشی خود عرضه کنیم. برای این که پیکره مناسبی برای مقاله خود فراهم کنید بهتر است، پیش از آماده کردن دست نوشت خود به پرسش های زیر پاسخ دهید.
▪ طرح من درباره چیست؟
▪ این طرح چگونه به ذهن من آمد؟
▪ طرح از مرحله ای به مرحله دیگر چگونه پیشرفت کرد؟
▪ چگونه به دانشآموزان / آموزشگران معرفی شد؟
▪ آموخته ها چگونه ارزشیابی شد؟…
اگر پاسخ این گونه سوالا ت را داشته باشید راحتی بیشتر می توانید مقاله خود را بنویسید.

● نتیجه مقاله
نتیجه کار خود را بنویسید: نتیجه مقاله از بخش هایی است که کمتر مورد توجه قرار می گیرد نتیجه مقاله باید بازگو کننده آن چه باشدکه شما از تجربه خود آموخته اید مهم است که از بازگو کردن دوباره آنچه در پیکره مقاله آمده است پرهیز کنید.
هنگامی که نتیجه را می نویسید پرسش های زیر را مورد نظر داشته باشید:
۱) پیامدهای این تجربه چه بود.
۲) آیا همه چیز آن گونه که برنامه ریزی شده بود پیش می رفت؟
۳) آیا برای گسترش تجربه خود پیشنهادی دارید

ساختار مقاله علمی پژوهشی

مطالب مشابه :

فردوسی

پژوهشی در مورد شاهنامه

فردوسی

دو مقاله جدید درباره شاهنامه

فردوسی

تحقیقی در مورد فردوسی توسط دانش آموز کاوان بایزیدی

دانلود مقاله جایگاه زنان در شاهنامه

ساختار مقاله علمی پژوهشی