نکات دستوری بخوانیم و بنویسیم پایه ی پنجم(قسمت سوم)

نکات دستوری بخوانیم و بنویسیم پایه ی پنجم(قسمت سوم)

کنایه:

به معنی پوشیده سخن گفتن درباره امری و دریافت معنی از راه استدلال است و باعث درنگ خواننده می شود و ذهن او را برای تلاش وامیدارد.

مثال:آب در هاون کوبیدن - توپ و تشر زدن

اغراق:

سبب زیبایی وتخیلی شدن می گردد و ذهن انسان را به تکاپو وامیدارد و سبب کسب لذت می شود.

مثال:از تعجب شاخ در می آوردند.

علامت های دو نقطه (:) و گیومه( «» ) وقتی مورد استفاده قرار می گیردکه دو جمله پشت سر هم می آیدو جمله ی دوم حالت نقل قول دارد.

مثال:انسان باید پاکیزه باشد همانطور که خدا در قرآن می فرماید:«پاکیزگی نشانه ی ایمان است».

جمع های عربی متداول در فارسی پنج گروه است:

1 جمع هایی که با (ین)پایان می پذیرد مانند:معلمین- محترمین

2 جمع هایی که با(ی)مثبت عربی پایان می پذیرد و با(ون) جمع بسته می شود مانند:انقلابی- انقلابیون

3 اسم های عربی که با (ات)جمع بسته می شود مانند:حشرات – خطرات

4 اسم هایی که بدون نشانه ی جمع و با تغییر حرکت وافزودن یا کم کردن حرف یا حروفی به صورت جمع در می آید«جمع مکسر» می گویند مانند:اصول – اعماق

قید:

واژه ای است که به مفهوم «فعل» اضافه می کند و توضیحی درباره ی آن می دهد. مانند:محمد تند می رود.

توجه:

قید گاهی به مفهوم صفت – مسند – قید- مصدر چیزی می افزاید و درباره ی آن توضیحی می دهد.

· قید برای صفت مانند : شاگرد بسیار کوشا

قید صفت

· قید برای قید دیگر مانند:علی خیلی خوب می نویسد.

قید قید

· قید برای مصدر مانند:تند رفتن جواد را دیدم.

قید مصدر

قید از هفت معنی اقسام بسیار دارد:

1 قید زمان مانند:شب هوا تاریک است.

2 قید مکان مانند:جواد آنجا نشست.

3 قید مقدار مانند:امروز زیاد گرم بود.

4 قید کیفیت مانند:احمد خوب کار می کند.

5 قید حالت مانند: کودکان را گریان کرد.

6 قید تأسف مانند:متأسفانه نتوانستم تو راببینم.

7 قید تعجب مانند:عجب هوای گرمی.

8 قید تصدیق مانند:حتماً به خانه ی شما می آیم.

9 قید پرسش مانند: چگونه این کار را کردی.

10 قید شک و تردید مانند: شاید فردا به خانه بروم.

اسم از حیث شماره برسه قسم است:

· اسم اگر بر یک فرد یا چیز یا مفهوم دلالت کند آنرا مفرد گویند واگر بیشتر از یکی را برساند جمع نامیده می شود.

· اسمهای مفرد علامت ندارد ولی اسمهای جمع در فارسی با افزودن یکی از نشانه های «ان» و «ها» ساخته می شود.

مانند: پسر= پسران کتاب = کتابها

· گروهی از اسمها در فارسی «ها» و گروهی با«ان» وبرخی با هردو جمع بسته می شود. 1- سنگها کوهها 2-زنان مردان 3-درختها درختان

· اسمای معنی با «ها» جمه بسته می شود:مانند گفتارها- خوبیها

· اسم جمادات را معمولاًبا«ها» جمع می بندند: مانند قلم –قلم ها

· اسم رستینها را با هردو نشانه جمع «ها» و« ان» جمع می بندند:مانند درخت – درختان(درختها)

اسم جمع چیست ؟

اسمی که در صورت مفرد و در معنی جمع باشند را اسم جمع می گویند.مانند:گروه – مردم – طایفه – گله – لشکر

اسم مصغر چیست: اسمی که کفهوم کوچکی را می رساند و نشانه ی آن در فارسی «چه» و «ک» که در آخر اسم افزوده می شود مثال : باغچه و مرغک

ضمیر:

واژه هایی هستند که بجای اسم می نشینند. مانند:تو – خود – آن

انواع ضمیر عبارتند از:

1 شخصی:من-تو- او-ما-شما-ایشان

2مشترک:خودت- خودم

3تعجبی: به به

4 اشاره: آن -این

5:مبهم: یکی-دیگری

6 پرسشی:کدام – کو

اسم مشتق:

اسمی را گویند که با بن ماضی یا مضارع فعل فارسی ساخته می شود و یا یکی از اجزای آن بن فعل باشد. مثال:گفتار=گفت(بن ماضی گفتن)+ار

تخلص:

در لغت به معنی رهایی جستن و در اصطلاح نام یا لقبی که برای خود انتخاب می کند و در بیت آخر شعر می آید مانند:

حافظ از باد خزان در چمن دهر مرنج/فکر معقول بفرما گل بی خارکجاست

غزل :

در لغت به معنی سخن گفتن با معشوق است. در اصطلاح شعری که از پنج تا چهارده بیت هم وزن هم قافیه تشکیل شده است و دو مصراع آن دارای یک قافیه باشد.

جمله:

کلمه و کلماتی که بر روی هم معنی کامل را برساند جمله می گویند.

جمله از حیث طرز بیان و چگونگی رساندن پیام به چهار دسته تقسیم می شود.

1 جمله خبری:

جمله ای که بوسیله ی آن از واقع شدن کاری یا بودن و پذیرفتن حالتی بصورت مثلت یا منفی خب می دهیم در پایان جمله ی خبری نقطه می گذاریم.

مثال: جواد آمد= علی نیامد = هوا گرم است

2 جمله ی پرسشی:

جمله ای که بوسیله ی آن درباره ی امری پرسش به عمل می آید در پایان جمله ی پرسشی علامت(؟) می گذاریم.

مثال: محسن کجاست؟ شما کجا می روید؟

3 جمله ی عاطفی یا تعجبی:

جمله ای است که یکی از عواطف انسانی مانند شادی- اندوه- تعجب- تحسین را برساند و در پایان جمله عاطفی و تعجبی علامت«!» می گذاریم مثال:عجب گل زیبایی! آفرین بر دست او!

4 جمله امری :

جمله ای ست که با آن لانجام دادن کاری یا داشتن و پذیرفتن صفت و حالتی بصورت مثبت یا منفی خوانده می شود.مثال:آرام باش-مؤدب باشید. در پایان جمله ی امری نقطه می گذاریم.

حذف یا کوتاه کردن جمله:

گاهی یک یا چند جز از اجزای جمله حذف شدویا زیاد است.

حذف در جمله معمولا یا بنا بر عرف زبان است یا به قرینه لفظی یا معنوی.

عرف زبان:

یعنی بنا بر رسم اصل زبان برای رعایت اختصار خبر چند جز را حذف می کند.مثال:خداحافظ

یعنی خداحافظ بر شما باد(باشد)

1 جمله ای که در تعاریف دعا و نفرین به کار می رود:

مثال: درود برشما-آفرین- مرحمت زیاد

2 اصطلاحات نظامی و ورزشی و علایم رانندگی:

مثال:خبردار- دستها بالا- ورود ممنوع- احتیاط

3جمله های که با ضمیر پرسشی کو می آید.

مثال:حسین کو

4 برخی جمله های تعجبی:

مثال:چه عجب؟ چه حرفا؟

دوم حذف به قرینه لفظی:

که درخود جمله یا جمله پشین و پسین لفظی می آید که گوینده یا نویسنده به سبب آمدن

آن لفظ آوردن کلمه را لازم نمی بیند. و آن را حذف می کند.

ناهار بیاورید

در جمله که ضمیر«شما» است حذف گردیده است

دراصل جمله این چنین بوده = شما ناهار بیاورید

سوم حذف به قرینه معنوی:

یعنی مفهوم کلی جمله ها و عبارات باعث می شود که وازه ها حذف گردد.

وقتی دانش آموزی وارد کلاس می شود و در را می بندد ومعلم می گوید.

نبند بگذار باز بماند

در این جا منظور در کلاس است.

پسوند(گین وناک)

صفت می سازد و مبالغه را می رساند.

مثال:خشم+گین = خشمگین – اندوهگین – شرمگین

مثال:خشم+ ناک =خشمناک – دردناک- ترسناک

پسوند سار بیشتر به صورت مکان به کار می رود(سار را به معنی فراوانی)

مثال:چشمه + سار = چشمه سار- کوهسار

نکات دستوری بخوانیم و بنویسیم پایه ی پنجم(قسمت سوم)

مطالب مشابه :

بازی اسم یک نقطه ای

بازی اسم پنج نقطه ای

اسامی بدون نقطه خداوند متعال

نام دختران ایرانی که با (س) شروع می شوند

فیلمنامه

یک روش ساده برای داشتن پسوردی ایمن،جالب ،ساده و با کارایی

هیدروژن

نام هر شب محرم بنام کدام شهید کربلاست؟

نکات دستوری بخوانیم و بنویسیم پایه ی پنجم(قسمت سوم)

راه حلی برای کک و مکی ها