مراقب باشيد، اغلب گسل‌هاي تهران فعالند
 |
مراقب باشيد، اغلب گسل‌هاي تهران فعالند
آيا با تجهيز تهران به دستگاه هشدار دهنده زلزله، مي‌توان پايتخت را از وقوع زلزله مطلع كرد؟ مي‌گويند تهران در انتظار زلزله‌اي بزرگ و مخوف به سر مي‌برد. چه زماني اين زلزله اتفاق خواهد افتاد؟ براي پاسخ به چنين پرسش‌هايي و اطلاع از اقدامات پيشگيرانه، خبرنگار ماهنامه <اقتصاد ايران> با دكتر مرتضي طالبيان، رييس گروه لرزه‌زمين‌ساخت سازمان زمين‌شناسي و اكتشافات معدني ايران، گفت‌وگو كرده است كه در ادامه آمده است:
اقتصاد ايران: آقاي دكتر، حدود يكسال و نيم پيش كه اولين دستگاه هشدار دهنده زلزله در توچال نصب شد، وعده داديد كه دومين دستگاه مشابه را در سال 85 در نقطه ديگري از تهران نصب مي‌كنيد. آيا اين كار انجام شده است؟
دومين دستگاه هشدار دهنده زلزله را قصد داريم در حصارك تهران نصب كنيم. مطالعات اوليه انجام شده و عمليات حفاري نيز شروع شده است، اما با توجه به اين كه براي نصب دستگاه نياز به حفر تونلي به عمق 50 تا 60 متر است و نصب آن زمان مي‌برد، هنوز پروژه به اتمام نرسيده است.
اقتصاد ايران: كاربرد دستگاه هشداردهنده زلزله چيست؟
دستگاهي كه هم‌اكنون در كوه‌هاي توچال واقع در شمال تهران نصب شده است، روزانه امواج الكترومغناطيس دريافتي از درون زمين را ثبت و منتقل مي‌كند. ما اين امواج را پس از پردازش به صورت همزمان بر روي سايت اينترنتي سازمان قرار مي‌دهيم. در حالت عادي داده‌هايي كه دستگاه ارسال مي‌كند، به صورت يكنواخت ديده مي‌شود، اما اگر ناهنجاري خاصي ديده شود، احتمال ارتباط آن با زمين‌لرزه وجود دارد.
اقتصاد ايران: اگر امواج غيرعادي و آنرمالي از دستگاه مشاهده كنيد، به مردم تهران هشدار مي‌دهيد؟
فعلا خير، چراكه از نظر تئوري هنوز علم به آن حد نرسيده كه بتواند مشخص كند كدام سيگنال حتما با زلزله همراه است و كدام نيست.
اقتصاد ايران: وقوع زلزله را هم نمي‌توان احتمال داد؟
خير، در حال حاضر نمي‌شود وقوع زلزله را پيش‌بيني كرد.
اقتصاد ايران: پس اين دستگاه هشدار دهنده زلزله چه كاربردي دارد؟
ببينيد، ما فعلا همين يك پيش‌نشانگر را مورد بررسي قرار مي‌دهيم. اما براي پيش‌بيني زمين‌لرزه بايد چندين پيش‌نشانگر را همزمان مطالعه كنيم. اگر روزي بتوانيم چنين سيستمي را راه‌اندازي كنيم و سيگنال‌هاي غيرعادي را روي دستگاه‌هاي متعدد و به طور همزمان مشاهده كنيم، آن وقت مي‌توانيم وقوع زمين‌لرزه را احتمال بدهيم. اميدواريم تا آن زمان، دانش جهاني نيز پيشرفت بيشتري در اين زمينه كرده باشد. در آن زمان، كشوري موفق‌تر خواهد بود كه تاريخ و گذشته خود را در زمينه زلزله و زمين‌شناسي بهتر شناخته باشد. اگر الان بر روي اطلاعات دستگاه هشدار دهنده زلزله كار نكنيم و ندانيم در تهران چه نوع ناهنجاري وجود دارد و سطح طبيعي ارتعاشات زمين چقدر است، در آينده نميتوانيم تشخيص دهيم كه كدام ارتعاش، طبيعي و كداميك بيانگر زمين‌لرزه احتمالي است. لذا لازم است از هم‌اكنون اطلاعات و ديتاهاي لازم را جمع‌آوري كنيم.
اقتصاد ايران: برنامه‌اي براي نصب تعداد بيشتري دستگاه هشدار دهنده داريد؟
بله، طبق برنامه قرار است براي استان تهران 5 تا 6 ايستگاه ثبت پيش‌نشانگرهاي زلزله داشته باشيم. محل ايستگاه‌ها را مشخص كرده‌ايم. همان طور كه مي‌دانيد ايستگاه اول در توچال است. ايستگاه دوم را در حصارك و ايستگاه سوم را هم احتمالا در دانشگاه امام حسين (ع) احداث خواهيم كرد.
به احتمال زياد به سمت دماوند مي‌رويم، چراكه فاصله بين ايستگاه‌ها در اين حالت بيشتر شده و امكان دريافت امواج از نقاط مختلف زمين در استان تهران را فراهم مي‌كند. به هر حال، ايده‌آل اين است كه سه ايستگاه‌ها باقيمانده را در دماوند، كرج و جنوب تهران نصب كنيم. به ويژه اين كه در جنوب تهران مشكل داريم، زيرا اين منطقه به صورت دشت بوده و دشت‌ها اغلب املاك شخصي هستند، لذا براي در اختيار گرفتن زمين و حفر چاه و احداث ايستگاه محدوديت داريم.
اقتصاد ايران: چه موقع مي‌توان به ديتاهاي دستگاه هشدار دهنده زلزله اعتماد كرد و از آن براي هشدار به مردم تهران استفاده نمود؟
الان در ايستگاه توچال مشغول بررسي و شناسايي عواملي هستيم كه بر روي دستگاه تأثير مي‌گذارند و باعث به وجود آمدن فركانس‌ها و گراف‌هاي غيرعادي مي‌شوند. طبيعتا تا شناسايي‌ها كامل نشود، نميتوانيم به جرات بگوييم ناهنجاري‌هايي كه دستگاه شناسايي مي‌كند، ناشي از وقوع زودهنگام يك زلزله است، يا خير.
اقتصاد ايران: مطالعات بر روي اين دستگاه چه زماني كامل مي‌شود؟
مطالعه ما بر روي دستگاه هشدار دهنده زلزله در قالب يك كار پژوهشي است، نه كاربردي. پژوهش به آينده نگاه دارد، اما علم كاربردي به زمان حال توجه دارد. به طور كلي، علم پيش‌بيني زمين‌لرزه هنوز در مرحله پژوهش است. ما بايد داده‌هاي كافي در اين زمينه را جمع‌آوري كنيم تا بتوانيم بعد از چند سال به نتيجه برسيم.
اقتصاد ايران: آقاي دكتر، اخيرا برخي از وجود گسل‌هاي پنهان يا مخفي در تهران نام برده‌اند. فرق اين نوع گسل‌ها با گسل‌هاي شناخته شده پايتخت چيست؟
تا چند دهه پيش متناسب با رشد علم زمين‌شناسي، فكر مي‌كرديم خيلي از گسل‌ها را مي‌شناسيم. اما تجربه چند دهه اخير ثابت كرده كه هنوز خيلي از گسل‌ها ناشناخته مانده‌اند، به ويژه در چند سال اخير با افزايش اطلاعات متوجه شده‌ايم كه يكسري گسل‌هايي وجود دارند كه بسيار فعال‌تر هم هستند، در حالي كه ما آنها را به خوبي نمي‌شناسيم.
در اين ميان، بعضي از گسل‌ها تا روي زمين امتداد دارند و لذا مشخص و واضح هستند و حتي مي‌توان آنها را مشاهده كرد. اما برخي ديگر از گسل‌ها در اعماق زمين بوده و به سطح زمين نمي‌رسند. اين گسل‌ها اغلب جوان‌تر بوده و با يكسري عوارض كه بر روي زمين بر جا مي‌گذارند، مشخص مي‌شوند. به عنوان مثال، يك كيك را در نظر بگيريد كه از زير در حال ترك خوردن است. اين كيك از رو خميده مي‌شود. گسل‌هاي جوان اغلب چنين حالتي دارند و چون به وضوح در سطح زمين ديده نمي‌شوند، به آنها گسل پنهان گفته مي‌شود.
در چند سال اخير روش‌هاي مختلفي براي مطالعه گسل‌هاي پنهان شناخته شده‌اند كه مهم‌ترين آن، روش زمين ريخت‌شناسي است كه از روي ريخت زمين متوجه منطقه‌اي كه گسل در آن وجود دارد، مي‌شوند.
اقتصاد ايران: لطفا در خصوص تعداد و ساير مشخصات گسل‌هاي تهران توضيح دهيد.
در خصوص گسل‌ها تعداد مطرح نيست، بلكه طول و درازاي گسل و ميزان فعال بودن آن مهم است. در واقع، اين دو عامل هستند كه توان لرزه‌زايي هر گسل را مشخص مي‌كنند. گسل‌هايي هستند كه بسيار بزرگند، اما فعال نبوده و دوره فعاليتشان به پايان رسيده است. بر عكس، گسل‌هاي كوچكي هم هستند كه بسيار فعال مي‌باشند. گسل‌ها از چند ده متر تا چند صد كيلومتر طول دارند. شما در تهران هر جا كه چاله‌اي بكنيد، ممكن است تعدادي گسل كوچك را ببينيد. اما اهميتي ندارد و تهديدي براي لرزش تهران محسوب نمي‌شوند. آنهايي مهم هستند كه حداقل 10 كيلومتر طول داشته و جوان هم باشند. در تهران به طور كلي سرتاسر شمال شهر و در حدفاصل دشت و كوه يعني مناطقي كه كوه از دشت جدا مي‌شود، گسل وجود دارد. گسل شمال تهران، بزرگ‌ترين گسلي است كه در اين شهر وجود دارد. در جنوب تهران يعني در كهريزك و ري نيز گسل داريم. بين اينها هم گسل وجود دارد، اما بزرگ‌ترين آنها در شمال تهران قرار دارد.
اقتصاد ايران: به تازگي گسل جديدي در تهران شناسايي كرده‌ايد؟
ما هم اكنون در بخش‌هاي مركزي و داخلي تهران از جمله منطقه پارك پرديسان (بين بزرگراه همت و رسالت) كار مي‌كنيم. در گذشته قادر بوديم گسل‌هاي كوچك را در اين منطقه شناسايي كنيم، اما اكنون با استفاده از مطالعات زمين‌ريخت‌شناسي متوجه شده‌ايم كه در زير پارك پرديسان، يك گسل پنهان وجود دارد كه نسبتا بزرگ هم مي‌باشد. در واقع، تفاوت ارتفاعي كه بين دو بزرگراه همت و رسالت وجود دارد، ناشي از وجود همين گسل بزرگ و پنهان در زير منطقه پارك پرديسان مي‌باشد.
اقتصاد ايران: كدام يك از گسل‌هاي تهران فعال شده‌اند؟
اغلب گسل‌هاي بزرگ منطقه تهران فعال هستند، اما به جز بخشي از گسل شمال تهران از روند و تاريخچه فعاليت مابقي اطلاع دقيقي نداريم. براي اين كه بدانيم يك گسل چند بار فعال شده، يكسري مطالعات ديرينه لرزه‌شناسي لازم است. به اين مفهوم كه روي گسل، ترانشه (كانال طويل) حفر مي‌كنند و با مطالعه لايه‌هاي زمين مي‌توان فهميد كه آن بخش از گسل چند بار فعال شده و در چه زمان‌هايي، چه زلزله‌هايي و با چه بزرگي ايجاد شده است. يكي از همكارانم (دكتر نظري) چند سال پيش قسمتي از گسل شمال تهران را بين تهران و كرج بررسي كرد و در آن ترانشه چندين رويداد قبلي را مشاهده كرد. با مطالعات وي، مشخص شد كه عامل چند زلزله در تهران همين گسل شمال تهران بوده است. اما براي گسل‌هاي ديگر هنوز اين كار انجام نشده است.
اقتصاد ايران: مي‌توانيد بگوييد زلزله بعدي در تهران چه زماني اتفاق مي‌افتد؟
نميتوانيم به طور دقيق بگوييم. گسل‌هاي تهران اغلب داراي يك نظم نسبي هستند. يعني با يك دوره تناوب زلزله ايجاد مي‌كنند. ولي آخرين فعاليت همه گسل‌ها را نمي‌دانيم. تعيين زمان زلزله مستلزم مطالعه همه گسل‌هاي تهران و مناطق اطراف آن است.
اقتصاد ايران: چرا تا به حال اقدامي براي شناسايي تمام گسل‌هاي تهران نشده است؟
اصولا علم مطالعه گسل‌ها، روش جديدي است. مسأله بعدي، زمان و هزينه‌بر بودن آن است، زيرا مطالعه هر گسل چندين ماه زمان و چند ده ميليون تومان هزينه دربردارد. هم اكنون در سطح كشور 40 سايت ديرينه لرزه‌شناسي در دست مطالعه داريم كه بيشترين آنها اطراف تهران است. درست است كه تهران گسل‌هاي داخلي خودش را دارد، اما اگر گسلي در فاصله 20 يا 50 كيلومتري تهران هم فعال شود، مي‌تواند خطرناك باشد. گسل‌ها مي‌توانند حتي بيش از 100 كيلومتر در طول فعال شوند و چندين شهر اطراف خودشان را تخريب كنند.
اقتصاد ايران: شناسايي گسل‌ها چگونه صورت مي‌گيرد؟
براي شناخت گسل‌ها به ويژه گسل‌هاي پنهان، يكسري امواج را به داخل زمين مي‌فرستند. سپس در مسيري كه از قبل تعيين شده، گيرنده‌هايي نصب مي‌شود تا اين امواج را ثبت كنند. از نحوه ثبت امواج بر روي گيرنده‌ها متوجه مي‌شوند كه در داخل زمين وضعيت به چه گونه‌اي است.
اقتصاد ايران: آيا نقشه‌اي از وضعيت گسل‌هاي تهران تهيه شده است؟
هفت سال پيش سازمان زمين‌شناسي طرحي اجرا كرد كه به موجب آن كليه حفاري‌هايي كه در كوچه‌ها و خيابان‌هاي تهران انجام مي‌شد، تك به تك مورد بازرسي قرار مي‌گرفت. از روي حفاري‌هاي آن دوره، يكسري اطلاعات تهيه كرديم كه نتيجه‌اش به‌روز شدن و افزايش دقت نقشه گسل‌هاي تهران بود كه در سال 1364 تهيه شده بود. اين نقشه با دقت يك‌دوهزارم تهيه شد و به پژوهشكده مطالعه سوانح طبيعي ارايه شد كه الان هم در آنجا موجود است، اما اين كه چرا هنوز منتشر نشده، اطلاعي ندارم.
اقتصاد ايران: اگر منتشر شود مي‌توان برنامه‌ريزي كرد كه روي گسل‌ها ساخت و ساز نشود؟
گسل چه اينجا باشد و چه چند متر آن طرف‌تر، موقعي كه فعال شود، منطقه وسيعي را تخريب مي‌كند. ما نميتوانيم بگوييم فقط روي گسل ساخت‌وساز نشود. نكته مهم بعدي اين است كه ما با گسل‌هايي كه مي‌شناسيم، چه كاري كرده‌ايم؟ روي گسل‌هايي كه سال‌ها پيش شناسايي شده و مي‌دانيم نبايد روي آن ساخت‌وساز شود، الان پوشيده از ساختمان‌هاي كوچك و بزرگ است. در واقع، شناسايي گسل‌هاي پنهان زماني براي شهر تهران مفيد است كه توانسته باشيم از ساخت‌وساز در اطراف گسل‌هاي شناخته شده قبلي جلوگيري كرده باشيم.
اقتصاد ایران: متشكريم.
مطالب مشابه :
نقشه کامل تهران بزرگ
شرکت نوسازان منطقه 9 شهر تهران - نقشه کامل تهران بزرگ پايگاه ملي داده هاي علوم زمين
ليست هنرستان هاي فنــي و حرفــــه اي و کاردانش(پسرانه و دخترانه منطقه 5 تهران)
ليست هنرستان هاي فنــي و حرفــــه اي و کاردانش(پسرانه و دخترانه منطقه 5 تهران) نقشه كشي
نقشه وطني تهران بهتر و دقيقتر از نقشه گوگل
نقشه هاي نقشه تهران سازمان شهرداري تهران آشنا شدم. اگر نياز به آدرس دقيق كوچه ها
تهران گردي - موزه آبگينه و سفالينه
اديان معروف است رساندم و از كوچه ميرزاكوچك خان شروع كردم در كوچه هاي نقشه - تهران.
تغيير نام و نامگذاري 31 مورد از معابر شهر تهران
كه موقعيت آنها بر اساس نقشه‌هاي پيوست مي 12 شهرداری تهران حدفاصل كوچه نوبهار تا
تهران گردي - امامزاده صالح
دست كوچه ي روبرويش را نشان داد و انتهاي كوچه باريك گل دسته هاي حرم نقشه - مترو تهران.
مراقب باشيد، اغلب گسل‌هاي تهران فعالند
كدام يك از گسل‌هاي تهران كه در كوچه‌ها و خيابان‌هاي دقت نقشه گسل‌هاي تهران
نقشه‌هاي مكان‌ياب روي گوشي
استفاده از نقشه‌هاي مكان هر كوچه پس‌كوچه‌ای كه خواستید شهر تهران را با انتخاب
کلیسا های تهران
قلهك خيابان يخچال خيابان قوام كوچه شرقی تهران تصاویر و نقشه پراکندگی
سفر به ري
نقشه ري گردي را از پيش ميلاد در دود غليظ تهران، ابن بابويه، برج طغرل كوچه هاي
برچسب :
نقشه كوچه هاي تهران