جفت و جنین

کوریون و جفت:
در تشکیل جفت بافت های خارج جنینی و بافت آندومتر مادری نقش دارد.بعد از تکمیل عمل لانه گزینی، لایه ی تروفوبلاستی به دو قسمت تمایز پیدا می کند :
1)لایه ی داخلی (سیتو تروفوبلاست)
2)لایه ی خارجی (سینسیتیو تروفوبلاست)
لاکوناها در تروفوبلاست ایجاد می شود ، بلافاصله از خون مادری پر می شوند . سلول های بافت آندومتریوم رحم تغییراتی پیدا می کنند که واکنش دیستی دوالی گفته می شود که این عملشان در پاسخ به هجوم تروفوبلاست انجام میگیرد . در داخل سلول ها گلیکوژن و لیپید جمع می شود .
تشکیل پرزهای کروزومی :
در مراحل اولیه ی لانه گزینی بافت تروفوبلاستین فارمالوژی خاصی ندارد و در این دوره جنین راprevilleis emlary
می گویند . در اواخر هفته دوم بیرون زدگی هایی از سیتوتروفوبلاست بنام پرزهای اولیه (primary V.) شروع به شکل گیری می کنند . سپس سلول های مزانشیمی خارج جنینی در بخش مرکزی آنها وارد می شود . در این حالت پرزها را secendery V. می گویند . در پرزهای ثانویه ، سلول های مزانشیمی بطور کامل توسط سلولهای سیتوتروفوبلاستی احاطه میشود که در بیرون آنها سینسیتیو تروفوبلاست وجود دارد . با نفوذ رگهای خونی به داخل پرزهای ثانویه آنها را پرزهای ثالث
(Tertiary V.) می گویند.
که در اواخر هفته سوم این پرزها شاخه شاخه می شوند . وقتی پرزهای جفتی ایجاد میشوند ، بین تروفوبلاست و مزانشیم خارج جنینی آن میان کنش هایی بوجود می آید که فاکتورهای رونویسی MSX-2 وMLX-4 بیان می شود . بخش انتهایی هر پرز تروفوبلاستی باقی مانده ویک توده ای از سلول های سیتوتروفوبلاستی ، تشکیل ستون سیتوتروفوبلاستی (cytotrophobllastic cell colums ) میدهد . در اطراف این ستون لایه ای از بخش سناسیتوی تروفوبلاست وجود دارد.
پرزها در خون مادری غوطه ورند . محیطی که اکسیژن کمتری دارد ، یعنی هایپوکسی موضعی در این ناحیه باعث افزایش رشد و نمو راس پرزها می شود و در نتیجه ستون سیتو تروفوبلاستی گسترش بیشتری پیدا می کند و هرچه بیشتر به لایه ی سنسیتوتروفوبلاست نفوذ می کند سلولهای سیتوتروفوبلاستی به طور مستقیم با سلولهای decidual مادری ارتباط برقرار کرده و در مقابل آنها یک لایه ی کامل بنام پوسته سیتوتروفوبلاستی تشکیل میدهد . پرزهایی که گسترش یافتگی سیتوتروفوبلاستی را بیرون داده اند بنام پرزهای لنگری (Anchoring V.) نامیده می شوند که محل اتصال مجموعه ی جنینی به بافت مادری هستند .
جنین بوسیله ی ساقه ی بدن یا همان بند ناف در حفره ی کوریونی بصورت معلق قرار دارد . حفره ی کوریونی شامل صفحه ی کوریونی در اطراف که دارای مزودرم خارج جنینی و در سطح آن سلولهای تروفوبلاستی است . چون پرزها وسطح بیرونی صفحه ی کوریونی در خون مادر غوطه ورند ، جفت انسان از نوع هموکریال(Hemocorial type) است . تمام سطوح پرزهای صفحه کوریونی و پوسته ی سیتوتروفوبلاستی که در تماس نزدیک با خون مادرند توسط یک لایه ی پیوسته از سنسیتوتروفوبلاست پوشیده شده اند.
برقرای گردش خون رحمی- جفتی :
در روزهای بعد از لانه گزینی جنین، استرومای آندومتر رحمی تغییراتی بنام Reaction Decidual میدهند . در این حالت متورم شده و پر از گلیکوژن و لیپید می شوند . در این حالت این سلولها را Decidual Cells میگویند و این واکنش Deciduali فقط در سلولهای سطحی آندومتری رحم بوجود می آید . بافت deciduali که سطح جنین و کیسه ی کوریونی را می پوشاند بنام Decidual D.capsularis که مابین کیسه ی کوریونی و دیواره ی رحمی قرار دارد ، D.busalis می نامند .Decidual ها ی باقی مانده که شامل بافت آندومتریال Decidual در سمتهای دیگر رحم (بخشهای فاقد جنینی) است ، بنام D.parietalis نامیده می شود . در جنین شناسی انسان کوریون را به عنوان لایه ای شامل تروفوبلاست و مزودرم خارج جنینی زیر آن تعریف می کنیم
کیسه کوریون:
کیسه ای کامل را تشکیل میدهد که جنین ، آمنیون ، کیسه زرده و ساقه بدن را می پوشاند.در طی دوره ی اولیه ی لانه گزینی ، پرزهای اولیه و ثانویه از سطح بیرونی کیسه ی کوریونی بطور یکنواخت بیرون می زند ولی تشکیل پرزهای نارس بطور متقارن(Asymetrical) انجام میگیرد و فقط محدود به ناحیه ی D.busalis میباشد.با رشد و شاخه شاخه شدن پرزها، پرزهایی که در سمت قطب غیر جنینی قرار دارند تحلیل می روند و بخشی که دارای پرزهای کوریونی خوب و رشد کرده هستند و در نهایت تشکیل جفت را خواهند داد بنام chorions frondosum می نامند.مابقی کوریون را که صاف است، chorions leave می گویند.با رشد کیسه ی کوریونی،این کیسه به لومن رحم برآمده شده D.capsiolaris را هرچه بیشتر میکشد که این Decidual در انتهای تحلیل رفته و در ماه های بعدی ناپدید می شود.در نتیه کوریون صاف یا D.parietalis(جانبی) در تماس مستقیم قرار می گیرد و در نیمه های حاملگی بهم کاملا آمیخته شده و حفره ی رحمی کاملا بسته می شود.
تشکیل و ساختار جفت بالغ:
جفت شامل ترکیبات مادری و جنینی است. بخش جنینی همان کوریوم فروندوزوم که شامل دیواره ی کوریونی بنام صفحی کوریونی و پرزهای کوریونی است و بخش مادری همان D.pasalis می باشد که توسط پوسته ی سیتوتروفوبلاستی احاطه می شود.فضای بین پرزی ، بین بخشهای جنینی و مادری توسط خون مادر پر شده است.ساختار جفت یک سطح بزرگ بیش از 10 متر مربع را برای عمل تبادل تامین می کند .جفت بالغ شکل صفحه مانند داشته با ضخامت cm3 و قطر 20cm و وزن gr500 است.سطح جنینی جفت به خاطر پرده ی آمنیون درخشنده بوده و از اطراف جنین اتصال بند ناف به صفحه ی کوریونی و اتصالات سرخرگها و سیاهرگهای بند نافی کاملا واضح دیده می شود.سطح مادری جفت مات بوده و به 35 لوب تقسیم می شود که شیارهایی بین لوبها وجود دارد.در این شبارها و دیوارهای جفتی Cental septa قرار گرفته اند.از این دیواره ها D.pasalislkah منشا گرفته بطرف صفحه قاعده ای گسترش پیدا می کند.در داخل هر لوب چندین Cotyledon که هر کدام شامل یک پرز اصلی و انشعابات آن است.
بند ناف (Umbilical cord):
بند ناف لوله ای برای رگهای نافی است که بین جنین و جفت گسترش پیدا می کند.رگهای نافی در اطراف توسط یک نوع بافت پیوندی از نوع موکوییدی احاطه می شود که آن را ژله ی وارتون(Wharton`s Jelly) می گویند.در بند ناف با طول تقریبا50 الی 60سانتی متر در انتهای بارداری پیچ خوردگی هایی مشاهده می شود.در 10 درصد از حاملگی ها گرههایی در بند ناف بوجود می آیند که با حرکات جنینی ممکن است محکم شده و باعث آنوکسی(Anoxia) شود.اگر در بند ناف سیاهرگ نافی راست دژنره نشود (تحلیل نرود) در بند ناف دو سیاهرگ بوجود می آید.در نیم درصد بندهای ناف بالغ تنها یک سرخرگ وجود دارد.
گردش خون جفتی:
گردش خون جنین دارای سیستمی از رگهای نافی و جفتی هستند.چون جنین از طریق دو سیاهرگ نافی به جفت میرسد سپس وارد انشعابات این سرخرگها در داخل صفحه ی کوریونی می شود.انشعابات کوچکتر آنها وارد پرزهای کوریونی می شود و در انتها به شبکه ی مویرگی انتهایی در پرزهای کوریونی متصل می شود که در آنجا تبادلات مواد با خون مادری انجام می گیرد.سپس از مویرگهای پرزی خون وارد شاخه های سیاهرگی می گردد و بعد از آن در داخل تنها سیاهرگ نافی جمع شده، به طرف جنین هدایت می شود.در اثر هجوم تروفوبلاست 80 تا 100 سرخرگ مارپیچی آندومتر رحمی مستقیما خون خود را به فضای بین پرزی وارد می کنند.تقریبا 150 میلی لیتر خون مادری به این وسیله وارد این فضاها می شود که در هر دقیقه 3 تا 4 بار تعویض می شود.به علت بسته شدن تغییری لومن سرخرگهای مارپیچی توسط پلاکهای سیتوتروفوبلاستی فشار خون مادری کاهش می یابد و این خون با فشار کم شده وارد فضاهای بین پرزی می گردد، ولی این فشار کم شده هم برای هدایت خون اکسیژن دار تا قاعده ی پرزهای کوریونی کافی بوده و مقدار آن زمانی که رحم ریلکس می باشد تقریبا 10 میلی متر جیوه است.خون مادری زمانی که تا انتهای پرزی حرکت می کند، صاف شده و محتویات خود را با خون جنینی مبادله میکند و بعد از آن وارد سیاهرگ خارج کننده در صفحه ی مادری Decidual می شود.وجود جریان کافی از خون مادر ی برای رشد و نمو نرمال جنین لازم است و اگر جریان خون کاهش یابد ، جنین کوچک می ماند.

- سد جفتی در جفت بالغ شامل قسمتهای زیر است:
1)سینسیتیوتروفوبلاست
2)بازال لامینای سینسیتیوتروفوبلاست
3)بازال لامینای مویرگهای خونی
4)آندوتلیوم مویرگهای خونی
در جفت های جنین های جوانتر یک لایه از سیتوتروفوبلاست جزو این سد جفتی محسوب می شود که در مه چهارم این لایه شروع به شکستن می کند و در ماه پنجم کاملا از بین میرود.
ساختار یک پرز کوریونی بالغ :
در مرز یک پرز بالغ رگهای خونی و مزانشیم وجود دارد. این مزانشیم شبیه مزانشیم بند ناف است .در کنار سلولهای مزانشیمی سلولهای بزرگی بنام Hofbauer Cells پراکنده اند که عملی شبیه ماکروفاژهای جنینی دارند.مغز پرز توسط یک لایه ی ممتدی سینسیتیوتروفوبلاست پوشیده شده که در زیر آن تعداد خیلی کمی سلولهای سیتوتروفوبلاستی وجود دارد.در سطح سینسیتیوتروفوبلاست تعداد زیادی میکروویلی (بیش از یک میلیارد در هر سانتی متر مربع در اواخر حاملگی) دارند که باعث افزایش سطح جفت می شوتد.اندازه و تراکم میکروویلی ها ثابت نبوده و با افزایش سن جفت و تغییرات محیط تغییر پیدا می کند.مثلا در زمان فقر غذایی یا کمبود اکسیژن، تعداد میکروویلی ها افزایش پیدا می کند.اگر میکروویلی ها نتوانند با شرایط نامناسب سازش پیدا کنند، باعث کاهش وزن در نوزاد می شوند.
فیزیولوژی جفت:
انتقال مواد با افزایش سطح تبادل تسهیل می شود(در هفته ی 28 پنج متر مربع و در زمان ترم بیش از 11 متر مربع).
این نواحی تبادل را صفحات اپی تلیالی می گویند(Epithelial plates) که در هر دو جهت عمل تبادل صورت می گیرد.
مواد انتقال یافته از مادر به جنین:
O2 ، آب و الکترولیتها ، مواد غذایی( شامل کربوهیدراتها ، اسیدهای آمینه و چربی ها ) ، هورمون ها ، آنتی بادی ها بویژه Igg ، ویتامین ها (بویژه ویتامین های محلول در آب) ، آهن و عناصر کمیاب(Trace elements) ، داروها ، مواد سمی ، الکل و برخی ویروسها .
موادی که از جنین به خون مادر وارد می شوند:
CO2 ، آب و الکترولیتها، اوره و اسید اوریک ، کراتینین ، بیلی روبین ، هورمون ها و آنتی ژن های سلولهای قرمز خون
میزان جریان خون در عمل مبادله موثر است. جفت به منواکسید کربن و بی حس کننده های استنشاقی موثر است.جفت به گلوکز نفوذپذیری بالایی دارد در حالی که به فروکتوز و چندین دی ساکارید دیگر نفوذپذیری کمتر است.هورمون ها ی استوئیدی به راحتی می توانند از جفت عبور کنند.برای مثال در دهه های 50 و 60 مادرانی که در معرض تستوسترون قرار گرفته بودند جنین هایی با اندام های جنسی بزرگتر بوجود آوردند.هورمون های پروتئینی کمتر از سد جفتی می توانند عبور کنند.انسولین جنین می تواند با عبورازاین سد علایم دیابت مادر را کاهش دهد.هورمون های تیروئیدی مادر کمتر می توانند از جفت عبور کنند.پروتئین های دیگر مادری بنام Transferinfhue باعث انتقال یونهای آهن به جنین می شود.سطح جنینی جفت دارای گیرنده های اینروتئین هستند.با انتقال آن به این گیرنده ها ، گاها از Trans منتقل شده و به جنین انتقال می یابند.

جفت و جنین

مطالب مشابه :

جفت و جنین

شترمرغ

بیماریهای شترمرغ

آزمایش تازه در درمان ضایعات نخاعی

تشخیص گام به گام بیماری های طیور

مهمترین بیماریها و علل تلفات شترمرغ در پنج سال گذشته ایران