اهدا عضو ... اهدا زندگی ... ...

قبل از اینکه به آخرین پهلوانی قهرمان نامدار خودمان ، اشاره کنم ، لازم میدانم ، که کمی ، از علم نهفته ، در پشت معرفتی ، که جسم بی جان " پیمان جلالی ابدی " در زمان مرگ ، به خرج داد ، سخن بگویم .

مغز استخوان و ناگفته هایش

مغز استخوان و سلول بنیادی خون ساز چیست ؟

مغز استخوان ، ماده ای نرم ، شبیه ماده اسفنجی شکل است ، که داخل استخوانها پیدا می شود .

مغز استخوان ، حاوی سلولهای نابالغی است ، که به عنوان سلولهای بنیادی تشکیل دهنده خون ، شناخته می شوند .

این سلولهای بنیادی خونی ، به شکلهای دیگر سلولهای خونی یا به طریقی ، به سه نوع از سلولهای خونی ، تقسیم می شوند :

سلولهای سفید خون : که با عفونت ها مبارزه می کنند .

سلولهای قرمز خون : که حامل اکسیژن هستند .

و پلاکتها : که به منعقد شدن خون کمک می کنند .

اکثر سلولهای بنیادی خونساز ، در مغز استخوان یافت می شوند ، اما برخی از آنها ، بنام سلولهای مادر خون محیطی pBSCT ) peripheral blood stem cell ) در جریان خون وجود دارند .

همچنین خون طناب نافی نیز ، حاوی سلولهای مادر می باشد .

خون موجود در بند ناف ، همچنین حاوی سلول های بنیادی خونساز است .

این سلولها ، از سه منبع مغز استخوان ، خون محیطی و بند ناف ، می تواند برای عمل پیوند استفاده شود .

پیوند مغز استخوان و پیوند سلولهای مادر خون محیطی چیست ؟

پیوند مغز استخوان ( Bone marrow transplantation= BMT ) و پیوند سلولهای مادر خون محیطی ( PBSCT =Peripheral blood stem cell transplantation ) ، روشی است که سلولهای بنیادی ذخیره شده ، به جای سلولهایی که توسط دوز بالایی از شیمی درمانی و رادیوتراپی خراب شده ، بازگردانده می شود .

3 نوع پیوند وجود دارد :

پیوند اوتولوگ : بیماران سلولهای مادر خود را دریافت می کنند .

پیوند سینرژیک : بیماران سلولهای مادر را از دو قلوی مشابه خود دریافت می کنند .

پیوند آلوژن : بیماران سلولهای مادر را از برادر ، خواهر ، و یا از والدین و یا فردیکه هیچگونه نسبتی با بیمار ندارد ،دریافت می کند .

چگونه مغز استخوان فرد دهنده و بیمار ، در پیوند آلوژن و سینژیک سازگار می شوند ؟

برای به حداقل رساندن پتانسیل عوارض های جانبی ، بیشتر پزشکان تا آنجایی که ممکن باشد ، از سلولهای بنیادی یا مغز استخوان سازگار با بیمار استفاده می کنند .

افراد دارای مجموعه های پروتئینی مختلفی ، بر روی سلولهای خود هستند ، که HLA نامیده می شوند .

تشخیص نوع HLA هر فرد ، با آزمایش ویژه خونی انجام میشود .

در بیشتر موارد ، موفقیت پیوند آلوژن وابسته به این است که ، چگونه به خوبی آنتی ژنهای HLA مغز استخوان فرد دهنده با مغز استخوان فرد گیرنده ، سازگار باشد .

هر چه این سازگاری آنتی ژن HLA بیشتر باشد ، شانس اینکه سلولهای ایمنی فرد بیمار ، مغز استخوان فرد دهنده را بپذیرد، بیشتر است .

معمولاً عواقب رد پیوند ، در بیمارانی که دهنده آنها ، از بستگان نزدیک ، مخصوصا برادر و خواهر باشد ، خیلی کمتر است .

اگر چه فقط 25 تا 35 درصد از بیماران HLA سازگار هم نژاد ( برادر یا خواهر ) را دارند .

احتمال بدست آوردن مغز استخوان سازگار از فردیکه هیچ نسبتی با بیمار ندارد ، در حدود 50% است .

ولی این شیوه درسالهای اخیر رایج شده است .

از آنجائیکه دوقلوهای مشابه دارای همان مجموعه از آنتی ژن های HLA می باشند ، نتیجه اش برای بیمار ، پذیرفتن پیوند از یک دوقلوی همانند می باشد .

به دلیل اینکه دوقلوهای همانند ، موارد کمی از کل تولد ها را شامل می شود ، نتیجتا ، تعداد موارد پیوند سینژنئیک نیز بسیار اندک می باشد .

چگونه مغز استخوان برای عمل پیوند بدست می آید ؟

سلولهای بنیادی مورد استفاده در روش BMT از مایعی که در مرکز استخوانها ، به نام مغز آن شناخته می شود ، می باشد .

معمولاً روشی که طی آن مغز استخوان ، جهت عمل پیوند بدست می آید را ، برداشت می نامند و در هر سه نوع پیوند ( اتولوگ و سینژیک و آلوژن ) یکسان می باشد .

به فرد دهنده ، بیهوشی عمومی می دهند ، که شخص طی عمل برداشت ، به خواب فرو می برد و یا اینکه به او بی حسی موضعی می دهند ، تا بهنگام برداشتن مغز استخوان احساس درد نکند .

با وارد کردن نیدلهایی مخصوص ، به درون استخوان لگن ، یا در موارد نادر ، در استخوان جناغ سینه ، مغز استخوان کشیده می شود .

انجام این مرحله ( برداشت ) حدودا یک ساعت طول می کشد .

سپس از این مغز استخوان برداشت شده ، خون و قطعات استخوانی ، جدا می شود .

مغز استخوان برداشت شده ، با یک ماده نگهدارنده ترکیب و فریز ( منجمد ) می شود ، تا اینکه سلولهای بنیادی آن زنده بمانند و هر زمان که لازم بود ، استفاده شود .

این تکنیک Cryopreservation نامیده می شود .

سلولهای بنیادی را می توان بوسیله این تکنیک ، تا سالهای زیادی نگهداری کرد .

آیا برای دهنده مغر استخوان خطری وجود دارد ؟

از آنجائیکه مقدار کمی از مغز استخوان برداشته می شود ، معمولا هیچ مسئله قابل توجهی برای فرد دهنده وجود ندارد .

جدی ترین خطر برای فرد دهنده ، استفاده او از ماده بیهوشی در طی عمل می باشد .

قسمتی که مغز استخوان از آن برداشته شده است ، ممکن است برای چند روز زخم شده ، همچنین ممکن است فرد احساس خستگی کند .

در مدت چند هفته ، بدن فرد دهنده ، مغز استخوان برداشته شده را جایگزین می کند .

اگر چه زمان بهبودی برای افراد مختلف ، مختلف است .

برخی افراد در طی 2 تا 3 روز بحالت عادی باز می گردند و در بعضی دیگر ، این زمان به 3 تا 4 هفته می رسد .

چگونه فرد گیرنده مغز استخوان و PBSCS را در طی پیوند دریافت می کند ؟

بعد از شروع درمان ، با دوز خیلی زیاد ، داروهای ضد سرطان و یا پرتو درمانی کل بدن ، به فرد بیمار مغز استخوان یا سلولهای بنیادی را که از قبل برداشته شده ، از طریق یک کاتتر یا تزریق داخل وریدی ، به مانند یک تزریق خون داده می شود .

این قسمت از پیوند 1 تا 5 ساعت طول میکشد .

بعد از اینکه سلول بنیادی به بیمار پیوند زده شد ، چه اتفاقی می افتد ؟

بعد از ورود به جریان خون ، سلولهای بنیادی به مغز استخوان می روند ، جایی که شروع به تولید جدید سلولهای سفید خون ، سلولهای قرمز خون و پلاکتهای می شود .

این مرحله engraftment نامیده می شود .

engraftment معمولاً 2 تا 4 هفته بعد از پیوند اتفاق می افتد .

پزشکان بر یک مبنای مکرر ، شمارش سلولهای خونی را چک می کنند .

بهبودی کامل و عملکرد سیستم ایمنی به صورت کامل ، مدت زمان بیشتری طول می کشد .

اگرچه شاید این بهبودی ، از چندین ماه بعد از پیوند اتولوگ و حتی 1 تا 2 سال ، بعد از پیوند آلوژن یا سینرزیک اتفاق بیفتد .

پزشکان نتایج آزمایشهای خونی گوناگون بیمار را ، به جهت پی بردن برای تولید سلولهای جدید و یا حتی برگشت سرطان ارزیابی می کنند .

نمونه برداری از مغز استخوان ( برداشت مقدار کمی مغز استخوان توسط یک نیدل برای آزمایش زیر میکروسکوپ ) می تواند برای تعیین اینکه آیا مغز استخوان جدید ، خوب کار میکند یا نه ، به پزشکان کمک کند .

عوارض جانبی احتمالی پیوند مغز استخوان یا سلولهای بنیادی چیست ؟

مهمترین خطر در هردو نوع درمان ، افزایش استعداد ابتلاء به عفونت و خونریزی می باشد ، که در نتیجه درمان با دوزهای خیلی زیاد ، داروهای ضد سرطان است .

پزشک ممکن است به اینگونه بیماران ، برای جلوگیری از عفونت ، آنتی بیوتیک بدهد و همچنین برای کاهش هموگلوبین خون و کاهش پلاکت ، تزریق خون و پلاکت را برای جلوگیری از کم خونی و خونریزی صلاح بداند .

بیمارانیکه تحت درمان با BMT و PBSCT قرار می گیرند ، ممکن است تجربه زیادی ازعوارض زودرسی نظیر :

تهوع ، استفراغ ، خستگی ، کاهش اشتها ، زخمهای دهانی ، ریزش مو و واکنشهای پوستی را داشته باشند .

پتانسیل عوارض جانبی طولانی مدت عبارتند از :

عقیمی ، آب مروارید ، سرطانهای ثانویه ( جدید ) و عوارضی در کبد ، کلیه ها ، ریه ها و یا قلب .

در پیوند مغز استخوان آلوژنی ، یک عارضه شناخته شده مسئله رد پیوند (GVHD ) می باشد ، که گاهی ایجاد می شود .

GVHD هنگامی اتقاق می افتد که سیستم ایمنی بدن فرد پیوند شده ، سلولهای سفیده خون فرد دهنده اش را نمی شناسد و آن را بعنوان جسم خارجی تلقی کرده و به آن حمله می کند .

برای جلوگیری از این عارضه ، بیماران معمولاً داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی دریافت می کنند .

این عارضه ضعیف و شدید دارد و نوع شدید آن می تواند ، خیلی خطرناک باشد .

آزمایشات بالینی برای پیدا کردن راه های جلوگیری از رد پیوند ادامه دارد .

هزینه های پیوند مغز استخوان و پیوند سلولهای بنیادی چگونه است ؟

روشهای درمانی پیشرفته مثل :

پیوند سلولهای بنیادی خون ، مقدار زمانی را که بیمار باید در بیمارستان سپری کند را کم کرده و سرعت بهبودی او را زیاد تر کرده است .

انجام این عمل ( پیوند مغز استخوان یا سلول بنیادی ) فرایند تکنیکی پیچیده ای است و هزینه های بسیار گرانی دارد . بیشتر مراکز درمانی و منابع بیمه ای ، هزینه های این عمل را پوشش می دهند ، یا اینکه این موسسات مقدار زیادی از هزینه های آن را تقبل می کنند .

مددکار اجتماعی بیمارستان برای بیمار می تواند ، نقشه هزینه های این عمل را و مراکز کمک کننده را ارزیابی کند .

منبع :

ترجمه کتابچه زیر از موسسه ملی سرطان آمریکا ( NCI )

BoneMarrow Transplantation and Peripheral Blood Stem Cell Transplantation

و اما راز بزرگ پیمان جلالی ابدی

شوکه کننده است ...

هیچ کس تا به امروز ، نمی‌دانست ، که پیمان ابدی ، در یک مقطعی از زمان ، اهدای عضو کرده .

او به یک نیازمند ...

پیوندی از استخوانهایش را داده و امروز ...

بعد از آنکه از دنیا رفت ...

تازه می‌فهمیم که او ...

از همان روزهای ورود به ایران ...

حواسش به خیلی چیزها بود ...

و اما حرف های علیرضا قره خانی

در ارتباط با این قضیه :

همیشه طرفدار اهدای عضو بودیم و در این باره صحبت می کردیم .

آن روز ، من دنبال کارهای پزشکی قانونی پیمان بودم ، که با من تماس گرفتند و از پیوند عضو گفتند .

در بیمارستان امام خمینی ، افرادی بودند که احتیاج به پیوند استخوان داشتند .

با پدر ومادر پیمان صحبت کردیم و استخوان پیمان ، اهدا شد .

و اما ناگفته های مادر پیمان

در ارتباط با این قضیه :

اصلا خود من هم ، اعضایم را اهدا کردم .

پیمان هم اعضایش را اهدا کرده بود .

به من گفتند :

که دو نفر بیمار ، در شرایطی هستند ، که ا حتیاج به اهدای استخوان پیمان دارند .

من هم قبول کردم و مطمئن هستم که روح او هم ، خوشحال است .

و اما سخن من :

پیوندی که از آن سخن میگوییم ، در مورد پیمان ، پیوند آلوژن بود ، که در آن دهنده و گیرنده ، هیچگونه نسبتی با هم نداشتند .

خوشحالم ...

که مغز استخوان پیمان ، سازگار با مغز استخوان بنده ای شد ، که امروز به جای پیمان ، حق نفس کشیدن دوباره یافته است .

خوشحالم ...

که پیمان ، در آرامش ابدی ، هیچ یک از عوارض احتمالی این جوانمردیش را ، احساس نکرد ، که جسم ، چیزی فنا شدنیست .

خوشحالم ...

که در آن عمل یک ساعته ، روح پاک پیمان ، خندان و شادمان ، بالای سر جسم خودش ، که دیگر تا لحظاتی بعد ، هم آغوش خاک میشد و جسم دیگری ، که به مدد لطف او ، حق حیات دوباره یافته بود ، استوار تر از همیشه ، ایستاده بود .

خوشحالم ...

برای پدر و مادری ، که آخرین آرزوی فرزندشان را ، عملی ساختند و اینگونه بر خوبی ها و مهربانی های او افزودند .

خوشحالم ...

برای آن بیماری که ، سلول های نجات بخش پیمان را ، نزد خود به یادگار نگاه داشته است ...

و خوشحالم ...

روحش شاد و خدایش بیامرزاد

اهدا عضو ... اهدا زندگی ... ...

مطالب مشابه :

پیوند مغز استخوان

اهدا عضو ... اهدا زندگی ... ...

اهدای عضو -اهدای زندگی

عملکرد مغز استخوان

فراخوان عضویت در بانک مغز استخوان

اهدای عضو، اهدای زندگی...

چرا پیوند مغز استخوان مورد استفاده قرار می گیرد و چگونه عمل می کند ؟

روش برداشت مغز استخوان چگونه است؟

موسسه فرشته های نجات

سالروز اهدای خون گرامی باد...