گذری بر تاریخ عکاسی فتو مونتاژ
چند وقتی بود که ایده ی بررسی مقاله ای در باره ی تاریخ عکاسی فتومونتاژ در ذهنم بود حال که این فرصت پیش آمده می خوام بررسی کوتاهی بر این سبک عکاسی در چند بخش که قدمتش اندازه ی تاریخ عکاسی است داشته باشم سبکی که از زمان به وجود آمدنش بحث ها و جدل ها ی فراوانی را تا به امروز با خود به همراه داشته است بحث ها یی که شاید سر منشآ اصلی آن به خاطر مقابله با واقعیت باشد واقعیت و پرداختن به آن همواره جزء بحثها ی اصلی در زمینه ی عکاسی بوده است.(آندره بازن )نماینده ی اصلی و برجسته ی واقعگرایی در عکاسی و سینما در مقاله ای با عنوان هستی شناسی تصویر عکاسی اشاره می کند که عکاسی به لحاظ هستی شناختی وابسته به جهان است و تفسیری معنا دار از آن ارائه می دهد و صرفآ گرته برداری از آن نیست نگاه بازن به واقع گرایی عکاسی به دو عامل معطوف است یکی آنکه دوربین ثبت دقیق و خودکاری از موضوع روبرو ی خود بدست دهد و دوم اینکه به لحاظ روانشناختی بیننده از وجود واقعیت و موضوع مطمئن است و واقع گرایی عکاسی و عکس پیامد باور بیننده به این دو موضوع است.حال با توجه به این بحث ها و نظریه ها یی که دیگر منتقدان از جمله (سوزان سونتاگ ) (زیگفرید کراکائر) (رولن بارت ) و ..در مورد امر واقع گرایی در عکاسی شاید صحبت کردن در باره ی عکاسی فتومونتاز کاری بیهوده باشد (در این مقاله منظور من از عکاسی فتومونتاژ نوعی از عکاسی است که در آن با توجه به تکنیک ها ی تاریکخانه ای و یا نرم افزاری امر واقعی تبدیل به امر خیالی می شود است)
به هر حال این ژانر عکاسی همانطوریکه در اول این بحث بدان اشاره کردم تاریخی هم اندازه ی خود تاریخ عکاسی دارد شاید بتوان اولین جرقه ها ی این نوع از عکاسی را در فتو گرام ها ی (ویلیام هنری فاکس تالبوت /wiliam henry fox talboth) در سال ۱۸۴۰ و یا حتی قبل تر از آن در سال ۱۸۰۰ توسط (توماس وج وود/thomas wedgwood) دانست که با قرار دادن شکل ها ی برگ بر رو ی کاغذ آغشته به نیترات نقره فرم این شکل را بدست آورد.
william henry fox talboth
thomas wedgwood
اولین نمونه ها ی بارز این نوع عکاسی به شیوه ی هنری تر آن را در تلاش ها ی آگاهانه ی (اسکار رجی لندر /Oscar-gustave-rejlander)از سال ۱۸۵۴ می توان ملاحظه کرد تلاش هایی که همراه بود با تاثیرات امپرسیونیسم ها بر عکاسی و تقلید از نقاشی به خاطر بالا بردن وجهه ی هنری این رشته که به تشکیل نو ع خاصی از عکاسی بنام (پیکتو ریالیسم /pictorial photography) یا عکاسی تصویر گرا منجر شد در این برهه از تاریخ عکاسی کار هایی که بصورت فتو مونتاژ و چاپ ها ی ترکیبی انجام می گرفت عمدتآ بدست اسکار رجلندر و (هنری پیچ رابینسون henry peach robinson) بود چاپ هایی که اکثرآ موضوعات آنها بر گرفته شده از کتاب ها ی عهد عتیق – ادبیات و نقاشی بودند.
Oscar-gustave-rejlander
Oscar-gustave-rejlander
Henry Peach Robinson
اما تاثیر مهم دیگری که بر پیشرفت عکاسی فتو مونتاز نقش داشت بوجود آمدن سبک (دادائیسم) بود همانطوریکه می دانیم دادائیسم ها در سال ۱۹۱۶ و پس از فشار ها ی ناشی از جنگ جهانی اول در کاباره ولتر در زوریخ به جامعه ی جهانی معرفی شدند جنبشی اعتراضی که همه ی نهاد ها و ارزش ها ی مرسوم حتی در هنر را به ریشخند گرفتند و علت بارز آن ناشی از فشار ها ی جنگ و دوران مدرنیته بود .فتومونتاژ نقش بسیار مهمی را در بیان افکار و عقاید داداها بر عهده داشت طوریکه در گروه دادائیسم ها ی زوریخ (کریستین شاد )تلاش می کرد با استفاده از آشغال و تفاله ی میوه ها آنها را به عنوان عناصر سازنده ی تصویر کنار یکدیگر قرار دهدو با قرار دادن آنها بر رو ی کاغذ حساس و نوردهی کادربندی ها یی شبیه به کولاژ بوجود اورد شیوه ای که او بکار می برد بعدآ (شادوگراف ) نام گرفت.همچنیین افرادی چون (من ری /man ray) با وجود آوردن ریوگراف ها ی خود و عکس ها ی مونتاژی که انجام می داد وافراد دیگری همچون ( فرانسیس پیکابیا ) تاثیر مهمی را در این نوع عکاسی گذاشتند.
man_ray
man_ray
از جمله دادائیسم ها ی دیگری که تاثیر زیادی بر این نوع عکاسی گذاردند (رائول هاسمن/raoul hasman )(هانا هوش/hannah hoch)(جان هرتفیلد/jon heartfild) (کورت شویترس Kurt Schwitters )بودند که در برلین فعالیت می کردند و موضوع اکثر کار هایشان طنز ها ی سیاسی و به چالش کشیدن مو ضوعات مربوط به آن دوره بود..
raoul-hausmann
hannah hoch
jon heartfield
در ادامه ی بحث با تشکیل مدرسه “باهاوس″در سال ۱۹۱۹ توسط “والتر گریپوس″روش های نوینی در عر صه ی عکاسی فتو مونتاژ پدیدار گشت این مدرسه که در اصل یک مکتب معماری بود اما با بکار بستن روش ها ی نوین و تاکید بر قواعد ساختاری استوار در تمامی اشکال هنر توانست با بکار گیری هنرمندانی چون :”لازلو موهولی ناگی”"laszlo moholy nagy” روش های جدیدی را در عر صه ی عکاسی فتو مونتاژ پایه گذاری کند . یکی از روش های مورد استفاده “فتو پلاستیکس″ “photoplastics” بود که توسط “موهولی ناگی” که از جمله مدرسان مدرسه باهاوس بود ابداع گردید این روش با فتو مونتاز ها ی دادائیست ها تفاوت داشت زیرا فتو پلاستیکس مفهومی تمر کز یا فته و هسته ای تصویر ی داشت طوریکه درک آن می توانست به عنوان یک ماهیت کلی برای اثر کمک کند .
laszlo moholy nagy
از جمله شاگردان “موهولی ناگی”که در مدرسه باهاوس مشغول آموزش بودند و عمدتآ کارها ی او را سرمشق قرار داده اند می توان به “هربرت بایر” “herbert bayer” که از جمله طراحان گرافیست در این مدرسه بود و لی در عر صه ی فتومونتاژ نیز کار های بسیار با ارزشی را انجام داده است و “پاول سیترو ئن” “paul citroen” که اغلب کار هایش از خیابان ها و ساختمان های شهر آمستردام به عنوان مجمو عه “بزرگ شهر ” خلق شده اند اشاره کرد که به خوبی می توان تاثیرات هنر باهاوس را در زمینه های خلق شیوه های نوین و بکار گیری آن در جهت همسویگی با موضوع صنعتی شدن را به خصوص در کار های “پاول سیترو ئن” مشاهد کرد.
paul citroen
از جمله دیگر عکاسان که در مدرسه باهاوس آموزش دیده بودند می توان به “والتر پتر هانس″”walter peter hans” ” امانوئل سوژ ” “emmanuel sougez” و ” هاجا رس″ “haja rose”اشاره کرد که هر کدام به طریقی به دنبال نگاهی نو در این نوع از عکاسی بودند طوریکه در کار های “پتر هانس “مشاهده می شود او به دنبال پیدا کردن شیوه های نوین در جهت زاویه دید مناسب و کمی دستکاری تصویر ی بود تا بتواند از این طریق فضای ذهنی خود را به تصویر بکشد .
walter peterhans
جریان بعدی در رشد عکاسی فتو مونتاژ را در بوجود آمدن جریان هنری “کانستراکتیویسم” “constructivism” باید بررسی کرد این جریان هنری که یکی از نهضت های تاثیر گذار در هنر و معماری قرن بیستم و بیست یکم به حساب می آید در سال های بعد از انقلاب سوسیالیستی در شوروی سابق اعلام موجودیت کرد . از جمله ویژگی های این جریان هنری که کاملا در خدمت جامعه و اهداف آن بود اندیشیدن به تکنولوژِی /عمل گرایی و پیشرفت جامعه بود. در این میان هنر عکاسی از ارزش و اعتبار ویژه ای بین هنرمندان بر خوردار بود از میان افراد ی که در این دوره به عکاسی فتو مونتاژ می پرداختند می توان به “ال لسیتزکی” “el lissitzky” و “الکساندر رودچنکو” “Alexander Rodtschenko” اشاره کرد که در این میان کار های “رودچنکو ” شاخص تر هستند که اکثرآ تصویر سازی شعر های “مایاکوفسکی” و یا نشان دهنده ی وقایع جنگ های داخلی با عروج حکومت “استالین” در آن دوره اند.
Alexander Rodtschenko
با طلوع سو رئالیسم در سال ۱۹۲۴ عکاسی فتو مونتاژ مهمترین جهش خود را برا ی کاملتر شدن آغاز می کند . طوریکه از همان دوره تا به امروز هنرمندان زیادی را در عرصه ی عکاسی فتو مونتاژ معرفی کرده است .گریز از واقعیت و بکار بستن ضمیر ناخود آگاه /رویا همواره از جمله دغدغه های هنر مندان سورئالیسم بوده در این میان عکاسانی که در عرصه ی فتومونتاژ دست به تجربه می زنند با توجه به آزادی عمل در بیان ذهنیات و موضوعات خود و به دور از هر گونه مسائل سیاسی و غیره به ابداع و خلق شیوه های تصویری خود می پردازند . از جمله این عکاسان می توان به :
“Jerry uelsmann“ “ gilbert garcin” “misha gordin” “thomas barbery” “calum colvin” “angus mcbean” “jan fall” “maggie taylor” “ ben goossens” “yves lecogs” “roberto kusterle” “ przemyslaw stradczuk” “alexandre bordereau” “gaby moel” leszek bujnowski” “dariusz klimczak” “michal giedrojc” “riopel dali” “patric gonzales” “sarolta ban” “tommy ingberg” “ben goossens” “denis olivier ” “michal giedrojc ” “martin stranka” ” caras ionut” “mari mahr” “michael ticcino” “mishu vass” “michael wincent manalo” “jolonch oriol” “alexandre parrot” “sylwia skubis” “christophe dessaigne” “jeannette woitzik” “ellger christine” “alexander mikhailenko ” uzengia aleksander nedic و بسیاری دیگر از هنرمندان که در حال حاضر این نوع از عکاسی را ادامه می دهند که بررسی شیوه ی کاری هر کدام از این عکاسان خود بحث تخصصی دیگری است که در این مقاله مجال پرداختن به آن نیست.
jerry uelsmann
misha gordin
gilbert garcin
maggie taylor
dariusz klimczak
ellger christine
colum colvin
پاپ آرت “pop art” جنبش دیگری که در دهه ی پنجاه ابتدا به رهبری “رابرت راوشن برگ” “robert rauschenberg” ابتدا در در امریکا به عنوان “نئو رئالیسم” شناخته شد اما بعد ها که موضوع آن بر فرهنگ مبتذل مصرفی و واقعیت زندگی شهر ی متمرکز گردید به “پاپ آرت” مشهور گشت .به تعریف دیگر پاپ آرت از یک طرف ابتذال را به صور خیال می کشاند و از طرف دیگر از دنیای مصرفی انتقاد می کرد و سطح زندگی را از ورای تولید انبوه نماینگر می سازد.در این جریان عکاسی همواره یکی از ابزار های مهم برای بیان افکار هنرمندان بود در این میان افرادی چون “رابرت راوشنبرگ” با ابداع نوعی فتومونتاژ تلفیقی با اشیاع سه بعدی ,”ریچارد همیلتون” “richard hamilton” , “اندی وارهول” “andy warhol” “دیوید هاکنی” “david hockney”… هر کدام به طریقی دنیای مصرفی و فرهنگ جامعه خود را به تصویر می کشیدند..
robert rauschenberg
andy warhol
موج دیگر عکاسی فتو مونتاژ با شروع جنبش “فمنیسم” آغاز گردیدشاید بشود این جنبش را چنین تعرف کرد : “فمینیسم باور داشتن به حقوق زنان و برابری سیاسی، اجتماعی و اقتصادی زن و مرد است. فمینیسم مباحثه‌ای است که از جنبش‌ها، نظریه‌ها و فلسفه‌های گوناگونی تشکیل شده‌است که در ارتباط با تبعیض جنسیتی هستند و از برابری برای زنان دفاع کرده و برای حقوق زنان و مسایل زنان مبارزه می‌کند.” در این میان عکاسی مثله جنبش های دیگر از ارزش و اعتبار خاصی برای بیان دیدگاه ها بهره مند بود. در این میان می توان از ” گرت استرن” ” grete stern”و”باربارا کروگر” “barbara kruger” نام برد که ایشان با برش و بزرگ کردن تصاویر بریده شده از روزنامه ها و مجلات آغازگر شیوه ی نوینی از عکا سی گردید .اکثر تصاویر ی که او انتخاب و آنها را باهم تلفیق می کند با نوشته هایی که بیان گر دیدگاه فمنیستی هستند همراه هست .
barbara kruger
منابع:
- سیر تحول عکاسی / ”پطر تاسک ” / ترجمه ی “دکتر محمد ستاری”
- داستان عکاسی / ”مایکل لنگفورد” / ترجمه ی “رضا نبوی”
- پاپ آرت / “خوزه پی یر” / ترجمه ی “میترا رستمی پور ”
- دایره المعارف هنر / رویین پاکباز
- سرگذشت سورئالیسم / ”آندره بازن” / ترجمه ی “عبدالله کوثری”
http://www.newdesign.ir/search.asp?id=262&rnd=8082
http://www.artnet.com/
http://www.sarkhat.com/fa/group/oharyb/
مطالب مشابه :
مونتاژ
ویدئو - سینما - تلویزیون - مونتاژ - اطلاعات مربوط به تبادل افکار حوزه هنر سینما و تلویزیون
تدوین / مونتاژ
لازم به ذکر است که به این مرحله ، مونتاژ و فرهنگ و هنر ایرانی (احسان بهرامی)
مکتب مونتاژ
مکتب مونتاژ هنر فیلم هنگام بازی هنرپیشه و فیلم برداری صحنه های مختلف شروع نمی شود این
سبک های سینمایی در دوره فیلم صامت
هنر نقاشی - سبک که با پیدایش و فعالیت جنبش سینمایی مذکور نه فقط به خاطر کشف اثرات مونتاژ
انواع مونتاژ
مونتاژ عبارت است از اتصال و پیوند هنرمندانه تئاتر این ابر پدیده ی عالم هنر
گذری بر تاریخ عکاسی فتو مونتاژ
عـ ـکـ ـــاســـی مــــجــ ـدد - گذری بر تاریخ عکاسی فتو مونتاژ -
هنر یافتنی (بررسی آثار ملهم از احجام کاربردی)
کوزه - هنر یافتنی (بررسی آثار ملهم از احجام کاربردی) - قطره ای از دریای هنر - کوزه
برچسب :
هنر مونتاژ