آشنايي با رشته زمينشناسي نفت (Petroleum Geology) در مقطع ارشد

آشنايي با رشته زمينشناسي نفت (Petroleum Geology) زمينشناسي نفت يكي از شاخههاي علم زمينشناسي در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري ميباشد كه هدف آن ارائه خدمات اكتشافي به بخش بالادستي صنعت نفت است. دانشجوياني كه قصد ادامه تحصيل در اين گرايش را دارند لازم است كه پيش زمينه خوبي در زمينه علوم كامپيوتر، رياضيات، تجزيه و تحليل دادههاي اكتشافي و زبان انگليسي داشته باشند. دروس لازم براي كنكور كارشاسي ارشد با ضرايب مربوطه عبارتند از:
زمينشناسي نفت (3)، زبان انگليسي (2)، رسوب شناسي (2)، چينهشناسي (2) و زمينشناسي ايران (1).

دروس دوره كارشناسي ارشد اين رشته عبارتند از: ارزيابي سازندهاي نفت دار، زمينشناسي تحت الارضي، زمينشاسي نفت پيشرفته، ژئوفيزيك كاربردي (تفسير دادههاي لرزهاي)، تحليل حوضههاي رسوبي، ژئوشيمي آلي، آشنايي با نرم افزارهاي علوم زمين، سنگشناسي رسوبي پيشرفته (آواري و كربناته)، مباني مهندسي نفت، زمينشناسي ساختماني كاربردي، چينهنگاري سكانسي، ميكروفاسيس و بيوستراتيگرافي.
دروس دوره دكتري اين رشته عبارتند از: برداشت و پردازش دادههاي لرزهاي، تفسير دادههاي لرزهاي (بازتابي و انكساري)، رياضيات مهندسي، زمين آمار، مخازن تركدار طبيعي و تحليل حوضههاي رسوبي.
گرايش نفت به نوبه خود به سه زيرشاخه تخصصيتر تقسيم بندي ميشود كه عبارتند از پتروفيزيك، ژئوشيمي آلي و ژئوفيزيك مخزن. دانشجويان با گذراندن پايان نامه خود در هر يك از سه زمينه فوق ميتوانند به عنوان متخصص در آن زمينه شناخته شوند.

در گرايش پتروفيزيك به ارزيابي و تفسير خواص فيزيكي سنگهاي مخزن شامل تخلخل، تراوايي، حجم شيل، فشار مويينگي، شعاع گلوگاههاي تخلخل، درصد اشباع شدگي سيالات مخزن، مرزهاي تماسي، زونهاي توليدي خالص و ناخالص، مدلسازي استاتيك مخزن، تعيين حدود برش و ... با استفاده از ارزيابي و تفسير لاگهاي چاهپيمايي معمولي، نمودارهاي چاهپيمايي ويژه، نمودارهاي تصويري چاه، دادههاي مغزه معمولي و ويژه، تست چاه و از اين قبيل پرداخته ميشود. دانشجوياني كه به اين گرايش علاقه دارند ميبايست در زمينه تعبير و تفسير لاگهاي پتروفيزيكي و ارتباط آنها با دادههاي مغزه و سايزميك و شناخت نرم افزارهاي پتروفيزيكي قوي بوده و ترجيحاً با يك بان برنامه نويسي آشنا باشند.
در گرايش ژئوشيمي آلي به توصيف ژئوشيميايي و منشا لايههاي توليدي نفت با استفاده از ارزيابي و تحليل دادههاي ايزوتوپي منشا يا مخزن، دادههاي حاصل از پيروليز راك-اول مانند شاخص هيدروژن، شاخص اكسيژن، شاخص توليد و زايش نفت، محتواي كل كربن آلي، دادههاي گازكروماتوگرافي، اسپكترومتر جرمي-گاز گروماتوگرافي، دادههاي حاصل از تقطير سوكسله (Soxhelet) و ... پرداخته ميشود. افرادي كه علاقه دارند در اين زمينه فعاليت نمايند ميبايست در زمينه تحليل دادههاي ژئوشيميايي، برقراي ارتباط بين آنها و دادههاي توليدي و دانش
نرم افزاري قوي باشند.
در گرايش ژئوفيزيك مخزن با استفاده از تعبير و تفسير دادههاي دوبعدي، سه بعدي و چهاربعدي لرزهاي، دادههاي زمين مغناطيسي، گراني سنجي و الكتريكي به توصيف خواص مخزني مخازن هيدروكربني پرداخته ميشود. بخصوص تفسير دادههاي لرزهنگاري بازتابي نقش مهمي در اكتشاف تلههاي نفتي ساختماني و چينهاي و شناخت خواص فيزيكي آنها دارد. افرادي كه در اين زمينه فعاليت مينمايند بايستي داراي پيش زمينه خوب زمينشناسي ساختماني و چينه نگاري سكانسي لرزهاي بوده و با نرم افزارهاي پردازش و تفسير دادههاي لرزهاي آشنا شوند.
برخي از نرم افزارهاي بزرگ نفتي كه در صنعت نفت دنيا استفاده ميشوند عبارتند از:
نرم افزار پتروفيزيكي: Geolog, ELAN, LOGIC, IP, Terra
نرم افزار مدلسازي: Petrel, RMS
نرم افزار ژئوفيزيكي- برداشت: Mesa, Omni
نرم افزار ژئوفيزيكي-پردازش: Promax, Vista
نرم افزار ژئوفيزيكي-تفسير: Charisma, WINPIX, Fugro-Jason
نرم افزار ژئوفيزيكي- برگردان دادههاي لرزهاي: Hampson-Russell, Fugro-jason
برخي از نرم افزارهاي علوم زمين زير نيز حالت عمومي در نفت دارند كه لازم است دانشجويان با آنها آشنايي داشته باشند:
Logplot, Surfer, Rockworks, Geosyn, Tracer, Winlog, SGEMS, Digitizer, Digidata, R2V, Steronet, Triplot, Rose, Lopatin, Basin, IWLG, SegyViever, Jmicrovision, Coordinate-calculator, Vizexreader, Schl. Toolbox.
دانشجوياني كه در اين رشته تربيت ميشوند قادرند در ادرات زمينشناسي، پتروفيزيك و ژئوفيزيك شركتهاي نفتي مختلف مشغول به كار شوند. شركتهاي مختلف نفتي بزرگ كشور عبارتند از: شركت نفت فلات قاره ايران، شركت نفت مناطق مركزي ايران، شركت ملي نفت مناطق نفتخيز جنوب، شركت نفت و گاز پارس، شركت مهندسي و توسعه نفت، شركت ملي حفاري ايران، شركت نفت خزر و دهها شركت نيمه دولتي و خصوصي ديگر.
هم اكنون رشته زمينشناسي-نفت در دانشگاه تهران و دانشگاه شهيد چمران اهواز دائر ميباشد. اميد است كه دانشگاه با تربيت نيروي انساني متخصص و متعهد بتواند گامي موثر در رفع نيازمنديهاي صنعت نفت كشور بردارد.
انتهاي پيام

منبع: نفت نیوز

آشنايي با رشته زمين­شناسي نفت (Petroleum Geology) در مقطع ارشد

مطالب مشابه :

نمونه سوالات آزمونهای سازمان سنجش