مروري بر تاريخچه لباس ايران در هزاره سوم پيش از ميلاد تا اواخر دوره قاجاريه :

تنوع لباس در دوره هاي مختلف ايران وتاثيري كه برروي پوشش مردم گذاشته در دوره ايلامها شاهكار جالبي در مورد لباس انجام گرفته وبراساس يافته هاي كه در تپه سيلك كاشان داريم كه از 5000سال قبل از اين تاريخ ،ايلاميها لباس براي خود مي دوختند وهمين نوع طراحي ودوخت براي دوره هاي بعد الگويي بوده وبدين ترتيب مادها نيز در تهيه ونوع دوخت لباسها ي خود از ايلاميها الگو مي گرفتند .

بدون ترديد شاخصهاي اجتماعي ،اقتصادي،فرهنگي وحرفه هاي اديان مختلف وغيره ازجمله مسائلي هستند كه در پديد آمدن لباس سير تحول ويا ازبين رفتن لباس تاثير داشته اند ،بطور مثال ايران بعنوان يك كشور ي كه داراي آب وهواي متعدل وچها فصل سبب شده كه تنوع لباس بيشتر باشد وقرار گرفتن ايران در موقعيت خاص جغرافيايي يعني پل ارتباطي ميان شرق و غرب ودر مسير راه ابريشم باعث شده كه در ايران بيش از ساير كشور ها ي متمدن آن روز البسه (سرپوش،تن پوش، پاپوش)متنوع شود .

پوشش در دوره های مختلف از نگاه تصویر:

زنان ماد

زنان در دوره تیموریان

زنان در دوره اشکانیان

زنان در دوره زندیه و افشار

زنان در دوره پارسیان

زنان در دوره قاجاریه

پوشش چادر : زنان در دوره اسلامی

زنان در دوره ساسانیان

همچنين تاثير پذيري از اعتقادات مذهبي وباورهاي مردمي ،چنانچه در بررسي هاي انجام شده از سفالهاي متعددبدست آمده از تپه هاي سيلك كاشان مشخص شده كه مي توان استنباط نمود كه لباسهاي رايج مربوط به آيين هاي مذهبي بوده ويا برنز هاي بدست آمده در كاوش هاي باستناشناسي لرستان ،نشان مي دهد كه اعتقادات مذهبي چقدر در شكل وطرح لباس تاثير گذاشته از ديگر نمونه هاي آن مي توان به نيلو فر آبي جهت نقشهاي لباس نام برد .

نیلوفر آبی :در آيين پيشنيان نماد تقدس بوده ويا با اشكال مختلف بصورت قلعه كه نشات گرفته ازآتشكده هايي بوده كه نشان مهر پرستي را درايران را مي نماياند وايرا در زمان پيش از اسلام با تاثير هنر دوران ساساني اوج قدرت بوده اين تاثير حتي تا دوران صفويه نيز ديده شده .در اوايل دوران اسلامي به دليل پيشرفت همه جانبه هنر ساساني ابتدا طراحي لباس بدون تغيير باقي مانده وبه اين سادگي تاثير نپذيرفت اما پس از برقراري ارتباط با اعراب يك سري خطوط ونقوش كوفي (سده هاي دوم ،سوم ،چهارم )در لبه هاي آستين وبازو بند و...مشاهده مي شود .

در دوران صفوي كه اوج قدرت ايرانيان بويژه در زمينه هنر ومعماري پس از اسلام است كه لباس بعنوان جزيي از هنر در انواع مختلف آن ظاهر مي شود وبدليل اينكه اولين ارتباطات ايران در اروپا شكل مي گيرد متنوع ترين نوع لباس از نظر نقش ،شكل ونوع وجنس پارچه پذيرش عمومي را داريم ويا در دوره افشاريه تاثير پذيرفتن از نوع پوشش هنديان به چشم مي خورد واين مسير همچنان باقي است تا زمان قاجاريه كه البته بيشتر در زمان سلطنت ناصرالدين شاه قاجار وسفرش از فرانسه به بعد ومشاهده با بالرين ها در آنجا طراحي واستفاده از دامن هاي كوتاه رايج مي شود واين مختص لباسهاي خانمها بوده كه شليته وتنبان با چين زياد استفاده مي كردند .

تاثير ايرانيان از ساير ممالك ونير تاثير پذيرفتن ديگر كشور ها از هنر ايراني است بنوعي در دوره هاي مختلف تاثير دوطرفه بسيار زياد داشته چناچنه در زمان هخامنشي مجموعه از شكلهاي خاص ايراني در معبد دلفي واقع در يونان ديده مي شود .ويا تاثير هنر هلنيست يا همان هنر يوناني در نقوش لباسهاي مختلف ديده مي شود ونيز در زمان صفوي به دليل ازدواج هاي شاهزاده ها ي صفوي با شاهزاده اي مغولي يا همان مغولان كبير كه در هندوستان فرمان مي راندند ،تاثير هنرهاي هندي را در لباسهاي ايراني شاهد بوديم وّهمچنين برخي از مورخان نوشته اند كه بعضي از پادشاهان اروپايي در دربار خود فملنس به پوشاك ايراني بودند ويا در زمان حكومت قاجاريه كه ارتباط تنگاتنگي ايران با اروپا برقرار مي شود لباس آقايان از حالت سنتي خودش تغيير كرده وبه شكل كت وشلوار ،مانتو وچكمه هاي اروپايي ظاهر مي شود ولباس خانمها نيز تحت تاثير فرهنگ وپوشش اروپاييان قرار مي گيرد بنا براين ازآن زمان به بعد دگرگوني كلي در شكل وطرح لباس ايرانيان بوجود مي آيد .

همچنين يكي از پوششهای رایج براي خانمها چادر به شكلها ورنگ هاي متنوع همراه با روسرهاي سه گوش يا چهار گوش واز جنس حرير وبه رنگ هاي شاد ومتنوع استفاده مي شده تاآنجاييكه زنان دوره مادها نيز چادري بلند (بخصوص بانوان درباري كه حالت تشريفاتي داشته )همين طوري كه ما در زمان اشكاني نيز ملكه هاي اشكاني كه از چادر بلند استفاده مي كردند را در تمام ظرف سمين وسفالي بجا مانده شاهد هستيم .

در دوره قاجاريه چادر ها به رنگ مشكي استفاده مي شد كه احتمالا به دلايل سياسي آن زمان اين رنگ غالب بوده كه بانوان در هنگام خروج از منازل چادر هاي مشكي وسرمه اي استفاده مي كردند واز آن زمان تاكنون چادر مشكي رسمي ترين پوشش به عنوان حجاب برتر زنان ايراني شناخته شدا ست .

تنوع پوشش در دوره قاجاریه