مطالبی در مورد سوراخکاری خزینه کاری و برقوزنی فلزات پودمان کاربا فلز کاروفناوری هشتم

مطالب کمک درسی برای تدریس پودمان کاربا فلز کتاب کاروفناوری هشتم

مطالبی در مورد سوراخکاری خزینه کاری و برقوزنی

مفهوم سوراخكاري

عمليات گردتراشي، در داخل سطوح كار، براي ايجاد سوراخ هايي با قطر و طول مشخص را سوراخكاري مي گويند. در فرايند سوراخكاري، سطوحي را كه مي خواهند سوراخ شود، آماده مي كنند.

ماشين هاي مته

ماشين هاي مته به سه گروه دستي، روميزي و ستوني تقسيم بندي مي شود. عمل حركت و دوران در نوع دستي هم با جريان برق و هم با نيروي دست انجام مي شود. در نوع روميزي و ستوني دوران محور اصلي دستگاه به وسيله ي الكتروموتور انجام مي گيرد.

معمولاً براي ايجاد سوراخ هاى گرد از ماشين هاى ابزارى به نام ماشين مته (دريل) استفاده مى شود. اصطلاح ماشين مته مفهوم وسيعى دارد و انواع ماشين هاي سوراخكارى را در برمى گيرد. بسيارى از عمليات ديگر به جز سوراخكارى نيز با ماشين هاى مته انجام مى شود كه بعضى از آن ها سنگ زنى، خزينه زنى، برقوزنى، صيقل كارى و قلاويزكارى هستند.

1) سردستگاه (كله گي دستگاه)

طرح سردستگاه برحسب نوع دستگاه متفاوت در اغلب دستگاه ها موتور الكتريكى در سردستگاه قرار دارد و حركت محور اصلى در سه تا پنج سرعت مختلف با لغزاندن تسمه روى پولى تأمين مى شود. براى طولانى تر شدن عمر تسمه بايد كشش تسمه به انداز هاى باشد كه براى تغيير جاى آن نياز به شل كردن مجدد نباشد.

2) محور اصلى

محور اصلي وظيفه ي انتقال دوران به مته را دارد و به كمك سازوكار چرخ و شانه پيشروي مته را فراهم مي سازد.

3) ميز

اين ميز روى ستون اصلى دستگاه قرار دارد و براى استقرار در موقعيت هاى مناسب داراى توانايى حركت عمودى و افقى است. بيشتر ميزها داراى شيارهايى هستند كه قطعه كار يا گيره را مى توان با پيچ روى آن ها بست.

4) پايه

ستون اصلي دستگاه و ساير قسمت هاي متصل به آن روي پايه ي دستگاه مستقر مي شوند. پايه داراي شيارها و سوراخ هايي است كه براي تثبيت آن روي زمين مورد استفاده قرار مي گيرد.

مته

ابزاري است كه با حركت دوراني آن مي توان قطعات مختلف را سوراخكاري كرد.

با توجه به جنس قطعات زاوي هي مارپيچ مته در سه تيپ W-N-H انتخاب مي شود.

تيپ W داراي زاويه ي مارپيچ 35 تا 45 درجه و براي مواد نرم كاربرد دارد، مانند آلومينيم و مس.

تيپ N داراي زاويه ي مارپيچ 16 تا 30 درجه و براي سوراخكاري مواد سخت و فولاد ريخته كاربرد دارد.

تيپ H داراي زاويه ي مارپيچ 10 تا 13 درجه و براي سوراخكاري لاستيك سخت، برنج، برنز كاربرد دارد.

جنس مته ها

مته را از نظر جنس به سه دسته تقسیم می کنند:

1- مته WS اين نوع مته دمای 200 درجه ی سانتی گراد را در هنگام براده برداري تحمل می کند.

2- مته SS يا HSS اين نوع مته دمای 600 درجه ی سانتی گراد را در هنگام براده برداري تحمل می کند.

3- مته HM اين نوع مته دمای 900 درجه ی سانتی گراد را در هنگام براده برداري تحمل می کند.

مته ي نوک الماسه بیشتر برای سوراخکاری سطوح بتونی به کار می رود.

براي عمل سوراخكاري ابتدا عمليات خط كشي انجام مي گيرد تا مركز سوراخ مشخص شود. براي اين كه نوك مته كاملا در مركز قرار گيرد و روي سطح كار منحرف نشود محل تقاطع خط كشي شده را سنبه مي زنند تا مته به راحتي در مركز سوراخ هدايت شود و عمل سوراخكاري را انجام دهد.

مراحل نشانه گذاري محل سوراخ کاری با سنبه نشان

- سطح كار را به مواد تيره كننده آغشته مي كنيم

- سنبه نشان را در محل تقاطع دو خط تحت زاويه نسبت به محل ديد قرار مي دهيم.

- سنبه را در حالت عمود قرار مي دهيم و با ضربه چكش اثر سنبه را روي كار ايجاد مي كنيم.

- سپس نوک مته را در گودی ایجاد شده قرار داده و شروع به سوراخکاری می نماییم

با توجه به اين كه مته متناسب با قطر سوراخ انتخاب مي شود، مته ها در قطر هاي مختلفي سايز بندي شده اند كه در سوراخ هاي دقيق اختلاف قطر مته ها به صورت دهم انتخاب مي شود. براي مته هايي با قطرهاي بزرگ تر كه براي عمليات خشن كاري استفاده مي شود نياز است كه ابتدا با مته هاي با قطر كوچك تر، عمل سوراخكاري را انجام داد، سپس با مته نهايي قطر سوراخ را اندازه كرد. انتخاب پيش مته كمك مي كند كه نيروي وارد بر ابزار با توجه به تغيير قطر كمتر شود و نيز از انحراف مته نسبت به مركز سوراخ با توجه به نيروي وارد شده به مته جلوگيري شود.

نکات ایمنی هنگام سوراخكاري

1. با توجه به جنس كار و شكل و نوع سوراخ از مته ي مناسب استفاده كنيد.
2. از عده دوران و پيشروي مناسب با قطر و طول مته استفاده كنيد.
3. در هنگام سوراخكاري از عینک استفاده كنيد.
4. از گيره بندي مناسب نسبت به شكل هندسي قطعه كار استفاده كنيد.
5. مطمئن شويد مته در سه نظام محكم شده است.
6. براده ها را از سطح سوراخ و مته دور كنيد.
7. تا توقف كامل مته محور گردنده را با دست لمس نكنيد.
8. هرگز تا توقف كامل محور دستگاه به تغيير دور دستگاه اقدام نكنيد.
9. از مايع خنك كننده ي مناسب در طول سوراخکاری استفاده كنيد.

خزينه كاري

خزینه كاري عبارت است، براده برداري از قسمت فوقاني محل سوراخكاري شده با ابزاري با نام مته خزينه براي ايجاد شكل مناسب براي قرارگيري گل پيچ در آن.

برقوكاري

براى دقيق كردن اندازه و نيز پرداخت كارى بدن هي سوراخ ها از عملياتى موسوم به برقوزنى استفاده مى شود. براى اين منظور بايد سوراخ را به اندازه ي 4/0 ميلى متر كوچك تر از قطر اصلى سوراخكارى كرد و آنگاه با برقو به اندازه ي مورد نظر رسانيد. براى ورود راحت تر برقو به داخل سوراخ قطعه كار برقو داراى شيب مخروطى ملايمى است. از اين رو، براى آن كه دقت دلخواه در سر سوراخ به دست آيد پس از برقو زدن كامل بدنه سوراخ بايد عمليات برقوزنى را تا هنگامى كه انتهاى برقو به اندازه ي 40 ميلى متر از انتهاي سوراخ خارج شود ادامه داد.

برقو را هرگز نبايد در جهت خلاف تيغه هاى آن به دوران در آورد، زيرا اين عمل موجب شكسته شدن يا لب پريدگى تيغه هاى آن مى شود.

انواع برقو

برقوها از نظر كاربرد به برقوهايي كه با عمليات دستي و برقوهايي كه از عمليات ماشيني استفاده مي شود تقسيم مي شود. برقوهاي دستي بيشتر از نوع ثابت است كه مناسب با انطباق سوراخ مورد نظر برقوي آن ساخته مي شود. ولي در عمليات ماشيني، علاوه بر برقوهاي ثابت، مي توان از برقوهاي متغير نيز استفاده كرد. ميزان قطر اين برقوها متناسب با دقت و تولرانس سوراخ قابل تنظيم است. جنس برقوها را از فولاد ابزارسازي يا فولاد تندبر مي سازند. برقو ها از نظر شكل ظاهري داراي شيار مستقيم و مارپيچ هستند.

در برقوي مارپيچي با توجه به اين كه درگيري لبه هاي برنده آن با زاوي هي مارپيچي انجام مي شود، نيروي وارد بر ابزار كمتر و به ميزان هر مقدار درگيري ابزار با كار، بار برداشته مي شود. برقوى مارپيچى براده بردارى بهتر و ملايم ترى انجام مى دهد و كمتر قلاب مى كند. اندازه برقوهاى ثابت دقيق و استاندارد است. برقوهاى تنظيم پذير را بايد با دقت زياد به كار برد و قبل از برقوكارى به وسيله ي ميكرومتر قطر تيغه ها را كنترل كرد.

1. برقوي قابل تنظيم
2. برقوي استوان هاي شيار مستقيم
3. برقوي استوان هاي شيار ما رپيچ
4. برقوي مخروطي: براي برقو كاري سوراخ هاي مخروطي ابتدا بايد با استفاده از مته هايي با قطر هاي مختلف سوراخ هاي پله داري را ايجاد و سپس توسط يك برقوي مخروطي سطح آن را برقوكاري كرد.

انتخاب برقو

برقو با توجه به جنس قطعه كار نوع براده برداري، دقت و نوع انطباق سوراخ و كيفيت سطح كار انتخاب مي شود.مهم ترين مورد آن تولرانس و نوع انطباق است كه متناسب با آن برقوي مورد نظر به كار گرفته مي شود. انتخاب برقو با توجه به قطر سوراخ نيز انجام مي شود.

منبع : کاروفناوری کلاله

مطالبی در مورد سوراخکاری خزینه کاری و برقوزنی فلزات پودمان کاربا فلز کاروفناوری هشتم

مطالب مشابه :

قطر نيروي كار ايراني در رشته‌هاي پزشكي و پرستاري مي‌پذيرد

استخدام در دبی

ابزارهای برشی

مضرات شکستن قولنج انگشتان

مسابقه نقش كار در زندگي انسان

مطالبی در مورد سوراخکاری خزینه کاری و برقوزنی فلزات پودمان کاربا فلز کاروفناوری هشتم

حدیده کاری و قلاویز کاری

همسر امیر قطر و فراماسونری